Katalog

CUMHURİYET/lt Düşünce kurbanları gore sıvıl mahkemelerde 1980'den geçen vıla kadar TCK'nın 141, 142 ve 163 maddelerı uyarınca açılan toplam 9 bın 508 davada 14 bın 855 kışı sanık olarak yargılandı Yıne bu maddelerden açılan 3 bın 160 soruşturma, zaman aşımı suresının dolurnuna kadar surduruldu Bu davaların buyuk bolumunu, daha çok sıvıl mahkemelerde gorulen laıklığeavkın propaganda yapmakla ılgıh 163 maddeden açılan davalar oluşturdu Bu surede açılan toplam 8 bın 116 davada toplam 11 bın 241 kışı 163 maddeve aykırı davranmakla suçlandı lanacağı belırtıhyor Bu kışıler arasında eylemh suçları olanların cezalarırun hafifleyeceğı, yalnızca 141, 142 \e 163 maddelerden suçlananların ıse serbest kalacağı hukukçularca ve yetkılılerce d;le getırılıyor Yıne bu maddelerın kaldınlması ya da öngorulen cezaların parava donuşturulmesıyle, ozelhkle kendılerıru "sosyalıst basın" dıye nıtelendıren yavın kuruluşlarına venlen 100'u aşkm toplatma kararı ve sorumluları hakkında alınan 5 bın yıla yaklaşan hapıs cezalarının ortadan kalkacağı vurgulanıvor HABERLERİN DEVAMI 23 KASIM 1989 Mecliste yeni denge Akbulut goruşbırhğıyle saptana(Baştarafı 1. Sayfada) tımınde alt sıralarda yer alıyordu cak genel başkanvekılıerının Geçen gurdere bakıldığında MKYK'da oylanması gerekıyor TÖ'nun, son gun Meclıs başkan HCG grubunun son çabası, lıgı seçımme uzak durduğunu ka MKYK'da henuz bulamadığı çomtlayan dızı olaylar vemden goz ğunluğu gelecek haftaya kadar lenebılır Emıroğlu'na karşı değıl sağlayabılmek Partı konusunda dı, belkı hafıften destek venyor TÖ'nun farklı davranışta bulunadu, kongre başkaniığmı onayla cağmdan kuşku duyulmuyor Huması desteğın behrtısı sayılabılır kumet mekanızmasını ele geçıren TO'nun, partı ıçı demokrası uğrudı TO, grubun "demokrasiyi na ANAP'takı ıplen bırakmak ısyaşama" ısteğme baktı Kımı gta> temeyeceğı, genel yargı terışh eylemlerle Kaya Erdem'e karşı vazıyet almadığını duyurdu Muhalefetteki sesler Polıtıka ıçınde yoğrulan, atacağı Ortada bır "zafer" var Muhaher adımı TO ıle bırhkte kararlaştıran Semra Ozal'ın, Erdem aıle lefetın ıkı kanadı, TÖ'nun yerleşsıne bırden yumuşak, eskı gunle tırmeye çalıştığı duzene karşı yürı ammsatır yakınlasmalar sergı rüttuklen psıkolojık savaşta ılk lemesı ozellıkle partı ıçındekı ger darbeyı yedığıne ınanıyor SHP ve gın ortamı yumuşatmaya yonelık DYP'ye gore, "başkanın kim olılk adımdı Kabıne üyelen, genel duğu onemlı değıl." Onemlı olan, merkezdekı askerlen dun, TÖ'nun "TÖ'nun ısteğme karşı sonuc atanEmıroğlu lehıne ağırhk koymadı ması." Demırel de, Baykal da ayğım açıkça soyledıler Emıroğlu nı yargıda Hangı polıtıkamn za7 ıçın kesın davranışlarla devreye fen . TÖ'nun gergın ortamı yumuşatmaya yönelen polıtıkası mı, gırmıyor, ama Erdem'ı dışlayacak yoksa henuz somut orneklennı gırışımlerde de bulunmuyordu görmedığımız ANAP'lı 140'lar ıle Bu aşamada grubu kontrol al muhalefetın muşterek hareketı tına almıyor, seçımden sonra Er mı 9 dem'e gonderdığı mesajda MeclıPartı ıçı muhaiefet, genel sıyasın katıhmcı davranışını övuyordu Tö, Emıroğlu'na fazla asılma setle hukumet polıtıkalarında yarak bugun ıçın gereklı görduğu ağırhğmı duyuracak somut eylemıkı koz kullandı. (A) Dıllerden ler yapmadıkça, Erdem olayı ıle düşmeyen partı ıçı demokrasıye TO'ye karşı kalıcı bır zafer kaza9 guya saygı gösterdı. (B) Muhale nıldığı soylenebıhr mı TÖ'nun, Erdem'ı sevmedığı açık secık Bayfet ve ıktıdar grubunun katılımıyla yapılan seçımı yucelterek parla kal'ın dedığı gıbı, sonucu TÖ, "can sıkıa bır tepki" dıye mtelemış olamentoyu okşadı bılır Erdem'ın Meclıs başkanlığında sınırlı etkınlığı olacak Meclıs Neler olabilir? gundemırun saptanmasında tepeOlaylann vardığı noktaya baka den gelen buyruklara göre ışlem rak TÖ'nun "arzusu hılâfına" so yapmaktan uzak kaiması, Erdem1 nuç alındığı elbette öne surulebı ın tek hareket alanı Daha öteye lır Fakat TÖ'nun dıreksıyonu ne yapacak Erdem 7 Yurtdışına ehnden bırakmadan ANAP gru çıktığında onun adına, TÖ'nun ısbunu yumuşatarak, yen geldığın teklenne aykın sıyasal etkınlıkler de sırtını sıvazlavarak yenı konu mı sergıleyecek'' muna uygun polıtıkalar ızlemeye gınştığı de soylenebıhr Son guntkıncı turda muhalefetın tek lerde Akbulut'tan, partı yönetıcı amacı, seçımın bır gun sonraya lerırun hemen hepsınden partı ıçı kalmasım engellemektı Fakat Erdemokrası