Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 23ŞUBAT1990 Moskova tzleııîıııleri I MELİH CEVDET ANDAY Moskovahlar, tekerlemeyı ya da bılmece> ı andı- ran bır soz oyunu duzmuşler son zamanlarda lşsizlik yok, ama kimse çalışmıyor Kimse çalışmı>or ama butun plânlar gerçek- leşıyor Butun plânlar gerçekleşiyor ama hiç bır >erde hıç bir raal yok Hıç bir yerde hiç bir mal yok ama herkeste her şey var Herkeste her şe\ var ama kimse durumundan memnun degil Kimse dunımundan memnun degil ama o> bır- ligı ile kararlar çıkıyor. Bu ıkıncı Moskova yolculuğumdan edındığım ız- lenımlen okurlanmıza aktanrken, sanıyorum kı, bu söz ovunu bana yol gösterecek Moskova'ya ılk gıdışımın (ıstunden yırmı dört vıl geçtı Bu ılgınç başkentı o zaman çok az gorebıl mıştım, bıze venlen ızleğe uyarak ^zerbaycan'a ve Özbekıstan'a gıdecektık, gıttık, donüşte ıse, Turkı ye'den gelen, ış durumumla ılgılı bır haber uzerıne Sov-vetler Bırlığı'ndekı eğleşmemı yanda kesmek zo- runda kaldım Bu volculuğuma ılışkın anılarım es- kı bır kıtabımdadır Bu kez on dört gun geçırdım Moskova'da, tıyat- rolara, muzelere gıttım, eskı ve venı Rus tanışlarla uzun uzun konuştum, kentın caddelerınde, sokak- larında dolaştım Sonra da hastalandım, tansıyo- num yukseldı, bana bakmaya gelen guçlu kuvvetlı bır doktor harumın verdığı ılâcı aldım, ıyıleştım Bu doktor hanıra, kalbımı de dınledıkten sonra, çok yaşayacağımı ve Moskova'ya bır kaç kez daha ge- leceğımı söyledı bana, bır de şu öğudu verdı Tan- sıyon yükselmesının ılâcı "votka" ıle "kadın"mış, unutmamalı ımışım Eksık olmasın' Evet, tanıdıktı beram ıçın Moskova, Kızıl Mey dan'ı, bu meydandakı o masalsı, o buyuleyıcı kılı- se>ı, Kremlın'ı bılıyordum, bu vuzden Genco Er kal'ın, — Bız Kızı! Meydan'a çıkıyoruz, sız de gelmez mısınız sorusuna, — Gezın görün, yanıtını vermekJe >etındım ve Rusya Otelı'run on ıkıncı katındakı odamda dın- lenmeye çekıldım Otelımız Kızıl Meydan'a bakıvor- du Kremlın ve kılıse ışıklar ıçındeydı, gece karan- lığı ıvıce bastırmıştı Gorevimız, Moskova'da Lerungrad'da tıyatro gör- mek ve bır ya da ıkı oyunu Istanbul Festıvalı'ne ça- ğırmaktı Istanbul'dakı konuşmamızda Aydın Gun'e, — Rusça bılmeyen bızım seyırcıye bu oyunlar ya- bancı duşmez mı dıye sormuştum O da, — Eşzatnanlı çevın vereceğız, dıye yanıtlamıştı benı Işı çıktığı ıçın bu yolculuğa katılraayan Aydın Gun yerıne Cevza Hanırn gelmıştı bızımle, kımı konser anlaşmaları yapacaktı, >aptı da Bu>uk ar- tıstımız Yıldız Kenter'le "eşzamanh çevın" konu- suna değınmek aklımıza bıle gelmedı bu yolculuk- ta Çunku Rusça oyun seyretmeğe gıdıyorduk \e ıçı- mızde Rusça bılen yoktu Yerı geldığınde belkı av- nntılı olarak anlaunm, burada şuncasını sövlemekle yetıneyım, bılmedığım bır yabancı dılde oyun sey- retmek benı hıç yadırgatmadı Gerçı bunların ıçın- de bıldığım oyunlar vardı, Vanya Dayı gıbı, sankı kendı dılımde oynanıyormuşçasına ızlemıştım onu, dahası sadece oynanışı görme olanağına kavuşmuş- tum Bu deneyımımı hıç unutmayacağım Konusu nu bılmedığım oyunlara gelınce. Bunların hıç bı- rınde sıkılmadım, hatta Genç Oyuncu Tıyatrosu'n- da seyTettığım oyun benı heyecan ıçınde bıraktı Konusunu sonradan öğrendım Ertesı gun sabahleyın, her halde gazetelenmızde okumuş olduğunuz, o buyuk yuruyuşle karşılaştık Moskova'da Gorkı Caddesı kı kentın en büyuk, en uzun