Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
23 OCAK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13
Hollanda'dan
AT desteği
• BRÜKSEL (AA) —
Hollanda Dışişleri Bakanı
Hans Van Den Broek,
Türkiye ve Avusturya'nın
tam üyelik başvurulan
dururken, Doğu Almanya'yı
acilen topluluk bünyesine
alma girişimlerine karşı
çıktı. Hollanda Dışişleri
Bakanı bu konudaki
görüşünü, Irlanda'nın
başkenti Dublin'de toplanan
AT dışişleri bakanlan
toplantısında açık şekilde
ortaya koydu. Brüksel'e
uiaşan haberiere göre Van
Den Broek, "Üyelik
müzakereleri 1992 sonrasına
ertelenen Türkiye ve
Avusturya sırada beklerken,
Doğu Almanya'yı topluluğa
acele olarak üye yapma
çabalannın yarannı
anlayamıyorum" şeklinde
konuştu.
Türk-ABD îş
Konseyi
• İSTANBUL (AA) —
Türk-Amerikan tş
Konseyi'nin 4. yıllık olağan
genel kurulu tstanbul'da
toplandı. Konsey
Başkanlığına Sedat Aloğlu
yeniden seçildi. Konsey
Yürütme Korulu
üyeliklerine de Cem
Boyner, Vural Akışık,
Bülent Eczacıbaşı, Halis
Komili, Ömer Dinçkök,
Cefi Kamhi, Mustafa Koç
ve Temiz Üstün getirildi.
Nükleer
santrallar
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) — "Nükleer Enerji
Santralları ve Türkiye"
konulu panelde konuşan
Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanı Fahrettin Kurt,
"Çağın teknolojisini
yakalayacaksak nükleer
teknolojiyi Turkiye'ye
taşımak zorundayız" dedi.
Kurt, daha sonra
"Türkiyemizin doğal enerji
kaynaklarını dikkate
alırsak, nükleer santrallar
için Türkiye geç kalmış
sayılmaktadır. 1990 yılında
bunun altyapısı
oluşturulacaktır" şeklinde
konuştu.
Sur.ye'ye yeni
kapı
• GAZİANTEP
(Cumhuriyel Güney İlleri
Bürosu) — Türkiye-Suriye
gümrük kapısı öncüpınar
bu yıl açıhyor.
öncüpmar'ın araç trafiğine
açılmasıyla Türkiye-Suudi
Arabistan yolu 1200
kilometre kısalıyor.
Caziantep'in Kilis ilçesi
sınırları içerisindeki
öncüpınar, 12.7 milyar
lirayı bulan bir harcama ile
Türkiye'nin giriş-çıkış
kapasitesi açısından beşinci
büyük sınır kapısı haline
geliyor.
İş konseylerine
Izmir'in çağrısı
• tZMİR (Cumhuriyet Ege
Bürosu) — Ege Bölgesi
Sanayi Odası Yönetim
Kurulu Başkanı Uğur Yüce,
Dış Ekonomik llişkiler
(DEÎK) bünyesindeki 11 iş
konseyine çağn yaparak
"Potansiyel Izmir'de.
Toplantı ve yatırımlar için
tzmir'e gelin" dedi. Ege
bölgesi ve tzmir'in ekonomi
içindeki yeri ve ağırhğını
günün gereksinimleri ve
ekonomik gereklilikler
çerçevesinde geliştirmeyi
amaçladıklannı anımsatan
EBSÖ Başkanı Uğur Yüce,
yabancı iş konseylerine bu
nedenle çağrıda
bulunduğunu kaydetti.
Nasaş petrole
soyundu
• ANKARA (AA) —
Alüminyum ve alüminyuma
dayalı ürünlerin üretimi
alanında özel sektörün
önemli kuruluşları arasında
yer alan Nasaş,
petrolcülüğe soyundu.
"Alpetsan Petrol Ürünleri
Pazarlama Sanayi ve
Ticaret AŞ" adı altında
kurulan ve Nasaş'ın da
yüzde 50'lik payla ortak
olduğu şirketin, petrol
ürünleri ithalatı ve benzin
.• istasyonlanyla akaryakıt
; satışını amaçladığı
bildirildi.
