Katalog

CUMHURÎYET/12 DOVIZ KURLARI 23 OCAK 1990 Dövizin Cınsı 1 ABO Ooları 1 B.AIman Markı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Frartsız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 İtalyan Lıreti 1 Japon Yerı 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alıs 2351.29 1366.63 1869.03 194.52 65.43 353.76 582.87 402.72 1215.02 377.17 1540.61 183.94 16.09 8041.35 3851.64 626.97 Döviz Satış 2356.00 1369.63 1872.78 194.91 65.56 354.47 584.04 403.53 1217.45 377.93 1543.70 184.31 16.12 8057.46 3859.36 628.23 Efektif; Alış! Efektif Satış 2348.94 1365.26 1837.26 194.33 64.32 350.22 572.96 402.32 1213.80 373.40 1539.07 180.81 15.93 7904.65 3847.79 616.31 2363.07 1373.48 1878.40 195.49 65.76 355.53 585.79 404.74 1221.10 379.06 1548.33 184.86 16.17 8081.63 3870.94 630.11 ÇAPRAZ KURLAR S 1.7204 B.AIman Markı $ 5.8384 Fransız Frangı S 1.9351 Hollanda Florini S 1.5262 İsviçre Frangı $ 1278.28 Itatyan Liret $ 146.17 Japon Yeni $ 3.7502 S. Arabistan Riyali £ 1.6380 S ALTIN GtiMÜŞ Cutrtıuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bîleak 13 ayar altın 900 ayar gûmû$ Vakıfoank Altını Ziraat Altını M Bankas 1 Ons S Alış 204.000 227.000 30 850 27 300 23.135 435 176 000 175 000 Satış 208 500 237 000 30 950 30 400 23 215 455 177 000 176 500 40560 409.55 TL intertante Ort. Faci (%) 37 44 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABO Dolan Batı AJman Markı Isviçre Frangı Hollanda Florini Ingiliz Sterlin! Fransız Frangı A Şilini 100 İtalyan Lıreti SA.Riyat Alış 2357 1372 1542 1212 3860 403 194 182 622 Satış 2362 1376 1547 1217 3900 407 196 185 627 Döviz İnt (S) = 2360.50 BORSADA İŞLEMLER 22 OCAK 1990 Akpmemo Alarfco Hokhng AnadoluCam Arçelik Bajfaş Bokı Çim. (BU) Brisa Çelrk Halat Çımsa C Elektrik Deva HcMing Döktaş E Başı Yatınm Ege Biraalık EgeGübre Enka HoMing Erefllı D Ç. Good-Year Gübre Fab Güney Bîracılık Hektaş lanr 0 Ç. tocam Kartonsan Kav Kepez EHttrik Koç Hoklıng Koç Yatınm Kordsa Koruma Tar. KSytaş Makha Takıtn Maret Men. Santral Metaş Nasaş Cdmuksa Otosan Pınar Sût Rabak Sarkuysan Sifaş Teletas T lş Ban (B) T.iş Ban (A) T lş B(CK%75BnZ) T i 8(CK%raaaş (K T Siemens TŞişeCam TSkBantası T Dernır D Yasaş Yapı K Bar. 3rcew se- ans kapan. 7400 10400 12000 20500 9000 44000 11750 12250 14750 24500 17750 10500 18000 18750 4150 6200 14250 12750 2300 8800 10750 4200 14500 9100 24500 19250 25500 11000 10200 13000 10000 14000 9000 7300 2850 5250 14500 12000 10000 10200 31000 10000 12000 18000 265000 4800 4000 31000 10500 6500 9700 5900 9900 en düşûk 7400 11000 12000 21500 8500 47000 12250 13250 15000 225O0 18000 10000 16750 17250 4000 6800 13750 13250 2150 8500 10750 3900 14000 8500 24500 11250 25500 11500 10000 12750 9500 14000 8800 7000 3100 5300 14500 12250 10600 9500 30500 10000 12750 18500 265000 4600 3600 33000 10750 6900 10100 6000 10800 Bugûnkıj en yükseh 7800 11000 12500 22000 9500 475O0 12750 13250 16000 26500 19250 11000 170O0 19750 4200 6600 15000 13750 2500 9200 11500 4000 15000 9800 25000 11250 27500 12250 11000 14000 9500 14000 9200 7600 3100 5600 15500 12500 10800 10500 34000 10500 13000 20000 275000 4800 4200 33500 11250 7200 10500 