Katalog

CUMHURİYET/6 DİZİ-RÖPORTAJ 16 ŞUBAT1990 40'LARIN CADI KAZANI U G U R M U M C i Irkçılık-Turancılık davası• " a v a 29 Mart 1945 günü sonuçlanır. Sanıklar lOyıla kadar değişen çeşitli M. nönü y nün 19 Mayıs 1944 tarihli konuşmasından sonra tutuklamalar başlar. cezalara çarptırılırlar. 13 kişi de aklanır. Askeri Yargıtay karan bozacak, ikinci Aralarında NihalAtsız, Orhan Şaik Gökyay, Reha Oğuz Türkkan, Alilhsan duruşmada bütün sanıklar aklanacaktır. Sanıklara dava sorgularında işkence Sabis, Zeki Velidi Togan, Hüseyin Hüsnü Erkilet veAlpaslan Türkeş 'in de yapılacak, ancak Almanlarla işbirliği yaptıklannadair bir kanıt bulundugu çok sayıda kişiyle ilgiliırkçılık-Turancılık davasıyaklaşık 1 yıl bukınamayacaktır. Dava sadece binakım kuşkulara dayandınlmıştu sürecek, yargılananlar daha sonra siyasiyaşamda etkılı olacaktır. Ziya Gökalp Vatan ne Türkıye'dır Türklere ne Türkıstan vatan müebbet bır ülkedır Turan. — 6 — "Orfi tdart KomuUnhgı'ndan teblıg edıl- miştır. Irkçılık, Turancılık gayelemle gızlı cemı- yet kurarak mıllete ve vatana karşı hıyanel hareketlenne teşebbus ettıklerınden dolayı tabkıkatlan mevkufen yapılan şahıslar hak- kında alınao son tahkıkat karan umumı ef- kâra aynıyla arz olunur. Orfi ldare Komutanı Korgeneral Sabil Noyan." Inonu"nun 19 Mayıs konuşmasından son- ra soruşturmalar başlamış, tutuklamalar va- pılmıştı O tarıhte Içışlerı Bakanı Hilmi Uran'dı Emnıyet Genel Muduru Osman Sabri Adal, yardımcısı da Kâmuran Çogruk. Valı Lutfı Kırdar. Savcı Kazım Aloç. Emnıyet Muduru Ahmet Demır, Sıkıyö- netım Komutanı da Sabıt Noyan'dı Soruşturmaları Çogruk, Demır ve Aloç yapıyorlardı Sorgucular, potıs Muzaffer Uz ve Bınncı Şube Muduru Sait Koçak'tı Sanık avukatlanndan bırı Prof Kenan Onerdı, ötekı de Hamit Şevfcet Ince. Irkçılık Turancılık davasında yargılanan- lar kımlerdı 7 Ofretim uyeleri ve oğretmen: Nihal Atsız, Necdet Sancar, Huseyın Na- mık Orgun. Orhan Şaık Gokyay, Ahmet El- lez, Haluk Karamagralı Subaylar: Lsteğrnen Alparslan Turkeş, DT Usteğ- men Felllı Tevetoglu, Dr Yuzbaşı Hasan Fe- ril Cansever, Teğmen Nunıllah Banman, As teğmen Zeki Sofuoglu, Asteğmen Fazıl Hi- sarcıklı. Hukukçu: Reha Oguz Turkkan, Saıl Bılgıç. Cebbar Senel. Ogrenci: Cihat Savaşer, Fehıraan Allan, Muzaffer FJis, Cemal Oguz Ocal. Memur. İsmet Tum ^ ^ turk, Hamza TM" Sadı Ozbek, Sa- ^ H ım Bavrak, Hık- JtLrkÇlllk- met Tanyu Işsız Yusuf kadıgıl Emeklı gene- raller Alı İhsan Sa- biş ve Huseyın Husnu Erkılel de a\nı soruş- turmalar nede- nıyle gozaltına alınıp tutuklan- mışlardı lrkçıların bır hukumet darbe- sı vaparak hu- kumetı de\ ıre- ceklen o gunler- de kulaktan ku- lağa vavılmaktaydı Kamuovu, ılk kez Ge- neral Noyan'ın bıldınsı ıle ola>ı oğrenıyor- du