Katalog

\1 MAYIS 1989 \> CUMHURİYET/15 Işçi sağlığı ve iş güvenliği İSTANBUL (AA) Türkiye'de günde ortalama 504 iş kazası meydana geldiği ve bu kazalarda en az 3 kişinin öldüğü bildirildi. "lşçi Saglığı ve Iş Güvenliği Haftası" nedeniyle Etap Marmara Oteli'nde düzenlenen panelde konuşan işçi sağlığı ve iş güvenliği Enstitü Müdürü Dr. Handan Uysal, iş kazalannın yüzde 24'ünün, 1. iş saatinde meydana geldiğini belirtti. 1987 yılında 158.836 iş kazası sonucu 838 işçinin hayatını kaybettiğini belirten Dr. Uysal, iş kazalannı önlemenin en iyi yolunun tehlikeyi kaynağında yok etmek olduğunu, anlattı. Gazi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. DT. Kâmil Turan da iş kazalan ve meslek hastalıklanndan ölüralerin arttığını, ülke ekonoraisinin de bu nedenle büyük zarara uğradığıru öne sürdü. \ağışlar kuraklık tehlikesini ortadan kaldırdı Kurt Sığınmacıların Alman konuğu sığın w o l ı e u a r i c i 2 3 m a v ı s 9 u n u Meksika'nın Can* C İ I I Ş V C l l Ş ı c u n kentinde yapılacak olan 1989 Dunya Güzellik Kraliçesi Yanşması öncesinde heyecan gıderek yukseliyor. Hattalar öncesinden Meksika'ya gelen güzeller, her gittikleri yerde sempati toplamaya çalışıyoriar. Irianda guzeli Colette Jackson, zamanının büyük bir kısmını kentte alışveriş yaparak değeriendinyor. macıların bulunduğu kamplarda incelemelerde bulunan Federal Almanya RhenWestfalya eyaleti içişlerı Bakanı Dr. Helbert Schnoor 'Siyasi mültecilik statüsü tanmmaması haünde bu insanlar adına ben ilgili mülteci komisyonlanna başvuracağım" dedi. Bayramın ikinci günü Iraklı sığınmacılann kampını ziyaret eden konuk bakan kamptan sorumlu Vali Yanjımcısı Caner Yıldız'la göruştü. (Fotoğraf. Ergun Aksoy) Haber Merkezi Son yağışlann bazı bolgelerdeki kuraklık tehlikesini ortadan kaldırdığı bildirildi. Ancak, rekoltenin beklenen düzeyde gerçekleşmemesi halinde hububat ithali yapüacağı açıklandı. Tanm ve Orman Köy Işleri Bakanı Lütfıllah Kayalar, Turkiye'de genel bir değerlendirme yapıldığı, bazı bölgelerin yeterli yağış aldığjnı, bazı bölgelerin ise yeterli yağış alamadığının bunun da çok aşırı bir ürün kaybına yol açmayacağını söyledi. Lütfullah Kayalar, yağışlann yeterli olmayışının sadece Türkiye'ye özgü olmadığmı belirterek, yeterli ürün alamayan çiftçilerin mağdur olmaması için bir dizi önlem aldıklannın kaydetti. Kayalar, bir ürün azalmasına karşı da her an ithalat yapabilecek durumda olduklarını belirtti. VatikanUa yemin toreni, . . Vatikan'da her turen, asırtar öncesinden kalan geleneksel göruntulerin sergitendifii bir gösteri şeklinde gerçekleştınliyor. Geçen cumartesi gunü yapılan bir dini yemin töreninde de San Damaso Meydanı'na toplanan muhafızfarın geleneksel giysileri ve bayraklan izleyicilenn hayraniık dolu bakışlarıyla iztendî. (Fotoğraf: AP) HABERLERİN DEVAMI Çelebi, 6. Beş Yıllık Ptanı açıkladı Pembe plan, iyi plan 8.8 ile yıllık 34 trttyona çtkmaktadır. Kamunun yabrunlan düşerken ozel sektöre daha çok kaynak aktanlacaktır. • 1988 yıhndaki yuzde 2.2'lik özel tüketimin 1989'da yüzde 4'e, 1994'e kadar yuzde 7'ye çıkanlması düşünülmektedir. Gelir dağılımının düzeltilmesi artık kaçınılmaz olmuştur. Kalkınmanın yükünü, sıkıntısını çeken emekli, dul, yetim, dar gelirli, memur, işçi ve köylü, bu yükü daha fazla çekmek yerine, refah arttıracak politikalarla destekleneceklerdir. • Tasarnıfun yüzde 6'dan yuzde 30'a çıkanlması hedeflenmektedir. Enflasyon için yüzde yüz doğru tahmin yapmak mümkün olmamakla birlikte, 1990"da GSMH deflatorü yüzde 43.42 olarak saptanmış ve buna bağlı olarak yuzde 40Tık bir enflasyon hedefı konmuştur. Enflasyon oranının 1991'de yuzde 35.36, 1992'de 24.3, 1993'te 18.5,1994'te ise 13.5 olması düşünülmektedir. Çelebi, Türkiye'nin tutarlı bir politika izlediği takdirde, bu hedefleri tutturabileceğini, hedeflerin üretim artışı, rekabet ve tasarrufa dayandığım, bunlar gerçekleştiği takdirde enflasyonun istenen düzeye indirilebilmesinin "matematücsel olarak" mümkün olduğunu