kavramı sık sık duyu dem'ın ıkı turda aldığı oy o denlı luyor HCG'nın kongredekı tek sı fark yaptı kı, Başkanvekılı Halım lahı ehnden almıyor, partıye mal Aras gerekenı vurguladı, hemen edılmeye çalışıhyor üçuncu tura geçtı Zıra danışma Nıtekım TÖ, kapalı toplantılar kurulu karannda uçuncu tunın erda mılletvekıllenne grubun gücu tesı gune bırakılacağı yazılmamışnu, özgurlüğünü ışleyen kımı tı ANAP yönetıcılerı, o ara ıkıye "telkınlerde" bulunuyor Çalışma bölunmuştu Kımılerı Aras'a dığına ınandıklan bakanı gruptakı "Ertele" dıye pusula göndenyor, muzakerelerle "istifaya zorlama, ötekıler "Mal ortaya çıktı, surdur" hatta apar topar koltugundan dıye seslenıyordu Muhaiefet de ındirme" eylemlenne gırışmelen bastınyordu nı doğal karşılayacağını behrtıyor Şayet TÖ, ağırlığını koymak ısLıderlığı sırasında grupta olumlu teseydı, zaman kazanma amacıykarşılanmayan bakanları ınatla la seçımı gerıye atmaya çahşabıkonıduğu bılınen TÖ'de, böylece lırdı Gece boyu yuklemr, yenı mayenı bır stratejının ızlen görulu nevralar ışletebılırdı Muhaiefet bu yor Meclıs BaşkanLığı seçımınde tehlıkeyı görıryor ve aynı gun soağır baskı yapmaması, hoşgöru nucun alınmasına çalışıyordu Bu lu, hatta ANAP'lıları serbest bı örnek, TÖ'nun fazla asılmadığını rakır göruntü vermesı, yenı polı gösterıyor lıkanın eserı Muhaiefet TÖ'nun yumuşatıcı Kongrede HCG'ye oy veren 120 oyununu zafer gıbı gorebıur, andolayındakı mületvekıunın Erdem cak daha başka yöntemler uyguolayında 140'a yukseldığını mer layarak ANAP ıçındekı knzı sokezdekıler kabul edıyor Ama dun mutlaştırabılırdı tkı yol uygular"muttefik hareket" edenler, önu dı Kendı arasından çıkardığı bır muzdekı gunlerde hangı konular adaya oy kullanırdı Ya da secımda "ajnı butunlugu" gösterecek de boş oy venrdı Her ıkı durumler, bılınemıyor Mechs Başkanlı da ANAP ıçındekı ıkılem ortaya gı'nda bırleşenlerın davranışlan çıkacaktı ANAP grubunda "tevali ederse'Vdun ılk ışaretı 150'ye yakın mılletvekılı Erdem'ı göruldu ışte o zaman, ANAP destekleyecek, 130'u Emıroğlu'na grubunda gerçek uyanışın başla kayacaktı Üçuncu turda da aynı oy farklılığı surerse, başkan ancak dığı anlaşılacak örneğın, Cengiz Tuncer ıle Ek dörduncu turda, ama ANAP ıçınrem Pakdemirii hakkında gruba dekı çelışkılerı sergıleyen somut sözlu sorular verıleceğıne ılışkın olaylarla bır ıkı farkla seçıleceksöylentıler yaygın Karaduman tı Sorun, şu veya bu ANAP'lı Mesut Yılmaz Erdem arasında adayın seçılmesı değıl, ANAP'takı "ittifaka", HCG katılır, arala kı kaynaşmayı sergılemektı nnda hedef ve amaç bırlığı doğarMuhaiefet bu becenyı gösteresa, ışın rengı kuşkusuz değışecek bılseydı, ANAP'takı yara zor ka150 mılletvekılınden oluşan potan panacak, bunyeye gıren enfeksısıyel, grupta kımı bakanları aşa yon gıdenlemeyecektı Bızım muğı ındırmek gıbı çarpıcı sonuçlar halefetımız "bekleyen dervis" gıdoğuracak Partı ıçı demokrasının bı Şımdı zafer kazandığından sesomut örneklen yaşanacak vınıyor ANAP'takı muhalefetın Dun 19 00'da toplanması bek yenıden atağa geçmesıne umut lenen Bakanlar Kurulu'nda, dev bağlamış görunuyor let bakanları "gorev paylaşımı" Nıtekım, dun Meclıs'te muhaiçın "tebligat" bekhyorlardı Kı iefet beklentılenne ışık yakan bekmılen önemlı sırada yer kapmak lenmedık bır gelışme oldu Horıçın kulıs yapıyorlardı Tebhgat ge zum önergesı ıle ılgılı partı ıçı genelgeyle duyurulacak Bır bakanm lışmelerı ancak dun sabah oğresöyledığı gıbı "gorevı beğenen ka nen TÖ'nun, Adalet Bakanı Sunlaödf, dileven gidecek." Devlet ba gurlu aracılığıyla hareketı durdurkanları zaten Başbakana maya çalışmasına karşın, ıktıdar "niyHbeten" gorev yapıyor Öyley mılletvekıllennın katılımı ıle araşse "yukanda duzenlenen gorev tırma onergesının kabul edılmesı, avnmlanna" karşı çıkmak Başba ANAP grubundakı kıpırdanmakana ters duşmek olacak nın sureceğı ızlenımını pekıştırdı ANAP merkezındekı yenı du Kuhste bu sonuç, ANAP grubunzenlemede Akbulut'un eğılımlen dakı gerçek uyanışın yenı bır benı dıkkate alarak TÖ'nun partıye lırtısı olarak yorumlandı "ışık" tutacağı söylemyor TÖ Sıyaset yenı olaylara gebe. ALİ TEVFİK BERBER Duşunce açıklama ve orgutlenme ozgurluğunu kı sıtlayan TCK'nın 141, 142 ve 163 maddelerının kaldınlması ya da verılecek cezaların paraya donuşturulmesınden, 1980 sonrasında bu maddelerden yargılanmış veya mağdur olmuş 100 bını aşkın kışı yararlanacak