Katalog

11 MAYIS 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAİL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 Kentler kenti istanbul Bin Çeşit İstanbul ve Boğaziçi Y'aUları / Gürol Sözen / Ak Yayınlan / Büyük boy, mat kuşe / 191 s. Kimler, neler, nereler yok ki "Bin Çeşit İstanbul ve Boğaziçi Yalüarı"nda. Uğultulu Haydarpaşa Gan, bir saltanat kayığına benzeyen Kapahçarşı, Eski Bedesten ve Sandal Bedesteni, Aktetron Fikret, İstanbul sevdalısı Necatigil, dans hocası Panosyan, Uzun ömer, baharat kokan Mmrçarşısı... GÜRKAL AYLAN ~ YAY1N DÜIN^ÂSINDA SANATEDEBİYAT Gürol Sözen'le şiirsel bir kent yolculuğu KİM KÎME DUM DUMA BEHiç AK sonuno Aadar J<"t</ *aofto f Yüzler vardır. Kimi, unutulmuş tozlu eşyalar gibi belleğin tavan arasına atılmış, çocukluğun, geçmışin sislerı ardına gizlenmiş yüzler... Olmuşrauolmamış mı, yaşamış mı yaşamamış mı, kestirilemeyen, yer aldığı zaman dilimi içinde değeri, sıradandışüığı bılınmeyen ve sonra, yülar yıllar sonra bir gün, bir yürek burkuntusuyla güm diye gehveren, sis katmanlannın derinliklerinden soyutlaruveren yuzler... Zaman, bir illüzyonistin el çabukluğuyla guneş gözluklerımizi çıkartıp yenne, derinliklerdekı o "renk"lerı keşfetmemizi sağlayacak numarah gözlüklerimizi takıvenniştir. Gürol Sozcn'in Ak Yayınlan arasında çıkan "Bin Çeşit tstanbul ve Boğaziçi Yahlan"yla "gecmişe ve ileri)e doğru sonsuzluğa" yapacağımz yolculukta, emınim sizler de benimle aynı duyguları paylaşacak kentler, sokaklar ve yapüaı da yüzler değil midir bir anlamda lstanbul'un, beynimızin yeraltı galerilerinde mumyalanmış olarak duran, birçoğu yitip gitmiş, bir bolumü de zar zor ayakta durabüen düşsel zaman guzel likleriyle yuz yüze gelerek nostaljik bir huzünle burkulacaksınız. Kimler, neler, nereler yok ki bu yolculukta? Uğultulu Haydarpaşa Gan, bir saltanat kayığına benzeyen Kapalıçarşı, Eskı Bedesten ve Sandal Bedesteni, Aktetron Fikret, tstanbul sevdalısı Necatigil, dans hocası Panosyan, Uznn Ömer, baharat kokan Mısırçarşısı, Pandeli, bozbulanık sularıyla Haliç, dingınliği seven Eyup, dünü, bugünu ve sanki yarını bırbin içinde eriten Galata, nice anı Nefıs bir çeviriyle İranlı şairFuruğ'un şiirleri lan, aşkları saklayan Pera, eski levantenler, her dilın konuşulduğu Beyoğlu, Rejans, Lebon, Markiz, Degustasyon, mavilerde, eflatunlarda, erguvanlarda yaşayan Boğaziçi, güvercinler, martılar..."Beni çeken, İstanbul'un sonsuzluğuydu. Öyle sanıyorum ki, sonsuzluk tum gizemini konıyor. tki bine yakın yılın daha görulmemtş, çizilmemiş, araşünlmgraış nice belgeleri var. Kimi bir sokak arasında, kimi bir dehlizde, kimi toprak altında. (...) Suç benira değil, sonsuz olan tstanbul'da!" diyor Gurol Sözen, kitabı P Î K N Î K PİYALE MADRA nın önsözunde. Yüze yakın kaynakçadan, kişisel am ve gözlemlerden yola çıkılarak hazırlanan ve 165 fotoğrafla bezenen bu değerli kitabın bir özelliği, uzun yaşam serüveni içinde lstanbul'u hem bir sanat tarihçisinin hem bir yazann hem de bir ressamın, yarı öykusel, yan şiirsel diliyle anlatması. Yarı şiirsel sözü pek doğru değil, çunkü kitabın başından sonuna dek yoğun bir şürsellik göze çarpıyor. Kıvrak dili ve esprili yaklaşımıyla Sözen, lstanbul'un