dile getirdi. ANKARA (Cıunhuriyel Bürosu) Devlet Bakanı Işın Çelebi, Türkiye'de kalkınmanın yükünü dar gelirlilerin çektiğini ifade ederek, 6. Beş Yıllık Plan dönemi sonunda, özel tüketimin yüzde 2'den yüzde 7'ye çıkarılmasımn düşünüldüğünü söyiedi. Çelebi, "Gelir dagılımının düzeltilnıesi artık kaçımlmaz olmuştur. Dar gelirlilerin bu yüku daha fazla çekmesi yerine, refah arttıracak politikalarla destekleneceklerdir" dedi. Çelebi, enflasyonun ise 1994 yüında yüzde 13.5'e düşürülmesinin hedeflendiğini bildirdi. Önceki akşam Bakanlar Kurulu'nda görüşülen 6. Beş Yülık Kalkınma Planı'nın strateji ve temel hedefleri dün Devlet Bakanı Işın Çelebi tarafından bir basm toplantısı ile açıklandı. Çelebi, "teknik ağıruğı yiiksek" diye nitelediği plan için "realist, gelecege dönük tarüşmalara bir niyet, uluslararası düzeyde miizakere edilebilecek" diye konuştu. Çelebi, 1989'un stabilizasyon yılı olduğunu dile getirerek, enflasyonun aşağı çekilmesi, imalat sanayii başta olmak üzere ekonominin canJandınlması ile yuzde 2.2'ye düşen özel tüketimin antırılması gereği üzerinde durdu ve "Bu durum, gclir dağıhmı üzerinde çok ciddi olarak durulması gereğini göstermektedir" dedi. 1989'da büyüme hızının 3.7, gayrı safı milli hasıla deflatörünün ise yüzde 58 .olarak saptandığını anlatan Çelebi, enflasyonun ise yüzde 50 olacağını vurguladı. Merkez Bankası'nın parasal politikalan dikkatle izleyeceğini, bunun için ayn bir basın toplantısı da yapılacağını belirten Çelebi, özel kesime kaynak tahsisi gereğinin ortaya çıktığıru, büyüme hızının 1994'e kadar yüzde 7 düzeyinde seyredeceğinin hesaplandığını açıkladı. Muhalefet eleştirdi le karşılaşmaması açısından da gereklidir." Demirel ve Baykal'ın bu konuşmalanndan sonra toplantı basına kapalı olarak sürdürüldü. Toplantının öğleden önce yapılan basına kapalı bölümünde Devlet Bakanı Güneş Taner de konuştu. Taner konuşması ile ilgili olarak daha sonra gazetecilere bilgi verdi. Taner, iktidarın bugüne kadar altyapı yatınmlannı yaptığını ve şimdi özel sektör yatınmlanna destek verme aşamasına geldiğini anlatüğını söyledi. Taner siyasi gelişmeler konusundaki söylediklerini ise şöyle özetledi: "Onlar De söylerse söylesinler. Söylediklerine bakmayın. 1992ye kadar biz iktidarız. Halkın verdiği yuzde 36 destekle ve Meclisteki 292 millervekilimizle memleketi yönetmeye devam ederiz. 1992'de halkın önüne çıkanz. Halkın söylediği başımızın üzerindedir. Demokrasilerde seçimle gelinir, seçimle gidilir. Siyasi partiler, muhalefet istedi diye öyle ikide birde seçim yapılmaz." Toplantının öğleden önce yapılan basına kapalı bölümünde de Özal'ın ekonomi kurmaylan konuştu. DPT müsteşan Ali Tigrel, Hazine Müsteşaı Vekili Namık Kemal Kılıç ve Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ve ileriye dönük hedefler konusunda açıklaraalarda bulundular. "Ekonomik, Finansal ve Ticari Bakış Açısı" konulu panelde konuşan DPT Musteşarı Ali Tigrel, Türkiye ekonomisindeki son gelişmeleri, dış ticaret, ödemeler dengesi ve diğer alanlarda sağlanan olumlu gelişmelere karşın 1989 yılına yüksek bir enflasyon hızıyla girildiğini kaydetti. Tigrel, 1988 yılı içinde ve bu yıl alınan önlemler sonucu enflasyonun düşme eğilimine girdiğini söyledi. Tigrel, genel ekonomik durumu özetledikten sonra da önceki gün Bakanlar Kurulu'nda kabul edilen 6. beş yülık kalkınma planının strateji ve temel hedefleri konusunda da bilgi verdi. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar Vekili Namık Kemal Kılıç da kamu finansmanı konusunda bilgi verdi. Kılıç, Hazine'nin bundan böyle Merkez Bankası Uzerindeki yükünün azaltümasına karar verildiğini bildirerek, "Biz şimdi KİTlere de piyasaya çıkarak fınansman ihtiyaçlannı piyasa koşullanna göre sağlamailannı tavsiye ettik" dedi. Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu ise Merkez Bankası'nın para ve döviz yönetimine ilişkin politika ve uygulamalarını anlattı. Saracoğlu, liberal ekonomi politikalarına uygun olarak Merkez Bankası bünyesinde oluşturulan Türk Lirası piyasalarmı anlattıktan sonra da Türk Lirasının konvertibl para haline getirilmesi konusundaki önlem ve uygulamalan açıkladı. Merkez Bankası bünyesinde oluşturulan döviz ve efektif piyasalanıun ardından altın pıyasasının da açılmasıyla bu konudaki çalışmaların son aşamaya getirildiğini belirtti. Saracoğlu, dış borçlar konusunda ise Türkiye'nin borçlarını stabilize etmeyi amaçladığım belirterek, ödemeler dengesinde sağlanan olumlu gelişmelere paralel olarak borç yükünün de azaltılacağını kaydetti. Panelde yabancı yatırımcılar, ihracata yönelik parasal teşviklerin devam edip etmeyeceğini sordular. Bu soruya Tigrel, bundan böyle ihracata parasal teşvik verilmeyeceğini, teşviklerin üretim aşamasına kaydınlacağını söyledi. Saracoğlu ise ihracatın devalüasyona karşı da fazla duyarlı olmadığını belirterek bundan sonra doviz kurlannın piyasa koşultanna göre oluşacağını, ihracatı teşvik amacıyla aşın kur ayarlanıalarına gidilmeyeceğini açıkladı. Business Internatıonal'ın yuvarlakmasa toplantılanna katılan işadamları ve uluslararası şirketlerin temsilcilerinin, 6. Beş Yılhk Kalkınma Plam'nda yer alan ve 1994 yılına kadar ulaşılması hedeflenen enflasyon, ihracat, ithalat ve cari işlemler fazlası rakamlanmn oldukça iyimser olduğu görüşünde birleştikleri bildirildi. Business International'ın Ortadoğu işlerinden sorumlu Başkan Yardımcısı David Johnson, basına kapalı olarak yapılan panellerde ele alınan konular ile uluslararası şirket temsilcilerinin Türk yetkililerine, Demirel ve Baykal'a sorduklan sorular konusunda bilgi verdi. Johnson, DPT Müsteşan Ali Tigrel'in 6. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nı aynntılı şekilde anlattığını belirterek, "Uluslararası şirket temsilcileri, açıklanan rakamlann oldukça iyimser olduğu konusunda göniş biriiğine vardılaf" dedi. Bu rakamlann ulaşılmayacak hedefler olmadığmı kaydeden Johnson, "Türkiye'de faaliyette tmlunan teknokratiara uluslararası şirketlerin büyük bir guveni var. Banlann beyin guçlerine inanıyorlar. Fakat ne kadar yetenekli olurlarsa otsunlar, eger Türkiye seçim ateşini söndürmemeye devam edecek olursa mevcut siyasi ortamda bunu uygulamalan zor" şeklinde konuştu. Johnson, şunları söyledi: "ANAP'h politikacılar için en büyük sorun, siyasi açıdaa mevcudiyetlerini nasıl sürdnrecekleri... Yeterli güven olursa ve yeterli zaman verilirse, bu kararlar olumlu sonuç verir. Kalkınma planının başansı, defişen siyasi ortama bağlı olacaktır." Johnson, daha sonra gazetecilerin sorularmı cevaplandırdı. Johnson'a yöneltilen sorular ve cevaplan şöyle: Ekonomik politikalann değişmesinden endişe duyuyor rausunuz? JOHNSONGerek Türkiye'de faaliyette bulunan gerekse bulunmak isteyen uluslararası şirketlerin endişeleri ve korkulan şu noktalarda toplanıyor: • Koalisyon hükümeti: Bu şirketler, Türkiye'yi çok iyi tanıyorlar. Geçmişte kurulan koalisyon hükümetlerinin başarılı olmadığmı biliyorlar, olacağına ilişkin de henüz bir veri yok. • Şu an hükümete bağlı olarak çalışan teknokratlar düzeyinde; 6 yudır, bir teknokratbürokrat ekibi ortaya çıktı. Bu teknokratlar gerek hükümette gerekse kamu kuruluşlanmn anahtar yerlerinde bulunuyorlar. Uluslararası şirketlere göre, son derece etkin ve başarılı bir ekip. Herhangi bir hükümet değişikliğinde bunlar ya görevlerinden alınacak ya da kendileri aynlacaklar. Baykal ve Dernirel'e bu konudaki endişeleriıü ilettiler. • Diğer endişeleri de DYP ile ANAP arasında, ekonomik program açısından çok büyük bir fark bulunmaması. SHP ile bu iki parti arasındaki fark da çok büyük değil. Ekonomik politikalarda asıl önemli farklıhk uygulamada ortaya çıkacak. • Bu şirketleri asıl endişelendiren, yüksek enflasyon oranlan, enflasyon aşağı çekilirse, bu şirketler Türkiye'ye geleceklerdir. Enflasyonu aşağı çekme konusundaki tedbirleri inandırıcı buldunuz mu? JOHNSONMuhalefetin de iktidarın da tedbirleri birbirinin aynı bulundu. Hipotezlerden bahsedildi. Teori