60 işçi
gözaltında
• İZMIR (Cumhuriyet
Ege Bürosu) — Hilton
Oteli inşaatında çalışan
yaklaşık 200 işçi vardiya
bitiminde servis araçlarının
gelmemesi üzerine protesto
yürüyüşü yaptılar.
Mürselpaşa ve Gazi
Bulvarı boyunca yürüyen
.işçilere polis tarafından
dağılmaları uyarısında
bulunuldu. Polisin
uyarısına uymayan
yaklaşık 60 işçi gozaltına
alındı.
Sahte Çukurova Elektriksenetlerinin sarsıntısı hafıfoldu
Borsada şiıııdilik panik yokÇukurova Elektrik'in hisse senetlerinin taklit edilerek
piyasaya sürülmesinir. yarattığı panik, borsada kısa sürede
aşılarak atlatıldı. Endeks 200 puan yükseldi.
müş olanlann yasal haklarını aramada
borsanın üzerine düşen her türlü yardımı
yapacagı da ifade edildi. Açıklamada şöyle
denildi:
"Borsada böylc bir olayın yaşanmamış
olmasını isterdik. Ancak, ber borsa ve pi-
yasada rastlanabilecek bovle bir olaya bor-
sanın gayet sağlıldı tepki göstermiş ve fazla
OIURISDZ bir şekilde etkilenmemiş olması
memnunluk vericidir. Suçlular hakkında
gerekli kanuni takibat yapılraaktadır."
Yönetim kurulundan sonra, bir basın
toplantısı düzenleyen Borsa Başkanı Mu-
harrem Karslı ise, hisse senetlerindeki sah-
tecilik olayımn ortadan kaldırılması için
"saklama" hizmelinin yaygınlaştınlması
gerektiğıni, borsanın geçeceği yeni binasın-
da buna agırlık vereceklerini biidirdi.
Sermaye Piyasası Kurulu BaşkanrMen-
mct Şiikriı Tekbaş, sahte hisse senedi ola-
yını, "gerçekten önemli bir konu ve iler-
de başka hisselerde de olabiiir" diye de-
ğerlendirdi. Sahte hisse senedine karşı en
önemli çözümün kanun değişikliği tasarı-
sında yer alan "saklama" olayı olduğunu
belirten Tekbaş, "Saklama olayını ustle-
necek bir tüzel kişi ortaya çıkar ve flziki
hisse senedi el değiştirmesi ortadan kalkar-
sa sorun çözülmüş olur" dedi. Tekbaş,
olayı dün Sermaye Piyasası Kurulu'nda
göruştuklerini, tüm boyutları ortaya çık-
madan ve borsa düzeyinde alınacak önlem-
ler belirlenmeden bir değeriendirme yapı-
lamayacağını söyledi.
Piyasanın lokomotifi bir hissede sahte
hisse senedinin varlığının borsalarda yara-
tabileceği "şok etki" Istanbul Borsası'nda
dün "hafif" atlatıldı. Borsa'da bu olaym
ortaya çıkmasıyla aylardan beri her gün
yüksek moralle borsaya gelen yatınmcıla-
rın ilk kez dün seansa "endişeyle" başla-
dıkları görüldü. Hemen hemen tüm hisse-
lerde "satış'Ma başlayan seansın ilk daki-
kalarındaki panik hareketi yerini ileriki da-
kikalarda bankalar ile bazı aracı üyelerin
"destekli" alışlarına bıraktı. Satışların ye-
rini de alışlar aldı. Bunun sonucu İMKB
Endeksi yüzde 6 prim yaparak 3599 pua-
na vardı ve yeni bir rekor kırdı Çukurova
Elektrik hisseleri de yüzde 8.1 primle gü-
nü 26.500 liradan kapadı.
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Yatırımcılar, son 10 yıl içinde hisse se-
nedinden ikinci tokadı yedi. 1987 Ağustos
ayındaki "büyük çöküşten" sonra hisse se-
netlerinde yaşanan son yukseliş dönemin-
de de vatandaş, sahte Çukurova Elektrik
hisselerinden "mağdur" duruma düştü.
