Katalog

15 NÎSAN 1990 DIŞ HABERLER Gorbaçov'un Baltık cumhuriyeîine tanıdığı süre sona eriyor. Vilnius ültimatoma cevap vermiyor Litvanya, 'keyfini bozmuyor' CUMHURİYET/3 Letonya'da bagımsız KP • MOSKOVA (AA) — Sovyetler Bırlıği'mn Letonya Cumhurıvetı'nde Sovyetler Bırlığı Koraunıst Partısı'nden bağimsız Letonya Komümst Partısı, dün yapılan kongrede resmen kuruldu Bağımsız Letonya Komünıst Partısı'nın Bırıncı Sekreterlifı'ne Ivars Kezbers getırildi. Politakis'in uyansı • ATtNA (AA) — "Abdı Ipekçı Barış ve Dostluk ödulu" Kunıcusu Andreas Polıtakis, Yunan adaletmden, Gümulcıne Metropohtı Damaskinos'dan hesap sormasını, Yunan Kılısesı'nden de Damaskınos'u derhal görevden almasını ıstedı Polıtakis, Başbakan Konstantın Mıçotakıs, Yunan Kılesısf nın karar orgam Sen-Sındo Meclısı, eğıtım, adalet ıle kamu düzenı bakanlannın yanısıra Gümulcıne ve Yunanıstan Yuksek Mahkemesı savcılanna hıtaben yayımladığı mesajda, Damaskınos'un ırkçı olduğunu ve Batı TVakya'da halkı bölücülüğe ıttığını söyledı Litvanya Başbakanı Kazımıera Prunskene, halkın Paskalya tatılınde 'keyfinı bozmamasını' ıstedı. Devlet Başkanı Landsbergıs, Gorbaçov'un ultimatomuna karşıhk vermeyeceklerını soyleyerek "mucadelemızı silahsız, pasıf ve barışçı bıçımde surdureceğız" dedı. MOSKOVA (Ajanslar) — Lit- vanya'nın, Sovyetler Bırlığı Baş- kanı Mıhaıl Gorbaçov'un öncekı gun gönderdığı telgrafla yer alan ultımaıona "Cevap venneyecegi" bıldırıldı Utvan>a Devlet Başkanı Vitau tas Landsbergıs, gazetecüere yap- tığı açıklamada, bu ültimatoma cevap vermeyeceklerını vurgular- ken, bağımsızlık mucadelesınm, "silahsız, pasif ve banşcı" bıcım- de süreceğını belırttı Gorbaçov ıle SSCB Başbakanı Nikola) Rijkov 'un ımzasmı ta- şıyan söz konusu mesajda, Lit- vanya'nın, bağımsızlık ılanını pe- kıştıren kararlarını ıkı gün ıçınde gerı almaması halınde, SSCB'yı oluşturan ötekı cumhurıyetlenn Lıtvanya'ya dövızle ıhraç edılebı- lecek mal sevkıyatının durdurula- cağı belırtılmıştı Litvanya Parlamentosu Başkan Yardımcısı Kazimeras Moteka, Gorbaçov'un, verdığı Ultımato- raun ancak Paskalya tatılınden sonra görüşüleceğuıı söyledı Mo- teka, Sovyet tdevızyonuna verdığı demeçte pazartesı günıi Paskalya dolayısıyla tatil yapacak olan Lit- vanya Parlamentosu'nun herhan- gı bu- program değışıklıgı yapma- dan salı günu bır araya geleceğı- m bıldırdı Litvanya Başbakanı Kazimiera Prunskene ıse televızyonda yap- tığı konuşmada, Moskova'nın u>- gulamaya karar vermesı halınde, ekonomık yaptinmlarm Litvanya ekonomısını nasıl etkıleyebılece ğı yolundakı" sorulan yanıtlamak yenne, bu hafta kutlanmakta olan Hırıstıvanların dını bayramı "paskalya sırasında hıç kımsenın ke)finı bozmamasını" ıstedı Prunskene, Moskova'nın, dö- vızle ıhraç edılebılecek mallann sevkıru kesmesı halınde, Lıtvan- ya'dan