olarak mükemmel. Uygulamaya gelince muhalefet partilerinin işi zor görünüyor. Askeri müdahale konusunda kaygılan var mı? JOHNSONAskeri müdahale olacağı yolunda bir endişe dile getirilmedi, soru sorulmadı, yönelteceklerini de sanmıvorum. Business International yuvarlakmasa toplantısı Grevler kapıda Hükümetle Türklş arasında bir süredir devam etmekte olan pazarlık süreci dün kesildi. Türklş yaklaşık 600 bin kamu işçisi . için yüzde 170 artı 60 bin lira istemişîi. Bu isteme hükümetin yanıtı yüzde 110 oldu. Türklş görüşmeleri kesti. enflasyon rakamını yüzde 45 üzerinden hesapladıklan, buna yüzde 5 de gayri safı milli hasıla artışı ekledikleri dikkat çekti. Kamu işverenlerinin, Türklş'in yuzde 60 artı enflasyon artışı, artı refah payı olarak önerdikleri ikinci yıl için ise, birinci 6 ay için yüzde 20, ikinci 6 ay için ise yüzde 20 olmak üzere, toplam yıllık yüzde 32'lik bir artış öngördükleri ortaya çıktı. Aynca üçlü sosyal yardım zammı için kamu işverenleri; Türktş'in, birinci yıl için ayda 100 bin, ikinci yıl için ise ayda 120 bin liralık önerisine karşılık, birinci yıl için ayda 40 bin, ikinci yıl için ise ayda 50 bin lira önerisi getirdiler. Türklş yöneticileri bu teklifleri kabul etmeyince görüşmeler 1.5 saat içerisinde kesildi.' Görüşmelerden sonra aralannda toplanan Türklş Yönetim Kurulu ve kamu sözleşmeleri eşgüdum komisyonunda, çok dü • ' şük kalan hükümet önerileri karşısında takınılacak t u t u m ! gündeme geldi. Türktş Eşgüdum"1 Komisyonu, bu durumda kamu' kesimindeki grevleri eşleştirme planının hemen yaşama geçirilme' sini, ayrıca işçilerin pasif direnişj lerine yeniden başlamalarınt~ kararlaştırdı. Eşgüdum komisyonunun karanna göre grev kararı. aşamasına gelmemiş olan sendi^; kalar bir an önce yasal prosedürı lerini bitirecekler ve grev, aşamasına gelecekler. Grev karan, almış olan sendikalar, diğer sendikalarla da eşgüdum içerisinde behrlenecek tarihlerde grev uygulamasına gidecekler. Grev tarihi.. ni belirlemiş olan sendikalar isej belirledikleri tarihte greve çıka; caklar. Grev yasağı kapsamına giı ren sendikalar ise oasif, direnişlerini sürdürecekler. ""»et sözleşmeleri Yüksek Hakeı rulu'nda imzalanmaya kal! bu sözleşmeler işçi tarafwa [ nınmayarak protesto edilt ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türktş ile hükümet arasında 600 bin kamu işçisi için surdürülen pazarlık görüşmelerinde ipler koptu. Hükümet tarafı TürkIş'in yüzde 170 artı 60 bin liralık ücret önerisine yüzde 110'luk bir zam önerisi ile karşılık verdi. Türklş Genel Başkanı Sevket Yılmaz, hükümetin bu önerisinin görüşmeye bile tabi tutulmayacağını belirtti. Türktş Eşgüdüm Komısyonu, hükümetin önerisi karşısmda pasif direnişlerin yoğunlaşunlmasını, grev tarihi belirlenmiş olan işçilerin greve çıkmasını, grev kararı alan sendikalann da grev hazırhklanna başlamalarını kararlaştırdı. Türklş Yönetim Kurulu ve kamu Sözleşmeleri Eşgüdum Komisyonu üyeleri dün sabah Devlet Bakanı Cemil Çiçek ile bir araya geldiler. Kamu işveren sendikalannın genel sekreterlerinin de katıldığı toplantı 2.5 saat sürdü. Toplantıda, hükümet kanadı ve kamu işverenleri, Türklş'in 1989 yılı için yuzde 170 artı C0 bin liralık ücret zammı önerisinin baz alındığı tarihi kabul etmediler. Kamu işverenleri, geçmiş iki yılın yitikîeri hesaplanırken, Türklş'in 31 Aralık 1986 yerine, 1 Ocak 1987 tarihini baz aldığım, bunun yanlış bir yöntem olduğu görüşünü yinelediler. Hükümet kanadı, 1 Ocak 1987 tarihi baz alındığı takdirde, o tarihte kamu işçilerine verilen ortaiama yüzde 25'lik ücret zammının tümüyle yok sayılacağını, bu yüzden gerçek satın alma gucü belirlenirken 31 Aralık 1986 tarihinin baz ahnması gerektiğini iddia etti. Hükümet kanadı, aynca Türklş'in yüzde 170 artı 60 bin liralık ücret zammı önerisinde 1989 yılı tahmini enflasyon oranının yüzde 65 olarak hesaplandığına dikkat çekerek, bu orana da karşı çıktı. Hükümet ve kamu işverenleri, 1989 için kendi tahmini enflasyon oranlarının yüzde 45 