Yalnızct 1980 sonrasında bu maddeler uyannca asken ve sıvıl mahkemelerde vargılanan vaklaşık 85 bın kışı şu anda cezaevlerınde bulunan 3 bıne yakın sıyası tutuklu ve hukumlu ıle yurtdışında yıüardır pohtık goçmen olarak yaşayan 15 bın kışı, bu maddelerde yapılacak değışıklıkten dırekt olarak etkılenecek 1920'lerın Italyan Ceza Yasası'ndan 1936yılında alınan TCK'nın 141 ve 142 maddelerı ıle 1949 yılında TCK'ya eklenen 163 maddeden bugune kadar kaç kışının yargılandığı veya cezalandırıldığı bebrlenemezken, yalruzca 1980 sonrasında >aklaşık 85 bın kışının bu maddeler uyannca sanık olarak yargılandığı tespıt edıldı Genelkurmay Başkanlığı'ndan 1987 yılında yapılan açıklamava gore 1978 ıle 1987 yılları arasındakı sıkıyonetım mahkemelerınde açılan 46 bın davada 76 bın 316 kışı tutuklu olarak yargılandı Bunlardan 48O'ı ıdam, 683'u omur boyu hapıs olmak uzere 47 bın kışı ceşıtlı cezalara çarptmldılar Sıkıyonetım mahkemelerınde yıllardır savunma gorevı >apan avukatlara gore bu kışılerın buyuk çoğunluğuna yönelık suçlamalar arasında TCK'nın 141 ve 142 maddesı ıle 163 madde de yer aldı Bu sanıklardan yaklaşık 50 bınınm doğrudan bu maddelerle suçlandıkları belırtıldı tnsan Hakları Derneğı'nce yapılan araştırma venlenne gore ıse 1980 sonrasında sıkıyonetım askerı mahkemelerınde yargılanan 230 bın kışıden 71 bını yalnızca TCK'nın 141, 142 ve 163 maddelennden suçlandı Yıllara gore dokum Adalet Bakanlığı >etkılılerıne gore bu maddelerın kaldınlması >a da değıştırılmesınden, 1982 yıiından bu yana sıvıl mahkemelerde yargılanan toplam 10 bın 959 kışı >ararlanabılecek Bakanlık >etkılılerı, 1982 yılından gunumuze kadar TCK'run 141 ve 142 maddelennden açılan dava ve sanık sayısının vıllara gore dukumunu şovle bıldırdıler 1982 vıhnda açılan 185 davada 602 sanık, 1983'te 121 davada 440 sanık, 1984'te 98 davada 252 sanık, 1985'te 97 davada 288 sanık, 1986'da 516 davada 989 sanık, 1987'de 584 davada 921 sanık, 1988'de 550 davada 975 sanık 1989 vüının ılk 10 ayında açılan 580 davada 1025 sanık Avnı donemde TCK'nın 163 maddesıne aykırı davranmaktan açılan dava ve sanık sayılarının yıllara gore dokumu de şöyle 1982 >ıhnda açılan 2 bın 460 davada 2 bın 817 sanık, 1983'te 203 davada 654 sanık, 1984'te 55 da vada 182 sanık, 1985'te 209 davada 289 sanık, 1986'da 39 davada 86 sanık, 1987'de 179 davada 574 sanık, 1988'de 165 davada 375 sanık, 1989'un ılk 10 avında açılan 190 davada 480 sanık Politik göçmenler 9 yılda 14 bin 855 sanık Bu surede, sıkıyonetım mahkemelerının dışında sıvıl mahkemelerde de bu tur davalar açılarak yar gılamalar surduruldu Adalet Bakanlığı Adlı Sıcıl ve tstatıstık Genel Mudurluğu'nden alınan bılgıye 141, 142 ve 163 maddelerde yapılacak olumlu yonde değışıklık, ozellıkle 1980 sonrası, haklarında açılan soruşturmalar ya da davalar nedenıyle yurtdışına çıkan ve vıllardır vabancı ulkelerde ya>avan pohtık goçmenlerın de vurda donmelerı konusunda olumlu bır ortam >aratacağı ka>dedılıyor Bu konuda goruştuğumuz hukukçular ve kısa bır sure once vurda donen pohtık göçmenler, yurtdışında bulunan pohtık goçmenlerın sayısının 30 bın olarak bılınmesıne karşm bu rakamın yansına yakın bolumunu oturma ıznı almak ıçın sıyası sığınma ısteven Turk vatandaşlannın oluşturduğunu belırtıyorlar Kısa bır sure once yurda dönen pohtık goçmenlerden Haluk Tan İpekçi. TCK'nın 141, 142 ve 163 maddelerının kaldırılmasının yurtdışında bulunan pohtık goçmenlerın donuşu onundekı engellerı kaldıracağını, daha doğrusu "donuşu hızlandıracağı"nı soyluyor Bu maddelerden cezaevınde bulunanlann, vargıiananların ya da geçmışte ceza alanlann, yapılacak değışıklıkten "nasıl, ne olçude" yararlanabıleceğı ıse onumuzdekı gunlerde Bakanlar Kurulu'nda goruşulmesı beklenen taslağın son şekhm almaması nedenıyle muğlakhğını koruyor Yasaların sanık le3 bin tutuklu ve hükıimlıi hınde değıştırılmesının ya da kaldırılmasının dırekt Şu anda devlet guvenlık mahkemeierı ve sıvıl olarak yargılamaları surenlerı etkıleyebıleceğı gıbı mahkemelerce tutuklu olarak >argılanan ya da hu geçmışte bu suçlardan yargılananlann da yararlakum gıymış 3 bıne yakın sıvası tutuklu ve hukum nabıleceğını belırten hukukçular, taslağa, geçıcı lu bulunuyor Bu maddelerın kaldırılmasından >a maddelerle sure sınuiamalarının da getırılebıleceda değıştırılmesınden oncelıkle bu kışılerın yarar ğını belırtıyorlar