caddesıdır, taşıyordu kalabalıktan Ikı gun sonra gorduğum eskı dostum Radı Fış de katılmış yurüyuşe, onun dedığıne gore, uç yuz bın kışı var- mış Moscovv Nevvs gazetesı bunu ıkı yuz bın ola- rak verdı Ellerde taşınan levhalarda yazılanlann kı- mını, konukçumuz Vladımır'e çevırttım, bır kaçını yazavım "Sağa donıiş vok", "Lıgaçev emeklıye", "Gorbaçov trafık ışaretlerıne dıkkat et", "Mafya- mn sonu" Moscovv Nevvs gazetesının yorumundan şu satırları aktarayım "Bu gerçekten ıyı duzenlen- mış vurüyüş gösterdı kı, ozgur bır topluma doğru daha ılerı adımlar atmağa hazınz artık" Nasıl nı teleyeceğız bu özgur toplumu9 Yanıtı gene o gaze- teden alıyorum "Humane democratıc socıalısm" Moskova'da bu kez yenı bır toplumsal-sıyasal ter- mınolojı ıle karşılaştım dersem pek de yanlış olmaz Bu termınolojıye göre, "sağcı, faşıst" sözcüklen Brejnev zamanında köşeyı dönmuş, hıç bır şeyın de- ğışmesını ıstemeyen, eskı yönetımı destekleyen, Sta- lıncıhğı tutan anlamına gehyor "Mafya" sözcuğü nun ıkı anlamı var, bırı eskı donerade yukünü tut- muş olan, ötekı ıse, karaborsacılık yapan Moskova'da karaborsacılık nedır, nasıl yapılır1 ' Akşam hava alanından yorgun argın Rusya Ote- h'ne vardığımızda, odalanmızın saptanması ışlemını beklemek uzere Iobıde dınlenıyorduk Yanımda uç delıkanlı oturuyordu, bunlardan bın dolar bozdur mak ısteyıp ıstemedığınıı lngılızce olarak sordu ba- na, olumsuz yanıtım üzerıne, bıleğındekı saatı gös- tererek, "Bunu satavım sıze" dedı Benzen olaylarla bır çok kez karşılaştım Moskova'da Dolar ve saat Ve bu tur alışverış sırasında gızlılığe hıç de aldınş edümedığıru şaşarak gördum Doların resmı kur- dan karşıhğı yedı ruble ıse karaborsada on beş rub- l<">e kadar çıkıyor bu Şımdı lırayı dolar aracılığıy- la kara rubleye vurursanız göreceksınız kı, Mosko- va bızler ıçın dunyanın en ucuz kentlerınden bırı- dır, öyle kı bır kan kocanın ı>ı bır lokantadakı ve- mek gıderı altı bın lırayı bulur bulmaz, ıçkısıyle. Sa- at konusuna gelelım, yenı öğrendığıme göre Rus sa- atlerı şımdı Avrupa'da çok aranıyormuş, saat ka- raborsacılannın bu ışten ne kazandıklarını, ne bı- çım kazandıklarını bılmıyorum, bır şey dıyemem Moskova'da bülunma nedenımız, demek kendı ışımız.açısından prograrnlamanın hıç de ı>ı olma- dığını ılk gunden anladık, gunlerımızın boşboşu- na geçebıİeceğı kaygısına kapıldık Hatta Yıldız Ken- ter, "Bu böyle gıderse ben çarşamba günü tstan- bul'a dönenm" demeğe kadar vardırdı ışı Neden dersenız, Moskova Tıyatrocular Derneğı Türk Tı- yatrosu Masası Şefı Bayan tdılya gorunurlerde yok- tu Butun ezıyetımızı çeken zavallı Vladımır ıse, bu konudakı sorulanmızı anlamazlıktan gelıyordu öy- le kı, Azerbaycan konulu Istanbul gösterılerı nede- nı>le sıyasal bır kabalıkla karşı karsıya bulundu- ğumuz kuşkusu bıle doğacaktı nerdeyse. Ama bu arada Cevza Hanım konser konulu temaslarmı yıi- rutüyordu pekâlâ Neyse, tdılya Hanım ortaya çı- kıverdı de ışlenmız duzenıne gırdı Meğer ışı başın- dan aşkın olduğu ıçın bızımle bır ık- gün ılgılene- memış, hepsı bu Tam Rus tıpı bır guzel olan Bayan Idılya, çok ıyı Fransızca konusan, cıddı, ağır bır kadındı. Bıze ça- hşma yerınde çeşıtlı oyunlann kaset fılmlennı gös- terdı Tıyatrocular Derneğı Lokalı'nde bır öğle ye- meğı verdı Bu yemekte, Argo gemısı söylencesını canlandıracak bır denız yolculuğu