Son soruşturmanm açılması karannda özellıkle uç sanık uzerınde durulduğu anla- şılıvordu Bunlar, Prof Zeki Velidi Togan, Reha Oguz Turkkan ve Nihal Atsız'dı Reha Oğuz Turkkan, 1940'ların başında Bozkurt ve Gokböru adlı dergüerı çıkart- maktaydı Dr Hasan Ferıt Cansever'ın Turk Yurdu, Dr Rıza Nnr"un "Turk Yurdu", Atsız'ın "Orhun"u Orhan Seyfı Orhon, Yusuf Ziya Ortaç ve Erkilet Paşa'nın Enver Paşa'nın kardeşı Nurı Paşa tarafından paraca destek- lendığı ılen surulen "Çmanıltı", Dr Fethi Te- vetoglu'nun "Kopuz" adlı dergılerı o vılla- nn, Türkçu, ırkçı va da Turancı sayılan ya- vın organlannın başlıcalarıvdı "Orhuncu Atsız" ıle "Bozkurtçu Turk- kan" bırbırlerıyle hıç geçınemezlerdı Son soruşıurmanın açılması kararında, Reha Oğuz'un Ankara Gazı Lısesı'nde sınıf arkadaşlan Cihat Savaşfer, Ce>hun Kansu, Hikmel Tanyu ve Bulent ıle "Gurem" adını verdıklen bır gızlı orgut kurdukları, Reha Oğuz'un Ceyhun Atuf a "Senın aile tarafın Çerkezmış" dıyerek Cevhun Atuf u orgut ten uzaklaştırdığını bundan sonra orgutun Reha Oğuz \e Hıkmet Tanyu tarafından sur durulduğu anlatılıyordu Savcıva gore Gurem gızlı örgüttu, Turk so- vundan gelmeyenlenn elındekı hukumetı zorla almak amacıyla kurulmuştu' Savcı, Reha Oğuz'un Nıhal Atsız'a baş\u rup bır gızlı orgut kurduklannı soyledığını belırttıkten sonra Ziya Ozaynak adlı bır ta- nığın Reha Oğuz hakkındakı şu anlatımld rına ver verıvordu "Irkçı ve Turancı bir hukumet kurmak la- zımdır Bugunku hukumet hiçbir şey başa- ramıyor. Biz hukumetı ele almak ıçın gizlı bır teşkılat kurduk. Ataturk'e muhalıf bır doktorun ıdaresındeyiz. Bırçok subaylar ce- mıyetımıze dahıldır. Muhafız Alayı ve Sarı- kışla subavlannı elde ederek bu kuvvetlerle merkezden anı bır darbeı hukumet yapaca- ğız. Ecnebı bır hukumetle temastavız. Bıze sılahla yardım edecek. Doğnı Buvuk Mıllet Meclısi'ne gıderek evvela raebuslan tevkıf edip, iktıdarı alacagız!" Nıhal Atsız, 1905 yılında Istanbul'da doğ- muştu Atsız, lıseyı bıtırdıkten sonra Tıp Fakul tesı'ne gırdı Sıyasal çalışmaları nedenıyle Tıp .rkçılık- Turancılık davası sanıkları Sirkecrdeki unlıı Samaryan Han'da labutluk' denikn hücrelere kapatıhnu>. başlarına da heş yuz mumlıtk ampuller asılnnştı. Fakultesf nden atılınca Edebıyat Fakultesı- ne gırdı Edebıyat Fakultesı'nı bıtınr bıtır- mez, aynı fakûltede asıstan oldu Atsız, 1930 yılında çıkardığı "Atış" adlı mecmua ve hocası Zeki Velidi Togan ıle ıl- gılı bır telgrafı nedenıyle Malatya'ya surül du Çeşıtlı ıllerde oğretmenlık japtı Orhun dergısını çıkardı Orhun dergısınde vayım- ladığı yazılar nedenıyle Sabahattm Alı tara- fından mahkemeye venldı Atsız, ırkçı-Turancı alamlanalıden ve ıde- oloğu sajılıvordu Son soruşturmanm açılması kararında, Zeki