6400 10800 BugûTiıJ kapantş 7800 11000 12000 22000 9500 47500 12750 13250 16000 26500 19250 11000 1700 19500 4200 6800 15000 137H) 2400 9000 11500 3900 15000 9800 25000 11250 27500 12250 11000 14000 9500 14000 9000 7000 3100 5600 15500 12500 10800 10500 33000 10250 13000 20000 265000 4800 4000 33500 11250 72O0 10500 6400 108O0 Işlem rnıktan 301775 1700 23200 12505 212650 iioo 28482 116600 34665 186931 32900 17572 5600 23470 62700 5110 1053140 16212 284400 63442 44803 102650 32410 402652 9800 9100 35400 33783 94721 94205 1300 15350 11900 65700 187870 115276 24440 16355 19471 75180 111792 16800 22724 56390 750 2360 25200 2700 42824 50935 128350 95031 10880 Ei çok söz. Yapılan fiy 7800 11000 12000 22000 9400 47500 12750 13250 16000 26500 19250 10750 17000 18750 4100 6800 14500 .3500 2150 9000 11500 3900 15000 9600 25000 11250 270OO 33783 10500 14000 9500 14000 9000 7100 3100 5600 15250 12500 10800 10500 33000 10250 13000 20000 275000 4600 4000 33500 11250 7000 10500 6400 10800 Agırkkli ort fiy. 7678 11000 12131 21877 9346 47388 12708 13250 15765 25899 18896 10806 16962 18997 4095 6800 14547 13480 2261 8943 11233 3908 14927 9671 24861 11250 26744 11750 10453 13644 9500 14000 OQQC 0973 7247 3100 5523 15010 12410 10760 10232 33124 10258 12937 19714 270000 4673 3956 33420 11198 " 7003 10415 6334 10800 ....4.776.376.5 M e n hacal: .52.717.141.45» ....3SM.22 (Oüntt: 3419.11) İİOtşmt a | » 2SM DUNYA BORSALARI 22 OCAK 1990 Altı* (ons = 31.1 gr.) 1.9366 H.Rorini 1.5265 is. Frangı Tökyo 14030 Yen 146.42 Yen Londra: 408.70 Zürih: 408.65 Hong Kong: 40785 New Yörk: 40630 YATIRIM FONLARI NE GETIRDİ? U OCAK 1990 Ç** tt Çıkı* Dunki Bugünkû Değişim de§eri değeıi fefcri (%) lnterfrjfi-1 19.09.87 10.661 33588 33.704 0.34 lnterfon-2 14.12.87 9.960 28607 28.709 036 lnterfon-3 27.0239 9.959 14560 14315 0.37 lnterfon-4 07.0889 11.200 11611 13661 037 Iktisat Yat-1 16.0957 9.764 29.654 29.771 0.39 Iktisat Yat-2 10.0258 9.806 25.067 25.159 037 Iktisat Dolar Fon 08.0259 9.596 12.254 12.289 0.28 Iktisat Mark Fon 28.02.89 9.890 11.718 11669 -0.42 Iktisat Atılım Fon 11.1259 10.000 10.878 10.933 050 Garanti Yatnm-1 22.1057 9S76 32.672 32.782 0.34 Garantı Yatmm-2 100359 9.731 15.652 15.743 058 Esbank Fon-1 16.1157 10.319 31569 31612 0.13 Esbank Fon-2 31.1059 10.000 11.057 11.071 0.13 YKB Yat. Fonu 021157 10.477 31.937 32.070 0.42 YKB Sektör Fön 07.0358 9.785 25.210 25.298 0.35 YKB Hisse Fon 07.0358 9.713 52.781 54.905 4.02 YKB Kamu Fon 07.0358 9.795 24.967 25.044 0.31 YKB Likit Fon 07.0358 9.693 21.294 21.361 0.31 YKB Karma Fon 0703.88 9528 25.263 25345 032 YKB Döviz Fon 02.01.89 9.294 12388 12390 0.02 Vakıf Fon-1 09.0558 10.000 24500 24.895 038 Vakıf Fon-2 24.0459 48.279 65504 66.017 0.32 Vakıf Fon-3 18.1059 10.444 11.737 11.780 037 Dışbank Mavı Fon 28.06.88 10.057 22.676 22.758 036 Dışbank Beyaz Fon 10.04.89 20.558 29.477 29583 0.36 Tütûnbank Fon 04.0758 11.021 24.045 24.132 036 Mitsui Fon-1 15.0758 40.000 90381 90729 0.38 Mitsui Fon-2 2110.89 10.000 11152 11.192 036 Finans Fon-1 20.0359 9546 14.865 14523 0.39 Finans Fon-2 20.0759 9.956 12630 12.679 039 Finans For-3 18.1259 10.428 10.843 10.883 037 Ziraat