Katalog

4ŞUBAT 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Aoun'a yargılama I BEYRUT (AA) — Lüman'daki Müslüman B&jbakan Selim Hoss baikanlığındaki hükümet, Hristiyan General Michel Mın'un yargılanmasını ka.-arlaştırdı. Devlet Ba>kanı Elias Hrawi'nin de kaaldığı dünkü olağanüstü kabine toplantısı sonunda yayımlanan bildiride, Aoun'la birlikte iki bakarun, "Devlet güvenliğine karşı suç işlemek ve iktadan gaspetmekten" yaıgılanmalarının kararlaştınldığı belinildi. Honecker'in 8ağlık diırumu • DOĞU BERLtN (AA) — Demokratik Almanya KP eski lideri Eric Honecker'in (77) sağlık durumunun kötüleştiği bildirildi. Honecker'in doktoru Dr. Peter Althaus, eski liderin polisin sorulanna cevap veremeyecek hale geldiğini söyledi. D.Almanya resmi haber ajansı ADN'nin haberine göre Dr. Althaus, Honecker'in sorgulanmakta olduğunu ve bunun da hastasının sağlık durumunu tehlikeye soktuğunu kaydetti. Yeltsin'in kampanyası • MOSKOVA (AA) - Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin "radika! reformcu" üyesi Boris Yeltsin, SSCB'yi oluşturan cumhuriyetlerin en büyüğü olan Rusya Federasyonu'nun devlet başkanlığı için seçim kampanyasını başlattı. Rusya Federasyonu'nda 4 martta yapılacak yerel seçimlerde bu cumhuriyetin Yüksek Sovyet'ine girdikten sonra Rusya Devlet Baskanlığı'nı hedeflediğini belirten Yeltsin, "ekonominin ideolojiden arındmlması" ve "Rusya Federasyonu'nun idari yapısının yenilenmesi" gibi önerikre dayalı olanseçtm- kampanyasını 1.5 milyon nüfuslu Sverdlovsk kentinde açıkladı. Reform kararları olumlu karşılandı. Siyahlar 'ihtiyatlı bir iyimserlik' içinde Güney Afrika umut verdiABD, Sovyetler Birliği ve Ingiltere Mandela'nın serbest bırakılması ve Afrika Ulusal Kongresi'nin yasallaştınlması kararını memnunlukla karşıladılar. Afrika Ulusal Kongresi, silahlı mücadeleyi durdurmayacağmı açıkladı. Dış Haberler Servisi — Irkçı Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Devlet Başkanı Frederik de Kterk tarafından önceki gün açıklanan reform kararlan, tilm dünyada ge- niş yankılar uyandırdı. ABD Baş- kanı George Bush, Güney Afrika 1 ya karşı uygulanan kısıtlamalann yeniden gözden geçirileceğini be- lirtirken SSCB, De Klerk'in ko- nuşmasını ve siyahi lıder Nelson Mandela'nın serbest bırakılması kararını memnunlukla karşıladı- ğını bildirdi. Afrika Ulusal Kong- resi (ANC), silahlı mücadeleyi durdurmayacaklannı ve Zambia'- daki karargâhlannı terk etmeye- ceklerini açıkladı. AP'nin haberine göre ABD Başkanı George Bush, Washing- ton'da gazetecilere yaptığı açıkla- mada, "Doğnı yöne dognı aülmış her adımı" destekleyeceklerini be- lirterek "Şurası tabiidir ki böyle dunımlarda her liirtii politikamn gözden geçirilmesi gerekir. Ancak şu an alınan karariann tıygulan- mastnı ve Mandela'nm serfocst bı- rakılmasını görmek istiyoruz" di- ye konuştu. Bush, konuşmasında, Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Baş- kanı de Klerk'in açıklamaları ışı- ğında ABD'nin bu ülkeye uygula- dığı kısıtlama ve ambargolann ye- niden gözden geçirilebileceğini bil- dirdi. Bush, bunun için de ırkçı- lık politikasının artık geride bıra- \POKTRE StYAHLARIN SEVİNCt — Nelson Mandela'nın serbest bırakılacağı ve Afrika Ulusal Kongresi'nin yasallaştınlacagı haberi, Johannesburg'da siyahlar tarafından sevinçle