tarihine ilişkın bilgıleri bıle bir lanhçinin katıhğına duşmeden sunmayı başanyor. Sözen'in bir başka başarısı da okurlarına fark ettirmeden, hissettirmeden, onları yormaksızın tstanbul'u bir uçtan bir uca gezdirmesi. Kitabı bitirdiğinizde afalhyorsunuz: Yazar bellı etmeden oradan oraya nasıl uçurdu beni? diye... Şiiriıı dokusu aşk ilginç yaşamı: "Bir üniversite öğrenimi bile görmemisti. Ama daha otuzuna vannadan çağdaş tran şurinin en önemli şairlerinden biri, hatta birincisi olarak kabnl ettirmişti kendini. Yaşam dolu, neşeli, dikbaşREFİKDURBAŞ Furuğ h, hırçın ve çok du>arlı bir insandı. Baskı\a karşı 1965 sonrası. Üniversi şiirleri elden ele dolaşıyor, her yapıtı edebiyat orteye ba$ladığım yıllar. Şi tamında tartışmalara vol açıyordn. Çok genç yasirin yakıcı alevi damarla ta evlenip aynlmıştı. Özel yaşamında pervasız ve nmızda. Nizun Hikmet gözu pekti." ten Blais Cendrars'a ne Şairliğiain yam sıra Furuğ sinemayla da ilgılenbulursak okuyoruz. miş, "Kara Ev" adında bir belgesel füm de çekmiş. Günlerdir "Sonsuz Günbaü"ndan uç mısra diCendrars hâlâ başucu lirain ucunda: "Sen hiç / Dört mavi lsde / Koklaşairlerimden. "Yapraklar" dergisi dın mı?" kaç sayı çıktı? O sıralar Dört mavi lale: Biri hüzun olmalı, biri umut, bir çok dergide şiirim çık biri sevda, biri uzak anılar... tı, ama Yapraklar'da hiç Yazın tarihi, giil soykınmı, sokaklan dolduran i yazmadım. Yazamadım. çığlık, soğuk ufuklar... Ne gece ne günduz, sonsuz bir günbatımı... Çok şeyi şimdi unutmuşum. Oysa Yapraklar'ın o Bakmaya ve duymaya bir pencere... günlerden özel bir yeri var şiirimde. O da hemen Bir percereden bakıyor dunyaya Furuğ. SevgiliFunığ adını çağııştırdığından... Ne zaman, nerede Funığ adını görsem hemen yâ sinden istediği de bir lambayla bir küçücük pencere. Şiiri yaşamıyla iç içe. Yaşam dolu, neşeli, dikdıma "Yapraklar" da duşuyor. Onat Kntlar ıle Celal Hosrovşahi' nin Forug Fer başh ve hırçın. En çok da özsuyundan damıtuğı ictenlik. rahzad'dan çevirdikleri ve "Yapraklar"da yayımladıklan "Yeryüzü Ayetleri" adh şiiri uzun yülar Bir de keder. Elbette en çok da aşk. Bütün şürsakladım. Daha sonralan ise nerede Furuğ'un adını lerin dokusuna sinmiş aşk... gördüysem muthiş bir merakla şiirine sanldım. Doğu ile Batı şiirinin kesiştiği yerde duruyor şiiFuruğ'un şiirlerinden bir demet artık elimizin al ri. Bilgeliğini Doğu'dan, ataklığmı Batı'dan almış. Şunu da söylemeli: Onat Kutlar ile Celal Hostında: "Sonsuz Gönbabmı" Furuğ'dan Onat Kutlar ile Celal Hosrovşahi'nin rovşahi, Furuğ'un şiirlerini sanki çevirmemişler, Türkçede yeniden yazmışlar. Furuğ, Türkçe yazçevirdiği on üç şiir. saydı herhalde böyle yazardı. Kimdi Furuğ? "Sonsuz Günbahmı"nı alıp hemen bir solukta Şiiri kadar yaşamı da ilgimi çeken bu tranlı kaokumayın. Elinizin altında bir yerde dursun, içidın şair kimdi? Onat Kutlar'ın bir öykü tadıyla kitaba yazdığı niz mi daraldı, çok mu neşeli bir anınızdasınız, açın "Snnn"da şöyle anlaübyor Furuğ'un 1968 yüında bir şiirini okuyun Furuğ'un. Gerçekten gunbatımbir trafık kazasında, henuz 32 yaşında son bulan larının "sonsuz" olduğunu siz de göreceksiniz... şiirleri / Çevirenlen Onat KutlarCelal Hosrovşahi / Ada Yayınlan / 58 s. Sontuz Günbatımı / Furuğ'un HIZLI GAZETECİ yiECDET r "Aslına bakılırsa savnık bir gezintideyim. tstanbul'da biraz maviden, biraz eflatundan EN6IM tadıyonım" dıyen Sozen'in bu guJEN/fO MEYIN zel savrukluğuna hak vermemek OLUYO ? . olanaklı mı? tnsan kentler kenti koca lstanbul'u yazmaya kalkar da sokaklanmn, evlerinin, denizlerinin, seslerinin, renklerinin, sevdalarmın büyüsüne, şiirine kapılıp oradan sürüklenmez mi? Ne dıyordu Ahmet Hamdi Tanpınar: ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI "Her lstanbuUu az çok şairdir." Yeryüzünun bitip tukenmeyen kentinin öykusunü bir ozanın uzattığı kadehten keyifle yudumlamak istıyorsanız, okuyun "Bin Çeşit tstanbul"u. Okuyun ve yeniden sevdalanın bu guzel kente. <> £ YAYIN RAPORU HER YER KARANLIK Yazan: Muzaffer Buyrukçu / Cem Yayınevi / 326 s. Muzaffer Buyrukçu daha çok öykü türünde yapıtlar veren bir yazar. Şimdiye dek 11 tane öyku kitabı yayımlayan Buyrukçu "Bulanık Resimler" adlı kitabıyla 1962 yüında TDK Odulunu, 1968 yılında da "Kavga" adlı kitabıyla Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı. "Bir Olayın Başlangıcı" ve "Gürültülü Birkaç Saat" adlı iki de romanı bulunan Buyrukçu son yülarda "gunluk" türünde ürünler veriyor. Yeni kitabı "Her Yer Karanlık"ta, bilinen öyku latıyor. Roman kahramanı Knulp, her şeyi anlayan, ama hi<bir şey yapmayan biridir. Hesse o yülarda bir bayan okuruna yazdığı mektupta Knulp için şunları dile getırmişti: "... Şayet Knulp gibilerin çevrderinde yeri yoksa bunda çevre de suçludur. îster zayıf olsunlar, ister zararlı olsunlar, insanlan seviniz, ama onları yönlendirmeye kalkmayınız." KIŞKIRTILMIŞ ERKEKLİK BASTIRILMIŞ KADINLIK değil, ulkesi Almanya'da da yeni tanınan genç bir yazar. 1985 yılında yayımladığı, dilimize de çevrilen "Koku" adlı romanıyla bir anda une kavuşan Suskind bu ilk romanında, 18. yüzyıl ortalarımn leş kokulu Parısi'ni ve guzel kokulu 24 kadının canına kıyan bir leme ahnrruş. Kuçuk odasında yaşayan bir adamın hayatını anlattığı kitabı için Süskind şoyle diyor: "... yazarken kendi deoeyirulerime dayandım, çttnku benim hayatımın en büyük bolumu, gittikçe kuçulen ve dışına çıkmakta gittikçe daha çok guçluk çeküfim odalarda geciyor." AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES Yazan: İlya Ehrenburg / Çeviren: A. Bilgi/Patika Yayınları/212 s. Buzlann Çözuluşü, bir Rus sanayi kasabasında yaşayan insanlan, özel hayatlan ve kişisel ılişkileri uzerinde durarak anlatıyor. Buzlann Çozuluşu 1954 yüında Moskova'da çıkan Edebiyat Gazetesi'nde yayımlamrken buyuk tartışmalara yol açmıştı. Başta Yazarlar Birliği Başkanı Simonof olmak uzere bir çok kişinin tepkisini alan yapıtı hakkında, Ehrenburg daha sonra Sovyet Yazarları lkinci Kongresi'nde yaptığı konuşmayla eleştirileri yanıtlamıştı. O yıllarda kabul goren, sonraki yülarda da suren toplumcu gerçekçilik için llya Ehrenburg şoyle diyordu: "Kişinin iç hayatı tek bir çizgi uzerinde ilerlemez. Bir burokratta ve>a bir kaytancıda bile iyi bir yan bulunabilir. Romanlanmızda hayatı butün karmaşıklığı ile gostermeliyiz." BUZLARIN ÇÖZÜLÜŞÜ Yazan: Dr. Erdal Atabek / Altın Kitaplar / 236 s. Muzaffer Bujrukçu HER YER KARANLIK