Vehdı'nın Alman-Sovyet savaşı sırasın- da Almanya'da "Ruslaria birteşıp taarnıza" geçme dus.uncesı ıle orgutlenme çalışmaları >aptığı, bu amaç ıçın Neriman ve Ahmet Ka- radaglı ıle goruştuğu ve avnı amaçla Reha Oğuz üe mektuplaştıkları anlatılıyor ve Prof Zeki Velidi Togan'ın bır gızlı orgut kurduğu ılen suruluvordu Savcı Kâzım Aloç, 1941 yılında sanıkla- rın Taksım'de bır evde "esır Turklen kurtar- mak" amaayla gızlı orgut kurduklan, bu or gutle de hukumetı devırmek ıstedıklennı, bu amaçla tabanca ve bavrak uzenne >emın et- tıklennı ılen surmekteydı Savcıya gore Atsız, ırkçı ve Turancıydı Kardeşı Necdet Sancar'a vazdığı mektuplar- da Turancılık propagandasından söz etmış, otekı sanıklara da ırkçılığı ve Turancılığı be- nımsetmıştır Atsız'ın Sancar'a vazdığı 7-8 Eylul 1941 gunlu mektubu şoylevdı "Senin Çerkez oMuğunu keşfeden itler be- nim de Çerkez oldugumu keşfetmışler. Bizi Turk olmamakla ıtham edıp şuphe yaratraak islıyorlar. Memlekette namuslu Turkluk re- jimi kurulunca bunlann toptan ırahası ışten bıle degıldır." Atsız, "Bozkurtçu" olarak bılınen Reha Oğuz Türkkan ıle çatışma halındevdı Mek tupta bu çatışma anlatılmaktaydı Savcı Kâzım Aloç ıle sanıklardan Nıhal Atsız arasında sorgularda sık sık tartışma lar vaşanıjordu Bu tartışmalardan bırını aktararak o gün- lerm havasını bırlıkte >aşa>allım Savcı Atsız'a, "Siz dorduncu gobek baba- nızı bılmıyorsunuz. Bız ogrendik" der Atsız, şaşırır ve sorar "Kimraiş?" "Dorduncu gobek babanız Rum" der At- sız'ın dedesının babasının da "donme" ol- duğunu ılerı surer Savcı bu göruşunu ıddıanamesıne de yan- sıtmış, Atsız m "uçuncu göbekten babasının Rum oldugunu" yazmıştı' Atsız, Aloç'un bu savlarım mahkemede- kı sorgusunda şoyle >amtlar "Belki bu iftira benım ırkcılığımı çurul- mek içın ortaya atılmışür. Fakat çurutule- rnez. Farzı mahal benım ve baba tarafından butun ecdadım gavn Turk olsa bıle yıne bu- nunla ırkçılık ulkusu v urutulemez... (...) Fa- kat ben halis Turk degılsem. ırkçılık davası gutmem; hem samımı oldugumu hem bu da- vanın haklı ve knvvetlı oldugunu gostenr." Atsız, sorgusanda Turancılık konusunda şu ılgınç polemığı vapar "Irkçı ve Turancı olduğumuz içın vatan ve millet hainı oldugumuzu gazetelerde ilan eden orfi idare komutanıyla duruşmamızı yapan hâkımlerin hep Turancılıga aıt adlar taşıması \llah"ın bır lutfu ve ıhtarıdır." Atsız, gerçekten parlak bır savunma yap- mıştı Nıhal Atsu, savunmasında Reha Oğuz \e Cemal Oğuz'u \erdiklen ıfadelerın kendısı ıle ılgılı bölumlen >oızunden sert bir dılle >a- nıtlıyordu Atsız, Sabahattın Alı'nın açtığı dava ne- dennle vapılan gosterılerın kendısı tarafın- dan değıl, Rasih Kapan. Reşat Şemsettin, Behçet Kemal, Rabıı Barkın, Suud Kemal \e