ışıyle ılgılı bır Uk- ra>nah da vardı Sofrada benım yanıma düşen bu adam yabancı dıl bılmı>ordu, çantasından ıkıde bır konyak şışelen çıkanp masaya koyuyordu Çaresız, gtizelım votkayı bırakıp onun konyaklannı ıçmeğe başladık masanın bu ucunda Konuşamadığı ıçın sıkılan Ukraynalının çok neşelı bır ruhu vardı, ba- na kendı dıiınde fıkralar anlatmağa basladı Ben de kafa patlatıp bunlan sökmeğe çalışıyor ve öbür yanımda oturanlara çevınyordum Bunu gören Gen- co Erkal uzaktan Rusçamzın zayıf olduğunu bılırdım ama, Ukray- nacamzın bu kadar kuvvetlı olduğunu bılmezdım, dedı Ukraynalı bu arada benı boyuna Ukrayna'ya da- vet edıyordu, ben "Burada ışımız var" dedıkçe, — Ukrayna'da da tıyatro var, dıyordu Gogol gülümsemeğe başladı hayalımde. Ukraynalıyı şaşırtmak ıçın, — Ama Moskova kızları çok güzel, buradan ay- rılamam, dedım Ukraynalı elını sallayarak, — Moskova kızları kaç para eder, dedı, Çerno- bıl patlamasından sonra bızım kızların hepsı azdı Inanmazsanız gelın, görun PENCERE ARADA BIR MAHMUT YAĞMUR Eğitimci Halk Bilgesi Anam... Öğrenım gormuş ve yüce orunlara (makamlara) yukselmış nıce kışı tanıyorum Bunların tutum ve davranışlarına baktıkça, yu- reğım burkuluyor Çunkü kışısel çıkarlannı ve onurlannı korumak- tan başka bır kaygı duymuyorlar Ulkemızde kol gezen kötulük- lerle savaşmayı, dupeduz ahmaklık sayıyorlar Bukalemun gıbı, bulundukları ortama gore renk değıştırıyorlar Güçlü kışılenn kar- şısında tespıhböceğı gıbı ıkı buklum oluyorlar Güçsuzierı ıse, acımasızca ezıyorlar Toplumsal sorunları çozecek ve dünyayı guzelleştırecek hıçbır duşünce uretmıyorlar Kısır döngunun çev- resınde, gözlerı kapalı olarak dönuyorlar Arkalarında saygıyla anılmalannı sağlayacak bır ız bırakmadan, gomütluğe doğru yu- rüyorlar Bu kışılerle karşılaştığım zaman, okuryazar olmayan anama duyduğum saygım çoğalıyor Anamın, bır halk bılgesı olduğuna değgın ınancım pekışıyor Çunkü anam, toplumsal olayları dos- doğru yorumluyor Kötulüklere ve haksızlıklara başkaldırıyor Umutsuzluğu, karamsarlığı ve korkaklığı, ınsan onurunu kırle- ten suçlardan sayıyor llenenlerı, yakınanları ve ağlayanları kını- yor Toplumun yazgısını değıştırmek ıçın savaşanları gönülden kutluyor Gözlerını, ayçıçeklerı gıbı güneşten ayırmıyor Elınden, yaşamın yekesını hıç bırakmıyor Anamın kışılığı, yaşamın örsünde dövüle dovüle bıçımlenmış Bu yüzden, dünya goruşu çok yalındır Yolunu, acı çekerek oluş- turduğu şu ılkelerle aydınlatır Anama gore yaşam, sonsuza de- ğın sürecek bır savaştır Onurlu yaşamak zorluklardan yılma- yanların hakkıdır Acı çekmeden elde edılen haklar değıl, acı çe- kerek kazanılan haklar kutsaldır Korkaklık, daha buyuk haksız- lıklara çağrı çıkarmaktır Çağımız, örgutlenme çağıdır Bıreysel çabalarla, mutluluğu yakalamak olanaksızdır Emeğı sömurülen ve ınsanlık hakları çığnenen her bırey uyesı olduğu toplumu esenlığe çıkaracak sıyasal ımecelere katılmalıdır "Bana dokun- mayan yılan bın yaşasın" felsefesıne sığınmak, utanç verıcı bır aymazlıktır Sızlere anamla ılgılı bır anımı aktarmak ıstıyorum Köy Enstı- tüsü çıkışlı oğretmenlere, saldırıların yoğunlaştığı yıllardı Doğup bûyudüğum koyde gorev yapıyordum Yoksul koylulerıme, yok- sul kalmalarımn nedenlerını oğretmeye çalışıyordum Onları, emeklerını aracılara sömürtmeyecek kooperatıfler kurmaları ıçın örgutluyordum Bu