olduğunu vurguladılar ve eğer ücret zammı hesabında yüzde 45'in üzerinde bir rakam göz önüne alınırsa, enflasyonun tırmanışa geçebileceğini ileri sürdüler. Hükümet kanadı, hesabın yüzde 65'e göre değil, yüzde 45'e göre yapümasını, eğer 1989 yılı sonunda enflasyon yüzde 45'in üzerine çıkarsa, toplusözleşmelere konulacak bir madde ile artan kısmın yıl sonunda kamu işçilerine ödeıımesinin ilke olarak kabul edilmesini önerdiler. Türklş yetkilileri de hükümet kanadının ve kamu işverenlerinin, yalnızca Türklş'in önerisini eleştirmekle yetindiğinden yakınarak, ısrarla hükümetin ucret zam önerisinin ne olduğunu sordular. Ancak kamu işverenleri, masaya herhangi bir somut öneri getirmekten özenle kaçındılar. Toplantıda, kamu işverenleri, üçlü sosyal yardım pakedi (bayram, yakacak, izin paralan) konusunda Türklş'in getirdiği birinci yıl için ayda 100 bin, ikinci yıl için ayda 120 bin liralık öneriyi de yüksek bulduklarını söyledüer. Şu anda üzerinde görüşülme yapılan kamu kesimi toplusözleşmelerinde bu üçlü sosyal yardım pakedinin ayda 14 ile 17 bin lira arasında değiştiğini belirten kamu işverenleri, bu kalenılerin 17 bin liradan 100 bin liraya arttmlmasımn kuruluşlara buyük yük getireceğini gündeme getirdiler. Türklş ile hükümet ve kamu işverenleri arasında yapılan toplantıya dün saat 13.00 sıralannda ara verildi. Göruşmelere saat 15.00'ten başlayarak, Türkİş Genel Merkezi'nde devam edilmesi kararlaştırıldı. Türktş'teki toplantıya Devlet Bakanı Cemil Çiçek katılmadı. ANKARA (Cumhuriyel Biirosu) DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel ve SHP Genel Sekreteri Deniz Baykal, Business International'ın duzenlediği yuvarlakmasa toplantısında, yabancı işadamlarına ekonomik görüşlerini anlattılar. SHP Genel Sekreteri Baykal, siyasal iktidar değişse bile Türkiye'ye dış desteğin sürmesini istedi. Baykal, "Ümit ediyornm, Türkiye'nin son 89 yıldır bulduğu dış borç olanığı onürattzdeki bir iktidar değişikliğinde de devam eder" dedi. DYP lideri Demirel ise ekonomik istikrar için öncelikle politik istikrar gerektiğini belirtti ve altematiflerinin w "dogru ekonomik politika, doğru mali ve para politikası" oldu(Baştamfi 1. Sayfada) kompozisyonu, tasarruflar, kay ğunu söyledi. naklar, harcamalar, kamu maliDeniz Baykal ve Süleyman Deleceği belirtildi. Enflasyonu yüzde 10'a indir yesi, dış ekonomik ilişküer, hedef mirel'in yuvarlakmasa toplantısınmeyi, kemerleri gevşetmeyi, döviz lenecek büyüme hızına göre şekil daki konuşmalarının başlangıç gelirlerini arttırmayı ve ortaiama lenecektir. Bu konuda şimdilik bölümu basına açık olarak yapılyüzde 7'lik kalkınmayı amaçladığı söyleyebüeceğim plamn uygulama dı. Toplantıda ilk konuşmayı lııiçin "Pembe Plan" olarak tanım kabiliyetine sahip olacak şekilde gilizce olarak yapan Demirel, kenlanan 6. Beş Yılhk Plan konusun realist bir yaklaşımla hazırlanma disi için ekonominin halkı memda özel sektör temsilcileri ile öğ sı, hedeflerin saptanmasında kay nun etme aracı olduğunu bildirretim üyelerinin görüşleri şöyle: naklarla hedefler arasında makul di. Demirel, ülke için ekonomide Şinasi Ertan (TOBB Sanayi ve gerçekçi bir denge kurularak, refah aradığım belirterek, şöyle Konseyi ve EBSO Meclis Baska planın ölü bir metin olmaktan konuştu: "Serbest ekonomi serbest ülkenı): 6. Beş YıUık Kalkınma Pla kurtanlması gereğidir. Prof. lzzettin Onder: Büyüme de olur. Halkın iradesi varsa sernı'nda hedeflenen noktalann gerçekleşmesini tabii ki arzu ederiz, hızmın arttırüması, ödemeler den best ekonomiden bahsedebilirsiama 5. planda hedeflenen nokta gesinin fazla vermesi, enflasyo niz. Ekonomik istikrar anyorsalann gerisinde kaldık. Şimdi bu nun düşürülmesi hedeflyle plan nız, demokraside istikrar olmalınun üzerine oturtulacak olan ye çelişkili. özel sektör ağırlıkh ya dır. PoUtik istikrar gereklidir. Üreni kalkınma planı pfoblem yara tınmdan söz ediüyor. Bu, özel tim rekabete açık olmalıdır. Üretacaktır. Hedeflerin gerçekleşmesi sektörün