Tahsin Banguoglu adlarınddkı mılletvekılle- rının "şifahı telkınlen" ıle oluştuğunu da so\luvordu Atsız, Sa\cı Aloç'u şu sözlerle suçluyordu "Bu kadar buvuk. adeta cihansumul bır davanın sorgusunu uzenne alan Kazım \loc. davanın azametı ile uygun, şahsı bır ıkbal te- minı bevesıvle işe başlamış, muzelerdekı hey- betlı raankenlerin altından ıki degnek par- çası çıktıgı gıbi bu halıyle tahkıkatın altın- dan da ıkı manyakla masum vatanperverler çıkınca ınanmamış. muhakkak resmı sozle- re uygun ıfadeler almak ıçın maznunlara em- nıyet raudurlugundekı yardımcılan ıle bır- Iıkle her turlu işkence vapmaktan çekınme- mıştır. İnsanların ınsan gıbı hava >e guneş gorerek yaşayacagı kocaman bır asken ce- zaevı varken. maznunlan sıkışık. pis, bır kar- yolanın ancak sıgdıgı hucrelerde, guneş bu- lunmayan. >az gunlennde musluklanndan sn akmayan Emnıyet Mudurlugu nezarethane- sine niçin goturulduğu, elbette mahkemenız- ce takdir olunacaktır." Nıhal Atsız savunmasını şoyle bıtırrhıştr "Irkçı >e Turancı oldugum ıçın mahkûm olursam, bu mahkûmluk hayatımın en bu- yuk şerefını teşkil edecektır." Sanıklar Sırkecı'dekı unlu Sansaryan Han'da "Tabutluk" adı verılen hucrelere ka- patılmışlardı Başlanna da beş yuz mumluk İambalar asılmıştı Atsız, Savcı Aloç'u ışkençelerden de so- rumlu tutuvordu "Bıze Pera Palas Olelı'nı tahsıs edemeye- ceğinı soyleverek ıslıhza kabılıyetinı ıspala yellenen, Elbette her turlu ışkencevı gore ceklerdır' dıyerek şecaat arz eden, ıstedığı şe- kılde ifade almak ıçin anayasamızla vasak edılen işkence volarına saparak Reha'yı, Hamza'yı, Hıkmet'ı, Osman Vuksel'i, Orhan Saik'i (Tabutluk) denen, teoesinde beş >u- Irkçılık-Turancılık davası sanıklanndan Nihal Atsız (3) ve Reha Oguz Turkkan (2), 1944 yılmda kendilerını desteklejen genç sempalızanlarla birlikte. zer mumluk uç ampul yanan. bır insanı an- cak ayakta durabılecegı kadar dar bır huc- reye sokan, amme şahıdı diye ıfadesını oku- dugu Kulahlıoglu Mehmet'e falaka attıran; Necdet Sancar'ı ne bır penceresı ne de hava deligı olmayan bucrede 22 gun tutan. Zeki Velıdı'yı uç gun aç bırakan, benı topragın beş metre altında kuflu ve rutubetli havasında kıbnt y^ınmayan ve eşvalan kuflenen, duvar- lanndan lagım borusu sızan bır mezarda, e\et mezarda, bir hafta tutan, masum zev- cemi tevkıf ettırerek vavrusundan zorla avı- np o zaman dort yasında bulunan kuçuk og- lumu anası babası sagken öksuz bırakan bu adamın, bana vıcdansız dıyerek tahkire cu- ret elmesı, vıcdana karşı bır iftira ve işgal ettıgi makama hakarettır!" Sanıklar, mahkemede kendılerıne ağır ış- kenceler yapıldığını ılen surduler "Tabutluklar" sıvasal sozcuklere 1944 ırkçılık-Turancılık davası nedenıyle geçtı Savcı Aloç, Usteğmen