gırışımım emek ve ınanç somürucülerını ür- kuttü Ulkemı ve halkımı sevmem, bağışlanmayacak bır suç sa- yıldı Alnıma "sakıncalı kışı (')" dıye damga basıldı Hakkımda, şeytanın bıle usuna gelmeyecek soylentıler çıkarıldı Bır süre son- ra da, gerçek dışı savlarla gorevden uzaklaştırıldım O dönemde, ejanek ve ış aslanın ağzındaydı Haksızlığa uğ- rayanları savunacak orgutler de yoktu Bu yuzden, dımdızlak or- tada kalmıştım Acımı paylaşacak ve ıçımı dökecek dostlardan dayoksundum Bır köşeyeoturup kara kara duşünuyordum Benı, ortasında çırpındığım umutsuzluk burgacından anam kurtardı Bır gûn, ıhlayarak yanıma oturdu Sırtımı, nasır bağlamış elle- rıyle sıvazladı Elıme, bıryorgan ığnesı tutuşturdı Iğneyı, gozle- rımı dort açarak ıncelememı ıstedı Isteğını, ses çıkarmadan ye- rıne getırdım Buışbıtınce koyun kıyısındakı Çorak Pınar'agon- derdı Pınarı da tıtız bıçımde ıncelememı dıledı Bu ısteğını de yerıne getırıp gerı döndüm Harıl harıl soluyarak yanına çoktum Pırıltılar saçan ela gözlerıne, 'Anlatmak ıstedığın nedır' ' der- cesıne baktım Halk bılgesı anam, yorgan ığnesı ve Çorak Pı- nar'la ılgılı gozlemlerımı sordu Iğnenın delığının ve ucunun aşın- mış, pınarın önundekı taş yalağın da oyulmuş olduğunu açıkla- dım Anam bır sure anlamlı anlamlı gulumsedı Bundan sonra dıngın bır seste, "Benı can kulağıyladınle" dıyerek yıllardan ben yolumu aydınlatan şu açıklamayı yaptı "Yörgan ığnesını, gelın olduğum gun anam armağan etmıştı Bu ığneyle sayısız sokük dıktım ve yama yaptım, Iğnenın delığı- nı, pamuk ıplığı aşındırdı Ucunu da bez parçalan ıncelttı Çorak Pınar da, çocukluk dönemımde yapılmıştı Pınarın serçeparmak kalınlığında akan suyu, önundekı taş yalağı oymayı başardı Eğer düşunen bır beynın, duyartt bır yureğın ve gerçeklen gören goz- lenn varsa, bu ıkı olaydan yararlanacağın sonuçlar çıkarmalısm Uğradığın haksızlığı abartarak urkuye (panığe) kapılmamalısın Çelık ığneyı aşmdıran pamuk ıplığı gıbı dırençlı ve taş yalağı oyan su gıbı sabırlı olmalısın Önunde aydınlık gunler olduğuna ınan- malısın Hıç zaman yıtırmeden ulkemızt kötulûklerden ve haksız- lıklardan anndırmak ıçın savaşan yığıOerın arastna katılmalısın Bu öğüdümü tutarsan, yolun düzlüğe çıkacaktır Kördüğum ol- muş sonınlann bırer bırer çözülecekür Ulkemızde, hakça bır dü- zen kurulacaktır Topraklanmızı banş, özgûrlük, erdem ve bılım çıçeklen donatacaktır" Anamın verdığı çarpıcı öğutten sonra, umutsuzluktan kurtul- dum Yaşama dort elle sarıldım Çelık ığnelerı aşmdıran ıplık- ler gıbı dırençlı ve taş yalakları oyan sular gıbı sabırlı oldum Kı- şısel sorunlarımı abartmadım Geçıcı unlulerın ve kırlı çıkarla- rın albenısıne (cazıbesıne) kapılmadım Halkımın mutluluğu ıçın çalışmayı, tapınçların (ıbadetlerın) en kutsalı saydım Emeğı en ustun değer sayanların ve çağdaş uygarlığa kavuşmamızı sağ- layacak yolları açmak ıçın her acıya katlananların arasından ay- rılmadım Soluğum kesılınceye değın de ayrılmayacağım Sozlerımı, sıyasacılara seslenerek bağlıyorum Ulusça, tarı- hımızın en bunahmlı dönemlennden bırını yaşıyoruz Laık Türkı- ye Cumhurıyetı nın temelı artan bır hızla oyuluyor Üstumuze çullanan bağnazlık karanlığı, günden gune yoğunlaşıyor Emek- çılerın ve aydınların orgütlenmelerı engellenıyor Çocuklarımızın beyınlerı ve yüreklerı, çağdışı düşuncelerle kısırlaştırılıyor Bu korkunç