Katalog

23 ARALIK 1989 G.KıbnsSSGB anlaşması • LEFKOŞA (AA) Sovyetler Birliği, Kıbns Rum yönetimi ile iki tarafın birbirlerinin gemilerine ve denizcilerine eşit muamele yapmasma ilişkin bir anlaşma imzaladı. Güney Kıbrıs'ta yapılan acıklamada, bu anlaşmanm, SSCB'nin yabancı bir 'ülkeyle* imzaiadığı bu türdeki ilk anlaşma olduğu kaydedildi. DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Dünya, işgali kınıyor ABD Başkanı George Bush'un "Noriega'yı yakalama" gerekçesiyle başlattığı işgale, ABD içinden ve cjışından yoğun tepkiler geüyor. 4 Noriega'ya bağlı, "onur müfrezeleri" ABD'nin Panama'daki Güney Komutanlığı'na saldırdı. Dis Haberler Servisi ABDnin Panama'da "General Noriega'yı yakalama" gerekçesiyle başlattığı işgal, üçıincü gününü doldururken, Washington'un tutumu yoğun tepkilere neden oluyor. Panama'run fiili lideri General Mannel Noriega'nın "başına" 1 milyon dolar ödül konulmasına ve Panama'da hareketlerini sürduren ABD askerlerine karşın, işgale karşı dıreniş surüyor. Panama'da yeni kurulan ABD destekli hükümetin temsilcisi bile işgalin* "ABD'nin lek Uraflı karan" olduğunu söyledi. ABD askerlerinin General Noriega'yı yakalamak amacıyla Panama'nın tüm bölgelerinde başlatükları sürek avı dün de tüm şiddetiyle devam etti. ABD Başkanı Bush, bir açıklama yaparak geçen hafta ABD'ye savaş ilan eden ve üyeleri Noriega tarafından saptanan ulusal meclise karşı "bir harekât" emri verdiğini bildirdi. Bush, Noriega'nın bu mecliste yaptığı ABD aleyhtarı konuşmadan sonra ABD personeline karşı bir dizi eyPANAMA'DA YACMA İşgal ile biriikte gelen kaosta birçok dükkân halk tarafından yağmalandı. lem düzenlendiğini de hatırlattı. Panama'da Noriega'ya bağlı "onur müfrezeleri", dün Panama'daki ABD Güney Komutanlığı'na saldırdı. Saidınnın komutanüğa havantopu saldınsı düzenlenmesiyle başladığı, ABD kuvvetlerinin karşılık vermesi somıcu şiddetli bir çatışmaya dönüştüğü bildiriliyor. Ancak ölü ve yaralı sayısı konusunda bir bilgi alınamadı. öte yandan ABD birlikleri, Noriega'nın karargâhında piyasa değeri 1.5 milyon dolar olan yaklaşık 50 kilo kokain bulduklanm öne sürdüler. AP'nin haberine göre ABD'nin Panama işgali sert bir dille kınanırken, ABD Kongresi'nde de Panama'dan ABD askerlerinin bir an önce çekilmesine ilişkin görüşler ortaya konuyor. Kongre'nin genel olarak Bush'un mudahale karannı desteklediği biliniyor. Ancak, birçok Kongre üyesi, "ABD miidahalesinin bir an önce sonııçlandınlması \e ABD askerlerinin Noel'den önce çekilraesi" yolunda Bush yönetimini uyarıyor. özellikle Demokrat Parti üyeleri, ABD'nin Panama'da giriştiği hareketi, "ABD'nin Latin Amerika!' daki mtittefiklerinde kötü sonnçSandino, Meksika'ya kaçmak zo lar dogurabilir" gerekçesiyle elestirdikleri bildiriliyor. nında kaldı. Panama'da önceki gün ABD iş1961 ABD, Küba'da iki yıl önce kurulan Castro yönetimine galinden sonra kurulan yeni hükarşı ayaklanan Kübalı sürgünle kümetin Birleşmiş Milletler temrı uzaktan yöneterek 'Domuzlar silcisi, General Noriega