vergilendirilmesinin timden kastıra, yatınmdır. YaOnmümkün degil. Yineliyorum, ger ağırlaştınlraaması anlamına geli mı müteşebbis balk yapacaktır. çekleşmesi düşünulemez. Enflas yor. Hükümet biraz da oy taba Müteşebbislerin güvene ihtiyacı yon indirilirken kalkınma hızı nım canlandırabilmek için iç ta vardır. Bir gecede değişen ekonoyükselecek, yatırımlar kısılırken lebi canlandırmayı düşünüyor. Bu mik kararlar giıveni zedeler. ihracat artacak, mümkün değil. ise IMF'nin reçeteleriyle çeüşiyor. Biz yabancı sermayeye açığız. Ateşle barutu yan yana koymuş Çünkü IMF serbest döviz kunı ve Ama bugün Turkhe'de yabancı sunuz, gerçekleşmesini bekleye ücretlerin yükseltilmemesini ister. sennaye yetersizdir. Çünkü yananceksiniz. Mümkün değil. Bu plan Hükümetin yeni uygulaması a sermaye giıvence ister. Bizce AvSayın özal'ın seçim sonrası söy IMF'ye ters düşer ve bu durum rupa Topluluğu Türkiye'ye gelecek da IMF dış borçlanmıza nasıl ba yabancı sermaye için bir garanti Çelebi, diğer hedefleri ise özetle lediklerinin formüle edilmişi. şöyle aktardı: Yalım Erez (tTO Başkanı): kacaktır sorusu gündeme gelir. olacaktır." • Önümiızdeki 5 yılda ihracat 12 Önümuzdeki günlerde Meclise suProf. Feridun Ergin: Önümuz Yapişletdevret modeline karşı milyar dolardan 22.5 milyar dola nulacak olan 6. Beş Yıllık Plan deki yıllarda enflasyon hızının ne olmadıklannı, ancak projelerin iyi ra çıkacaktır. İthalat ise 15.2 mil hedefleri konusunda, çeşitli ha olacağım kesin olarak bilmiyoruz. secilmesi gerektiğini de vurgulayar dolardan 23.6 milyar dolara. berler dolaşmakta, alternatif po Memleket, stagflasyon koşullann yan Demirel, sözlerini şöyle taBöylelikle 1.9luk negatif bir nok litikalar arasında tercih konusun da durgun bir ekonomi ortamına mamladı: taya gelinmektedir. "Alternatifiniz ne diye sorabüirda kesin bir karara varılamamak girebilir ya da istikrara doğru • Dış borç yapısını değiştirmek, tadır. Bunlardaîn en önemlisi, 6. olumlu gelişmeler kaydedilebilir. siniz. Alternatifınüz dogru ekonoborç stoğunu çekmek, ihracata Plan döneminin uygulama dilim Her şey iktisat politikasma bağlı mik politika, doğru mali ve para hareket kazandırmak hedefler lerinde hedeflenen büyüme hızı görünüyor. Bu nedenle kesin bir politikalandır. Bu politikalan arasmdadır. Yüzde 4.1'lik cari faz dır. Plamn ilk yıllarında veya yı tahmin yapabilmek zordur. Plaıı doğru bir şekilde hayata geçirebilla bu nedenle yararlı olabilir. Ay lında, düşük bir büyüme ile baş lama Teşkilatı'mn projeksiyonla mektir. Ancak sosyal politikalarrıca bunun enflasyonist etki yap layarak, giderek yükselen bir ge nna büimsel previzyonlardan (ön la ilgUenmeden ekonomik büyümaması için para politikası araç lişme hedefi amaçlamak yanında görti) çok birer temenni gözüyle meyi sağlasanız da bir işe yaralan ile strelize edilecektir. ortaiama bir buyüklükten başla bakmak doğru olur. Ya stagflas maz. Bu sorunlar bir süre sonra • Türkiye'de ödemeler dengesi ya yarak, mesela yüzde 5, müteakip yon içinde oluruz ya da krizden başka sorunlar çıkanr." pısı değişmiş. Kendini besleyen bir yıllarda yüzde 8'e varan bir büyü kurtulunız. SHP Genel Sekreteri Baykal ise me hıa gerçekleştirmek de üzerindiizeye kavuşmuştur. Doç. Dr. Söleyman Özmucur: Türkçe yaptığı konuşmada, yalnız • 1993'ten itibaren TL. değer ka de durulan bir konudur. Büyüme Planlamada cümleler her zaman iktidardaki partinin ekonomik pozanacaktır. Serbest döviz kuru po hızı, planın temel büyüklüğudür. 'cek', 'cak'larla biter. Plan hedef litikalarının dinlenmesinin TürkBütün diğer büyüklükler ve mak lerini yerine getirecek iktisadi iye'nin gelecekte uygulayacağı litikası sürecek. • Sabit sennaye yatınmlan yüzde ro dengeler, yatınm hacmi ve araçlar neler; bunlar belirtilmeli. ekonomik politikaların anlanabilmesi için yeterli olmadığmı belirtti. Türkiye'nin çok önemli gelişmelere gebe olduğunu da kaydeden Baykal, şöyle dedi: (Baştarafı 1. Sayfada) Beş Yıllık Kalkınma Planını; Işın yüzde 40, 91'de 35.6, 92'de "Türkiye 1100 dolar milli geliÖzal'ın Yuksek Kurul'un adayla Çelebi, içtenliklesavundu, soru 24.3. 