Alparslan Turkeş'ın sorgusunda "Nihal \tsu bana daıma ırkçı ve Turancı telkinatta bulunmuşlur. Ben de dığı bır mektupta da ırkçılık-Turancılık ko- nusunda "Kalem kifayel etmezse o zaman ışı silahlara bırakacagız" dedığını de akta- nyordu Usteğmen Alparslan Turkeş, mahkeme onundekı sorgusunda "Devletin kabul etti- gı prensıplere baglı, onlara hurmet ve riavetten" avrılmadığını, "Ko>iı bir mılnyelçi oldugunu, ancak zannedıldıgı oıanada ırk- çı olmadıgını" söylevecektı Asken mahkeme 29 Mart 1945 gunu kara rını açıklar Prof. Zeki Velidi Togan 10 yıl. Reha Oğuz Turkkan 5 yıl, 5 a> Nıhal Atsız: 6 yıl Necdet Sancar, Fethı Tevetoğlu, Alparslan Turkeş ve Cemal Oğuz da çeşıtlı cezalara çarptınldılar 13 kışı de aklanır Sanıklar mahkeme karannın bozulması ıçın Asken Yargıtav'a başvurdular Asken Yargıtay Başkanı Orgeneral Alman cephesıru zıyaret eden ıkı generalden bırı olan Ali Fu- at Erden'dı Yargıtay aklanma kararını onadı Yargıtay Başsavcısı Munır Kocaçılak, ka- rann duzeltılmesı başvurusunda bulundu Bu ıstem de Yargıtayca reddedıldı Irkçılık-Turancılık davası da böylece ka- panmış oldu Dava doğrusu bır sure kapan- dı, sonra da Hasan Âlı Yucel-Kenan Öner davası nedenıvle yenıden açılacakıı Asken Yargıtay karanndan bır sure son- ra Yargıtay Başkanı Orgeneral Alı Fuat Er- den hukumet tarafından emekhve sevk edıl- dı General Ismail Berkok ve Kamil Alkan da emeklıye a>rılılılar Irkçılık-Turancılık davasında sanıkları ce- zalandıran mahkemenın u>elen, Tumgene- ral Yusuf Ziya Yazgan, Yargıç Albay Cevdet Erkut ve Suvarı Albay Galıp Kaan, Sıkıyo- netım Komutanı Korgeneral Sabıt Noyan, Savcı Kâzım Aloç, Emnıvet Genel Mûdur Yardımcısı Kâmuran Çohruk, İstanbul Em- nıyet Muduru Ahmet Demır, Bınncı Şube Muduru Saıt Koçak ve pohs memuru Mu- zaffer Uz haklarında 1947 yılında soruştur- ma auldı ABD'nin Turan raporuABD'nın Ankara Buyukelçısı laurance Steinhart, 21 E\!ul 1944 günu "98 sayılı gızlı yazısında ırkçıiık-Tt rancıhk davasında vargılanan 23 kışınm adlarmı hukümetıne bıldjnyordu Buyukelvi ola>i joyle yorumluvordu" "Gizii bir Turk orgutu, (kendisini Turk ırkı ve kulturune dayayan bir örgul) bir dava sirasmda Ankara Konservatuvan Mnzik Bolumu ogretmenlerinden Sabahattın \lt'nin millıvetçi yazar Nihal Atsız'ı suçlaması strasında ortaya çıktı. Bu dava sırasında anti-komuoist gösteriler yapmakla suçlanan bir grup oğrenci de vakalandt. Bunlar, pan- Turancılık ideallerıni ve faşısl doktrinleri Turk ogrencıler ve aydınlar arasında vaydıklan gerekçesı ile cezalandtnldılar. Inonu, 19 Mayu, torenlennde pan- Turancılık konn»ana degindı 7 eylnlde tstanbul'da açılan dava. polisın bu konuda ınceleme ve soruşturma vapmasına vııl açtı. Sanıktardan hıçbirı siyasal jonden