yakalanırKörfezı' çıkarmasını dolaylı ola sa ABD'ye götürüleraeyeceğini söyledi. AA'nın AFP ve Reuter'e rak gerçekleştirdi. dayanarak verdiği habere göre, 1965 Dominik'te hükümeti dün ant içerek görev başlayan ve devirmeye yönelik bir ayaklanma ABD tarafından tanınan Guillerçıkmasının üzerine ABD, Domimo Endara'nın BM temsilcisi olanik'e asker gönderdi. rak atadığı Eduardo Val'arino, 1983 ABD, Karaip Denia'n ABD'nin ülkesine askeri müdahadeki Grenada Adası'nı işgal etti. le yapma karanru tek taraflı olaDönemin Başkanı Ronald Rea rak aldıgıru, ancak Endara'ya gan, işgalin amacının bölgedeki ABD hükümetince önceden bilgi Amerikan vatandaşlannın guven verildiğıni bildirdi. liğini sağlamak ve adanın Küba Vallarino, gazetecilere yaptığ) tarafından 'teröristlerin' eğitimi açıklamada, Panama anayasasıiçin kullanılmasına son vermek ol tun bir kişinin başka bir ülkeye duğunu açıkladı. yargılanmak üzere götürülmesine izin vermedığini, bu nedenle, eğer Noriega yakalanırsa Panama'da yargılanması gerekeceğini kaydetti. Vallarino, bununla birlikte, Noriega'nm ABD'ye götürulmesinin zor da olsa belki mümkun olabileceğini söyledi. Vallarino, ABD'nin askeri müdahalesıni de, "iki şeytandaa iyi olanı" olarak niteledi. öte yandan, Nikaragua'nın başkenti Managua'daki ABD Büyükelçiliği'nın askerler tarafından kuşatıldığı bildirildi. ABD Başkanı George Bush'un emriyle Panama'da gerçekleştirilen işgale, tüm dunyaaın gösterdiği yoğun tepki, Bush yönetimini zor durumda bıraktı. Ajanslar ve siyasi gözlemciler, Bush'un, "Noriega'mn yakalanmaması ve mudahale sırasında birçok insanın ölmesi" gibi nedenlerle ABD içinde ve dışında yoğun tepkiler aldığını ve ABD'nin giriştiği harekâtın "fiyasko" ile sonuçlandığını belirtiyorlar. ABD'nin üç gündür sürdürdüğü Panama'daki askeri harekâtı Dünya Kiliseler Birliği de, dün sert bir biçimde kınadı. Birlik, ABDi nın hareketini "uluslararası hukuk ve ülkelerin kendi kaderlerini tayin hakkma bir darbe" olarak nitelendirdi. Bu arada 12 üyeli Avrupa Topluluğu'nun dışişleri bakanlan, Panama'da "anayasal düzenin" en kısa sürede sağlanmasıru umduklannı belirttUer. Aynca ATnin ve üye ülkelerin, olayiardan zarar görenler için acil yardıma hazır olduklan da bildirildi. Bu arada Panama'ya mudahale eden Amerikan birlikleriyle Panama'nıq fiili lideri Manuel Noriega'ya bağlı askerler arasında çatışmalann azaldığı, ancak ülkede tam bir kargaşa havasının surdüğü bildirildi. Noriega'nm askerlerinin, Amerikan birliklerine karşı direnişlerini "yeniden düzenleyebilmek" için dağlık bölgelere çekildikleri haber veriliyor. Başkent Panama City"de yer yer silah sesleri duyulduğu ve bazı gruplann, yağmalamalara karşı koyabilmek için silahlandıkları kaydedildi. Amerikan uçak ve helikopterlerinin başkent üzerinde bütun gece uçtukları ve askerlerin, Noriega'ya bağh asker "avıru" sürdürdükleri haber verildi. Panama Devlet Radyosu da, General Noriega'nm, yurttaşlanndan "ölene dek" savaşmalarını istediğini duyurdu. Ancak radyo, Noriega'nm nerede