93'te 18.5, 94'te 13.5 enfri olan bir ülke. Biz 1100 dolar rını beğenmediğinden yeni bir lara yanıtlannda 1994'te varaca lasyon hızını saptayan hükümet, milli gelir düzeyinde kalmak isteyasa düzenlemesiyle dilediğini ğımızı varsaydığı hedefleri olan acaba bu ana hedefi sağlayabi miyoruz. Refahı arıyoruz. 1100 lecek miydi? Daha 1989 resmi dolarla siyasal istikran da ulusal TRT'ye getirmenin çarelerini ca gücüyle savundu. aradığından söz ediliyordu. DevÇelebi'yi dınledikçe ınsan, 6. enflasyon hesapları birbirinı tut bütünlüğü de sağlayamayacağıınılet Bakanı "şu anda" dedi", TRT planın, bir seçim planı, ANAP ik mazken, günü birlik değişen za inanıyorum. Turkiye'nin gelişile ilgili bir yasa düzentemesi dü tidarının yeni hükümet programı Özallı bir yönetim 1994 hedefini mesini sağlayan politikalar hangi nasıi ilan edebiliyordu? Hele iç dengeyi sağlarsa sağlasın bizira şunülmüyor". açıklanıyor gibi duygulara kapıyüzde 21.75'lik kamburla daha lıyordu. Özal'ın son beş yılda bir yıl iktidarı götüremeyeceği bi için geçerli yanı yoktur." Yazar'ın bu sözü, TRT'yi bir Baykal, kalkınmanın spontane kez daha ele geçirmeyi ana he "mamur Türkiye" yarattığı savın linirken... bir şekilde beklemekle, duayla def yapan Özal'ın gizli hevesle dan, gelecek beş yılda "mürefrini yalanlaması açısından bir gü feh Türkiye"ye geçileceğini sirt Bilgisayarlara hangi ölçekleri beklemekle gerçeklesemeyeceğini, vence sayılabılırdi. Ne var ki, Ya dirmeye çahştığı izlenimi doğu verirseniz, ona göre sonuçlar bunun birtakım müdahaleleri gezar da gelecek günlerde Özal' yordu: Altyapı tamamlanmış, ih alabilirdiniz. "Pembe birtablo" rektirdiğini de anlatarak, sözleridan hangi rüzgârlann eseceğini racat arttırılarak ödemeler den isterseniz, o doğrultuda rakam ni şöyle sürdürdü: lar kullanabilirsiniz. Çelebi de "Kalkınma ile araçlann birbibilemediğinden olası yeni yasal gesi yerli yerine oturtulmuştu. Yeni ufuklara kendimizi hazırla "ihtiyatlı" olmayı yeğliyor, bu ra rine karıştırılmaması gerekir. düzenlemenın "şu anda" düşükamların yüzde yüz gerçekleşe Türkiye'de bu kanştırma alışkannülmediğini söylüyordu. Şu an malıydık. ceğini söyleyemiyordu. Özal'ın lığı tehlikeli bir biçimde görüldediği dündü. Bugün veya yarın Bu arada Işın Çelebi dolaylı bi yoksun olduğu "istikrarlı ve tu mektedir. Yabancı sermaye, kitleÖzal ne yapabilir, elbet belli de çimde itiraf ediyordu. Gelir den tarlı ekonomik politikalarla" bel ler, ozelleştirme, dış borç, ihracat, ğildi. gesi son beş yılda öylesine bo ki! Geçenki planla yeni 6. plan kalkınmada kullanılabilecek aletAslında adayları hükümetin zulmuştu ki, hükümet yeni beş arasında derin farklılıklar var ki, lerdir. Biz bu aletlere bir ön yardeğerlendirmeye almasının ne yılda yapacagı duzeniemeierle altyapıydı, ihracattı, ödemeler gıyla bakmıyoraz. Kalkınmada deninı araştırmak gerekıyordu. kalkınmanın ıstırabını yüklenen dengesiydi gibi yüceltici savunu aletlere duşman olmanın anlamı Üç genel müdür adayı Yazar'ın kesimlere artık refah yağdırma lar bile, bugünkü gerçeği ör yoktur. Ama önemli olan ekonosöylediğı gibi TRT'de hizmet ya karar vermişti. Plan hazırlık neğin gelir dağılımındakı hükü mik gelişmeyi sağlayacak aletlerin vermiş ya da vermekte olan ki larında DPT uzmanları öteki ba met itirafını ikinci sıraya getire belirlenmesi ve uygun biçimde kullanılmasıdır." şilikleri, geçmişleri belli insanlar kan Güneş Taner'in sert çıkışla miyordu. dı. Yüksek Kurul, kuşkusuz rına karşır» direnmiş, enflasyoBaykal, ozelleştirme devletleşÇelebi'ye göre, DPT çok iyi adayları saptarken TRT'yi daha nun acımasızlığını, işçinin, me çalışmış, ortaya bir devlet belge tirme tartışmaları konusunda göileriye götürecek yetenekte bul murun, emeklinın, küçük çiftçi si, bir niyet belgesi çıkarmıştı. rüşünü açıklarken de önemli olamuş olmalı ki, bu üç insandan bi nin perişan