kutlandı. (Fotograf: AP) kümasının şart olduğuna işaret et- ti. Güney Afrika Cumhuriyeti'nde alınan kararlar, ABD Kongresi'n- de de geniş yankılar buldu. Kong- re uyeleri, kararın memnunluk ve- rici olduğu yolunda görüş birliği- ne varırken, ABD'nin siyasi lider- lerinden Jesse Jackson, görüşme- lerde ve incelemelerde bulunmak Uzere Güney Afrika Cutnhuriye- ti'ne gideceğini söyledi. Güney Afrika'da yeni yasalla- şan Afrika Ulusal Kongresi (ANC), silahlı mücadeleyi dur- durmayacaklannı ve Zambia'daki karargâhlannı terk etmeyecekle- rini bildirdi. ANC Enformasyon Başkanı Pallo Jordaa, dün gazetecilere yaptığı açıklamada, "Tek taraflı olarak silahlı mücadeleyi bırak- mamız miimkttn degü" dedi. Jordan, Güney Afrika'ya geri dönmeleri koausunda da, "Gü- ney Afrika'ya, çok ozak olmayan bir gelecekte geri dönecegiz. Bu konuda, çok dikkatli davranma- tayız. Onlann nasıl adım attığına dikkatle bakmalıyız" şeklinde ko- nuştu. Sovyetler Birliği de Güney Af- rika Cumhuriyeti'nde Afrika Ulu- sal Kongresi'nin (ANC) faaliyet- lerinin serbest bırakılması ve Nel- son Mandela'nın özgürlüğe kavuş- turulması yolunda alınan kararlan memnunlukla karşıladı. AA'nın haberine göre, Sovyet Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün resmi haber ajansı TASS'ca yayım- lanan açıklamasında, de Klerk- in konuşmasında ilan ettiği re- formiarın, "uzun zamandır bek- lenen, dognı yönde atılmış adım- lar olduğu" belirtildi. Açıklamada, konuşmada veri- len sözleri bu alandaki pratik adımların izlemesi bekientisi de dile getirilerek bundan sonra ola- ğanüstü durum ilarunm kaldınl- ması ve ırk ayrımı sistemine son vermek amacıyla göruşmelerin başlatılmasına yönelik her adımın Moskova'dan tam bir destek gö- receği vurgulandı. NELSON MANDELA En ünlü siyasi mahkûm Güney Afrikalı I siyahların özgürtük sembolü haline gelen dünyanın en unlü siyasi mahkûmu Nelson Mandela (72) 1918'de doğdu. 23 yaşında köyünü terk eden Mandela, hukuk eğitimi gördü. 1958'de evlendiği eşi Winnie'den Zinz: ve Zeaani adlı iki kızı var. 28 yıldır hapiste bulunan Mandela, Güney Afrika'nın beyaz azmlık yönetiminden kurtanlması için mücadele eden Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) "Ulusal Zıpkın" adlı askeri kanadının liderliğini yaparken 1962'de tutuklandı. Mandela, "Rejirni devirmeye kalktşmak" suçundan 1964'de ömür boyu hapse mahkûm oldu. Beyaz azınlık yönetiminden kurtulmak için silahlı mücadeleyi tek yol olarak gören ve hapiste iken ANC'nin onursal başkanı secilen Mandela'nın adı, 1980 yılı başlarında ırkçılığa karşı mücadelenin yoğunlaşması uzerine bütün dünyada duyuldu ve siyahlann özgürlük simgesi haline geldi. Cumhuriyetçi Senatör John Danforth da tasandan desteğini çekti Ermeni tasamsı 6 kan kaybediyor' John Danforth'un imzasını çekmesi ile tasarının altında imzası olan senatörlerin sayısı 45'e düştü. Tasarı 100 üyeli senatoya sunulduğunda 58 imza vardı. WASHINGTON (AA) — Ermeni tasa- rısından bir senatör daha imzasını çekti. Cumhuriyetçi Parti Missouri Senatörü John Danforth'un desteğİHİ çekmesiyle ta- sarının altında imzası olan senatörlerin sa- yısı 45'e düştü. Ermeni tasarısında, 100 üyesi bulunan senatoya ilk sunulduğunda 58 imza vardı. Senatör Danforth'un konuyla ilgili ola- rak perşembe günü Büyükelçi Nüzhet