bulunduğunu belirtmedi ve 20 bin Amerikan askerine karşı sürdürülen direnişi "btzzat" yönettiğini bildirdi. Bu arada, ABD Savunma Bakanı Dick Cheney, Amerikan CNN Televizyonu'na verdiği demeçte, Noel'e kadar Panama'daki bazı Amerikan askerlerinin geri çekilebileceğini vurguladı. Panama ordusunun üst düzey görevlisi ve Noriega'mn kayınbiraderı Albay Aquilino Sieiro'nun, Amerikan kuvvetlerinin güney komutanlığına teslim olduğu bildirildi. Bu arada Fransız bir gazetecinin de başkent Panama City'de yaralandığı bildirildi. Bush, Panama Meclisi'ne karşı "harekât" emri verdi DÜNYADA BUGÜN ABD ve Panama Bush yönetiminin Noriega'yı yakalamak; Panama'da demokrasiyi kurmak ve kanaldan geçiş güvencesinl sağlamak, ABD yurttaşlarının can güvenliğinı korumak bahanesiyle Panama'ya müdahalesi bütün dünyada tepkiyle karşılanıyor. Bu olayla ilgili yorum yapmadan önce bugün ABDPanama ılişkilerine kısaca göz atmanın yararlı olacağını sanıyorum. Böylelikle Amerikan yönetiminin tarih içınde, kendi yarattığı kukla bir ülke olan Panama'ya hangı gözle bakmış olduğunu görmek ve olaylan daha derinine anlamak olanağına kavuşmuş olacağız. 75.650 km 2> lik küçük Panama 9. yüzyılda o zamanlar adı Yeni Granada olan Kolombıya'nın bir eyaleti ıdi ve ABD daha 1846 yılında Panama berzahından transit geçiş kolaylığı elde etmiş, buna karşılık Kolombıya'ya, bölgenin tarafsızlığı ve devletin bu bölge üzerindeki egemenliği konusunda güvence vermiştir. 1860 yılında ABD, Panama bölgesındeki bir ayaklanmayı bastırmak üzere mudahale etmiştir. 1903 yılında Kblombiya Partamentosu, Panama eyaletinde ABD'nin bir kanal yapmasını öngören öneriyi reddetmiş, ama eyalette oturanlar ABD'nin de kışkırtmasıyla, bu karara karşı çıkmışlardır. VVashington bu durumda ayrılıkçıları desteklemış ve Panama'daki ayaklanma 3 kasım 1903'te bağımsız Panama devletinin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Bağımsızlığın ilanından birkaç hafta sonra yeni devlet ile ABD arasında bölgede bir kanal yapmak ve onu işletmek yetkisi veren bir anlaşma imzalanmıştır. 1903 yılında yapımına baslanan kanalın uzun öyküsüne girişecek değiliz. Ancak 1911 yılında ABD kendi çabalarıyla kurulan Panama devletinin ülkenin ekonomik durumuna büyük katkıda bulunacak olan bir Panama kenti ile David arasında yapmayı tasarladığı demiryolunun döşenmesine karşı çıkmıştır. 1914 yıtının 15 ağustosunda Panama Kanalı'ndan geçen ilk gemi Ancon oldu. Bu sırada Birincı Dünya Savaşı başlamıştı. Aynı yıl içinde ABD, Panama üzerindeki ayrıcalıklarını Kolombiya'ya da kabul ettiriyor ve bu ülkeden Panama eyaletini ayırmış olmasına karşılık 25 milyon dolar ödüyordu. 1915 yılında Panama, ABD'yı, ülkesini bir askeri üs haline sokmaya ve demiryolu projelerini önlemeye çalışmakla suçluyordu. 1918 yılında Amerikan askerlerı, Panama ve Colon kentleriyle Chiriqul eyaletini iki yıl için işgal ediyordu. Neden, burada oturan Amerikan yurttaşlarmı korumaktı. 