Fon 09.1059 10.100 12.339 12389 C.40 Halk Fon-1 01.1159 11.397 13.006 13.076 054 Halk Fon-2 08.01.90 10.357 10.482 10.531 0.47 I'amuk Fon 02.01.90 10.724 12110 13.004 7.38 Emlak Fon-1 22.01.90 10.000 10.000 EKONOMİ 23 OCAK 1990 Işçiye konut hayal1980 yılında 700 bin-2 milyon 750 bin lira arasındaki konut kredisi, maliyetin yaklaşık yüzde 8O'ini karşılarken, bugün 6-11 milyon lira kredi, bir konutun ancak yüzde 15'ineyetiyor. İşçinin tüm parasını konuta yatırması şârtıyla 1984'te 9.5 yıl çalışması gerekirken, 1988 yıhnda 13 yıl çalışması gerektiği belirlendi. 1989'daki küçük iyileşmeye rağmen, konut için yine de 11 yıl çalışmak gerekiyor. ÜMİT OTAN İZMİR — Hızla artan enflas- yon karşısında gerileyen ücretler- le bir işçinin konut sahibi olması artık olanaksız. 1980 yıhnda 700 bin-2 milyon 750 bin lira arasın- daki konut kredisi, maliyetin yak- laşık yüzde 8O'ini karşılarken, bu- gün 6-11 milyon lira kredi bir ko- nutun ancak yüzde 15'ine yetiyor. 1980 yıhnda bir metrekare inşaat için 31 gününü vermesi gereken iş- çi bugün 44 gününü veriyor. Bir metreküp ağaç için 1980'de 2,5 ay çalışması gereken işçi, bugün 15 ay çalışmak zorunda. Petrol-tş Sen- dikası İzmir Şube Başkanı Nihat Erdoğan, konuyla ilgili olarak, iş- çinin artık konut sahibi olmasının hayal olduğunu belirterek, "İşçi doğru düriisl karnını bile doyura- roaz dunımda" dedi. İnşaat malzemelerindeki fiyat artışlan son on yıl içinde 13 ile 166 kat artarken çalışan kesimin aldığı ücretin gerilemesi karşısında dar gelirlinin konut sahibi olmav, mümkün görünmüyor. SSK veri- lerine göre yapılan araştırmalar sonucunda işçinin tüm parasını konuta yatırması şârtıyla 1984'te 9,5 yıl çalışması gerekirken, 1988 yıhnda 13 yıl çalışması gerektiği belirlendi. 1989 yıhnda küçük bir iyileşme görüldüğünü belirten yet- kililer, işçinin yine de 11 yıl çalış- ması gerektiğini söylediler. 1980 yıhnda iyi cins çam ağacı- nın bir metreküp tutarı 15 bin li- rayken, bu rakam 1989 yıhnda 2,5 milyon liraya yükselmiş durumda. Artış oranı 166 kat. Plastik bada- nanın bir kilosunun fiyatı 1980 yı- hnda 90, 1989 yılı ağustos aymda 4000 lira. Artış 80 kat. Aynı yıl- lar arasında yağlıboya % kat, ça- kıl 38 kat, tuğla 19 kat artış gös- termiş. Buna karşılık 1980 yıhnda or- talama net ücret 6 bin 453 liray- ken bu rakam 1988 yıhnda 93.993 lira olmuş. 1989 yılının asgari üc- reti ise 225 bin lira. Yine SSK verilerine göre 1980 yıhnda metrekare maliyeti 13 bin 473 lira için işçinin 31 gün çalış- ması gerekirken, 1989 yıhnda yi- ne bir metrekare için işçinin çalış- ması gereken gün 40. 1988 yıhn- da ise 47 gün çalışması gerekmiş. Petrol-tş Sendikası İzmir Şube Başkanı Nihat Erdoğan, çalışan kesimin her geçen gün fakirleşti- ğini ve artık karnını doyuramaz günlere geldiğini belirterek konuy- la ilgili şunlan söyledi: "İşveren işçiyi kapı dışan attı- gında, parasını vermediğinde hiç kimsenin sesi çıkmıyor. işçi hak- kını aramaya kalktığında karşısı- na polis çıkanlıyor. Zaten ucreti her geçen gün eriyen işçi, aç açı- na çalıştınlıyor. Böyle bir orlam- da siz olsanız ev düşünebitir mi- siniz? İşçi evden vazgeçti, doyma savaşı veriyor, buna bile izin