Ote yandan, TSIP davasında Istanbul Sıkıyonetım Komutanlığı Asken Mahkemesı'nde 1985 yılında sonuçlanan davada 5 yıl ıla 10 yıl arasında hapıs cezalanna çarptırılan 10 kışının cezalan Askerı Yargılay 3 Daıresı'nce onandı Yargıtay'ın onaması>la kesınleşen cezalara gore, Çağatay Anadol, Velı Gurcan ve Nurettın Bayram'ın 8 yıl 10'ar avhk cezalan ıle Bahrı Gedık, Alı Akturk, Mustafa Duru. Cahıttın Çakır, Yusuf Erturk, Sezin Karatekin ve Orhan Cengız'ın 5 yıl 6'şar aylık hapıs cezalarının ınfaza konması beklenıyor Yargıtay'ın onama kararıyla ılgılı olarak dun Goruş Dergısı'nde bır basın toplantısı duzenleyen TSİP yonetıcılen, karan protesto ettıler Çağatay Anadol ıse, 141 ve 142 maddelerın kaldınlması volundakı hükümet gınşımlerını şo>le değerlendırdı "ANAP şov yapı>or. Gerek dunyada gerekse >urt içinde 141,142'nın kamunun vıcdarunda meşnı nıtelığini çoktan yıtırnuş olması, 12 Eylul'un etkinliğinı rejim duzeyinde surduren faşıst nıtelikli ANAP'ı buna zorluyor. Tum bu nedenlerden dola>ı 141, 142'nın kaldınlmasını \NAP'tan beklemek yenne demokrası guçlerımn ışbırlığı bu yonde saglanmalıdır. 50 vıldır burjuvazının tahakkumunu saglayan bu maddeler AN \ P tarafından kaldırılmayacak, butun bu çabaları goruntude kalacaktır. Ancak, ANAP'ın omru de ulkemızın demokratıkJeşme çabaianna engel nıtelığinı kortımaya yetmejecektir." En son bir a\ UBA'nın haberıne gore ıse, 141142 ve 163 maddelerın kaldırılmasının tartışıldığı bu gunlerde, bu maddelere aykırı davranıldığı gerekçesıyle son bır ay ıçınde 5'ı dergı, bın kıtap olmak uzere 6 yayın toplatıldı Haklarında toplatma karan çıkartılan ya yınlar şoyle Yenı Açıhm Yayınlan tarafından ya yımlanan "Demokrası Davası Suruyor" adlı kıtap, Emeğın Bayrağı'nın "Gençlik Yıldızı" adlı özel savısı, Toplumsal Kurtuluş, Yenı Çözum, Yenı Demokrası dergılerının ekım ayı sayıları ıle haftalık 2000'e Doğru Dergısı'nın geçen sayısı Bakanlar Kurulu Bakanlar: Düzenlenıe şart değişiktiği benimsedi ANKARA (Curahunyet Burosu) Bakanlar Kurulu, Tuık Ceza Yasası'nın 141, 142 ve 163 maddelerının değıştırılmesını dun yaptığı toplantıda benimsedi Bakanlar Kurulu dun akşam Başbakan Yıldınm Akbulut başkanlığında 5 saatı aşan uzun bır toplantı yaptı Toplantıdan sonra Devlet Bakanı ve Hukumet Sözcusu Mehmet Yazar toplantı da TCK değışıklığının goruşuldu ğunu, bakanlann konuya olumlu yaklaştıklannı soyledı Yazar, kurulun değışıklığı benımsemesı uzerme Adalet Bakanı Oltan Sungurlu'ya değışıklığı hazırlama ve Bakanlar Kurulu'na getırme gorevı verıldığını belırttı Yazar, devlet bakanlannın gorev alanlarının ıse henuz behrle nemedığmı, Başbakan Akbulut' un bu konuda bugun karar vereceğını sozlerıne ekledı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Turk Ceza Yasası'ndakı 141, 142 ve 163 maddeler konusundakı tartışmalar surerken, Bakanlar Kurulu uyelerı de göruşlerını Cumhunyet'e açıkladılar Tunzm Bakanı tlhan Akıizvm, "Bu maddeler kalkmalıdır" der ken, Devlet Bakanı Kâmran tnan, "Hukanet üyesının goruşu olmaz karan olar" dıye konuştu Malıye ve Gumruk Bakanı Ekrem Pakdemirii ıse "Bu maddeler kalkacaksa rejimı koruyacak başka maddeler gerekir" dedı Bakanlann göruşlen şöyle Cemil Çıçek (Devlet Bakanı) TCK'nın bu maddelerının kaldırılmasından yanayım ' Eyleme dönuşmemek kaydı île Guneş Tıner (Devlet Bakanı). 1987 yılında söyledım Şımdı de tekrarhyorum Hur düşünceye ınanıyorum Bu suçlara karşıhk para cezası eetınlırse hür düşünce olur mu 1 Kâmran ınan (Devlet Bakanı) Ben ceza kanununu çoktan unuttum Hükumet üyesının goruşu olmaz, karan olur Mehmet Keçecikr (Devlet Bakanı) Fıkır hurnyetı, dın ve vıcdan humyetı, kışılerın dıledığı felsefe ve sıyasal duşunce ıle ıstedı ğı dını serbestçe secme. ıfade etme, herhangı bır cebır ve şıddet olmadan bu fıkırler etrafında orgutlenme ve bu fıkn ögrenme ve öğ retme hakkını kapsar Dünyadakı gelışme lere paralel olarak mevzuatta değışıklıklerın yapılması gerekır Mustafa Taşar (Devlet Bakanı) En ıyısı yapılacak Ona da Bakanlar Kurulu karar verecek Husanettin Oruç (Devlet Bakanı) Sayın Cumhurbaşkaru'nm da Başbakanlığı sırasmda bu konuda beyanları vardı Bunun hassas bır konu olduğuna, Bakanlar Kurulu'nda üzennde genış bır çalışma yapılması gerektığıne ınanıyorum Kaldınlması değıl ama, üzennde değışıklık yapılması duşüncesındeyım Vehbı Dinçerler (De\ let Bakanı) Bu ko nuda rjıleştırme