Mali şubenin düzenlediği operasyonlarda
piyasa değeri 20 milyara varan sahte his-
se senedine el konulurken, sahte senetle-
rin 1989 Eylül ayından beri piyasaya sü-
rüldüğü belirlendi. Halen piyasada ne ka-
dar Çukurova Elektrik hisse senedinin do-
laştığı ise saptanamadı.
Şimdiye kadar yaşanan en büyük sahte
hisse senedi olayında vatandaşın kaderi
borsa aracı üyelerinin tutumuna bırakıldı.
Sahte senetlerden son 5 gün içinde alanla-
nn borsaya başvuruları istendi.
Bunların gerçek hisselerle değiştirilme-
sine borsa aracılık edecek. 5 günden önce
sahte hisseleri alanlar ise satın aldıklan
aracı üyeye başvuracaklar. Bu üye de sa-
tın aldığı kişi veya kuruluşa gidecek. Bu
satma ve satınalma zincirinde sahte hisse
senedinin bedelini ödemek veya gerçeğiy-
le değiştirme konusunda herhangi bir ters-
lik olmazsa, vatandaş parasını kurtarabi-
lecek. Yoksa kanuni yollara giderek, taz-
minat davası açabilecek.
Söz konusu sahte hisse senetlerinin sa-
tışıyla ilgili olarak biri borsa aracı üyesi
Naci Bakır olmak üzere iki kişi mali polis
tarafından gözaltma alındı. borsa takas ve
saklama merkezinde yapılan tarama işle-
mi sırasında 73 bin 235 sahte hisse senedi
bulundu. Mali şubede ise bugünkü piyasa
değeri 20 milyarı bulan 780 bin adet sahte
hisse senetlerine el konulduğu da ögrenil-
di.Olayüzerine toplanan ve alınacak ön-
lemleri göri'şen borsa yönetim kurulu ise
yaptığı açıklamada en geç 5 gün içinde alı-
mın yapıldığı borsa üyesi aracılığıyla sah-
te hisse senetlerinin Borsa Takas Merke-
zi'ne iadesi istendi. Açıklamada, 5 iş gu-
nünün aşılması durumunda borsanın an-
cak sahte hisse senetlerini Takas Merke-
zi'ne son teslim eden üyenin kimliğini be-
lirleme konusunda yardımcı olacağı belir-
tildi. Açıklamada, mağdur duruma düş- Çukurova Elektrik A.Ş.yazısında (Ç) ve (Ş) harflerinin işaretleri gerçeginde çizgi (-), sahtesinde virpil (,) olarak yer alıvor.
Çukurova Elektrik: 'Bu skandaldır'Mali polis, Adana'da hisse
senedi satışı yapan büroları
didik didik arıyor. Çukurova
Elektrik'in Seyhan Barajı
sahasındaki merkezine giriş
çıkışlar sıkı biçimde kontrol
altına alındı.
ADANA (Cumhuriyet Güney İlleri Bü-
rosu) — Çukurova Elektrik A.Ş. (ÇEAŞ)
yönetimi, Istanbul Menkul Kıymetler Bor-
sası'ndan (tMKB) da geçerek piyasaya sü-
rülen sahte hisse senedi olayını "büyük bir
skandal" olarak nitelendirdi. Şirket yöne-
timi, "Bizim bu işte herhangi bir sorum-
lulugumuz yoktur" dedi.
Geçen hafta cuma günü bir ortağın de-
ğiştirmek üzere şirket merkezine getirdiği
bir hisse senedinin kompütürde sahte ol-
duğunun anlaşılmasından sonra ortaya çı-
kanian "sahtecilik olayı" üzerine dün şir-
ket Murahhas Üyesi tbrahim Günay, Yö-
netim Kurulu Başkan Vekili Cahil Kavak
ve Genel Mudür Vakıf Acünsal'ın katıl-
dığı ortak bir basın toplantısı yapıldı.
lbrahim Günay, geçen yıl kasım ayın-
dan bu yana piyasaya sürüldükleri belir-
lenen hisse senedi miktarı hakkında bilgi
edinilemediğini söyledi. Sahte hisse senet-
lerinin bir bölümünün İMKB'den geçtiği-
nin saptandığını bildiren Günay, olayın
borsa açısından hukuki bir sorun yarata-
bileceğini vurgulayarak şunları söyledi:
"Şu ana kadar bu senetlerin kiraler ta-
rafından ve nasıl basılarak piyasaya süriil-
düfcü ortaya çıkmamıştır. Sahle senetler,
İMKB'den de gecmiş, borsanın resmi ara-
cıları tarafından piyasaya aktanlmıştır.