da ötekı Sovyet Cumhu- rıyetlenne mal sevkının beklene- tneyeceğını belırttı Ayrıca Batıyla genış ekonomık üışkıler kurma çabalannı yoğulas- tırdıklannı açıklayan Başbakan Prunskene, Sovyetler Bırlığı eko- nomık abluka uygulayacak olur- sa nıblenın yenne Litvanya para- sının basüması ıçın Batı Alman- ya ve Isvıçre ıle görusmdennı sur- dürdüklerını belırttı Başkan Gorbaçuv'un cuma gunu Lıtvanva'vı ekonomık \aptınmla tehdıt etmesınden bırkaç saal once başkent Vılnıus'ta ogrencılenn onculuğunu yapügı >enı bır bağımsızlık gostensı \apıldı. (Fotoğraf Retıter) Bushla ThatcherLitvanya için kaygılı Dış Haberler Servısi — ABD Başkanı Ge- orge Bush'la îngıltere Başbakanı Margaret Thatcher, Başkan Gorbaçov'un Lıtvanya'ya ekonomık ambargo uygulama tehdıdını "ka>- gı wricı" olarak nıteledıler îkı lıderın Bermuda Adası'nda vaptığı gö- ruşmeler dun sona erdı George Bush, goruş melerden sonra duzenlenen basın toplantısın- da Litvanya konusunda Gorbaçov'la telefon konuşması yapıp yapmayacağına ılışkın bır so- ruyu, "Olabilir de olmayabılır de. Bağlantm surdurmehyiz" şeklınde yanıtladı Bush, Gor- baçov'un Lıtvanya'ya verdığı ultımatomu da "kaygı vericP olarak nıteledı. Margaret Thatc her da Lıtvanya'dakı son gelışmelerden kavgı duyduğunu açıkladı İkı lıder, Litvanya soru nunun "banşçı bıçimde çozulmesı" dıleğınde bulundular Bevaz Saray Sozcusu Marlen Fitzwater'ın yaptığı açıklamava gore Bushia Thatcher, go- ruşmelennde Kuze> Atlantık Ittıfakı ıle ılgılı tum konulan ele aldılar Fıtzwater, "sıcak ve venmli" dıye nıteledığı göruşmede bırleşık Al- manya, NATO, Avrupa'dakı asken bırlıkler, Lıtvanva, Irak ve Doğu-Batı tıcaretı üzennde konuşulduğunu kaydettı Fıtzwater, ıkı ulke arasındakı sıkı ılışkılenn, Doğu Avrupa'dakı değışıme karşı guçlu bır yanıt oluşturduğunu da ekledı Bush ve Thatcher, Bırleşık Almanya'nın NATO ıçınde kalmasına taraftar olduklarını açıklarken ABD Başkanı, Bırleşık AJmanya- nın "hıçbir kısıtlamaya (abı olmaksızın top- raklan uzerınde tam kontrolu elinde bulun- durması gerekngım" belırttı Ingıltere'de "top namlusu" olma ıhtımalı uzerıne Irak'a sevk edılmek uzereyken el konulan borularla ılgılı olarak ıse "Kimvasal maddelenn ve sılahla- nn teröristlerın elıne geçmemesi içın elden ne geliyorsa yapümalıdır" şeklınde konuştu Bush, "Silahlan vasadışı olarak ele geçiren ul- kelere sılah ıhracatının engellenebılmesı ıçin destek vereceklerım" de ekledı Başbakan Thatcher ıse Mıddlesbrough lı- manında bulunan sekız sandık çelık boru ıle ılgılı soruşturmanın daha karara bağlanma- dığını bıldırdı DUNYVDA BUGUN AUSIRMEN Türkün Penceresi Sabah yazıya oturmuşum, bırkaç günluk avuntu yağmurun ıs- lak mahmurluğu ıçındekı sokaktan berı gurültü yükselıp evın ıçın- de top gıbı patlıyor — Pppattatııııııs suvvvan, ppattatıııııs