ver- miyorlar. İşçinin, dargeliriinin bu saalten sonra ev sahibi olması, ba- şmı sokacak bir barakaya salıip ol- ması imkânsızdan da öte. faayal." İscinin gıicü bir metrekareye bile yetmiyor İsçinin 1 m* maliyeti için çaltşması YH (TL) gereken gün Bazı inşaat malzemelerinde 10 yıllık artış (TL) Birin 18W 1989 ArHf Çam kereste 1 m 3 15.000 2.500.000 166 kat Mozaik parke Metreküp 400 27.500 68 kat 4.000 80 kat Elde edilen haklar ilerisi için kazanılmışhak sayılmayacak 6 Süper' kararı yayımlandı Gerekçeli kararda, iptal sorununda süper emeklilerin karşılanamayan zararlarınm giderilmesinin, kamu düzeni ve kamu yararı gereği olduğu da belirtildi. ANKARA (Cpmhuriyet Biiro- su) — Anayasa Mahkemesi'nin, süper işçi emekli maaşlannın don- durulmasımn iptal isteminin red- dine ilişkin gerekçeli kararı dün yayımlandı. .-- <J. ;; Gerekçeli kararda, iptal sonu- cunda süperlerin karşılanamayan zararlarınm giderilmesinin, kamu düzeni ve kamu yararı gereği ol- duğu da belirtildi. Resmi Gazete'nin dünkü 'sayı- sında yayımlanan gerekçeli karar- da, anayasaya aykırıhğı saptanan yasa hükümlerine göre elde edilen hakların, ilerisi için kazanılmış hak oluşturmayacağı ve uygulan- ma nitehğini yitireceği belirtilerek, yasa koyucunun, Anayasa Mahke- mesi'nin, Süper Emeklilik Yasası1 nın ilgili maddesini iptal kararının gereğıni yerine getirmek üzere tak- dir ve tercihini kullandığı ve bu amaca yönelik bir yöntem sapta- dığı kaydedildi ve "Bu nedetıie söz konusu düzenlemenin kazanılmış hak kavramına lers diişen bir yö- nii yoktur" denildi. Yasalara gösterilen güven ve saygıdan kaynaklanan oluşumla- rın sonuçlannın korunması gerek- tiği anımsatılan gerekçede, ne var ki Anayasa Mahkemesi'nin, Süper Emeklilik Yasası'nm ilgili madde- sini iptal kararı ile ortaya yeni bir olgu çıktığı vurgulanarak şu hük- me varıldı: "Kişiler, yürüıiükteki yasanın koşullannı yerine getirmelerine ve prim olarak istenilen parayı öde- melerine karşın, bir süre sonra >a- sanın esaslarını düzenlediği fark- lı aylıklan alamaz duruma düş- müşlerdir. Bu yasanın, anayasaya Sözleşmeli için eylem tehdidi Tnrk-lş Başkanı Yılmaz Sözleşmeli personelle ilgili yeni kararnamenin Bakanlar Kurulu'ndan çıkarak uygulamaya girmesi halinde son derece tehlikeli boyutlara ulaşacak eylemleri gündeme getirmekten çekinmeyeceğiz. İş-Sendika Servisi — Türk-lş'in AAFLI'nın katkılarıyla düzenle- diği İstanbul Olcay Oteli'nde iki gün sürecek olan "Çağdaş Oe- mokrasiye Ulaşmada Sendikalann Rolii" seminerinde Türk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, seminerin kamuoyuna yansıyan sözleşmeli personelle ilgili yeni kararnamenin hükümetin bildiğini okumaya de- vam edeceğini gösterdiğini söyle- yerek, "Bakanlar Kurulu'ndan bu kararnamenin çıkarak uygulama- ya konulması halinde, son derece lehlikeli boyutlara ulaşacak eylem- leri gündeme getirmekten asla çekinmeyeceğiz*' dedi. Yılmaz, Anayasa Mahkemesi'- nin sözleşmeli personel iptal ka- rarında hükümete yeni bir yasa çı- karması için tanıdığı sürenin dol- masına bir gün kaldığını bildire- rek konuşmasma şöyle devam et- ti: "Kamu kesiminde sendikacılık harekeüni daraltmak amacına yö- nelik bu polilika, Türk-İş toplu- k.