Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 7 ŞUBAT 1990 Sarguı-Kutlu Bireysel Basvurasu^^»^^- ™ v • j - GÜNEY DİNÇ TBKP vönetıcılerı Nıhat Sargın \e Nabı \ ağu nın (Ha>dar Kutlu) A\ rupa Insan Hakları Komıs yonu'nda (<UHK) ın^elenen bıreysel baş\urulan ılgınç aşamalardan geçı\or 3 ocak gunu uç var gıç, bır genel sekreter, uç v,ardımusı uç çevırmen ve bır teknısvenden oluşan on bır gore\ lı ıkıncı kez Ankara'va geldıler ^maçları beş emrmet gorevlı sını ve Ankara DGM savcısını dınleyıp bazı vuz leştırmeler vapmaktı Telefonla vanlara (taraflara) danışarak kararlaştırdıkları duruşma gunınu bır av oncesınden vazı ıle bıldırmışlerdı AIHS'ın 28 maddesıne gore " soruşturraanın etkın bır bıçım- de \urutulmesı ıçın ılgılı devletler komısjonla go- ruş alışverışınde bulunduktan sonra gereken her lurlu kolavlıgı gostermekle" \ukumlu bulunu\or lar Sonuç.basındanızledıgınız gıbı oldu Tanıklar dan \alnız bırısı vuzleştırmeve geldı Komısvonun 18 20 Ekım 1989 gunlerınde Ankara'da vaptığı on cekı duruşmalara çağrılı oldukları halde katılma van tanıklar, bu kez de dırengenlıklerını surdurup sorgulanmaktan kaçtılar Tartışma konusu ola> ları avdınlatmak uzere ulkemıze gelen onca kışı Ankara >enı \dlıye Saravı nın henuz hızmete açil ma>an salonlarından bırınde ıkı gun boş >ere bek ledıkten sonra gorevlerını yapamadan Straibourg a donduler AIHK, çalışmalannı gızlılık îçinde surduruvor Yanların (tarafların) basına açıklama >apmaları bılgı sızdırmaları hoş karşılanmı>or Değerlı mes lekdaşım Erten Şansal ıle bırlıkte ustlendığımız bu olayda, komısyonun gızlılık kuralları>la çelışme me>e ozen gosterdık Gazetecı dostlarımızın eleş tırılerıne katlanıp sorularını yanıtsız bıraktık Bız sustuk ama 1990'ın ılk ıkı haftasında gazeteler dergıler bu konuvu tartıştılar TBMM de gundem A vukatlarından dışı konu^malar vapıldı Tanıkların getırılemevışı nın sorumlulugunu pavlaşmak ıstemeyen bakanlar, uluslararası vansımalarından çekındıklerı tıkanık lığı ıç hukuk kurallarının vetersızlığıne bağlavan açıklamalar >aptılar Bızce tanıkların dınleneme mesı duzenleme boşluklarından değıl, soruşturma nın nıtelığınden kavnaklanıvordu Kapalı oturumlarda geçen tartı^malara değınme den -MHK Genel Sekreterlığı'nın basm açıklama larına bağlı kalarak araştırma konusu olayları bır kez daha anımsa>ahm 16 Kasım 1987 'de avnı uçakla Ankara'va ınen Nıhat Sargın ve Nabı 1ı ağ cı gozaltına alınarak Ankara Sıvası Polıs Burosu na goturulduler Yargıç kararına dayanmavan zo runlu valnızlıkları tam on dokuz gun surdu Bu ^ure ıçınde gazete kıtap okumadı'ar rad>o TV ızleme dıler, vakınlarıyla ve savunmanlarıvla goruşturul medıler Gozlerı bağlandığı ıçın gunışığını goreme den, gecenın gunduze kanştığı beton ve demır yı- ğınları arasında süreklı sorgulandılar Sargın ve Yağcı, ülkemızde gozaltına alınan he men her vurttaşın karşılaştığı sureçlerden geçtıler Turkıve de bu ışle>ış olağan sa>ılı>or Soruşturma ve vargılama ışlevınde gorcv alan organlarca ha zırlık soruşturmasının gızlılığı savlanıjor Dunva nın her yennde kışı guvenlığı savunma hakkı, va salardan once vargı