gıdışe seyıra kalmaya ve kısır çekışmelerle zaman ol- dürmeye hakkınız yoktur Sızlerı, halk bılgesı anamın verdığı öğut- ten ders almaya ve devınıme geçmeye çağırıyorum YATIRIM ÇOCUKLAR HASAN KIYAFET (cıktı) Insanca Yayınlan ısteme adresı PK 10 Acıbadem-KADIKOY Siyasal Katılını Için Kota ve Sonra» Kadınların siyasete katılımları, yalnız siyasetin niteliğini değiştirmekle kalmayacak; aynı zamanda kamu gorevlerinde eşit hizmet anlayışını geliştirip toplumdaki demokratik sureçlerin guçlenmesine de yol açacaktır. Prof. Dr. NECLA ARAT îst ÜnL Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Geçen avlarda Türk sıyasal yaşamında ye- nı ve ılerıye yönelık bır adım olarak nıtelene- bılecek bır oluşum gerçekleştı Sosyal Demok- rat Halkçı Partı, kadınlara partı organlannın tümu ıçınde alt sının % 25 olan bır kota ola- nağı tanıdı Kanımızca kota, kadın sorunla- rırun çözumlenmesınde, eşıt hakların olgusal değer kazanmasında önemlı bır rol oynayacak- tır. Çunku, her duzeydekı sıyasal karar me- kanızmalannda kadınların da hakları olan yen alabılmelen ıçın geçıcı bır önlem ışlevı göre- cek ve sıvasal yaşama kadın bakış açısını ta- şıyacaktır Gelecege yönelik yatınm Bu nedenle, kota, bır ayrıcalık değıl, kadın- lara sıyasette daha çok etkmlık kazandıracak bır duzenleme, sıyasal katılımı özendıncı bır dürtü, bınlerce yıldır sürup gıden evrensel bır haksızlığı duzeltebılecek, gelecege yönelık bır yatınmdır Bılındığı gıbı sıyaset, bınlerce yıl- dır hep erkeklenn uğraşı olmuştur Kadın ıse kendısıne karar alanı olarak yalnız ev ve aıle- ye ılışkın sorunlar bırakıldığı ıçın siyasetin kı- yısında yasayıp sıyasal alana ıyıce yabancılaş- mıştır Ne var kı günumuzde kadınlar, artık kendı yaşamlannı etkıleyen sıyasal sureçlere kayıtsız kalamayacaklarını anlamış bulunu- yorlar Nüfusunun yansını oluşturduklan top- lumda eşıt hak ve eşit katılım olanaklarının bulunması, artık yaşamsal önem taşıyor On- lar, eşıt hak ve eşıt katılım ölçutlerı olgusal olarak sağlanamadığı, >aşama geçınlmedığı zaman, kalkınma, geiışme ve çagdaşlaşmadan söz edılemeyecegını çok ıyı bılıyorlar Aynca, programlannda kadınların kıtle olarak gelış- tınlmesıne vönelık önlem ve stratejılere yer vermeyen sıvasal partılere oy vermemeye de ke- sınlıkle kararhlar Demokrasılerde yurttaşla nn toplumsal yaşamın tum alanlanna tam an- lammda katılımları bır temel ılkedır Bu te mel ılke, yurttaş olarak kadınların sıyasete et- kın katılımlarını da ıçermektedır Toplumu- muzdakı aydın kadınlar, her toplumsal duzev dekı kadına ılışkın guncel yaşam sorunlannın ve bu sonınlann çözümlerının temelde siya- sal olduğunu bılmektedırler, siyasetin şu an- <iakı ve gelecektekı bıreysel yaşamlarında ta şıdığı önemı, kendı katılımlannın siyasetin özunu değıştırmede oynayacağı rolü ve kendı gızılgüçlerım (potansıyellennı) açık seçık bır bıçımde algılamaktadırlar Kadınların siyasete katılımları, yalnız siyasetin nıtelığım değıştır- mekle kalmayacak, a>nı zamanda kamu gö- revlerınde eşıt hizmet anlayışını gelıştınp top- lumdaki demokratik sureçlenn guçlenmesine de yol açacaktır Bu bağlamda, kadınlann eşıt hak ve eşit katılımlanndan yana olmak, de- mokrasiden yana olmak demektır Çunkü, gerçek demokrası, tanım gereğı, yönetım kad- rolannda toplumun kompozısyonunu yansıtır Hıç kuşku yok kı kadınların bınlerce