1921 yılında ABD, Panama ile Costa Rica'yı, anlaşmazlık konusu olan bir bölgeye girdikleri gerekçesiyle savaş ile tehdit ediyor ve asker gondererek Panama'mn geri çekilmesini sağlıyordu. 1925 yılında, ABD Panama'da durumun anormal olduğunu soyleyerek askeri müdahalede bulunuyordu. 1940 yılında ABD Büyükelçısı, Panama'dan yeni toprak ve karasuları istiyor, bu devlete sözü geçen toprakların, çıplak mülkiyet bedeli karşılığında kendilerine 99 yıl süreyle kiralanmasını önerıyordu. 1941 yılında VVashington tarafından Kuzey Amerika düşmant olarak nitelendirilen Panama Devlet Başkanı devriliyordu. 1942 yılında Panama ile VVashington arasında imzalanan bir anlaşma ile bir Amerikan askeri yetkilisi Panama devletinin dışişleri bakan yardımcılığına getiriliyordu. 1964 yılının 9 ocak tarihinde, 1.432 km* genişlığinde olan ve Amerikan egemenliği altında bulunan kanal bolgesine Panamalı öğrencıter kendi bayraklarını çektiler. Amerikan kuvvetleri ögrenciler üzerine ateş açtı. 30 kışı öldü, 300'den fazlası yaralandı. Ertesi gün Panama Başkanı Chiarı ABD ile ilişkilerıni kestı. 19671988 yıllarında Panama'da ABD askerlerinin karıştığı karışıklık ve çatışmalar oldu. 1968 yılında General Omar Torrijos ülkenin yönetimini ele geçirdi. 1972 yılında BM Güvenlık Konseyi, ABD'nin Panama Kanalı'ndan çekilmesine karar verıyordu. VVashington vetosunu kullanarak^kararı önledi. 1973 yılında BM Güvenlik Konseyi Panama'da toplandı. Küçük bir devlet için büyük bir diplomatik başarı idi bu. 1977 yılında ise ABD ile Panama arasında kanalın egemenliğinı 2000 yılına kadar, geçen zaman içınde derece derece Panama devtetine bırakan Kanal Anlaşması, Panama ile ABD arasında imzalandı ABD'nin Carter dönemindeki "dış dünyada vartığının görüntusünü azaltma" polıtikasının ürünü olan bu anlaşma yine de, ABD'ye kanala gereğinde mudahale olanağını sağlıyordu. Bu mudahale kanaldan geçiş özgüriüğünün kısıtlanması halinde söz konusu olacaktı. . 1987 yılında ise, daha önce uyuşturucu madde kaçakçılığıyla suçlanan Noriega, kendi iktidara getirdiği Cumhurbaşkanı Ertc Delvalle'i attı ve yerine geçti. Bu olaydan kısa bir süre önce, Miami kentinde federal jüri Noriega'yı uyuşturucu kaçakçılığından suçlu buldu. Aynı yılın 11 martında Başkan Reagan, Panama'ya ticari öncelik tanıyan ayrıcalıkları kaldırdı, kanal gelırlerinı engelledi. Olaydan bir hafta önce ise Amerikan Yuksek Mahkemesi, Panamalıların ABD bankalarındaki hesaplarına el koymuştu. 1989 yılının mayıs ayında yapılan seçimlerde kargaşa çıktı ve Panama hükümeti seçimleri iptal etti ve sonuçta Noriega ülkenin tek adamı olarak kaldı. ABD, Noriega'yı tanımadığını bir kez daha açıkladı. 3 ekimde Amerikan desteğindeki darbe sonuçsuz kaldı. 15 aralıkta General Noriega, Panama'mn ABD ile savaş dururmında olduğunu açıkladı. 16 aralıkta Panama askerleri bir Amerikalı subayı öldürdüler. 18 aralıkta Amerikan askerleri bir Panamalı polisi vurdular. 