kararlarıyla gelıştı Turkı>e' dekı uvgulama bu akışın tam karşıtı Çağdaş ge lışmelerı umursamayan kımı hukukçular, vasala rın kısıtladığı hakları gelıştırmek bır vana, huku ku donduran ozgurluklerı tıka>an >argılara varı >orlar Vervuzunde artık başka hıçbır orneğı kalmavan bu engellerı aşmak ıçın uğraş vermek başta tum kamu organları olmak uzere, >ıne hu kukcuların gorevı Sargın ve Yağcı'nın başvurula rı, bu anlamda kışısel >akınmalan aşan bır onem taşıjor Sargın ve Yağcı tutuklanıp cezaevıne gönderı lınce gozaltı sırasında ışkence gorduklennı ılerı su rerek kovujturmaaçılması îyin vetkılı savcılıgabaş vurdular Sonuçta Emnıvet Mudurluğu nde ne zaret altında kaldıkları sure ıçınde kendılerıne go revlılerce kotu muamele vapıldığına ıhşkın bır de lıl v e emare bulunmadıgından kamu adına da va açılmasına gerek görulmedı Bu karara karşı ıtı- razları da kesın olarak reddedılınce it, hukuk yolları tukenmış uluslararası \argı\a başvurma olanağı açılmış oldu AIHK 11 Mavıs 1989 da Strasbourg davapılan duruşmada \anlar n sav ve savunmalarını dınledık ten sonra başvurunun kabul edılebılırlığıne karar verdı Anılan karara gore Turkı\e dekı gozaltı uv gulamasının A1HS nın ^ maddesındekı guvence lerle çelıştığı ^apıandı Yakalamanın bır \argı ka rarına davanmaması (^ 1) kolluk gorevlılennce gozaltına alınan kı^ının hemen vargıç onune çıka rılmaması (^ ') ozgurlugunden >oksun kılınan kı şıve bu ışlemın vasalara u\gunluğunu araştırmak amauvla en kısa surede bır mahkemeve başvurma olanagımn sağlanmaması (5 4), Avrupa tnsan Hak ları Sozleşmesı ne avkırı bulundu Şımdı çevremıze şovle bır bakalım Turkıve de gozaltına alınan tum yurttaşlar avnı sureçlerden geçıjorlar Yargı kararı olmadan ozgurluklerınden >oksun bırakılmalanna karşın bır mahkemeye ıtı raz hakları tanınmıvor On beş gune kadar bazen daha da tazla, vargıç onune çıkarılmadan kolluk ta sorgulanı>orlar Demek kı her gozaltı olavında, 6366 savılı >asanın, vanı -Vrjpa Insan Hakları Soz leşmeM nın *< maddesı goz gore göre çığnenı>or Bo\le^e on beş gunluk gozaltı suresıne olanak ve- ren 1982 AnavasaM nın 19 maddesının ne denlı hu kuka avkırı olduğu uluslararası >argının karamla belgelenmış bulunuvor Bu kurumlaşma, ışkence nın, başta anavasa olmak uzere yasalarla ozendı rılmesı anlamma gelıvor Sargın Yağcı adına yu rutulen bırevsel başvuru ışte bu gerçeklen su yu zune vikardı AIHK'nın 11 Ma>ıs 1989 gunlu basın bıldırge sınde \akınılan olavların ışkenue ve kotu davra mşları vasaklavan 3 madde açısından da kabul edı lebılır bulunduğu açıklandı Bu karardan sonra ka nıt toplanması aşamasına geçıldı <\nkara'>a gelen vargıçların çalışmalan bırbırıyle bağlantıh uç ko nuvu araştırmava yonelıvordu — Işkence vapıldı mı1 — Işkence vakınması ulusal organlan.a vetenn ce ıncelendı mı9 — Bu koşullarda ışken^e sorumlulan orta\a çı karılabılır mı° tşkence savlarının çözumu bu oruların >anıt larında vatıvor \e var kı, ' onlar suç ışlemış- lerdır. ınsan haklanndan jararlanamazlar , ' bı çımındekı varpık duşun(.elerıru kamusal gorevlen>le ozdeşleştırenlerın evrensel hukukun suzgecınden vuz akıvla