lazım Zaten hazırlıklar ya pıhyor Ana>asa değışıkljğı gerektırmeyecek bır duzenlemeyı şımdıdcn yapmakta fayda var ilende anayasa da değıştırıhr Işuı Çekbı (Devlet Bakanı) Ben, açık toplum ve açık ekonomıye ınanan ve gereklılı ğının bılınande olan bır lyşıyım Çağdaş, demokratık tum kunımlann ışlemesınden, duşunce, dın, vıcdan ve gırışım özgurluğunün temsıl edılmesmden yanayım Bu nedenle, ceza yasalarında çağdaş demokratık gelışmelen engeleyecek, açık toplum ve özgurlüklere aykırı olan bütün maddelerın kaldınlmasım gereğıne ınanıyorum İbrahim Ozdemır (Devlet Bakanı) Hukumetımızın göruşlenru benımsıyoruz tsmet Ozarslan (Devlet Bakanı). Bunlann kaldınlması gayet yenndedır Adalet Bakanımız Oltan Sungurlu bu konuyla ılgılı ANAP'ta Sdtrirf zorlaması (Baştarafı 1 Sayfada) Olağan kongrede genel > kan adayı olarak açıkça ortaya çıkmanız gerekmektedır. Genel başkan adaylıgınızı şırodıden deklare edinız ve parnnın teşkılatlarmı gezerek genel başkan adaylıgı için hazııiıkları başlatınız. ANAP Genel Başkanlıgı yolnnun açılması içın muhafazakâr eğilimın gucunun kesılmesı gerekmekledır. Muhafazakâr egılım, halen ANAP MK\ksında etkıli bir guç olarak durmaktadır. Başkanlık dıvanında, teşkılal başkanlıgı da muhafazakârların elindedır. Muhafazakâr egilım Ue yakın ilişkıler içerısinde olan Teşkilat Başkanı Orhan Demırtaş, oncelıkle bu gorevden ayrılmalıdır. Demirtaş'ın aynlması ıçın Hasan Celal Guzel grubuyla MKY K'da ittıfak saglamanın yollan araştınlmaiıdır." Dışışlerı Bakanı Mesut Yılmaz, yakın arkadaşlarının bu önerılerını değerlendıreceğını bıldırdı Yılmaz ve arkadaşlarının MKYK toplanlısından once yenıden bır araya gelerek kısa.donemde ızleyeceklerı pohukayı tespıt etmelerı beklenıyor Yılmaz'ı destekleyen lıberal mılletvekıllerının bazıları da Yılmaz'a, "Hasan Celal Guzel ile ıkili gonışun. Teşkılal başkanlıgı konusunda anlaşın" onerısınde bulundular Yılmaz'ın bu onerıye, "sıcak" baktığı öğrenıldı Bu arada aralannda Husnu Doğan, Kececıler ve Dınçerler'ın yer aldığı muhafazakâr eğılımın, Bakanlar Kurulu'nda etkın görev almasının yanında teşkılat başkanlığını da elde tutma ısteğınde olduğu belırtıhyor Muhafazakâr eğılım, teşkılat başkanhğına, Yusuf Ozal'ın getırılmesını ıstıyor Ancak cumhurbaşkanı>la akrabalık ılışkısının ANAP'ta tepkı toplayacağı da hesaba katılarak olağan ustu kongrede Keçecıler'ı destekleyen MKYK uyesı İlker Ibncaj'ın bu göreve getınlmesı ıstenıyor Yılmaz'ı ve Guzel'ı destekleyenler ıse Tuncay'a karşı çıkıyorlar Yılmaz ıle Guzel'ı destekleyen MKYK uyelerı, teşkılat başkanhğına her ıkı gruba da ters duşmeyen bır kjşının getınlmesı ıçın anlaşma sağlamaya çalışıyorlar MKYK'nın Yılmaz'ı ve Guzel'ı destekleyen uyelennın Içel mılletvekılı Ruştu Kâzım"\ucelen uzerınde durduklan oğrenıldı Yucelen, olağanustu kongrede Hasan Celal GuzePı desteklemıştı Yucelen'ın "liberal" eğılımde olduğu bılınıyor Bu arada Adalet Bakanı Oltan Sungurlu'nun adı Yılmaz ve Guzel grubunun uzennde anlaşabıleceğı ısım olarak ortaya atıldı Ancak Adalet Bakanı Oltan Sungurlu'nun ANAP Teşkılat Başkanlıgı görevını bakanlık gorevıyle bırhkte yurutmesının guç olabıleceğı belırtıldı kan yardımcısı, genel sekreter ve genel muhasıp ancak genel başka nın teklıfı uzerme MKYK'ca gö revden alınabılıyor Yıldınm Akbulut, ANAP grubunda partıye "yeni vitnn" ısteğının yoğunlaşması uzerme dun MKYK uyesı Ruştü Kâzım Yuce len'ı çağırarak kendısıyle yaklaşık 1 saat kadar goruştu Yucelen'ın partı vıtrınınde değışıklık ısteklennı Akbulut'a ılettığı oğrenıldı Olağanustu kongrede genel baş kan adavı olarak çıkan Hasan Celal Guzel ve arkadaşlan da yap tıkları toplantılarda mevcut başkanlık dıvanının ıstıfası ıçın çaba göstenlmesını kararlaştırdılar Guzel ve arkadaşlan partı yetkıh kurullarının çalıştırılmasını, ba kanlann soru onergelenyle ANAP grubunda denetlenmesını, Mec lıs'e gelen yasa tasarı ve teklıflerının oncelıkle ANAP grubunda goruşulmesını sağlama karan al dılar Guzel ve arkadaşlarının, teşkılat başkanlıgı konusunda Yılmaz grubuvla ittıfak yapabıleceklerı belırtıldı Hasan Celal Guzel'ın MKYK'da 14 desteğı bulunduğu hesaplanıyor MKYK uyelennden Alaattın Fırat, Metin Gurdere, Ruştu Vucclen, Mehmet Kahraman, Cumhur Ersumer, Eyup Aşık, Talat Zengın, Burhan Kara, Mehmet Çevık, Ersın Taranoğlu. Selahattin Mumcuoğlu, Ve)sel Ataso), Mehmet Aydın, Mehmet Yuzuguler, otağanustu