ğu açısından hiç kuşkunuz ol- masın ki gerekli lepkiyi görecek, sadece bu konu bile büyiık bir miicadele programının oluşması- na yeterii olacakbr. Bizler memur- lann sendikalılaşma haklanna ka- vuşması mucadelesini verirken, iş- çilerin sendikalanndan, toplusö/- leşme haklanndan koparılması karşısında elbette sessiz kalama- yız." Çağnlı olduklan halde çok az sayıda sendika başkanının katıldı- ğı seminerde tebliğ sunan Prof. Dr. Emre Kongar, Türk işçi hare- ketinin 80 askeri müdahalesiyle, enflasyonun ve terörün nedeni ol- duğu suçlamasına uğradığını, an- cak tarihin Türk işçi hareketini akladığını söyledi. Kongar yine de Türk işçi hareketinin kendini ka- muoyuna yeterince aklatamadığı- nı vurguladı. Demokrasi ile siya- setin, ekonomik sendikacıhkla da siyasi sendikaalığın ayrı şeyler ol- mayacağını belirten Kongar, eği- tim sekreterlerinden bunun işçiye anlatılmasuıı istedi. aykın bulunarak iptal edilmesi ne- deniyle kazanılmış haktan soz edi- lerek, aynı statüde farklı aylıkla- nn ödenmesini sürdürmek ola- naklı değilse de, yüriirlükteki ya- saya dayanarak ödemelerini yapan bu kişilerin zararlarınm karşılan- raası 'devlete güven' ilkesinin bir gereğidir. Söz konusu yasanm Anayasa Mahkemesi'nce iplali so- nucunda kimi kişilerin zarara uğ- raması ve ödedikleri paralann devlete kalması nedeniyle karşıla- namayan zararlarınm giderilmesi kamu düzeni ve kamu yaran ge- reği olarak ortaya çıkmaktadır. Devletin temel niteliğinin oge- lerinden biri de güvenilirliğidir. Devletin, yaptıgı düzenlemelerle haksız bir edinim saglaması ve ki- şilerin haksızhğa uğratılması ka- bul edilemez. İptal karan sonunda gerçekle- şen ve kaçınılması olanaksız bu durum nedeniyle, yasa koyucunun 3522 saydı yasamn B (süper emek- lilerinin maaşlanm donduran ya- sa) duzenlenmesi sırasında ilgili- lerin mağduriyetlerinin önlenme- sini de bir ölçude gözetraesi ile ko- nunun degişik yöniı ve uygulama- ya yönelik olmasında. anayasa- ya aykınlık oluşturan bir nitelik görülmemekte ise de uygulama sonuçlannın yeniden değerlendi- rilerek mağduriyet konusunun yu- kanda belirtilen esaslarla genel hukuk ilke ve uygulamalan doğ- rultusunda adaletli ve güvenilir bir biçimde çözümlenmesi zorunlu- dur." Gerekçeli kararda ayrıca, Ana- yasa Mahkemesi Baskanvekili Yekta Güngör Özden, üyeler Mu- ammer Turan, Selçnk Tiizün ve Erol Cansel'in de iptal isteminin reddine karşı olduklarına ilişkin yazılarına da yer verildi. 0n yıl sonra 24 Ocak -1- 24 Ocak, kalıcı hale getirildi Ekonomik istikrar önlemlerinin, bir bunahmdan çıkış için ongörülen, olağan dışı, daha doğrusu geçici önlemler olmaları temel kuraldır. . Prof. Dr. YAKUP KEPENEK Ülkemizde 24 Ocak ekono- mik istikrar önlemleri olarak adlandınlan ekonomi politika- lan bugünlerde on bir yaşına gi- riyor; kalıcı bir nitelik kazanmış bulunuyor. Bu nedenle, uygula- nan ekonomi politikalarımn ana çizgileriyle çok kısa bir de- ğerlendirilmesinin yapılması ve ekonominin geleceğine ilişkin sonuçlannın irdelenmesi kaçı- nılmaz oluyor. Ekonomik istikrar önlemle- rinin bir bunalımdan çıkış için ongörülen olağan dışı, daha doğrusu geçici önlemler olma- ları temel kuraldır. 