durumunu vurguta Kim iktıdar olursa olsun bu içe nın rasyonalleştirme olduğunu rinı yeğlemesini hükümete bildir mıştı. Gerçeği ne yaparsa yap rikten kolayca vazgeçemezdi. söyledi. Baykal, "Sorun özeUeşlirmişti. Oyleyse?.. Akla gelen ola sın örtemeyeceğini gören hükü Deniz Baykal'a sordum, "İktidar me ya da kamulaştırma da değil, sılıklar güçleniyor, hükümet üç met, düne kadar enflasyonun al da ilk işimiz DPT'yi ciddi konu rasyonel bir i^letmenin kurulabiladaydan hangisinin "kendi tında ezdirmediğini övünerek ma getirmek, planı revize etmek mesindedir" dedi. Baykal, konuşmasını şöyle tamamladı: emellertne, daha doğrusu Özal' söylediği bu kesimleri "koruma olacak" dedi. "Kalkınmada yabancı sermaye ın isteklerine yeterince boyun ya karar" vermişti. Geleceğin eğeceğini" araştırıyordu. Değer "refah Türkiyesi" işte bu nokta Çelebi bir yerde haklıydı. 6. de dış borç da önemli ve etkin bir plan gerçekten hükümetin seç unsurdur. Umut ediyorum, Türlendirme sözcüğünün altındakı da başlıyordu. mene selamını içeren bir "niyet kiye'nin son 89 yıldır dış borç olaasıj anlam bu olmalıydı. noMiiTıtîi, ı»ö9 için enflasyo mektubu". nağı önümuzdeki bir iktidar deÖzal'ın.fazla önemsemedıği nu yüzde 38 ilan etmışti. Dün, Her açıdan, neye niyet ve kim ğişikliğinde de devam eder. Böyle bilindiğinden âdet yerini bulsun Çelebi, bu yılki enflasyonu y' z lere, nelere kısmet! bir olanak Türkiye'nin kalkınması diye kısa sürede hazııianan 6. de 50'de tutuyordu. 1990'da 6. plan özde buydu... ve dış borçlânnı odemede bir kriz Pembe plan'a kuşkulu Yılmaz'ın açıklaması ; Türktş Genel Başkanı Şevkee Yılmaz, kamu işverenleriyle yapılan toplantıdan sonra gazetecilerin sorulannı yanıtlarken, şunlart söyledi: "İşçilerimizin içinde bulundu' ğu darboğazı kamu iş>erenlerimn teklifleri karşılamaz. Birinci yı| için verilen yuzde 110'luk teklit ancak işçilerimizin sözleşmelerinin bitis tarihinden evvelki enflasyon altında kalan ücretlerini karşılayabilir. Bu teklifin müzakereye dahi tabi tutulması mümkün değildir. Bu teklifle neyin miizakeresini yapacağız? Yaklaşım sağlayabilecek bir teklif gört seydik bu teklifin müzakeresinde fayda gönirdük." Yılmaz, greve gidecek durumda bulunan tüm Türklş örgütlerinin grev hazırlığı içinde olacaklanru belirtti ve işçilerin sıcak eylemler mücadelesine gireceğini ifade etti. Yılmaz, Türktş Eşgudüm Komisyonu'nun her zaman toplantıya hazır olacağım, bundan sonraki tutumu, diğer sendika başkanlarına da danıştıktan sonra bir basın toplantısıyîa kamuoyuna açıklayacaklarını da sözlerine ekledi. CUNEYT ARCAYUREK yazıyor Kimler greve gidecek? 1 Mayıs 1989'da emek kavgasında ölen MEHMET A.DALCTyı mücadelemizde yaşatacağız. DEMOKRASt MÜCADELEStNDE MEMLRLAR ADEVA Kamu işverenleri önerilerıni veriyor Öğleden sonra yapılan toplantıda kamu işverenleri ücTet tekliflerini Türkİş yetkililerine verdiler. Kamu işverenleri Türklş'in yüzde 170 artı 60 bin liralık birinci yıl önerisine karşılık ortaiama yuzde I lOMuk bir artış gündeme getirdiler. Kamu işverenlerinin yüzde 110 rakamını bulurken, 31 Aralık 1986 tarihini baz aldıkları ve 1989 tahmini LEVENT YARICI Turkİş verilerine göre, şu anda 94 bin 065 işçi için grev kararı alınmış bulunuyor. 175 bin 130 işçinin sözleşmelerinde resmi arabulucu çalışmaları tamamlandı. 40 bin 628 işçinin sözleşmesinin resmi arabulucu çalışmaları devam ediyor. 115 bin 839 işçinin sözleşmeleri ise uyuşmazlık aşamasında bulunuyor. Türktş verilerine göre şu anda grev kararı alınmış bulunan işyerlerinin sendikalara göre dağılımı ve işçi sayıîarı şöyle: Madentş: Etibank (10 bin), DemirÇelik Işletmeleri (1927). Petroltş: Sümerbank (950), SSK ilaç (115), MKE (1038). Şekerİş: Şeker Fabrikaları (37 bin 500). Agaçİş. ORÜS (5 bin). Türk Melal: Türkiye Zirai Donatım Kurumu (3 bin 230), MKE U5 bin 60), Etibank (6 bin 152). Yolİş: Karayolları Genel Müdurluğu (34 bin 646). Tezkoopİş: Maliye ve Gumrük Bakanhğı (85), SporToto (704). Toleyis: Turizm Bankası (2 bin 100).