goze çarpmadılar. Davada ogrencıler. ogretmenler ve genç subaylar yargılanıyor. Suçlanan 23 kısınin lıden istanbul Umversitesı Tarıh Profesoru Zeki Vdıdı Togan olarak gorunuyor. Togan, Rusya'dakı Muslumanlann Turk ujnıguna geçirilmesi göruşunu savunuyor. (..) Iddıanamede »anıklann anayasayı çignedıklen belırtılıvor. Yabancı nufuslar. ozellikle Almama'nın bu hareketlerin arkasında oldugunu duşunuvoriar. Almarrya. Turkıye'nın kendi vanında sava»a gırmesıni ıstıyor. Iddıanamede ırkçıların kendı aralannda bazı şifreler kullandıklan da yauyot. Bunlar, silah uzenne edılen yeminlcr, mambo, jambo. cemiyet uyelennin kalplerı ve dunya uzerine yemınier. (..) Pan-Turancılık hareketının onemını ve gucunu lahmuı etmek oidukca /or. Pan-Turancılık hukumet çevrelerince 'Bazı avdmlar arasında oluşmus, ancak Köklen halktan kopuk' olarak tanımlanıyor. İnonu, 19 Mayıs konuşmasında haklı karan almıs ve bu karan açıklamıştı. İnonu konuşmasında ırkçılık konusunda uyarılarda bulunuvor ve hareketın bukumetçe bastınlacagını behrtıyordu. Turk kaynaklannın elçılıgıoııze gonderdıklen habere gore Pan- Turancılık hareketı gençler arasında yayıldı ve bazı genç hukumet uyelerince de desteklendı. Pan-Turanct guçleruı Almanlar tarafından verilen paranın ne kadannı aldıklannı soylemek guç, ama şurası açık kı Turantılıkla suçlananlann çogu AJmanya'vs gezfler yaptılar. Ornegin şimdi •Mmanva'da bulunan ve bn yargılananlarla ilışktsi «aptanan Hunye Imam bunlara örnektir. Guvenilir kaynaklar aynca Nurı Demırağ'ın Pan-Turanalık hareketi ite gizti, el altından ve hennz saptanamayan bir bağianusı olduguna ılen suruvorlar. Nuri Demirag, Turkive'nin çok zengm vurttaşlanndan biri. Aynı zamanda aşın derecede ıhtîras sahıbi olduğu belırtılijor Demırağ avTtca Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa ile de yakın arkadaştır. Bu ana tmglantı içinde İstanbul'da General Mı Ihsan Sabış hakkında bir dava açtldı. Sabış, emekli generallerdendir. Vargılananlardaa aldıgı ve daha once de ulaşan bilgilere gore Sabış. 1920'lerde \taturk ile kavga etmtş. Bu nedenle Sabiş. rejime karşı kin beslemiş. Sabtş'in Hılter'in operasvonlarını kontrol etligi ve vonettığı, ana merkezi ikı kez zıyaret etlığı rapor edilmis. Fakat elçılıgın bır lark btıhbaralçısından aldıgı kesın bilgiye gore Nabış. Pan-Turancı hareket ile çok' yakından ılgilıydı. Sabış, Almanya'dan Zeki Vehdi Togan ık birukte bareketleri yonetiyordu." ABD Buvukelçıhğı rapora ek olarak yaretlananiann adlannı da bıldmyordu tamamen onun gıbı duşunuvorum" dedığı- nı de kararına şazmıştı Son soruşturmanm açılması karannda, daha Atsız-Sabahattın Alı davasında adlıve onunde ve ıcındekı gosterılenn kımler tara fından, nasıl yapıldığı anlatılıyordu