Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet 'şokıı Sahıbı Cumhunyet MatbaacıhK ve Gazetecıhk Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadı 0 Genel Ya\ın Viuduru H ı s ı g Ccmal. Muessese Vluduru Emıne LşaUıgil. W> Işlen Muduru Olc»> Gonmsın. 0 Haber Merıcez Muduru >«lcın Bayer. Sa\fa Duzem Vöneımenı Mı Aor. 0 Temsilcıler ANKARA \hrwt Tan. İZMIR Hıkmcl Çtonkıya. Iç Polıuka. <"*bü B^toı^ıç, Dış Haberter Irgmm M d . Ekonorru Ccngtı Turiun. h Sendıka Şaknn Krtrao. KültUr Cebl iTsacr. Eğmm Ooc») Ştytm. Haber Arasajma Isröt Bcrkm. Yur Haber er \ecdw Dot»n. Spor Danı$marL IMulkKfir Yıtnknuı, Dm \azüar Kcirm ÇaJtştan, Ara$urrra S«Jun \Jpa> Duzeltjre <MuDah ^ U K L 0 Koordınaıor ^hm«t Kombsn. 0 Mal: tşier Erol Eikııu 9 Muhaseoe Buknt \fcner # Buu^ Planlama Snp Osmanbeştogfu 0 Reklam \y?e Tonın, 0 Ek. Vavuuaı Hnljı AJrvol • laare Husrvuı Ganr. • Uleunc Ondcr Çctfk. • Bdgılşkrm Nail Iml. # Pcrsonet S o Basan vr Krvon Ounhunya vfalbaaohk w Gaaralık TA$. Tilrk O a * Cad. 39 41 Cagafctkı UİÜ la PK 246isunbul TH 512 05 0» (20 hall. "ton. 22246 F». (1) 526 60 72 0 Buraor U k n Zrva Gokalp Bh lıüulap S No 19/4. TeL 133 11 4117, Teta. 42344 Fax. (4) 1)3 05 65 9 lm* H Zıva Bh 1352 SL 3 Td. 13 12 30, Teta. 52359 Fax. (51) 19 53 60 0 V b n : Inönu Cad. 119 S No 1 Kal 1. Td 19 !~ 52 (4 tw) Tda. 62155, Fax (71) 19 37 52 T4.KUM 16 KASIM 1989 Im^ak 5 1" Gune> 6 45 Oğle 11 53 Ikındı: 14 28 Akşam 16 52 Yatsı: 18.16 Sovyet lideri 'Kapitalizm ihracına izin vermeyiz' dedi Gorbaçov'dan Batı'ya uyam istısmar edılmemesinı ıstedı. Fransa Dışişleri Bakanı Roland Dumas ile Kremlin'de oncekı gun goruşen Gorbaçov, Doğu Avrupa'daki gelişmelere değinen bir konuşma yaptı. Konuşma sırasında, Gorbaçov'un, bayağı sınırli olduğu bildırıldi. Doğu Avrupa ulkelerindekı reform hareketlerının, her ulkenin kendi koşulları, ekonomık olanakları ve sıyası külturlen çerçevesınde geliştiğine işaret eden Sowetler Birliği liden, iki Almanya'nın birleştirilmesine yonelik çabaları da eleştirdi. Gorbaçov, bu tur cabaların, Doğu Almanva'daki reformların anlaşılmasını zorlaştırdığını soyledı. Doğu Avrupa'da ortaya çıkan gelişmelerin, "bir parçalanma" olarak algılanmaması gerektığini kaydeden Gorbaçov, "Şu anda her şey, gerçekçi bir biçimde analiz edilmeli. bu konudaki yaklaşımlar dengeli olmalıdır" dedı. Gorbaçov, Batılı ulkeleri, komunıst sistemin çözulmesine yönelik gırişımlerde bulunmakla suçladığı konuşmasında şunları söyledi: "Batılı ulkeler, eğer Doğu Avrupa'da ortaya çıkan gelişmelere bir devrim ıhracı biçiminde bakıyorlarsa, biz buna kapitalizm ihracı olaraiı bakanz. Boyle bir şeye de izin vermeviz. Şu an, uluslararası ekonomik ve siyasi kurumlann geliştirilmesine zarar verilecek zaman değildir. Batılı ulkeler, Dogu Avrupa'da ortaya çıkan son gelişmelere, bir istismar konusu olarak bakarsa, yanıüriar. Hem istismara hem de uluslararası ekonomik ve politik gelişmelerin Dogu Avrupa'da varacağı noktalara zarar verilmesine izin vermeyiz. Biz, eski duşunce sistemlerinin hâlâ geçerli olmasını tehlike olarak gonıyoruz." Doğu Avrupa ekonomik birligimn de kendı içerisinde bicim değiştirmesı gerektiğine işaret eden Gorbaçov, bu ulkelerde ortaya çıkan son gelişmelerin, "Ortak Avnıpa Evi" için faydalı oldugunu ve yeni olanaklar ile daha açık politikaların belirlenmesine katkıda bulunacağını söyledi. Sov^etler Birliği Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze de Fransız meslektaşı ile yaptığı göruşmelerde, Demokratik Almanya'da yaşanan son olaylann, iki Almanya'nın birleşmesi anlanuna gelmeyeceğini ifade etti. Şevardnadze, ülkesinin, bu konudaki