yıllık cınsıyetçı - aynmcılık sonucu yıtırdıklen za- manı gıderek etkılı önlemler alınmadan, sıya- sal yaşama, kendılennı etkıleyen genel sıya- salann ve ulusal kadın sıyasalarının bıçımlen- dınlmesıne katkılan tam olarak gerçekleşeme- yecektır tşte kota, bu anlamda, söz konusu etkılı önlemlerden yalnızca bır tanesıdır Ama- ca gıden yolda kotadan sonrası başarıyı be- lırlemesı açısından büyuk bır önem taşımak- tadır Kadınlar, kötu maddı koşullannı ve ıkın- cıl konumlannı değıştırmek ıçın bırbırlerıne yardım etmelı, desteklemelı, bırleşmelıdırler Sıyasal yaşama katılım ıçın gereken zaman, enerjı ve deneyımı elbırlığıyle sağlamalıdırlar Eşit bak, eşit katılım olayına partılerustü bır tutumla yaklaşıp farklı partılerden bıle olsa- lar, bu konuda bır konsensuse varmalıdırlar Çunku, farklı partıler ıçınde bıle olsa, sıvasal karar mekanızrnalannda öncekınden daha çok yer alabılmelen. onlara ortak paydalan oian kadın sorunlarına ılışkın toplumsal, ekono- mık, hukuksal ve külturel koşulları gelıştınp ıyıleştırme olanağını sağlayacaktır Doğal ve saglıklı bilinç için... Kotadan sonra ızlenecek stratejı ve yöntem, kadınlann kıtle olarak sıyasal bılınce ulaşma- larımn koşullannı ıçermelıdır Bu sıyasal bı- hncın köklü, doğal ve sağhklı olması ıçın şun- lar yapılmalıdır 1 Kadınlann okur - yazarlık oranlannı ve temel becenlerını gelıştırecek önlemler alın- malıdır 2- Resmı ve özel eğıtım sıstemlennde hu- kuksal ve sıyasal bıhnçlenmeyı vurgulayan, ka- dınlann eşıt katılımlannı ıçeren Yurttaşlık Bıl- gısı egıtımıne öncelık verılmelıdır 3- Her duzeydekı karar verme konumunda (Bakanlar Kurulu'nda, Parlamento'da, danış- ma kurullarında, özerk örgütlerde, yerel yö- netımlerde) kadınların sayılannı arttırmayı amaçlayan bır cmslerin eşıtligı sıyasası berum- senmelıdır 4- Kadınlann karar verme süreçlenne ka- tılmalannı kolaylaştıracak toplumsal güven- ce ve destek sağlanmalıdır 5- lletışım organlanmn kamu yaşamında- kı kadımn yaşamına ılışkın yanlış mesaj ve ım- geler vermelennı engellemek ıçın gerekırse ya- sa çıkarmak da dahıl olmak uzere etkıl ön- lemler alınmalıdır 6- Kamu görevlenne atamalarda denge oluş- turulmalıdır 7- Sıyasal partı üyelerını kadın üyelerın po- tansıyellenne ve gereksınmelenne duyarlı kı- lacak eğıtım etkınlıklen düzenlenmelıdır 8- Seçım sıstemı gerektırdığınde partıler, ge- çıcı bır önlem olarak kadın üyelenn göreve gel- melen ıçın malı olanak saglamak konusunda yardımcı olmalıdır 9- Partı kadın kolları yenıden değerlendı- nlmelı, bu kollar partı sıyasasını etkıleyecek ve kadın adaylar çıkaracak şekılde güçlendı- nlmelıdır 10- Kadınlann sıyasette gerek aday gerekse seçılmış ya da atanmıs partı görevhsı olarak çalışrnalarını kolaylaştıracak, sıyasal ve ıdan becenlennı arttıracak eğıtım programlan ge- hştuTİmeü, bu konuda kamu görevlennde ba- şanlı olmus kadınlann deneyımlennden yarar- lanılmalıdır 11- Potansıyel kadın adaylara ılışkın bılgı toplanmalı, adaylık ve atama söz konusu ol- duğunda bu bılgılerden yararlanmalıdır 12- Kadın örgütlen yurttaşlık bılgısı ve de- mokrası eğıtımı konusuna ağırlık vermeh, ka- dınlann çıkariannı etkın bır bıçımde savuna- cak gruplar oluşturmalıdır Sonuç Göruldüğu gıbı kota, uzun ve guç bır yo- lun başlangıcıdır Bu yolun sonundakı ama- ca ulaşmak ıçın alınan önlemlerın yaru sıra benal ve