Sıtma gormemıs kerıh sesı ve dılımızle hıç ılgısı olmayan şı- vesıyle bozkırlardan kopup gelmış yurttaş yaşam savaşı verıyor Altında bır kamyonet ve elinde bır hoparlor bet sesını evın her yanına ulaştırıyor Bırazdan, sonradan gorme angıtın bırı kendı beğenısıne gö- re ek nıkelajlar koydurduğu Jaguar'a özenen tebdıl Şahın'ının dıreksıyonuna kaykılarak oturmuş camlannı fora etmış, zavallı afısıyle ve sonuna kadar açık ekolayzerlı ve bılmem nelı radyo- suyla geçecektır — Dım tıss dım tıs dım tıs Ne çaldığı önemlı değıldır Ama sız dışardan o ' dım tıssları" duyacaksınız, beynınızın ıçınde bır fırtına gıbı geçecek angıtın beğenısı Nereye kaçsanız, nasıl kulaklarınızı tıkasanız boşuna Onu emlak komısyoncusunun afılı mefodılı klaksonlu arabalı oğlu ızleyecektır ve butun mahalleye geçtığını bellı etmek ıçın ıkıde bır hoş beynınde hoş tıtreşımler yaratacak olan klaksona basacaktır Daha sonra uç sokak ılerdekı taksı durağında çalışan Dursun Abdullah Beyler'ın evının önünden geçerken ' caaaaartt ca- arttt, caaarrttt " dıye klaksona basıp hem Nevın'ın hem de kı- zının Dursun ıle ılışkısıne ıfrıt olan Abdullah Bey'ın ve tabıı aynı zamanda çıkacak manzaranın çarpıntısını ıçınde yaşayan Şük- ran Hanım'ın yüreklerını ağızlarına getırecek, bu arada mahal- ledekı dığerlenmn de beyınlermı oyacaktır Sonra sırasıyla sıtma görmemış seslerını teknolojının marı- fetıyle gûçlendırmış satıcılar sokağı bır baştan bır başa geçer- lerken, kendı gürultulerını pencerelerınden ıçen eve dolduracak- lar Bu da yetmezmış gıbı Ibo'nun "bır ayağında kundura" zırva- sını ve arabeskın tum yıvışıkhklarının orneklerını sonuna kadar açtığı transıstörunde çalarak muşterı arayan korsan kaset satı- cısı boy gösterecektır Bır zamanlar kuşluk vaktı kelebeklerı hafıflığıyle, her bırının kendıne özgü bır makamla ve en önemlısı de ınsan sesıyle ses- lenen satıcıların geçtığı Istanbul'un gobeğındekı semtte bu gü- rultu guruhu, sıralarını pek fazla şaşırmadan olsa olsa on beş yırmı-dakıkalık gecıkmelerte boy gösterıp kulak tırmalayan, akıl oynatan gürultulerını evlerın koşelerıne takıp gıderler Evet Istanbul yalnız yeryuzünun en kurak en karmasık şe- hırcılık bakımından en gerı, en pıs, hava kırlılığı en yoğun trafı- ğı en boğum boğum, gecekondusu en fazla kentlennden bırı ol- makla kalmıyor, aynı zamanda önlenebılır, onu alınması çok ko- lay çıldırtıcı gurültünun en doruğa vardığı odaklardan bırı ozellı- ğıne de sahıp bulunuyor yıllardır Yıllar suren bozkırların suskunluğundan sonra kopup kente gelmış ınsanlarımız, ışığın ve rengın en cartlağını, sesın en ka- basını en kerıhını arar olmuş Ve bu ortamda Turkıye'nın kent- lerınde gurultuden kurtulmak ya da hıç değılse uygarlığın gü- rûltu esığındekı desıbelın yakınında gorece bır sessızlık ıçınde yaşamak