20 aralık günü ABD askerleri Panama'ya mudahale ettiler. Yukarıdaki bilgilerin ışığında, ABD'nin Panama'yı sürekli arka bahçesi olarak gördügü, bu ülkeye her zaman bir bahane bularak mudahale ettiği kolaylıkla anlaşılmaktadır. Son müdahaleyi tarihsel çerçeve içinde ele alınca, Bush'un gerekçelennin ne denli sudan olduğu, kolaylıkla anlaşılabilecektir. Kızımız ALtSİRMEN Vasiliu, Avrapa KonseyTnde • BRÜKSEL (AA) Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 29 ocak2 şubat tarihleri arasında Strasbourg'da yapılacak olağan toplantılanna, Kıbns Rum kesimi lideri Yeorgios Vasiliu katılacak. S. Arabistaırda idamlar • LEFKOŞA (AA) Suudi Arabistan'da dün, biri Türk olmak üzere 7 kişi, uyuşturucu kaçakçılığı yaptıkları ve öldürme olaylarına kanştıklan iddiasıyla kafalan uçunılarak idam edildi. Suudi Haber Ajansı (SPA) tarafından İçişleri Bakanlığı'nın açıklamasma dayanılarak verilen habere göre Mustafa Özügit isimli bir Türk, bir Suudi Arabistanh ile Ürdün ve Suriye vatandaşı olan be$ kişinin kafalan cuma namazından hemen sonra kesilerek cezalan infaz edildi. ABD'nin "arka bahçesine" askeri müdahaleleri Dış Haberler Servisi ABD, 200 yıllık tarihinin son 150 yılında yaklasık 20 kez, 'bölgedeki Amerikan vatandaşlannın can guvenhğinj sağlamak, demokrasıye katkıda bulunmak' gibi gerekçelerle Latin Amerika devletlerine askeri müdahalelerde bulundu. 1846 Sınır konusundaki bir anlaşmazlık nedeniyle ABD, Meksika'ya saldırdı. Savaşın başlamasından iki yıl sonra yapılan .ateşkes ve anlaşma ile Teksas, California, Arizona, New Mexico, Nevada ve Utah eyaleüeri ile Colorado'nun bir kısmı ABD topraklarına katıldı. 1898 İspanyol yönetimi altında bulunan Kuba'da, İspanya'ya karşı bir ayaklanma çıkmasının üzerine ABD, bölgedeki çıkarlarını korumak amacıyla Küba'ya birlikler gönderdi ve İspanya'ya savaş açtı. Bundan beş ay sonra ABD, İspanya'mn denetiminde bulunan Porto Riko'ya saldırdı. 1903 Panama, bölgedeki Kolombiya egemenlığine karşı ayaklandı. ABD, 'Panama'mn bagımsızlığını ve Panama Kanalı'nın güvenliğini sağlamak için' bölgeye askeri birlikler gönderdi. 1912 ABD ve Avrupa'ya olan borçlarını ödemekten kaçınan Nikaragua'ya 2 bin 500 kişilik deniz kuvvetleri gönderildi. 1913 Meksika'da yönetime karşı ayaklananlara yardırn etmek amacıyla Olkeye asker gönderildi. . 1914 ABD denizcilerinin Meksika birlikleri tarafından tutuklanmasının üzerine Meksika1 nın Veracruz kenti işgal edildi. 1915 'Siyasal çalkantıya son vermek için', Haiti'ye asker gönderildi. 1916 ABD sınır bölgelerine saldıran Meksikalı devrim lideri Francisco Pancho Villa'nın yakalanması için General Pershing yönetimindeki bir birlik Meksika'ya gönderildi. ABD'nin bu girişimi başansızlıkla sonuçlandı. Aynı yıl ABD, Dorninik'te askeri bir hukiimet kurdu. 1917 Küba'da meydana gelen ayaklanma sırasında, bölgedeki ABD şirketlerinin ve vatandaşlannın giivenliğinin sağlanması için Küba'ya yeniden asker gönderildi. 