24 Ocak ön- lemleri, bunu izleyen 12 Eylül askeri darbesi ve daha sonra ge- len ANAP yönetimleri ile kalı- cıhk kazanmış bulunuyor; siya- sal gelişmelerin bir sonucu ola- rak varhğını sürdürüyor. 24 Ocak kararlarının en ba- şarılı alanı Türkiye*nin dışsatı- mının antırılmasıdır. Dışsatım on yılda beş kat dolayında art- mıştır. Gerçekte bu artışın önemli ve olumlu yönü sanayi ürünlerinin dışsatımmda göru- len artıştır. öte yandan Türki- ye'nin dışsatımı bir önceki on yılda da yine beş katı dolayın- da artmıştı. Kaldı ki 1980 son- rası dışsatım artışında çok bü- yük parasal destekleme söz ko- nusudur. Hükümet, yıllarca bir dışsatım dolannı, alım-satım fi- yatının yaklaşık yüzde 60 fazla bir ödemcde bulunarak satın al- mıştır. Hayali ihracat konusu- nun kaynağı budur. Uygulanan ekonomi politi- kasının en başansız olduğu alanlardan biri sabit sermaye yatınmlandır. Türkiye, 24 Ocak sonrasında başlanmış ya da başlatılmak üzere olan pek çok sınai girişimden tümüyle vaz- geçmiştir. Kamu kesiminin sınai yatırımlardan uzak tutulması yoluna gidilmiş, bu boşluğu özel kesimin doldurmâsı da sağlanamamıştır. Bu nokta bir yana, toplam yatırımlar içinde doğrudan üretim sektörleri sa- yılan tarım, sanayi ve enerji ke- simine ayrılan yatırımlann pa- yı 1980 öncesinde yılda yüzde 50*nin üzerinde bulunuyordu, bu pay 1989'da yüzde 35 dola- yına düşmüşıür. Bir başka aıı- latımla. Türkiye ekonomisi üre- tim olanaklarını hızla yitirmek- te, üretimsizliğe mahkûm edil- mektedir. 24 Ocak uygulaması- nın bir başka çok olumsuz so- nucu gelrr bölüşümünde görü- lüyor. Uygulanan ücret, maaş ve tarımsal ürünlerin taban fi- yatı politikasının bir sonucu olarak, ulusal gehr içinde bu tür gelirlerin payı olağanüstü bir biçimde azaltılmış bulunuyor. Son on yılda ulusal gelirden ser- maye kesimlerinin aldığı pay yüzde 43 dolayından yüzde 70'in üzerine çıkmış, buna ko- şut olarak işçi, memur ve çift- çilerin geliri azalmış bulunuyor. Bu gelişme sonucu sermaye ke- sımıne fazladan aktarılan ulu- sal gelir, 1989'da 46 trilyon lira dolayındadır ve aynı yılın kon- solide bütçe harcamalarımn bir buçuk katına ulaşmaktadır. Türkiye, yalnız ucuz emek cen- neti yapılmakla kalınmıyor, ta- rım kesiminde de fiyatlan dün- ya fiyatlarının yüzde 30 altın- da tutarak toplumun yansından çoğunun doğrudan geçim kay- nağı olan bu kesimi de yoksul- laştırıyor. Soııuçta nüfusun ya- rısına yakın bir bölümünün yıl- lık geliri 355 dolar ya da 700 bin lira gibi bir düzeyde kalıyor. Sermaye kesimine gelir akta- rılması politikası, yatınm yapı- lacağı beklentisine dayanıyor. Ancak yukarıda değinildiği gi- bi sabit sermaye yatırımlan art- mıyor, gerçek fiyatlarla azalı- yor. Ek olarak ülke, büyük ser- maye gelirleri için bir vergi cen- neti yapılmış bulunuyor. Avru- pa Topluluğu ülkelerinde ulusal gelirin ortalama yüzde 40'tan fazlası vergi olarak ahnırken, bu oran Ülkemizde yüzde 20 do- layında tutuluyor. Üstelik ver- gi türlerinin en adaletsizi olan dolaylı vergiler ağırlıkh olarak. Türkiye ekonomisi, 24 Ocak sonucu geleneksel hastalıkları- nı biraz daha ağır olarak yaşı- yor. Enflasyon oranı düşürüle- miyor, yüzde 70'ler dolayında sürüyor. işsizlik konusu ağza ahnmıyor. İşsizlikle ilgili çok yanıltıcı resmi sayılar yayımla- nabiliyor. İşsizlik özellikle genç- ler, üstelik lise ve üniversite me- zunu gençler arasında çok yük- sek oranlara ulaşıyor. Türkiye'nin var olan siyasal tıkanıkhğı 24 Ocak politikala- rını kalıcı kıhyor. Başta sendi- kal haklar olmak üzere, hak ve özgürlükler üzerine getirilen sı- nırlamalar sürüyor. Örgütlü hak arama yollan tıkanmış bu- lunuyor. 24 Ocak ve buna ko- şut olarak gelen 12 Eylül ANAP rejimleri, demokrasinin ekmek kadar önemli olduğunu' kanıthyor. Ekmeğe giden yol demokrasiden geçiyor. Türkiye halkı hiç de hak etmediği bu. baskıcı, yoksullaştırıcı, üretim- sizlik ve işsizliği arttıran uygu- lamalardan kurtulacak siyasal erginliğe ve demokrasi bilinci- ne ulaşmış bulunuyor. Özetle; 1990'h yıllara girerken 24 Ocak'ların sona erdiriimesi bir toplumsal zorunluluk, kaçınıl- maz bir sonuç oluyor. Memura sendika deklarasyonu imzada ANKARA (Cumhuriyet Buro- su) — Memurların ve kamu görev- lilerinin sendikalaşma hakkı dek- larasyonu imzaya açıldı. DYP Ge- nel Başkanı Süleyman Demirel, memurların sendikalaşmasma ta- raftar olduklarını bıldirdi. 20'ye yakın meslek örgütünün desteğiyle geçen hafta sonunda yapılan genis kapsamlı bir kokteyl ile imzaya açılan memurların sen- dikalaşması deklarasyonuna şim- diye değin 150'ye yakın bilim ada- mı, siyasetçi ve meslek örgütü temsilcisinin imza attığı öğrenildi. Deklarasyonda, tüm bağımlı çalışanların herhangi bir ayrıma tabi olmaksızın sendika özgürlü- ğünden yararlanmalarının örgüt- lenme hakkının doğal sonucu ol- duğu belirtildi. DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, memurlann sendikalaş- masma taraftar olduklarını belirt- ti. Demirel, "Memurlann sendika- laşması konusunda anayasada bir kısıtlama olmadığı savunuluyor. Sizce memurjar bugün sendika kurabilir mi?" yolundaki soruya şu karşıhğı verdi: Mümkün olsaydı, şimdiye ka- dar yaparlardı. Yani niye yapmı- yorlar mumkundu de? " Işporta sektörü neden desteklenmesin Yüzdeyüz Türk işçisinin el emeğiyle üretilen seyyar el arabalan milyarlık bir sektör oluşturuyor NİHAT ÜNVER GONPAAŞ IST IM 3456 t 161 2208 • 1328761 ANK 1363965 • 1372S65 İZM.225215 Hızla artan hayat pahahlığı nedeniyle dar gelirlilerin gözdesi haline gelen işpor- ta piyasasında görülen canlılık işporta sa- tış arabalan imalatına da yansıyor. Işporta satış arabalan imalatı, yaptığı üretim, yarattığı istihdam ve iş hacmi ile her geçen gün daha da büyüyüp gelişen bir sanayi dalı haline gelmiş durumda. Gıda, konfeksiyon, kozmetik, aksesu- ar, kırtasiye, ev aletleri gibi çok çeşitli bir ürün yelpazesinin satışının yapıldığı işportada satıalann tercih ettikleri işpor- ta arabalann başında seyyar tip, üç te- kerlekli el arabalan geliyor. Seyyar tip üç tekertekli el arabalan imalatı ve satı- şıyla uğraşan Küçükpazar esnafından Hasan Usta, peş peşe gelen zamların va- tandaşı ucuz işporta mala yönelttiğim be- lirterek 'İşportacıhğm canlanmasıyla işporta satış arabası imalatı da arttı. Bun- dan birkaç yıl once giinde 1 tane üç te- kerlekli seyyar el arabası satabilirken şimdi 3-4 tane satlığımız günler oluyor" diyor. Seyyar