olanaksızdır Turkıye Çevre Koruma ve Yeşıllendırme Kurumu tarafından dü- zenlenen Istanbul'un Gurultu Kırlılığı Sempozyumu'nda metro- polumuzun uluslararası olçutlerın ve kontrol yonetmelığının on- gorduğunün üstunde bır gürültu duzeyınde yaşadığının saptan- masında şaşırtıcı bır yon yok Stres, ülser hıpertansıyon baş ağrıları kalp hastalıkları ve dığer streslere yol açan gurultunün dorukta olduğunu bu kentımızde yasayan (hangı kentımız değı- şık kı) her uygar ınsan bılıyor Bozkır ınsanı ya muzık sandığı kakafonı tutkusu, ya afısı ya da ekmek parası dedığı ve onu elde etmek ıçın hıçbir yasayı, yasağı tanımadığı uğraşı sırasında süreklı gurultü uretıyor Pekı ya gurultuden yakınan ınsan ne yapsın 9 Bu konuda gurultunün doğmamış çocukları bıle etkıledığını soyleyen uzman Prof Dr Selma Kura, pencerelerımızı küçult- memızı onerıyor "Kuçült pencerenı, kurtul görültuden", "kılıüe kapını uzakdur angıttan 1 ' Çıkma sokağa bulaşma belaya'" Bütün bunlar Türk ınsanına onerılen çozumterdır Her geçeo gun baskılar, gurultüler gerılıkler karşısında bıraz daha buna- lan,umarsızlaşan Turk ınsanına onerılen çözumler hep kendı ıçı- ne kapanmak, kapılarını pencerelerını sıkı sıkı kapatmak kabı- lınden çozümlerdır Oysa Turk ınsanının dışa penceresi zaten kuçuktür Oysa Turk ınsanı zaten ıçıne kapanıktır ve yaşama yeterınce katılmaz, en azından çağdaş ınsanın yarısı kadar bıle hayatı ku- caklamaz Turk ınsanı, bozkırın geleneklerını kente getırdığınden, köşe dönup ış bıtırıp mılletın tepesıne çoreklenmek resmı ıdeoloji ha- lıne geldığınden berı metropollerde bıle dağbaşının tuzakları var- mış gıbı yaşar ıçıne kapanır, kuytusuna çekılır Türk ınsanının dunyaya açılan kuçuk penceresının onune ola- naksızlığın, dar kafalılığın buyurganlığın baskının, sansurun ke- penklerının de ortuldüğunu gorur ve kuçucük bır delıkten baka- bılır sanat bılım, duşunce akımlarına ve de çağdaş dunyaya Doğallıkla daTurk ınsanı, dunyadan bakabıldığı kadarını görüp özümser ve dunya da Turk ınsanına küçuk delığın o kapalı ka- pının ardmdakı yerı verır haklı olarak Bunca kapalı kapının, bunca kuçucuk pencerenın ardmdakı ınsan, şımdı sansurun korkusundan, kendıne başka sıfatları ya- kıştırmış eşkıyanın şemnden, komplonun derdınden daha da ka- pıyor kapısını ve kücultüyor penceresını Bunca kapamaya, kuçulmeye bır de gurultuden orneğın tank gurultüsünden kurtulmak ıçın pencere kuçultme, duvar kalınlaş- tırma önlemını ekleyın ve 20 yüzyılın sonuna doğru gelırken Türk ınsanının guvenceyle dıngınlığı hangı yontemlerde aradığını gö- rün Türk ınsanı dış etkılerden yalıtılmrs bır tüpte zamana ve de- ğışıme karşı elden geldığınce dırenmesı amaçlanan yenı bır ya- ratık halıne getırılmek ıstenıyor Bu ınsan yırmı bırıncı yuzyılda nereye gıdebılır V.P KKTC SEÇİMLERİ Denktaş'ı destekleyen 2 YDP'Uye ihraç Tabanını Turkıye'den gelenlerın oluşturduğu Yenı Doğuş Partısı'nın ıkı ust duzey yonetıcısi, cumhurbaşkanlığı ıçın Rauf Denktaş'ın destekleneceğını açıkladılar. Bunun uzerıne YDP Partı Meclısı, ıkı yonetıcısının gorevıne son verdı " Y a ş a m a b a ğ l a n ı n " Trafık kazalannda 100 kişiden 98'i emniyet Görev özellikle sürücülere düşüyor. kemeri bağlamadığı için yaşamıru yitinyor ya da sakat kalıyor. Alacağımız küçiik bir önlemle..emniyet kemeri bağlamakla bu kayıplann önüne geçebileceğimizi hepımız bılıyoruz. Unutmayın ki en iyi.. en sağlam araç, sürücüsü kadar güvenlidir. Markası ve modeli ne olursa olsun bütün araç sürücülerine sesleniyoruz: Bugünden itibaren, önce kemerlennizi bağlayın .. bağlatın,sonra kontağı çevırin. Y a ş a m a b a ğ l a n ı n ! RENAULT-MAIS tZZET R1ZA YALIN LEFKOŞA — KKTC'de önu- mıizdekı pazar günu yapılacak cumhurbaşkanlığı seçımlerı ıçın tansıyon gıderek yükselıyor Adaylar ve partüer arasındakı soz duellosu surerken Yenı Doğuş Partısı'nden ıkı yönetıcımn cum- hurbaşkanlığı seçımlennde Rauf Denktaş'ı destekleyen yondekı açıklamalan, görevden alınmala- rına neden oldu Tabanının çoğunu Turkıye'den gelenlenn oluşturduğu Yenı Do- ğuş Partısı (YDP) partı meclısı, öncekı gun yaptığı olağanustu toplantıda, cumhurbaşkanlığı se- çımlennde tamamen tarafsız ka- lacağını, mılletvekıh seçımlennde de Demokratık Mücadele Partısı- ne destek vermeyı sürdureceğını açıkladı * L)H Hartı Meclısı toplantısm- da, ayrıca cumhurbaşkanlığı se- çımlerınde Rauf Denktaş'ı destek- leyen Genel Başkan Vekılı Baki Topaloglu ıle Genel Başkan Yar- dımcısı Vural Çetın görev lennden alınarak yerlenne yenı atamalar yapıldı Topaloglu, ışadamı Asıl Nadır' ın gazeteierı Kıbrıs, Yenı Gün ve Bozkurt a cumhurbaşkanlığı se- çımlennde Rauf Denktaş'ın "destekienecegini" açıklamıştı YDP, KKTC cumhurbaşkanlı- ğı mılletvekdı seçımlennde "IdMt" partı olarak göstenlıyor YDP, 1985 seçımlennde Denktaş'ı des- teklemış, 1990'da yapılacak mıllet- vekıllığı seçımlennde Cumhunyet- çı Turk Partısı (CTP) ve Toplum- cu Kurtuluş Partısı (TKP) ıle bır- lıte DMP'yı destekleme karan al- mıştı MılletvekıIIığı seçımlerı ıçın Ulusal Bırlık Partısı, YDP tabd- nını kendısıne çekmek ıçın uğraş verırken DMP de YDP desteğım yıtırmemeye çahşıyor Bu arada KKTC basınında çı- kan bazı yazılarda, YDP yetkılı- lerının TC Buyükelçılığı'ne çağ- rılarak Denktaş'a partı meclısın- de destek karan alınması yönun- de baskı yapıldığı, köylerde ken- dılennı buyukelçılık memuru ola- rak takdım eden bazı kışılerın hal- ka baskı yaptığı öne suruldu TC Büyukelçılığının eskı mensubu ve Horzum'un ortağı Orhan Suer- dem'ın oğlu, Denktaş'ın eskı, Asıl Nadır'ın yenı danışmanı Çavlan Suerdem'ın de YDP'lılerle gö ruşmeler yaptığı bıldırıldı