1926 Nikaragua'da httkümete karşı ayaklanan General Augusto Cesar Sandino'yu bastırmak için ülkeye çok sayıda birlik gönderildi. Çatışmalar sonucunda Kaçaklardan şikâyet • ATİNA (AA) Yunanistan'da yaşayan Türk kaçak ve bölücüler, Parlamento Başkanı Atanasios Çaldaris'e verdikleri bir bildiride, Lavrion mülteci kampındaki yaşam koşullarından şikâyet ettiler. Bildiride, kampta dağıtılan yemeğin her geçen gün azaltıldığı, bu nedenle kaçak ve bölücülerin aç kaldıkları belirtilerek "Sağlığımız tehlikede. Günde en fazla bin kalori alıyoruz. Lavrion'da politik göçmenlerin açlıktan ölntelerini amaçlayan bir program uygularuyor" deniidi. Türk Sigortacılığı bugün, 65. Güven Yıh'nda. Aylwin, Pinochet ile görtiştti • SANTİAGO (AA) Şîli Devlet Başkanı General Augusto Pinochet, 14 aralıkta yapılan demokratik seçimlerde devlet başkanı seçilen Patricio Aylwin ile ilk kez bir araya geldi. Görüşmeden sonra bir açıklama yapan yeni Devlet Başkanı Aylwin, General Pinochet'den, Devlet Başkanlığı görevinin sona ereceği mart ayında, ordu komutanhğından da aynlmasıru istediğini söyledL SAYGIYUU GÜVEN'LE! Türk Sigortacılığına "GüverT kazandıran... Güven ilkeleri ve Güven'li seçenekleriyle, halkımıza gelecek güvencesi sağlayan... Sigortacılıkta, "gerçek hasar tespiti yaparak, en kısa zamanda ödeme yapmak" gerçeğinden hareket eden... • Güvenli rakamlarıyla her yıl daha güçlenip, daha yaygınlaşan... GÜVEN SİGORTA, 23 Aralık 1924'de bugün hizmet vermeye başladı. Büyüdü, gelişti... j Sizin, yavrularınızın, yakmlarınızın... tüm halkımızın Güven Sigorta'sı oldu. Bugün, 65. Basarı Yıh'na ulaştı. Tüm Sigortalılarımıza, tüm çalışanlarımıza teşekkür ediyoruz! Nice güvenli yıllar diliyoruz... Saygıyla... Güven'le! ELİF'in doğumunu tüm dost ve sevenlenmize müjdeleriz. Filipinler'de Noel ateşkesi • MANİLA (AA) Filipinler Devlet Başkanı Corazon Aquino, Noel günüyle yeni yıl arasında dört gün süreyle komünist gerillalarla ordu arasında ateşkes ilan etti. Aquino, dün yaptığı yazılı açıklamada, bununla birlikte, silahlı kuvvetlerin ateşkes süresi boyunca yüksek düzeyde alarmda kalacaklarını bildirdi. Bayan Aquino, silahlı kuvvetlerin, kamu düzenini ve hükümet binalarını korumak konusunda inisiyatifi ellerinde tutmaya devam edeceklerini kaydetti. CANANSELETTİN CİHANTİMUR (21.12.1989) M . S E L A H A T T İ N 19181986 T A R A N Vetatmın uçuncu yılında rahmetle annoruz A1LES1, OGRENC1LER1. ARKADAŞLAR1 Çin'de idam • PEKİN (AA) Çin'de, kadın ve bebek ticareti yaptıkları ve toplu tecavüzde bulundukları bildirilen 7 kişi idam cezasına çarptınldı. Çin'de, "6 şeytan" diye adlandmlan fahiselik, pornografi, uyuşturucu, kumar, kadın kaçırmak ve feodal batil inanışlara karşı bir süreden beri bir kampanya baslatılmış bulunuyor. TEŞEKKÜR Sevgılı annemiz merhume VARTUİ BtNGAZ'ın İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesı Hastanesi'ndeki tedavisi süresince ilgflerini esirgemeyen Sayın GUVEN SİGORTA "Sigortacılık Güven İşidir" Prof. Dr. KORAY DÎNÇKÖK'e, Doç. Dr. SELÇUK MERCAN'a, Ast. Dr. ALP BOZBORA'ya, Ast. Dr. NtLGÜN FİDAN'a, Ast. Dr. TÜRKER BULUT'a ' Yurekleri sevgı dolu Sayın Bayan TOSUN ile Bayan KANDEMİR ve Cerrahi Bölümü F Ser\isı hemşirelerine teşekkür ederiz. SUREN BİNGAZ SİLVA BİNGAZ