el arabalannın imalatının ya- pıldığı atölyeler İstanbul'da Küçükpazar, Tahtakale civarında yoğunlaşmış durum- da. Son yıllarda sayılan veçalışanlan hız- la artan bu atölyelerde seyyar el arabası imalatında kallanılacak malzemcler bir araya getirilerek montaj yapılıyor. Ima- lat için gerekli kereste Kastamonu, Izmir ve tstanbul Küçükpazar'dan, özel seyyar tip iastik tekerlek İstanbul Küçükpazar, Yüksekkaldırım, Beyazıt ve Sirkeci'de- ki satıcılardan, demir aksam İstanbul Ci- bali ve Eyüp'teki demircilerden, nalbu- riye malzemeleri ise atölyelerin çevresin- deki nalburlardan temin ediliyor. Bu malzemelerin maliyetleri ise şöyle: Üç adet İastik teker 120 bin, demir aksam ve nalburiye malzemeleri toplam 20 bin ve kerestenin maliyeti ise 60 bin TL. Top- lam maliyeti 200 bini buian seyyar bir el arabası en düşük 220 bin TL'ye alıcı bu- labiliyor. Bufiyat,yapılacak işe göre özel malzeme ilavesiyle 1.5-2 milyona kadar ttrmanabiliyor. Seyyar el arabalan, yapılacak işe ve kullanıcılann memleketlerine göre işpor- ta esnafı tarafından hurda tipi, tatlı ti- pi, sebze-meyve tipi, Konya tipi, Malat- ya tipi gibi isimlerle adlandırıhyorlar. işporta piyasasında yaygın olarak kulla- nılan üç tekerlekli seyyar el arabalan ve bu arabalann ortalama satış fiyatlan ise şöyle: Köfte arabası 800 bin-1 milyon TL Pilav arabası Tatlı arabası Poğaça arabası Sebze-Meyve arabası 750-800 bin TL 450-550 bin TL 400-450 bin TL 220-250 bin TL İşporta arabalara talep öylesine artmış durumda ki Anadolu'nun dört bir yanın- dan işporta araba yapımında kullanılan malzemeler için İstanbul'a sipariş yağı- yor. Son günlerde en fazla istek ise Do- ğu Karadeniz'den, balık satış arabalan imalatı için Giresun'dan, çay satış ara- balan imalatı için de Rize'den geliyor. Seyyar işporta satış arabalan imalatı sayısını ya da iş hacmini gösteren bir ve- ri bulunmuyor. Ancak işporta arabala- nn yapımında kullanılmak üzere özel seyyar tip iç ve dış iastik takımı üreten, Türkiye'de tek firma olma konumundaki Anlaş Anadolu Lastik'in 1989 yılı üre- tim rakamından işporta araba imalatı pi- yasası büyüklüğünü çıkarabiliriz. Anlaş'- tan Yusuf Soner, özel seyyar tip İastik üretimlerinin son iki yılda artış göster- diğini vurgulayarak, "1989 yılı üretimi- miz 100 bin takım (iç ve dış İastik) ola- rak gerçekleşti. Bu rakamın yüzde 25-30'unun başka tip araba yapımında ve mevcut seyyar işporta arabalann la>- tiklerinin yenilenmesinde kullanıldığını sanıyoruz" diyor. Seyyar işporta araba- sı yapımı için geriye 70-75 bin takım İas- tik kaldığını ve bir araba için üç takım İastik gerektiğini düşünürsek bu rakam bize sıfır kilometrede yıllık en az 20-25 bin araba üretimi yapıldığını gösteriyor. Bu sayıya diğer teker İastik takımlan ile ithal İastik takımlan dahil değil. Araba- lann fiyatlan göz önüne ahnırsa birkaç milyarlık bir sektör söz konusu. Kimbi- lir, belki de bu muhteşem, °?olOO yerli, Türk işçisinin el emeğiyle üretilen seyyar araba imalatını desteklemenin zamanı geldi de geçiyor bile. Hem bu sanayi, ya- bancı rekabetten çekinecek, korumalan azaltıp gümrükleri sıfırlamayalım diye- cek bir sanayi de deâil. Hani mesela de- dik...