geçmelen beklenemez Neden tanıklığa gelmedıler'' Bu davranış bır vı ğıtlık kabadayılık gösterısı mıvdı1 ' Umursamazlık mı7 tşımıze kanşmava veltenen vabancılara çızmeyı aşmamalan gerektığını anımsatan jureklı bır uva rı mıvdı'" Hıç sanmıvorum Gelememelerının ne- denı sorumluluktan kaçıştı Hıçbır denetım tanı- madıkları koşullarda sergıledıklen hukukdışı uy- gulamaların hesabını verememe kuşkusuydu Sor gulavanların da gunun bırınde sorgulanabılecekle rını duşunmelen gerekır Karşılıklı etkılenn bıleş kesınde dengelenen toplumsal denetım ancak bo> le saSlanabıhr tnsan hakları alarunda lyıleştırmelere gıdıldığı iO\lenı\or Başbakanlık Genelgesı'ne karşın avu katlar vıne gozaltındakı sanıklarla goruşturulmu vorlar Gozaltı suresını kısaltıp vargı denetımıne bağlavan bır vasa tasarısının hazırlandığı aviklan dı Strasbourg Duruşması ndan sonra alelacele gun deme getırılen bu gırışımlerın somut sonuçlannı go remedık Insan hakları, dışa karşı olumlu görun tuler sergıleyıp ıçerıde çağdışı alışkanlıklan surdur mekle geçıştırılecek konular değıldır Bırakalım bu ıçtensızlıklığı PENCERE Sakın Ustümüze Yıkılmasın?.. Dıle kolayi Gutenberg ıle Muteferrıka arasında 250 yıl var Tıpta tesnh' yöntemının Turkıye ye gırmesı de kolay olmadı Ikıncı Mah- mut bu yolda az mı zorlandı' Şeyhulıslam fetvası gerektı Baş- langıcta Hırıstıyan hekımlerın gayn Muslım ' öluler uzerınde ça- lışılmasına ızın verıldı Marks ıle Engels 19'uncu yuzyılın ortasında Avrupa'da bır çı- ğır actılar 1864'te Ingılız sendıkacılara Londra'da düzenledıkle- rı bır toplantıyla 1 Enternasyonal 1n temelını attılar kuruluş bıl- dırgesını Karl Marks kaleme aldı 0 dönemde Marks'tan haberımız bıle yoktu ama Marksızm ülkemızde hep yasak, hep ocu Şımdı de sosyalıst dunyadakı gelışmelere bakarak Marksızm yıkılıyor" dıye sevınıyoruz Sakın ustumuze yıkılmasın' * Doğu Avrupa'dakı şehırler bızımkılere pek benzemıyor ora- larda kent kenttır meydan meydandır sokak sokaktır Sosyalıst ulkelerde sosyal guvenceler sağlanmıştır En kötusu Romanya mı' "Drakula'nın ulkesı nde kışı başına elektrık tuketımı Turkı- ye'dekının altı katıdır Çekoslovakya'da komunıst ıktıdarın dışla- dığı bır yazar şımdı cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturuyor Bı- zım mahpushanelenmızde kaç yazar, kaç gazetecı yatıyor? Ce- zaevlerımızdekı sıyasal mahkûmların sayısı kaç' Rusya hapıshanelerm kapılarını açtı, sıyasal mahkûmları (ya da re/ım duşmanlarını) salıverdı Bız bu demokratık gorevı yerı- ne getırebılıyor muyuz' Hayır Ama oturup sevınç çığlıklan atıyoruz — Marksızm-Lenınızm yıkılıyor Oysa Bolşevık devrımı yapacağını yaptı, dünyayı değıştırdı, tep- kılerını de oluşturdu Dunku mujıklerın torunlan bugun kozmo- (Arkası 17. Sayfada) EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Bu Gidiş Nereye? Tutengıl ın cenazesındeydık Yollar tutulmustu Kolluk guçle- rı her yandaydı Camıden çıktık ılerıde cenaze arabası vardı Büyuk bır kalabalık tabutun ardındaydı Arabaya kadar yurumek ıstıyorduk Onumuzu kestıler Coplarla dıpçıklerle vurdular on- dekılere Acaroğlu ıle Kaftancıoğlu ıkı buklum olmustu