kongrede Guzel'ı destekleyenler arasında yer aldılar MKYK'nın lıberal eğılımdekı uvelen Muzaffer Ancı, Ilhan Akuzum. Ali Talip Ozdemır, tsmet Oktay, Sezaı Pekuslu, Akgun Albayrak, İbrahım Ozdemır, Fahır Sabuniş, Nejat Tbnçsıper, Cengız Tuncer, Ahmet Kurtcebe AlptemoçİD ve Şener İşleten ıse Mesut Yılmaz'a destek verenler arasında bulunuvor MKYK'da muhafazakâr eğılımın onde gelen ısımlerı ıse Vehbı Dinçerler, Husnu Dogan. kâzım Oksaj, Galıp Oemırel, Ismaıl Dayı, Cenap Gurpınar, Talat tçoz, Yusuf Ozal, Mehmet Kececıler, Orhan Demırtaş, E)raenTopbaş GuzelYılmaz ıttıfakının sağlanması hahnde muhafazakâr eğılı mın ANAP MKYK'da karar çıkartacak çoğunluğu bulamavacaklan belırtıbyor olarak görevlendınldı Bunu en kısa zamanda Meclıse sunacağız Ekrcm Pakdemirii (Malıye ve Gumfük Bakanı) TCK'nın bu maddelerı kalkacaksa, rejimı komyacak başka düzenlemeler getırılmelidır Halil Şıvgın (Sağlık Bakanı). Ortak Pazar'a uyehk ıçın başvuruda bulunan bır ülke olarak AT ulkelenmn demokrası konusundakı standartlanna yaklaşmalıyız, buna uygun düzenlemeler yapmalıvız tlhan Akuzum (Turızm Bakanı) Bu maddeler kalkmalıdır Dunyada duvartar yıkılı>or OnJar nereye gjdıyor, bız hâlâ neredeyız9 Şukru Yunır (Sanayı ve Tıcaret Bakanı): Hıçbır şey söyleyemem Ceagiz Tuncer (Ulaşnrma Bakanı). Bu maddeler kaldırılmah Safa Giray (Mıllı Savunma Bakanı). Aslında bugünun dünyasında hürnyet düşüncesınde bızım eksığımızın olmaması lazım Maddelerın yenıden tanzınunde fayda vardır Turkıye'nın de hur düşünce ve vıcdan hurnyetı bakımından dünyadakı dığer ulkelerden gende kajrnaması lazım Cengiz Altınka>a (Bayındırlık Bakanı): Değışıklıkten yanayız Fıkır suçlarının cezalandınlmaması, ancak bu konuda suç ışlenmesını de teşvık etmeyecek bır ölçü getınlmesı lazım BAŞKENTTEN AHMET TAN ortadadır Avrupa'nın en kıdemlı Dışışlerı Bakanı, "İstenirse, Avrupa Topluluğu, tum Almanlann ve Avrupalılann yurdu olabıleceğini" haber verdı Macanstan, Polonya ve ötekı Doğu Bloku'ndan kopacaklar ıçın bu sözler bır açık çek "Birleşik Almanya" ıçın ıse açık bır nıyettır Ozellıkle NATO ıçındekı konumu öteden ben ıhtıyatla karşılanan Batı Almanya, haklı olarak, 40 yıllık bırleşme ruyasının gerçekleşmesını ıstemekte Ama bu ruyanın otekı ulkelerın uykusunu kaçıracak gelışmelere yöl açmaması gereklı Turkıye'nın Avrupa'dakı gehşmelen çok yakından ızlemesı ve yenı Avrupa'nın bıçımlenmesınde etkın rol almanın yollarını bulması zorunlu Bu konuda Turkıye'nın elınde yeterınce koz var mı' Var Çunku 1) Turkıye Varşova Paktı'na karşı 37 yıldan be n Batı'nın ıçınde yer alıyor. NATO'nun Varşova ulkelerı ıle olan sınırlannın yuzde 37'sını savunan yıne Turkrye'dır 2) Paktlardakı yumuşama ıle Turkıye'nın bırleştırıcılık nıtelığı coğrafvası nedenı ıle önem kazanacaktır Barış ruzgârlarının Avrupa uzennden Ortadoğu'ya uza.nması Turkıye'mn sağlayacağı ulaşımla gerçekleşebılır 3) Birleşik bır Avnıpa'da nufusun dınamıklık vasfı çok sınırlıdır 2010 yılında Batı Avrupa'da nufusun ancak yuzde 30'u çahşabılır durumda olacaktır Bu oran Turkı>e ıçın yuzde 70'tır 4) Sovyetler Bırlığı bır tuketım toplumu halıne gelıyor 280 mılvonluk pazarı ıle bu ulke Turkıye ıçın çok önemlı bır olanak sağlamaktadır Turkıve'nın erıyen "demırperde"nın ötesıne hızla eko nomık olarak verleşmesı Batı'ya karşı onemlı bır ustunluk sağlayacaktır Avrupa'dakı değışen sıyasal ıklımı Turkıye'nın vakından ızlemesı ve yenı Avrupa'nın hamurunu yoğuranlar arasında yer alması gerek Bunun ıçın de Turkıve'nın halkı ıle butunleşmış bır sıyasal ıktıdara kavuşması kaçınılmaz Kendı ıçındekı unsurlar bıle bugunku ıktıdara "geçici" gozu ıle bakıyor Avrupa'dakı olaylara yıne 45 >ıl öncekı gıbı sevırcı kalma olasılığı var (Baftarafı 1. Sayfada) bır kenarda beklemesı, sonuca rıza gostermesı anlamına gelecek Orneğın gelışmelerden en çok etkılenecek olan Avrupa Topluluğu Çunkü topluluğun en buyuk ortaklarından bınsı olan Federal Almanya'ya yuzbmlerce yenı nufus eklenmeye başladı bıle Doğu Almanya'dan bu ulkeye yerleşmek, butunleşmek ıçın akan nufus şımdıden yanm mıl yonu geçtı Gelen Almanlar, daha once gelen ışçı Turkler gıbı değıl Turklenn yabancılıkları daha da pekışırken yenı gelenler vatanları ıle butunleşıyor Avrupa'dakı ruzgârlardan ılk etkılenecek olan oradakı Turkler AT uyelığı ıçın Ankara, "Gonışmeler başlasın" dıye ayağının bınsını ındırıp