Tabii borsaya girmeden piyasaya direkt ve-
rilmiş senetler de olabiiir. Bu büyük çaph
bir skandaldır."
Vatandaşın piyasada senet alırken dik-
katli olması gerektiğini söyleyen lbrahim
Günay, sahte senet alanların paralarını
kimden ve nasıl alacaklan yolundaki bir
soruya, "tMKB, Maliye Bakanlıgı'nın de-
netiminde ve kontrolünde. Bakanlık ne dü-
şünur bilemeyiz. Bizira, rüchan hakkı knl-
lanılması suretiyle verdiğimiz hisse senet-
lerinde herhangi bir sahtelik yoktur. Böy-
lece olay bizim dışımızda gelişmiş ve Ço-
kurova Elektrik'in bu işte herhangi bir so-
nımluluğu bulunmamaktadır" diye konuş-
tu.ÇEAŞ Murahhas üyesi tbrahim Günay,
Sermaye Piyasası Kurulu'nun geçen yılki
talebi üzerine hisse senetlerinin, taklit edi-
lemeyeceİc biçimde basımı ve değiştirilme
ışleminin devam ettiğini de açıkladı.
Bir süredir yapılan değiştirme işleminin,
sahtecilik olayının ortaya çıkmasından
sonra önceki gün durdurulduğu, aynca şir-
ketin Seyhan Barajı sahasındaki merkezi-
ne giriş çıkışlann sıkı biçimde kontrol al-
tına alındığı gözleniyor.
Mali Polis, sahte ÇEAŞ hisse senedi
operasyonlannı sürdürüyor. Adana'da his-
se senetleri satışı yapanlann bürolannın di-
dik didik arandığı bildirildi. Bu arada Ga-
ranti Bankası Adana Şubesi'nde de 50 bin
liralık kupürler halinde 106 sahte senet bu-
lunduğu bildirildi.
Adana Emniyet Müdürluğü Mali Şube
ekiplerinin cuma günü başlattığı ve cumar-
tesi ile pazar günü de sürdürdüğü operas-
yonlarda düne kadar Adana kent merke-
zinde bugünkü piyasa değeriyle 787 mil-
yon liralık sahte hisse senedi ele geçirildi.
tstanbul'da da mali polisin 17 milyar 300
milyon liralık sahte senede el koyduğu bil-
dirildi.
Adana Emniyet Mali Şube Müdürü Ha-
luk özkay. 50'lik, 100'lük ve 200 bin lira-
lık senetlerin büyük bölümünün bankalar
ile hisse senedi satımında aracılık yapan
Bülent Güleken, Enis Nazmi Zaman, Ad-
nan Mehmet Hatipoğlu ve Bekir Oflaz'm
işyerlerinde ele geçirildiğini açıkladı.
Bankaların Adana'daki şubelerinde sah-
te senet arama çalışmalarının devam etti-
ği de bildirildi.
F-16'lara yeni sistenı
F-16'lara, radar ve ısı güdümlü füzeleri yanıltıcı
sistem alınacak. Hava Kuvvetleri
Komutanhğı'nın önümüzdeki hafta karar
vereceği alım için iki ABD firması çekişiyor.
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) — Türkiye, F-16 uçaklannda
kullanılmak üzere radar ve ısı gü-
dümlü füzeleri yanıltan cihaz sa-
tın alacak. Radar ve ısı güdümlu
füzeleri yaıultmak amacına yone-
lik olarak otomatik dağıtıcılar ta-
rafından atılan bu sistem için Ha-
va Kuvvetleri Komutanlığı önü-
müzdeki hafta karar alacak. Sis-
tem için ABD'nin Loral ve Tracor
Aerospace firmalan yarışıyor.