Kan- demir ile görüştüğü öğrenildi. Tasarının sahibi Senatör Robert Dole1 un ise hâlâ Bush yönetimini razı edecek bir "metin pazariıgı" içinde olduğu bildirili- yor. Kongre çevrelerine göre Senatör Dole, şimdiki metne, "Bu tasan, hiçbir şekilde Türkiye'nin toprak bıitünlü|une ve güven- ligİDe yöneiik değildir" bıçimindebir ek- leme yaparak yöneturun onayını almaya ça- lışıyor. ' •" Türk yetkilileri tasarının tümüyle "öl- dünılmesini" istediklerini vurgulayarak "metin pazarhgına taraf olmadıklanm" tekrarladılar. Çalışma takvimine göre 12 şubatta tati- le girecek olan Senato, 20 şubatta yeniden çalışmaya başlayacak. Son tahminler, Senatör Dole'un tasarı- yı 20 şubattan sonra "her an" getirebile- ceği yönünde. Bu süre içinde Senatör Do- le, Kaliforniya'ya giderek eyaletin Ermeni Valisi George Dökmeciyan ile görüşecek. . Gözlcmciler. bu yıl sonbaharda yapıia- cak Kaliforniya Eyalet Valiliği seçimi ön- cesindeki pazarlıklara, Ermeni tasansmın da konu olacağını soylediler. ABD'de bu yıı içinde yapuacak nuıus sa- yımı, eyaletlerin milletvekili çıkarma oran- larını yeniden belirleyecek. Kaliforniya'mn 45 olan milletvekili sa- yısının, bu eyalete olan nüfus goçü yüzüıı- den "3 ile 10 arasında artması" bekleni- yor. Yeni üyeli kleri cumhuriyetçilerin alma- sı için raanevralarına baslayan Bush yöne- timi, bu sonbaharda görev süresi dolacak Cumhuriyetçi Valı Dökmeciyan'ın yerine Cumhuriyetçi Parti Kaliforniya Senatörü Pete WUs»n'ı getirme çabasında,. :• ABD'de her eyaletin valisinin, seçim böl- gelerinin hangi alanları kapsayacağını be- lirleme yetkısi var. DU1YEVDA BUGUN AUSIRMEN Tarih Neyi Yazar? Gökyüzünün mavisi, daha sonra yerini laciverde ve siyaha bı- rakacağı bir solgunluğa dönüştüğü sırada, hepimız Muğlada ken- tin birkaç kilometre dışında bir lokantada masanın başındaydık, anılardan söz edıyorduk. Oktay Ekınci: — İlhan Abi, anımsıyor musun hani diyordu. Amlara döndüğümüz o an yepyeni ve unutulmaz (sanki unu- tulur anı olurmuş gibi) bir anının oluştuğu anı yaşadığımızın ayır- dında değildik. iki kişi dışında hıçbirimız. Artık belleğıme kazın- mış o anı İlhan Selçuk'un sıcak sesıyfe, masamızdakilerin ta- dışla, kuşluk vakti Muğlası'nın serinliğıyle, çevremdeki o son yaz kokusuyla anımsıyorum hep. Anı oluşmuştu. Ama tarih değil. Her biri yazın tarihine geçecek kişilerin masasma rasttantı so- nucu iliştiğim bir gün Melih Cevdet Anday dönüp, nedense ba- na sormuştu: — Ali Sirmen Bey, bu anı tarih yazacak mı? Tarih yazmasa bıle, bir anın belleğe lyıce işlenmesı ve elle tu- tulurcasına somut izlenimi uyandıran bir anıya dönüşmesi ko- lay ve çok sık olmuyor. Ama bir kez böylesine güçlü oluştu mu anı, sızi zamanın dışına taşıyacak bir işlev yükleniyor ve aradan zaman geçtikten sonra bile duygu yogunluğunuz elverdiğı an- larda, zamanın ve mekânın dışına kaçabiliyor. geçmişle bugü- nü, orayla burayı birlikte yaşama olanağına kavuşuyorsunuz. Ne var ki bizler için ne denli önemli ve değerli olurlarsa ol- sunlar tarihı anılarımız oluşturmuyor. Napolyon'un yaşantısını ay- rıntılarına kadar yazar tarih. Onun en büyük başarıları en can- dan dostlukları en budala aldanışları en utanç verici aldatışları ve iç burkan bozgunları hep yazılmıştır tarih tarafından. Ama ya Napolyon Bonaparte'ın anıları? Onları da yazar