otekını kaldmrken, Almanya'dakı Turklenn ayağı kavacak mı"" > Dışışlerı Bakanlığı kavmayacağı ınancında Pekı Almanlar ne dıyor? Ankara'dakı Federal Alman Buyukelçısı Dr Ekkehard Eıckhoff sorumuzu, "Turklerin oturma haklarında. çalışma ızınlennde herhangı bır değışıklık olmavacaktır" dıye yanıtlıyor Bu guvence elbette bugun ıçın geçerlı Çunku Buyukelçı, Doğu Mmanya'aakı gehşmelerın, ulkesı ıle Turkıye arasındakı ilışkılerı "fazla" etkılemeyeceğım de sozlerıne eklemeden edemıjor Bu "fazla"lığın ne ölçude olacağı ıse şımdılık bellı değıl (') Bızce Avrupa'dakı gehşmelerın oradakı ışçılerı etkılevıp etkılememesı ışın çok avrıntısıdır Kaldı kı Doğu Almanya'dan gelen Almanlar da sonuçta Alman olduklarından çöpçuluk, madencıhk, bulaşıkçılık gıbı ışlerı Turklenn ehnden almavacak kadar Turklere anlayışh davranacaklardır Uluslararası ilışkılerı yakından ızlemesı ıle tanınan eskı Buyukelçı ve Devlet Bakanı Kâmran İnan ıse AT'nın Avrupa'dakı gelışmelerden çok etkılenecek kuruluş olacağı ınancında tnan'a göre Almanlar, kendı ulusal çıkarlarını on plana çıkaracak ve AT'ye sırtını dönecektır Federal Almanya Buyukelçısı Dr Eıckhoff ıse, Avrupa'dakı reformlardan "tek taraflı avantajlar sağlamaya çalışmayacaklanıu" behrtıyor Ama Federal AJman Dışışlen Bakanı Genscherın bırkaç gun once vaptığı hukumet açıklaması da Çanlar (Baştarafı 1. Sayfada) Bursa Buyukşehır Beledıye Başkanı Teoman Ozalp da vatandaşlara "alınan onlemlere karşı duyarlı davrenılması" çağnsında bulundu, havayı kırleten konut ve ışletmelerın 21 50 61 nolu telefona bıldırılmesını ıstedı özalp, kentın havasını kırleten fabrıka ve otomobıllenn egzoz gazlannın sıkı denetıme alındığını söyledı Bursa'da yoğun hava kıriıhgı uzun bır aradan sonra 2 gündur sınyallerını venyordu Bursa'dakı hastanelenn doktorlan solunum yolu hastahklan nedenıyle kendılerıne başvuran hasta sayısında yoğun artış olduğunu soyledıler Hava kırlılığı kentte oncekı gun bu kış mevsnnının en yuksek noktasına ulaştı Altıpîrmak semtınde vapılan ölçumlerde metrekupte 980 mıkrogram kukurf dıoksıte rastlandı Dun yapılan ölçumlerde ıse metrekupte 710 mıkrogram kukun dıoksıt ve 433 mıkrogram duman olduğu ortaya çıktı Bursa'nın merkez ılçelennden Nılufer'de 140 fabrıkaya çevre ve hava kırlılığı yarattığı ve en kısa zamanda önlemlennı alması konusunda uyanldı Nılufer Beledıve Başkanı Ziya Guney gereken onlemlen almayan fabnkalara cezaı ışlem yapacaklarını bıldırdı Bursa'da yayımlanan yerel gazeteler dunku sayüannda vetkıh len hava kırlılığı konusunda önlem almadıklan ıçın eleştırdıler Bursa Hakımıyet Gazetesı sürmanşetınde, "Butun kunımlar mazeret uretmeyi bırakıp harekete geçsin" ust başlığını, "Hava kirlı, kafalar sisli" başlığını kullandı Olay Gazetesı de, "boğulu>ornz" başlıklı habenne 1 Sayfa da ver verdı Dalarfla konuşan (Baştarafı 1. Sayfada) bekleme karan aldılar Son gelışmeler ANAP orgutîınu karmakarışık ettı. ANAP Jzmır II Yonetım Kurulu eskı Sefenhısar Beledıye Başkanı Cumhur Gunız, eskı Meclıs uyelen, Necati Ercan ve Mahmut Keskin'ı örgut yonetıcüenne hakaret ettıklen, eskı Foça Beledıye Başkanı Serdar Mersin'ı, Bedrettın Dalan'la goruşmeye gıttı ve Ulucak Beledıye Başkanı Ekrem Beşerler'ı de hakkındakı yolsuzluk ıddıaları nedemyle ıhraç ıstemıvle dısıplın kuruluna verdı II yönetım kurulu bır yandan kendı ıç çekışmelenyle boğuşurken dığer yandan uye kayıt yenılemelennın çok duşuk duzeyde olması nedenıyle bu sorunla uğraşıyor Dısıplın kuruluna verılenlerden Serdar Mersın, "Beni ıhraç etmeye guçfcri yetmez ama ugrasmayabilirinT' dedı Bu arada son gelışmeler, yerel seçımlerden bu yana partı ıçı muhalefetı yuruten lıberallerı ıkıye böldu Bu grup adına tstanbul'a gıdıp Bedrettın Dalan ıle göruşen Altan Atamer, Metin Oney ve Altay Kaan oncekı gece yapılan toplantıda goruşme hakkında gruba bılgı verdıler Metın Öne> ve arkadaşlan ANAP'tan ıstıfa edılıp Dalan'la bırhkte çalışılması yanlısı olurken, grupta bu konuda bır karar verılemedı Kaya Erdem'ın Meclıs Başkanı olması hberallenn karar vermesını guçleştırdı Eskı Izmır mılletvekıllerınden Suba Tanık, "Arkadaşlanmızı Dalan'la goruşmek uzere grup adına tstanbul'a gonderdık. Bıze bılgı verdiler. Şimdı de bır grubu Ankara') a gonderecegız. Acelemiz yok. Dalan, partı kurmuş da gitmemiş mıyız? Bekliyoruz, gehşmelen izliyonız" dedı Ancak grup ıçınden Serdar Mersın, Altan