Sava Alo^'un Usteğmen Alparslan Turkeş ıle ılgılı değerlendırmesı şovleydı, okuvalmı "332 senesınde kıbrıs'ta Lefkoşa'da dog- muştur. kuçuk vasta asker ocagına ıltıhak eden Alparslan Turkeş, 937-38 senesınde Nı- hal Atsız'ın pençesıne duşmuş ve sıyası faa- liyetten tamamen uzak, asken camıanın te- miz havasını bulandırmaya yeltenmışlır. Atsız'ı golgede bırakacak derecede ırkçı, Turancı ve menfidır. Tahkikattakı sarıh ıfadesınde. (Turkıye'de valnız Turk soyundan gelen ler yaşamahdır Bılhassa devlet mekanızma- sına katıyen karışık ırklar getırılmemelıdır Kanşıklıklar çıkarsa çok az kalacağımızdan As>a'dakı Turklerle bırleşmemız zarurıdır) diyor." Sıkıyonetım Savtisı, Turkeş'm Atsız'a yav- Şu ılgınç rastlantı>a bakın Kı Erden ıle ay- nı gezıye katılan General Erkilet de ırkçılık- Turancılık davası nedenıyle tutuklanmıştı 1 Sanıklar, Asken Yargıtav'da dava>a bakan kurul ıçmde Tumgeneral Kemal Alkan'ın A$- navut, Tuğgeneral İsmaıl Berkok'un Çerkez Alı Fuat Erden'ın de Vap kokenlı oldukla- nnı ılen surup kuşkulanıyorlardı Kuşkular yersızdı, 25 Ekım 1947 gunu As- ken Yargıtay, İstanbul 1 No'lu Sıkıvonetım Mahkemesi'mn kararını bozuyor ve sanık- ların hemen salıverılmelerıne de karar ve- rıvordu istanbul 1 Numarah Sıkıyonetım Mahke- mesı'nde duruşmdlar yenıden başlamıştı Bu arada mahkeme ujelerı değışmıştı Başkan Tuğgeneral Yaşar Yenicioglu, du- ruşma yargıcı Yargıı, General Şevkı Mutlu- gıl ve uye Yarba> Omer Kopnılu'den oluşan Sıkıyonetım Mahkemesı 31 Mart 1947 gu- nu butun sanıklann aklanmalarına karar vermijtı Bu karara karşı istanbul Sıkıyonetım Ko- mıUanlığı Asken Yargıtay'a başvurdu Asken 1950 affı ıle bu soruşturma da kapatıldı Aradan yıllar geçtı Alparslan Turkeş, 27 Mayıs 1960 tanhın- de Ihtılal Komıtesı ıçınde yer aldı Irkçılık- Turancılık davasındakı sanık arkadaşların- dan Sait Bilgıç, Turkeş'ın ıçınde bulundugu Mıllı Bırlık Komıtesı'nın emnyle tutuklan- dı Saıt Bılgıç'ın Yassıada dakı sorgusunu 1944 yılındakı koğuş arkadaşı Cebbar Senel yaptı Turkeş, 1960 yılı 13 kasımında ıhtılalcı ar- kadaşları tarafından Yenı Delhı'ye su- rulmuştu Alparslan Turkeş, Turkıye"ve dondukten sonra da 1963 vılında Talat Aydemır'ın lıder- lığındekı askeri ıhtılal gınşımını hukumete haber verecek, bır sure hapıs vattıktan son- ra salıverılecektır Turkeş'ı daha sonra MHP GenJ Başka- nı, başbakan vardım<.ısı olarak goreceğız Turkeş 12 Eylul donemınde de uzun sure ha pis yatlı Alparslan Turkeş, bugun MÇP Genel Baskanı Davadan dönmuvor' Zeki Velidi Togan, 1970 vilında oldü Davasmdan dönmeyenlenn başında Atsız gelıyor Atsız. 