Elektronik savunma sisteminin
bir parçası olarak kabul edilen ve
günümuzdeki savaş uçaklarına ta-
mamen entegre, dahili ve otoma-
tik olan bu sistem "Chaff ve
"Flare" olarak adlandırılıyor.
Chaff radar güdümlü füzelere
karşı, Flare ise ısı güdümlü füze-
lere karşı kullanılıyor.
Tüm dünya hava kuvvetlerinde
yaygın bir biçimde kullanılan
Chaff ve Rare ile ilgili bazı tek-
nik ozellikler ise şöyle:
Chaff: Seyir halindeki bir uça-
ğa yöneltilen fuze saldırısı sırasın-
da uçak tarafından atılan ve hızı
uçağın hızından daha fazla olma-
sından dolayı füzeyi aldatarak
kendisine çeken bir mühimmaı
mermisi niteliğini taşıyor. Chaff,
radar güdümlü füzeleri yanıltmak
amaayla kullanılıyor. Fiber-glass
türilndeki çubukların üzerine alü-
minyum kaplanılarak yapılan
Chaffın boyutları takip edilen ra-
dar frekanslanna bağlı olarak da
değişiyor.
Flare: Bu da ısı güdümlü füze-
leri aldatarak kendisine çeken bir
mühimmat niteliğini taşıyor. An-
cak günümuzdeki gelişmiş tarayı-
cüar Flare'i kolayhkla ayırt edebi-
liyorlar. Bu nedenle her uçak için
değişik tipte bir Flare kullanılması
gerekiyor.
öte yandan Hava Kuvvetleri
KomutanlığYmn önümüzdeki haf-
ta başmda karar vermesi beklenen
sistem için iki firma yarışıyor.
Bunlar ABD'nin Loral ve Traccor
Aerospace firmalarının önerdikle-
ri sistemler. Hava Kuvvetleri Ko-
mutanlığı, sistemin alımında FMS
kredilerinden yararlanmak istiyor.
Türkiye üeSSCB'nin
çimentoda işbirliği
ANKARA (AA) — SSCB'deki
çimento fabrikalan, Türkiye Çi-
mento ve Toprak Sanayii A.Ş!nin
(ÇtTOSAN) katkısıyla moderni-
ze edilecek.
SSCB'ye aynca seramik, fayans,
banyo ve mutfak malzemelerinin
de dahil olduğu her türlü inşaat
malzemesi ihraç edilecek.
Beş gündür Türkiye'de bulunan
SSCB Devlet Tedarik Komitesi
(GOSSNAB) Başkan Yardımcısı
Vakntin Batrakov başkanlığında-
ki ticaret heyeti, bu sabah Devlet
Bakanı Ketnai Akkaya'yı maka-
mında ziyaret ederek bir süre gö-
rüştü.
Devlet Bakanı Akkaya görüş-
mede, ekonomik alanda Türkiye
ve SSCB ilişkilerinin çok hızlı bir
gelişme içinde olduğunu söyledi.
ÇtTOSAN'ın SSCB'deki çimento
fabrikalannın modenizasyonu ko-
nusunda her türlü işbirliğine ha-
zır olduğunu vurgulayan bakan
Akkaya şunları söyledi:
"Modernizasyon konusundaki
işbirliginde SSCB'ye orta ve uzun
vadeJi krcdi saglamak suretiyle ca-
hşmalar yapabiliriz. ÇITOSAN bu
konuda hazırlıklıdır. Aynca sera-
mik, porselen, sıhhi malzeme le-
mininde işbirliği yapılabilir.
SSCB'ye istediği malzeme}i, iste-
diği şartlarda sağlayabiliriz."
Bu arada SSCB heyetine, Çt-
TOSAN Genel Mudürlüğü'nde iş-
birliği yapılabilecek konular ve
ÇlTOSAN'ın sağlayabileceği tek-
noloji konusunda Genel Müdür
Mehmet Güraüşburun tarafından
brifıng verildi.