Atamer, Metın Öney gıbı kışılenn bırkaç gun ıçınde partıden ıstıfa etmesı beklenıyor Dalan adına Izmır'de çalışma yapan eskı Karşıyaka Beledıye Başkanı Nevzat Çobanoğlu ıse bugunlerde ANAP'tan çok sayıda ıstıfa olacağını soyledı Çobanoğlu, artık ANAP'ta lıberallere, gerçek Ataturkçulere yer olmadığını savunarak, "Kaya Erdem'le, millervekillenyle bağlantısı olanlar ANAP'a kayıtlarını yenileyebilir. ANAP artık bıtti, takunyacılann partısı oldu. Bu goruntuden kurtulrnak ıçın Kaya Erdem'ı Meclıs Başkanı yaptılar. ANAP'ta menfaatı olanlar hariç, artık liberallenn yeri >ok" dedı Çobanoğlu bır buro tutarak çahşmalannı surdureceklerım, 15 gün ıçınde de Dalan'ın İzmır'e geleceğını sozlerıne ekledı Özal: Gol yorumları senaryo ANKARA (Cumhunyet Burosu) Cumhurbaşkanı Turgut Ozal ıle TBMM Başkanı Kaya Erdem arasında 1989 başında başlayan gergınlık dun noktalandı özal, Meclıs Başkanlığı'na seçılmesı dolayısıyla kutlamak uzere kabul ettığı Erdem'ı sarılarak öptu Erdem, Ozal hukumetındekı görevınden 4 Ocak 1989'da ıstıfa ederken yaptığı açıklamada, "Başbakan ıle arasında paıiamenter sıyası hayatı degerlendırme \e hukumet etme anlayışında cıddı fark" bulunduğunu bıldırmıştı Zamanın başbakanı Ozal, bu değerlendırmeye ılışkın sorulara, "Onu bana sormayın" karşıhğını vermekle yetınmıştı 10 ayı aşkın suredır devam eden Ozal ıle Erdem arasındakı "soğuk hava" ge çen cuma gunü Cumhurbaşkamnın avukatı Bilgın Yancıoğlu'nun kızmın nıkâhında >umuşama>a başlanmıştı Kulıslerde "Ozal'ın adayı" dıye nıtelenen Metın Emıroğlu'nun karşısında buyuk oy farkıyla Meclıs Başkarüığı'na seçılen Kaya Er dem, dun saat 12 OO'de Cumhurbaşkanı Özal tarafından kabul edıldı Erdem, Cumhurbaşkanı'nın TBMM'dekı makamında saat 12 OO'de başlayacak göruşmeye 2 dakıka erken geldı Erdem, Ozal'ın odasına basın mensuplarından once gınnce, görevlıler tarafından tekrar dışarı çıkanldı Odaya ön ce gazetecıler alındı Erdem, foto muhabırlerının Ozal'ın ıkı yanında sıralanarak hazırlanmaların dan sonra odaya yenıden gırdı Oidukça heyecanlı olduğu gözlenen ve sureklı ellennı ovuşturan Erdem, sakm gonınen özal'a doğru yurudu Tokalaşırken Özal, sol elını Erdem'ın omzuna atarak kendıne çektı Böylece Erdem ve Özal an arda patlayan flaşlar altında bırbırlennın yanaklarından optuler Ozal, Erdem'e gulumseyerek, "tyi misin?" dıye sordu Erdem'ın "lyiyim" yanıtından sonra Özal, Erdem'ın ehnden tutarak "Hadi gel" dedı Ozal ve Erdem el ele yuruyerek koltuklara oturdular Yıne fotoğraflar çekıhrken, Ozal basın mensuplarına, "Basınımızda ara sıra haberler çıkıyor. Sankı ben ilk defa buraya oturuyormuşum gıbı. Haibukı burası 1982'den ben cumhurbaşkanlannın oturduğu bır >er" dedı Özal, kendısının kullandığı ve 12 Eylul oncesınde Cumhurıvet Senatosu Başkanlığı'na aıt bınanın kendısı ıçın yenı aynlmadığını kaydederek, "Zaten teşkilattan da bellı oluyor. Yenı yapılsavdı daha modern olurdu" bıçımmde konuştu Özal'a yöneltılen sorular ve yanıtları şovle " Meclis Başkanlıgı secımınde gol yediğınız yorumlanoa katılıyor musunuz? OZAL Onlar, sızın kendı yazdığınız senaryolar Ona gore de hükum venyorsunuz Ona gore söyluyorlar Sıze söylemıyorum, ama yazanlara söylıivorum ANAP kongre delegelerım ve bugun de (dun) ANAP Konva teşkilâtı yoneticıknnı kabul etmenız de eleştınlıvor. Cumhurbaşkanının tarafsız olması gerektığı belirtiiiyor. OZAL Hıç alakâsı yok ınsanlar gelır, bızı görur SHP'hler de gelsın görsunler Gelmek ıstevenler varsa gelırler Eskı Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e yeniden gorev verilmesi soz konusu mu? OZAL Dıkkat edıürse, bızım daha önce verdığımız bır tasarı var Eskı cumhurbaşkanlanyla ılgılı bu tasarırun esas gayesı, eskı cumhurbaşkanlarımızın bu memlekete, mıllete, devlete lâyık bır şekılde bütun sağlığı muddetınce, yaşadıklan müddetçe koruyabılme ve avnı zamanda da kendılerınden gereğınce ıstıfade edebılmek Ben daha evvel bunu getırdım, bır suru laf edıldı Bazı onemlı konularda cumhurbaşkanını yurtdışına gönderıp konuşturmak ıcap edebılır Başkanlık Divanı Başbakan Akbulut, ANAP Başkanlık Dıvanı'nı bugun top lantıya çağırdı Toplantıda olağanustu kongrenın değerlendınlece ğı, Akbulut'un, partıye "yeni vitrin" ısteklennı gundeme getıre rek Başkanlık Divanı uyelennın ıs tıfalarını ısteyebıleceğı oğrenıldı ANAP tuzuğune göre Başkanlık Dıvanı'nı otuşturan 6 genel baş