1973 yılında bır basın suçu nede- nıyle yenıden tutuklandı Atsız'ın cezası Cumhurbaşkanı Koruturk tarafından affe- düdı Atsız, 1975 vılında öldü Ferit Canse- ver, Necdet Sancar, Cemal Oguç Ocal. Ham- za Sadı Ozbek, Fazıl Hısarcılar, Osman Yuk- sel ve Fethı Tevetoğlu olduler Aynı dava nedenıyle tutuklanan Osman Yuksel (Serdengeçtı) AP mılletvekılı olarak parlamentoya gırdı Dr Felhı Tevetoğlu da AP senatorluğu yaptı, Marksıst akımlarla ıl- gılı kıtaplar çıkardı Tevetoğlu, geçen yılarda Teksas'ta "Esır Milletler Kongresi"ne katıldı Hıkmet Tanyu, profesör oldu Davadan donmeyenlerden bırı de Reha Oğuz Turkkan Turkkan, 1944 ırkçılık-Turancılık davasın- dan sonra Amerıka'ya yerleştı Askerlık go- revı ıçın çağrıldı, >urda dönmevınce yurttaş- lıktan çıkanldı, hukuktakı adıyla "haymat- los" oldu Bu nedenle ABD uyruğuna geç- tı Amerıka'da tıcaretle uğraştı, eğıtım çalış- maları yaptı veTürklerı tanıtan bır ansıklo- pedı yayımladı 1969 yılındd Turkıye"ve kesın dönuş yapan Turkkan, yenıden Turk uyruğuna geçtı Reha Oğuz Türkkan, istanbul'da >aşıyor Turkkan'ın son yayını Turk 2000 Vakfı Ya- vınları arasında çıktı Kıtabın adı "Biz Kımiz?" Reha Oğuz Turkkan'ın son çabası Ame- nka'dakı Kızıldenhler ıle Turklenn aynı soy- dan geldıklerını kanıtlamak' Turkkan ıle Ankara Gazı Lısesı'nde "Gurem" adlı orgutu kurdukten sonra "Aı- lesınde Çerkez var" dıye orgutun dışında tu- tulan Dr Ceyhun Atuf Kansu, butun yaşa- mı boy^ınca, Ataturkçuluğun, aydınlığın, ıle- rıcıhğın ve erdemın sımgesı oldu. 1944 ırkçılık-Turancılık davası nereden ba- karsanız bakın bır sıyasal davaydı. Her sı- vasal davada olduğu gıbı, bu davanın sor- gularında da sanıklara işkence yapıldı Ya- püdı, ama Almanlarla ışbırlığı yaptıklannı ortaya koyacak bır kanıt çıkmadı. Kanıtsız, belgesız bır dava açılmıştı. Da- va kuşkulara dayanmaktavdı. Almanlarla ılışkı kuran Nurı Paşa ıle ıl- gılı bır soruşturma hıçbır zaman açılmadı General Alı Ihsan Sabış ve Huseyın Husnu Erkılet haklarında soruşturma acılmissa da, Almanlarla ılışkı ortaya çıkarılamadı Sabış. Demokrat Partı mılletvekılı olarak 1950 yılında TBMM'ye gırdı Almanlarla ılışkı, belkı de bır sure huku- metın bılgısı altında yurutulmuştu, kımbı- lır' Alman hukumetınden Buyukelçı Von Pa- pen'e Turkıye'de "dostlanna" dağıtılması ıçın gondenlen altınların kımlere verıldığı de hıç- bır zaman ortaya çıkmadı Bugun, 44 olayına duygularımızdan ve sı- yasal duşuncelerımızden soyutlanarak 1990 yılının pencerelerınden baktığımızda şu so- nuca ulaşıvoruz. lster vandaşı, ıster karşıtı olalım, bu pen- cereden baktığımızda şu gerçeğı gormemız gerekıyor 1944 yılında vargılanan bu kadro, daha sonra sıyasal yaşamda etkılı roller oynamış- tır Ve oynuyor da 1944'te yargılananlar, 1970'lerde ıklıdar ol dular, 1980'lenn sıvasetını ve ıdeolojısını de yonlendırdıler' Yarın: Taıı ve Dil-Tarih otavları