Avrupa semalarında mücadele
Büyük havayolu şirketleri birleşme ve satın almalarla küçüklerin önünü kesiyor
Ekonomi Servisi — Avrupa Topluluğu
(AT) bürokratlan, Avrupa hava taşımacı-
İığı sektöründe rekabeti ne kadar geliştir-
mek istiyorlarsa, Avrupa'nın hızlı havayo-
lu şirketleri birleşmeler ve satın almalar yo-
luyla rekabeti o oranda baltalıyorlar.
Son olarak Fransa'da bir kamu kurulu-
şu olan Air France'ın, özel sektörde rakibi
olan UTA'nın çoğunluk hisselerini satın al-
ması, sektördeki tekel tartışmalarını yeni-
den hızlandırdı. Anlaşmayla birlikte Air
France, ülkenin en büyuk iç hat şirketi olan
Air Inter'in kontrolünu de ele geçirdi. Böy-
lece Air France, British Ainvays'in önune
geçerek Batı Avrupa'nın en büyük havayolu
şirketi oldu ve Fransa'daki iç hat uçuşları-
nın yuzde 90'ını ele geçirdi.
Ancak AT'nin rekabet komiseri Sir Le-
on Brittan, Air France'ın bu girişimine kar-
şı soruşturma başlattı. 1987'de British Air-
vvays (BA), iç hatlarda çalışan rakibi Bri-
tish Caledonian'ı satın aldığında, AT Ko-
misyonu, British Airways'ten bazı iç hat-
ları rakiplerine vermesini istemiş, BA'nın
tngiltere piyasasındaki haüarı üçte iki ora-
nında azalmıştı. Bu tarihten itibaren Av-
rupa'da havayolu şirketlerinin birleşmele-
ri hız kazanmış ve Avrupa semalarında iki
güçlü havayolu grubundan söz edilmeye
başlanmıştı. Once Hollandalı KLM ve Bri-
tish Airways, Belçikalı Sabena'dan yuzde
2O'şer hisse satın almmıştı. Daha sonra F.
Alman Lufthansa'mn Air France ile bir-
Batı Avrupa'nın
havayollan
(1988de taşınan yolcu sayısı)
Air France
(Air Inter'le)
*m
28 519
British Aırways22 516
Lufthansa
Ibena
Mrtaiıa
SAS
Swıss Air
Olympic
KLM
17.791
15 109
14.602
13 320
7 087
6 660
6.219
Bab*«.
pazar saıı
13
11
8
7
7
6
3
3
3
likte imzaladığı "işbirliği" anlaşmasına
Ispanyol tberia da katıldı. AT bu anlaşmayı
da halen soruşturuyor.
Air France, UTA'nın kontrolunü ele ge-
çirmeden önce, AT Komisyonu, UTA'nın,
Fransız hükümetinin uluslararası alana
açılma girişimlerini engellediği yolundaki
şikâyetini inceliyordu. UTA, AT'nin Avru-
pa'da havayolu taşımacıhğının serbestleş-
tirilmesı plarumn ikinci aşamasının başla-
yacağı yıl olan 1994'e kadar fılosunu 19 jet-
ten 43 jete çıkarmayı planlıyordu. AT Ko-
misyonu, Avrupalı havayollarına hükümet
müdahalesi olmaksızın istedikleri yere, is-
tedikleri saatte ve istedikleri fiyatla uçma-
ları konusunda sınırsız özgürlük sağlaya-
rak ABD'de 1978'de yürürlüğe giren "açık
gökyüzü" politikasıru hayata gecırmeye ca-
hşıyor. Liberalleşme programından en çok
kârlı çıkacakların UTA gibi bağımsız ha-
vayolu şirketleri olacağı düşünulüyordu,
ancak şımdi bu amaç için piyasada küçük
havayolu şirketinin kalıp kalmayacağı tar-
tışılıyor.
Şimdilerde en küçük havayolu şirketleri
bile büyüklerin kontrolü altına giriyor.
KLM, Hollandalı en küçük yerli havayolu
şirketini bile bünyesine katarken Air Fran-
ce, ülkenin en büyük bölgesel havayolu şir-
keti olan TATın bir bölümünü de satın al-
dı.
The Economist Dergisi, eğer bağımsız
küçük havayolu şirketleri hayatta kalırsa,
rekabet edebilmek için yeterli iniş ve kal-
kış yapamayacağını, çünkü Avrupa'daki
önemli havaalanlannın büyük bir bölümü-
nün de büyük havayolu şirketlerinin kont-
rolü altına gireceğini belirtiyor.