Kaftan- cıoğlu yenı bır amelıyat gecırmıstı Acaroğlu bır apartman kapı sının onunde ıkı buklumdu Gozlerı yaşlıydı Tutengıl ın eskı bır arkadaşı Cenazesınde boyle bır duruma duşeceğı aklından geçer mıydı' Bır anda kacırıldı Tutengıl ın tabutu Sesler bağ- rışmalar çığhklar gozyaşları Dayanamayıp oradan geçen yuk- sek rutbelı bır subaya seslenmıştım Nedır bu ne oluyor' 1 Eşım kolumdan cekmıştı bır yana On yıl geçtı aradan Katıl bulundu m u ' Hayır Kımın katılı bu- lundu kı 1 12 Eylul olayı butun bu kargasayı onlemek ıçın yapıl mıştı Teroru onlemek nedenlerını ortadan kaldırmak suçluları yakalamak Hıçbırı olmadı Yenı bır korku dalgası sardı ulkeyı Bambaşka bır sıddet ruzgârı estı tum yurtta Suclu sucsuz ayrı- mı yapılmadı Ataturk dıye dıye Ataturk devrımı ortadan kaldırıl mak ıstendı 12 Eylul oncesının cınayetlerı kıyımları aydınlığa çıkanlmadı Prof Muammer Aksoy u olduren kışı ya da orgut meydana çı- kanlacak mı' Polıs memurunu emeklı albayı vuran yakalana- cak mı' Hıç ummayın hıçbır suclu ele gecmeyecek 1 12 Eylul öncesındekı cınayetler nasıl faılı meçhul kaldıysa Ele geçırılen- ler de bır sure sonra suçsuz dıye aklanıp ozgur bırakıldıysa 1 Bu bıroyun mudur' Bır senden bırbenden derken bır de bakıyor- sunuz hem sağa hem sola karşıyız dıyenler ortaya çıkıvermış 1 On yılda bır bunu yaşıyoruz Bır kez daha yasayacak mıyız' Bu ne sasmaz değısmez yazgıdır' Turkıye nın demokrası yo- lunda her turlu gorus ve dusunusun serbestce tartışılması or- tamında hep bırlıkte bellı bır yone doğru yurume ısteğımıze en- geller dıkmek hangı beynın kurdugu plandır' Aksoy un cenazesındekı olaylar da duşundurucu degıl m ı ' Her zamankı gıbı ışın ıçıne bırtakım parmaklar karışmıs Polıslerle gencler çatışmış kırılan kafalar parçalanan fotoğraf makınele rı bellı sloganların atılması Yınelemekten korkmamalı eskı bır fılmı bır kez daha seyret meye çağrılıyor gıbıyız Ikı kez ıkı dort eder kesınlıgınde bır fılm bu 1 Bıkmadık mı usanmadık m ı ' Ne zaman dûşuncelerı gö ruslerı halkın ıçınde ozgurluk ortamında tartışmak alıskanlığını edıneceğız' llle de karşıt cephelerde toplanıp toplumun huzu- runu guvenını altust etmek mı gerek' Bırtakım parmakların ışın ıçıne karışmasına uygun bır ortam yaratmak mı gerek' lyı bılmelı hıçbır sıyasal goruş anarşı ve şıddet ortamında haklı ustun başarılı cıkamaz Hepsı bır anaforda yıtıp gıder Bakın hapıshanelerımız hâla dopdolu on yıldır ıcerıde yatanlar var In- sanlarımızın en seçkınlerı neredeyse bılerek ıstenerek cıkmaz yol- lara ıtılıyor Gençlıklerını hapıshane hucrelerınde koğuslarında tamamlayan yuzlerce ınsanımız var Hepsı de sagda olsun sol- da olsun kendı ustunluklerını guç yoluyla kanıtlamak ıstedıler Ya da bırtakım gızlı parmaklar onları bu yola ıttı' Her tanınmıs sevılen kısının cenazesınde kargasa cıkıyor' Bı- rakmıyorlar ınsanların olulerı ıçın huzurla guvenle toren yapma- sını' Ya kolluk guçlerı ya baska gucler ortalıgı karıstırıyor Anla- şılır bır ofkenın sonucları mıdır Aksoy un ardından ortaya cıkan olaylar' Yoksa bır duzenleme mıdır Aksoy bır gerıcılık orgutu nun kurbanı mı oldu' Yoksa toplumu