öznel duyguları da aşabılmek gerek- mektedır Kotalardan yararlanacak olanlar, kadınların çoğunluğunun şu andakı aşağı ve sömurülen konumlannı değıştırmek tunlnden bır öncülük görevını ustleneceklerı ıçın seçım- lerınde tek ölçut, alanlarındakı bılgı, becerı ve yeteneklen olmalıdır Gelecege karşı sorum- luluğumuz yuzünden bu tanhsel fırsatı gere- ğı gıbı değerlendırmek hepımızın ortak ödevıdır 9 YIL 2 AY 5 GÜN ayn kalmanın arasına... YILMAZGUNEY'IN y ÇIKARTMASINIVERİYOR bayinizden mutlaka isteyiniz /> GIRGIR NASILMIŞ GÖRÜN S HAFTA BOYUNCA doya doya GÜLÜN LISKUR SÜRÜCÜ KURSU Surucu belgesi bızden alınır Kadıkoy: 336 02 79 Erenkoy: 359 30 68 Maltepe. 352 24 21 StDE'de Bır tunstık motelın bannda program yapacak JAZZ-BLUES veya ÖZGÜN MÜZÖt gruplan aranıyor Tel: 9 321 31038 SEFAKOY AKBANK USTUNDE DOKTORA KIRALIK MUAYENEHANE Tel: 580 81 48 KAMUOYUNA Sağmalcılar Cezaevı ne sıyası tutukluların sevk edıldığ Mayıs 1989 tarıhınden bu yana sıyası tutuklulara karşı ardı arkas. kesılmeyen provokasyon ve saldırılara yenı halkalar eklenmek ıstenmektedır Son gunlerde yenıden yoğunlaşan Sağmalcılar Cezaevı ne ılışkın asılsız yalan ve spekulasyona dayalı haberler bu amaca yönelıktır Cezaevınde yenı bır tünel bulunduğu tutukluların ısyan hazırlığı ıcerısınde bulunduğu vb temalar uzerıne oturtularak anlatılan çeşıtlı senaryoların gerçeklıkle hıçbır ılışkısı yoktur Konuyia ılgılı en kucük bır araştırma gerçeğı ortaya koyacaktır Bu konuda kamuoyunu duyarlı olmaya ve sıyası tutuklulara karşı tezgâhlanmaya çalışılan provokasyon ve saldırılara tavır almaya cağırıyoruz , DEVRIMCI SOL TUTUKLULARI ADINA ASLAN TAYFUN ÖZKÖK GEBZE'DEN KAMUOYUNA DUYURU 7 Şubat 1990 tarıhınde Merzıfon Yenıçeltek'tekı grızu patlaması sonucu ışçılerımızın olumune neden olan ıhmalı kınıyor, bu ınsanlık suçunu ışleyenlerden hesap sorulmasım ıstıyoruz Gebze Beledıye Başkanı Mehmet Emin Akın ve Belediye Meclis uyelen, Darıca Belediye Başkanı Zihnı Topçu ve Belediye Meclis uyeleri, SHP Gebze llçe Örgutu Başkanı Gulabı Kaya, DYP Gebze llçe Örgutu Başkanı Cavıt Kahvecıoğlu, DSP Gebze llçe Örgutu Başkanı Mehmet Doğan, Petrol-lş Sendikası Gebze Şube Idarı Sekreteri Mustafa Avcı, Krlstal-lş Sendikası Gebze Şube Başkanı Cemal Sımliova, özdemir Iş Sendikası Gebze Şube Başkanı Sertif Kahraman, Gebze Kadın Kultur Derneğı Başkanı Av Güner Anlar Baş, inşaat Muhendisleri Odası Gebze Temsilcıllği Bşk. ismaıl H San "Adli Hata" mı?.. Öğretmen Sevgılı saygılı, gızemlı, albenılı, sıcak bır sözcuk öğretmen Kım olursa olsun, cumhurbaşkanı, başbakan, general, ışada- mı, gazetecı, yazar, ev kadını, sen, ben, palavraya gelınce öğ- retmenı göklere çıkarırız — Hocam ver elını opeyım Kışısel yaklaşım afılıdır, ama Turkıye'de kaç öğretmen var? 400 bını aşkın öğretmen ordusu ne yıyor, ne ıçıyor, nasıl yaşıyor? De- mokratik haklarına sahıp mıdır? Ozgur müdur7 Baskı altında mı- dır^ Kısacası bu düzende oğretmenlere hayat hakkı var mı' • 1961 Anayasası öğretmene sendıkalaşma hakkını tanımıştı; gerçı koşullar yıne kısrtlıydı, ama, demokrası yolunda bır adım atılmıştı 12 Mart bu adımı gerı aldı, öğretmenler ancak demek kurabıleceklerdı Ve kurdular Töb-Der (Tüm Eğıtım ve Oğretım Emekçılen Bırleşme ve Da- yanışma Derneğı) 650'nın ustunde şubesı ve 200 bın üyesıyle buyuk bır etkınlık sağladı hem oğretmenın demokratik