Uzmanlar, Avrupa semalarında rekabeti
geliştirmenin bir başka yolunun da Ame-
rikan havayollannın Avrupa'da iç hat uçuş-
lan gerçekleştirmesine izin verilmesi oldu-
ğunu söylüyorlar. Avrupa'da yaklaşık 40
yıldan bu yana ülkelerin iç hatlarda özel-
likle Amerikan havayollarına kapalı kala-
rak bağımsızlıklarını koruması tepkilere
neden olmaya başladı. The Economist Der-
gisi, Avrupa'nın iç hatlarını yabancılara aç-
masıyla birlikte rekabetin gelişeceğini ve
Avrupa semalarının çekici bir pazar hali-
ne geleceğini vurguiuyor.
REKLAM DUNYASI
Yasakçı zihniyet
Tütün ürünlerinin satışını azaltmak amaayla,
tütün ve mamullerinin her türlü reklamımn
yasaklanması, içinde bulunduğumuz hafta içinde,
yerli-yabancı tütün şirketleri ile reklamalık
dünyasmda tartışılmaya devam ediyor. Türkiye
tütün piyasasında en büyük yabancı şirket olan
Philip Morris'in Türkiye'deki reklamlarım
üstlenmiş olan Markom/Leo Burnett ajansının
başkanı Haluk Mesçi, konuyla ilgili sorulanmızı
yanıtladı:
—Tütün ve tütün mamullerinin
zararlannın önlenmesi konulu kanun
tasansının "reklam yasağı" getiren 3.
maddesinin TBMM'den geçmemesi için
reklamcılar neler yapabilir? Bu madde
yasalaşırsa, reklamcılann ne tür
girişimleri olabiiir?
MESÇt — Reklamcılar, yersiz olan
bu yasaklayıcı tavra karşı mesleki
seslerini çıkarmalılar: Yasaklayıcı
zihniyet, sırasıyla bütün ürün ve
hizmet gruplarına el atacak, ticari söz
hürriyetini ortadan kaldıracaktır.
Bunun ise kişisel söz hürriyetinin
yasaklanmasından, nitelik olarak hiçbir fark yoktur. Sağlık
konusu gibi gösterilen, ama ondan ziyade reklam
yasaklamayı hedefleyen yasa tasansının yeniden ele alınması
ve iki konunun, Batı örneklerinden yola çıkılarak
birbirinden ayrılması sağlanmalıdır.
—Tütünün sözü edilen zarannın önlenmesi için reklam
yasagı dısında, ne tür uygulamalar gercekleştirilebilir?
MESÇI — Devlet, tütünun kendisini yasaklasm.
Yasaklayabilirse.
B«v«er'İH k*Başatası Uluslararası Reklamcılık
Derneği IAA'nın Türkiye Şubesi, aylık yemekli
konuşmalann ilkini 25 ocak perşembe günü saat 12.00"de
Marmara Etap Oteli'nde düzenliyor. TÜStAD Başkanı Cem
Boyner'in konuşmacı olarak katılacağı yemekli toplantının
konusu, "Serbest Rekabet tlkesi ve Reklamlarda
Kısıtlamalar." Yemekli toplantı demek üyeleri dışındaki
davetlilere de açık.
19»«'larui aç amahtar sözciigtt: y
reklaau, blreysel pazarlaata ve D*gn Avrapa
Amerikan "The Wall Street Journal" Gazetesi'nin 2 ocak
tarihli sayısında, reklamcılık bölumunde, ABD'nin dev
reklam gruplarının başkanları 199O'Iı yıllann eğilimleri
üzerine görüşlerini belirttiler. Açıklamalara göre önümüzdeki
on yılda, reklam yatınmları içinde promosyon, halkla
ilişkiler
gibi medya dışı harcamalarda
bir azalma olacak. öte
yandan 'kitlesel pazarlama'
yöntemi yerini 'bireysel
pazarlama' adı verilen 'daha
Demiş ki...
"Akıl ve fikirden daha
önemli bir şey vardır:
Tahayyül!"