dunyasının kurallannı bir yana iterek düşleri, ruhsal karmaşayı, ilişkilerin görünen ve görünmeyen CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDE yanlannı sergileyen Buyrukçu, vaKitabın M ı YazarÇevirmeı rolma savaşı veren insanı anlat Kod Memleketımden Insan Manzaraları (1 Hm) Nâzım Hikmet 002.382 mayı amaçlıyor. Dr. Erdal Atabek, "Kendini Cesaretle Arayan Kadınlara" ithaf ettiği kitabını Kadınca dergisine yazdığı denemelerden derlemiş. Hemen tüm yazüannda, toplumsal koşullanmaları sorgulayan, sevgiyle, içtenlikle bunları aşmayı öneren Atabek; çağdaşhk, çabşan kadın, evlenme, içki ve kadınlar, cinsellik, aşk, dedikodu vb. konularda kaleme aldığı yaKjYl zılannı hem kadınlann hem de erkeklerin hayatlanna tutulmuş ku katıli anlatıyordu. Suskind daha çük birer ayna olarak niteliyoı. sonra, 1987'de ikınci kitabını yayımladı: Güvercın. Parisli bir kapıcının yaşamının anlatıldığı KONTRABAS "Guvercin" de Can Yayınları Yazan: Patrick Sıiskind / arasında ulkemizde yayımlanmışÇeviren: Tevfık Turan / tı. Suskind'ın "Kontrabas" adıKıyı Yayınlan / 56 s. nı taşıyan yeni kitabı kendisinin Patrick Süskind yalnızca bizde belirttiğine gore 1980 yıhnda ka GARF1ELD JIM IUUS YENİ KİTAPLAR Yaymevi Tür Adam Adam Altın Altın Ryab Şiır 23800 Şnr 16000 İnceleme 8800 Roman 9900 Çocuk 6000 İnceleme 3000 Roman 7000 Ûyku 3600 Ûykü 7000 Roman 13000Röportaı 4000 Şıir Roman 3000 İnceleme 7500 İnceleme 12500 Hobby 12500 Roman 4400 Şiır 5000 İnceleme 1500 Deneme 8 0 0 0 KNULP Yazan: Hermann Hesse / Çeviren: Tıjen Barmada / Çaba Yayın Dağıtım / 80 s. "Yıllarca, aslında olmadığım biri olmaya çalışarak, huzursuzluklar ve mutsuzluklar içinde zamanı boşuna tükettim. Bir yandan şair, öte yandan aklı başmda bir burjuva olmaktı dileğim." Bu sözlerin yazan Hermann Hesse 18771962 yılları arasında yaşadı. Sanatı "bir itiraf" olarak kabul eden Hesse, 1915 yıhnda yazdığı "Knulp" adlı romanında ayduı bir serserinin yaşamını an 002.383 007 428 007 429 011 070 016.077 021 406 021407 022 367 022 369 022 370 034136 086 010 097 534 097 535 142 040 176 453 191036 281 039 308 018 Memleketımden Insan Manzaraları (3 Hm) Nazım Hikmet Depresyon , Ûzcan Köknel Tırpan Paul Monette/H.Karabulut Grımm Masalları1 Grımm Kardeşler/K.Şipal Ouşünce Suçu Karanlığın Gunü Leyla"Erbıl Bir Kara Derin Kuyu Nezırte Menç Her Yer Karanlık Muzaffer Buyrukçu Jane Austen/N Yeğınobalı Aşk ve Gurur Tarıhe Not Oüşmek Atılla Özkınmlı Bütün Şurleri Ahmet Hamdı Tanpınar Andre GideySevim Raşa Pastoral Senfonı Çevre ve Ekolojı M KıştalıoğluF Berkes Açık Toplum ve Ouşmanlan2 Karl Popper/Harun Rızatepe Burçlar Lında Goodman/Sevım Or Aydaki Yağmur Ergünal Demır Graganda Yannıs Rıtsos/Û.lnce Türkrye Avrupa Topiuluğunda Abıdın Nesımı Guneşle Nermı Uygur TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKA\ U Mayıs Afa ÎHETGOU ATrfBElT.Fİtttivrith PARKES>1 AGNETS (GEMTICMANS) Belge Can Can Cem Cem Cem Oda •f888'P£ , ş /Ç/A/ Ö2&L OLA&4K /MAL. gDlLM/f gitZ ç Kuş*ĞtM usTÛUOEKi 6ÖLMELE&PE BULUMAN MAGUET'K MAOO£l£^,rAKAKJ KiŞıNiM VÜ7Z//Ç ELEKTfZlK TS&AlffZl M£Tl'N (M SMDie.lM Y£ SOU/AIüM GANLA&IMA Ç.OK (Yi GELÛtĞı / BELlNIZt SARIN!. Dergâh Rema Remzı Yaprak Patıka Amaç Habora Ara