mı tarih? Artık anıların sahibi olmadığına göre nice anının güme gittiğini, kah- ramanın kendince yaşamının mihenk taşlarından olan anıların hangilerınin atlandığını bile oğrenemeyeceğiz. Oysa belkı de on- lar yaşamın öznelliğı içinde, nice nesnel olaydan daha da önemli, değerli, hatta canlıydılar. Melih Cevdet Anday'ın sorusuna dönüyoruz yine: Hangi an tarihe geçer? Anı ne zaman tarih olur? Anılar kişisel ve tarih kolektif olduğuna göre tarih kişiselle ko- lektifin kesiştıği anı yazıyor olmalı. 73 yıl dolu dolu, kımilerıne göre "delıdolu" (çünkü "bana do- kunmayan yılan bin yaşasın" toplumunun ortalama adamı, ken- disi gibi tepkisiz, durgun, edılgen olana akıllı, tepkısini sürekli belli eden, üreten ve ürettığini hemen dışa vurup sunan akla deli, gerçek deliye ise evliya der ve mezarına çaput bağlar) yaşadı. Bu yaşam süresince Muammer Hoca'nın, kendisi tarafından ya- zılmamış ya da anlatılmamış olanlarının hepsinin sonsuza dek yitip gittiği nice nice anıları olmuştu kuşkusuz. Bu anıları ya da oluştukları anların hangilerinı tarih yazacak? Eğer tarihin Muammer Hoca'ya ayırdığı bölüm, O'nun sevdi- ği biçemle, çıkmalı ve özellikle uzun uzun dipnotlu bite olsa yi- ne de ana metne satırbaşları ile yaşamöyküsü, okunup bitirilen okullar, unvanlar, yazılan kitaplar, hazırlanan yapıtlar, davalar, mahkûmiyetler, sürdürûlen siyasal savaşım girecek. Hatta ço- ğu zaman dipnotlarda bile, satırbaşlarının toplumsal çağrıştır- malarıyla ilgili açıklamalar yer aiacak. Ve belki de tarih Muam- mer Hoca'nın 73 yıllık dolu, renkli, anlamlı yaşamının en son anını ölümle noktaladığı zamanı büyük harflerle geçecek ve gelecekte tarihin ölçeği buyüdükçe, çok kışınin belleğinde yalnızca bu ölüm kalacak? Tarih ne yanlış ve ne haksız değil rni? Öyle mi dersinız? Elinde sapı tüylü kamış kalemi, her şeyi yazan bu ihtiyar var- mı ki haksız olsun? Onun çarkları var mı ki bizi bir yerlere doğru itsın ya da ceksın? O çok bilmiş, yaşı tıılınmez, zamanı zaman dışından anlatan şer yazıcısı bizim dışımızda yok kı haksız olsun. Tarihin yanılmaz denen yargısı -ki bal gibi yanılır- bile bizim ancak elde edebildiğımiz, ulaşabıldiğimız, üstelik de önlenemez öznelhğımizle ve amaçtarımızla çarpıtılarak değerlendirdiğimiz belgelere dayanmıyor mu? Kısacası tarih, geçmişten bugüne, yaşayıp, üretip, tüketip gör- (Arkast 17. Sayfada) basarüı erie ŞUBAT 1990 "Yargıcı, pasta kesme töreni sona erdikten sonra da herkese parmak ısırtan bir rock'n roll gösterişi yaptı." Gezinti Her gün sana bir tepeden bakıyorum aziz vatanım... Ve niye yalan söyleyeyim, "görmüyorum bozulmamış, kaybolmamış hiçbir yerini!.." Konuşma (Bedii Faik) Stefano'nun legal girişimlerinden bir diğeri, Garibaldi'nin tarihi köşkünün İüks bir otel olarak yeniden düzenlenmesi projesiydi." Ülkenin Birinde O gece, Cim Bom'un süper starı Tanju da Piazza'daydı." Gezinti Yusuf Avimelek, Ali Bacıoğlu, Ali Başakıncı, Ali Deveci, Cem Hakko, Can Okan, Emre Yerlici. "Yol"dan Çıkanlar "Qış dünya ile ilişkilerimiz utanç verici." ADAM Ekonomi Eki (Faik Akın) "Sözünü ettiğimiz görsel sayfalarımızın konukları fotomodeller. Hem de ülkemizin 'en iyileri'." En İyi Fotomodeller "Açık konuşalım: Erkekler elbette âşık oluyorlar ve evleniyorlar, ama temelde kadınları sevmiyorlar." Karşı Ses (Pınar Kür)