Alfred Hitcncock.
(Korkunç sinemacı)
Only one j>c*»on
can Oy into
UteUSAfor
than £9tX
dar ve belirli hedef gruplarına
yönelik pazarlamaya'
bırakacak. 9O'lı yıllann
üçüncü önemli gelişmesi ise
Doğu Avrupa ülkelerinin
reklamcılığa açılması.
Reklaarcılana edefci atagı Reklam yazarı Hulki
Aktunç'un "Bir Yer Göıtericinin Hayatı" başlıklı öykü
kitabının ardından bir başka reklam yazan Güven Turan'ın
16 öyküsünü içeren "Düş Günler" başlıklı kitabı da
yayımlandı.
Balent Şeaver Baraka'da PAR Ajans tarafından
her ay duzenlenen reklam sohbetlerinin ocak konuğu
Pamukbank Genel Müdürü Bülent Şenver. Vann (24 ocak)
saat 19.00'da Levent'teki Baraka'da.
Norlega Havayollan tngiliz Virgin
Havayollan'nın sıyasal güncellikten yola
çıkan mizahi yaklaşımlı ilanı: "ABD'ye 90
dolardan ucuz sadece bir tek kişi uçabilir"
başlıklı ilanda, "Mahkeme süresince
Londra-Miami ya da JKF veya Nevvark
havaalanlanna sadece 90 dolarlık gidiş
bileti sattığı belirtiliyor. Virgin (Bakire)
Havayollan ile ilgili olarak rakip bir
havayolu şirketinin yaydığı slogan ise:
Virgin ile çok keyifli yolculuk, ama hiçbir
zaman' sonuna kadar gidilemiyor ki!..
TEKNOLOJİ VİTBİNİ
Güneş buzdolabı
Guneş enerjisiyle çalışan
buzdolapları yeni değil, fakat
hiçbir mekanik parçası
olmadan çalışan modeli yeni.
Fransızlann yeni tasarladığı
bir soğutucu, odun kömüru,
metanol ve güneş enerjisinden
yararlanarak buz oluşmasına
yetecek kadar soğutuyor.
Soğuma çevrimi, akşam hava
karardıktan sonra başlıyor;
metanol, depodan dışan
akıyor ve odun kömürüyle
dolu başka bir bölüme
geçiyor. Bu ikisinin etkileşimi
metanolün buharlaşmasına
yol açıyor, böylece soğuma
başlıyor. Sistem, güneş
panellerinin odun kömürünü ısıtmasıyia yeniden doluyor ve
metanol deposuna geri dönüyor.
Kompakt 'uzunçalaf
Dolby Laboratories firması (ABD), kompakt disklerin
normalden beş kez daha uzun zaman çalmalarını sağlayan
bir teknoloji geliştirdi. ATC olarak adlandırılan teknik,
kayıt edilmiş müzikteki zenginlikleri ortaya koyuyor.
Örneğin, kayıttaki yumuşak bir ses, aynı anda daha kuvvetli
bir nota çalındığı zaman işitilemeyebilir. ATC, muziği
sayısal bir sinyal biçiminde kodluyor ve perdelenmiş notalar,
mümkün olduğunca küçük bir zaman aralığı içinde
çalınıyor. Dolby, bu işlem için bir matematik formülü
geliştirdi. Sistem, profesyonel studyolarda yapılan müzik
yayınlarında ve ses iletişiminde kullanılabilecek.
EKONOMİ KİTAPLIĞI
Bankalarda dış ticaret
• AKBANK'ın Ekonomi
Yayınları serisi içinde yer
alan "Bankalarda Dış
Ticaret tşlemleri ve
Uygulama" kitabının 2.
baskısı çıktı. Akbank Dış
Münasebetler Müdürü
Haluk Erdemol tarafından
hazırlanan kitapta; Dış
Ticaret ve Bankalar, Dış
Ticarette Kullanılan
Belgeler, Uluslararası
Sözleşme Terimleri,
Akreditif Işlemleri, Kabul
Kredileri, Tahsil tşlemleri,
Döviz ve Para Piyasası
İşlemleri konularında
açıklamalar yer alıyor.