hakları- nı savundu hem ekonomık durumlarını duzeltmeye çalıştı Ancak 12 Eylul darbesı gundeme gırınce Töb-Der de payını aldı 12 Eylülculerın ılk ışı Derneğın kapısına kılıt vurmak oldu Ardından "Ankara Stkıyönebm 3 numaralı Asken Mahkemesı"nde Töb-Der yönetıcılerı hakkında 141-142'ncı maddelere aykırılıktan ötürü dava açıldı Töb-Der yonetıcılerınden 62 kışı 8 yıla varan ağır hapıs cezalarına çarptırıldılar Dernek kapatıldı, mallarına el kondu, yüzbınlerce oğretmenın nafakalarından keserek ver- dıklerı paralarla sağlanan taşınır taşınmaz malların zoralımına gıdıldı Mahkeme kararı Asken Yargıtay'da onaylandı Tob-Der yönetıcılerı 1980'lerde cezalarını çektıler, hapıshanede yıllarca yattılar ve çıktılar Ancak bu da yetmedı • Töb-Der ıçın 1986 yılında Ankara Ikıncı Ağır Ceza Mahkeme- sı'nde "aynı ıddıa ve kanıtlarla" bır dava daha açıldı Ne var kı bu kez Töb-Der "sıvıl" bır mahkemede yargılanıyor- du Ağır Ceza Mahkemesı derneğın yasadışına dönüp dönüş- medığı konusunda bılırkışı ıncelemesı yoluna gıttı ve sonuçta Töb- Der'ın etkınlıklerınde 141 ve 142'ncı maddelere aykırı bır nıtelık görmeyerek sanıklann aklanmasına karar verdı "Sıvıl yhrgıtay" bu kararı onayladı * Sonuç "Töb-Der ve yönetıcılen hakkında aynı ıddıa ve aynı kanıtlarla açılmış ıkı dava sonunda bınsı asken mahkemece venlmış 'mahkûmıyet' ve otekı sıvıl mahkemece venlmış 'beraat' olmak üzere ıkı kesın karar ortaya çıkmıştır" Töb-Der'ın avukatları "bu, adalet tanhımızde görulmemış bır olaydır" dıyorlar Bılmem kı dunya adalet tarıhınde görülmüş bır olay mıdır? Töb-Der'ın avukatları Asken Yargıtay'a basvurarak "davanm ye- nıden görulmesı" ve "adlı hata"nm "duzeltılmesı" ıçın gereklı gı- rışımlerı yapmışlardır Ama buna "adlı hata" denebılır mı? "Hata" bılmeden yapılandır oysa burada "kasıf yok mu? "Taammud" yok m u ' * Sen kalk, bır darbeyle ıktıdarı ele geçırır geçırmez 650 şubelı ve 200 bın uyelı öğretmen derneğının kapısına kılıt vur Öğretmenlenn boğazlarından kestıklen paralarla sağlanan der- nek mallarına el koy Yönetıcı öğretmenlerı gözaltına al, ışkencelerden geçır Haksız yere cezalandır öğretmenler cezaevlerınde yıllarca çürüsünler Evet, sen şımdı Marmarıs'te anılarım-yazıyorsun, "sakın ola kı" Töb-Der'ın başına gelenlerı unutmayasın Çünkü sen unutsan bıle, ne yıllarca mahpushanede haksız yere yatanlar unutabıhr Ne de tarıh baba FrtaTeknik KURULUŞ 1952 MENFEZ-ANEMOSTAT-FİLTRE VANTİLATÖR SANAYİ Belgeli Ürünlerimiz: MENFEZ, ANEMOSTAT, SLOT DIFUZOR HAVA VE YANGIN DAMPERLERI KLAPELER ISITMA-HAVALANDIRMA SANTRALLARI MADENI VE SENTETIK HAVA FILTRELERI ALÇAK BASINÇLI RADYAL VE AKSIYAL VANTILATORLER 100 YIL DENEYIMLI S İ K Î İ FIRMASI LISANSI ILE BILGISAYAR SEÇIMLE OZEL MAKSATLI VANTILATORLER 38 Yıldır Ülkemizin Okul, Hastane, Otel, Fabrika, Milli Savunma ve Çeşitli Hizmet Binalarında, Aynca 3 Kıtada KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ SUUDİ ARABİSTAN IRAK, LİBYA, BOTSVVANA, AVUSTURYA ve SOVYETLER BIRÜĞİ'nde Kullanılmaktadır. Şimdi de Büyuk Önderimizin Adım Taşıyan Dev Eser: ATATÜRK BARAJI'NDA 'Bu en büyuk kıvancımızdır' Ahmet Vefikpaşa cad No 36 Capa Istanbul Tcl 586 32 44 586 46 13 ta\ 588 15 00 ANMA Prof. Dr. KENAN URAL ıle ayn bırlıktelığımızın uçuncu yılı doldu. Eçi TU>A K. URAL Bugun saat 12 30'da Edırnekapı-Sakızağacı Şehıthkte anılacaktır