karıstırmak bu yoldan bam- baska amaçlara varmak ısteyenlerın seçtıgı bır kışı m ı ' Bunu hıçbır zaman anlayacağımızı sanmıyorum Nasıl kı Tutengıl Do- ğanay Oz Kaftancıoğlu vb cınayetlerı karanlıkta kaldıysa oy le Tutengıl ın cenaze torenınde tabutu tasımak ıçın one atılan Kaftancıoğlu nun yedığı dıpçık darbesıyle ıkı buklum oluşu gozu- mun onunde Çok geçmeden o da evının önunde olduruldü Neydı neden' Kımdı tetıgı ceken' Neden dolayı olum yolculu- ğuna seçılmıştı' Hıcbırı bılınmedı bılınmıyor Telefonlar gelıyor ona buna mektuplar gozdağlan Daha var daha cok var öldurulecekler dıyorlar adları su ya da bu bırta- kım gucler Bır polıs memuruyla bır albayla başlayan Aksoy la suren faılı mechul cınayetlere tum demokrası guclerı dur dıyebılmelıdır En basta partıler lıderler basın, unıversıte der- nekler sendıkalar butun halkımız 12 Mart 12 Eylul oncesınde yazdıklarımızı anımsıyorum da boyle uyarıların anımsatmaların gerceklerı dıle getırmelerın sag- duyu ve akıl yolunda bırleşmeye cağırmaların bır kez daha ya- rarsız olmasından korkuyorum Türkiye'de bir kredi kartı var! T.C. BURDUR ASLİYE CEZA MAHKEMESİ HÜKUM OZETİ Esas No 1989 417 Karar No 1989 41 < Hakım M Onder kabasakal 21284 C Savcısı \edat Damar 29345 Katıp Semran ^eşılgoz '96 Davacı K H Sanık Sule>man Lgur Cemıl ve Avşe'den olma 1949 D lu Bur dur Ya\labelı kovu nufu^unda kavıtlı Burdur Bağlar Mahallesı Or tavol Mevkıı No 1^ ^ te oturur Mandıracı Suv Turk Standardına ve Gıda Maddelen Tuzuğune avkınhk Suç tanhı 14 12 1988 Karar tarıhı 25 10 1989 Sanık Sulevman Uğur un taklıt ve tağşış edılmış Gıda Vladdesını sattığı toplanan delıllerle anlaşılmakla TCk 398 3*06 Sv TCK 80 64 7 4, TCK "2 TCK 402 1 2 maddelen geregıntt. neın.eten beş>uz kırk sekız bın uv vuz otuz uv lıra agır para ı.eza>>ı ıle Lezalandırılma sına 3 av 1^ gun meslek ve »anatırun ve titaretının tatılıne, 7 gun sure ıle ışyerının kapatılmasına Karar ozetının 7 gun surelı ışvenrun gozle gorulur bır verıne ya pıştırılmasına ve masrafı bılahara hukumluden alınmak uzere \n kara, Istanbul ve Izmır de vavımlanan ve tırajı vuz bının uzerınde bulunan ıkı a>n aazetede ve avrıca Burdur da *,ıkan mahallı bır ga zetede ılan ettırılmesıne karar verılmıştır llan olunur Basın 16645 Alışverişte... Seyahatte... Yemekte... Tatilde... Bankası KrediKartıyaşantınızı kolaylaştınn îş Bankası Kredi Kartıyla Turkiye'de sızı para taşıma zahmetinden ve nsklennden kurtaran bir kredi kartı var. İş Bankası Kredı Kartı. İş Bankası yaygınlığında. İş Bankası saygınlığında. Kartınızı tum ıhtiyaçlannız ıçin kullanabilirsiniz. Her türlü alışverişte para yerine geçer. Kartınızı Bankamatik'lerde kullanabilir, bu çağdaş hizmetin bütün üstunlüklennden yararlanabılirsinız. Düerseniz İş Bankası Yurtdışı Kredi Kartı alarak dış seyahatlennızde de alışverış yapabılir, nakit ihtiyacmızı karşılayabilirsinız. Yurtiçinde ve yurtdışında yapacağmız harcamalan, butçenize uygun koşullarla taksitlendirerek ödeyebıhrsıniz. İş Bankası Kredi Kartına sahıp olmak içın, bir İş Bankası şubesıne uğrayınız. Bu kartla her şeyi yapabilirsiniz TURKIYE İŞ BANKASI