çabaları "endişe içinde" izlediğini kaydetti. Walesa'dan yardım ça^rısı • WASHINGTON (AA) Polonya Dayanışma j Sendikası lideri Lech VValesa, ulkesinde piyasa ekonomisinin yerleşmesine yardımcı olmak için yatınmlar yapılması çağnsında bulundu. ABD'yi ziyaret etmekte olan Walesa, dün düzenlediği basın toplantısında, bu yardımlann bir an önce yapılması gerektiğini belirtti. VValesa, "Kredi ve yardım almak için el açtığımız döneme son vermek için geldim" dedı. Sivilinden askerine, Demokratından Cumhuriyetçisine, Pentagon'dan Dışişleri'ne tüm Amerikalı yetkililer, 'karşı takımın' birbiri ardı sıra patlattığı bombaları büyük bir ihtiyatlılık ve kararsızlık içinde izliyor. ZAFER ARAPKİRLİ AfrASHINGTON Sovyetler Bırliği ve Doğu Avrupa'nın çeşıtli ulkelerinden birbiri ardı sıra dunyayı aJlak bullak eden değişim haberlerinin, Washıngton'un kalbi Pentagon'da ve beyni Kongre'de nasıl yankılandığını tanımlamak ıçın tek sözcuk yeterli: Şok. Her ikı Amerikan kurumunu da yanı Savunma Bakanlığı ve Kongre'yı (Temsilcıler Meclısi ve Senato) geçen hafta Doğu Almanya'nın tarihı kararlan aldığı ve Berlın Duvarı'nm delindiği gunlerde zıyaret etme ve yetkılılerle göruşme olanağı bulduk. Sıvilinden askerine, demokratından cumhuriyetçisine tum ABD'li yetkılıler âdeta umulmadık ataklar yapan ve seyircinin de desteğini almış bır "karşı takımın" oyununu şoka gırmiş bır durumda seyreden "evsabibi takıma" benziyordu. Başdondurucu haberler, her gun zıvaret ettiğımız bir Pentagon yetkilisinin ya da Kongre uyesinin odasında "paüıyor", birlikte bulunduğumuz NATO uyesi ulkelerin (tumu Avrupalı) gazetecilerinden gelen sorularla daha da "sıkıcı" bir hal alıyordu. "Bu değişimler Avnıpa'ya, dunyaya ve NATO'ya istikrarszlığın işaretlerini de veriyor" dıyen Cumhuriyetçi Senatör Malcolm Wallop'tan "İnanılmaz şeyler oluyor bekleyip görmeli" diyen Demokrat Temsilcıler Meclisı uyesi Bayan Pat SchroederV, "Sovyetler hâlâ Avrupa'daki en biıyuk askeri guç odaklanndan biri" diyen General Johnson'dan her fırsatta elindeki "Sovyet askeri gucu" yıllık raporunu kaldırıp bize gösteren General Staııford'a kadar hepsi "tehdit sunıyor" goruşunde birleşiyordu. ABD Savunma Bakanı Richard Cbeney'in, "niyete degil, askeri kapasileye bakmak gerek" önsozuyle girilen Sovyet askeri gucu 1989 raporunun kendisi bile, Amerıka kıtasından Avrupa'daki son gelişmelere bakış açısının tartışmasız bir aynası durumunda. Cheney'e yakın bir üst duzey Savunma Bakanlığı yetkilisi, Sovyet lideri Gorbaçov'u kastederek "Ne yapmak istiyor bu adam diye düşıinuyomm bazen. Bence tamamen içinde bulundukları ekonomik durumdan kaynaklanıyor attığı adımlar" diyor. Aynı yetkilı, soz konusu ulkenin "yakın bir gelecekte bir super güç olarak kalıp kalamayacağından bile şıipne ettiğini" de \urgularken, "nasıl olup da super guç niteliğini bile yitiren bir devletin Batı dun>asına karşı en buyuk tehdit olarak kalmayı surdurecegini" ıse, "Biz yine de NATO ittifakı olarak banşın en buyuk garantönı olmak konumumuzu siırdürmelijiz" diyerek bıraz "bulanık" yanıtlıyordu. Pentagon, belki de doğası gereği, Avrupa'daki kuvvet ındirimine ve muttefıklerin özellikle son donemde neredeyse "her kafadan ayn bir ses çıkan" görunumune oldukça "sofuk" bakıyor. Cheney'nın yakın danışmanlanndan bıri bu tutumunu, Avrupalı gazetecılerle tartışırken sürekli olarak bu ulkelenn savunma bakanlarını "tanık" gostermeye özen gosterıyor ve "İnanın, Richard Cheney'nin gezdiği Avrupa ülkderindeki bakanlar sanki aynen otıun konuşma metinlerini okuyorlar bize" dıyerek ne kadaı uyum ıçınde olunduğunu meslektaşları kanalından kanıtlamaya uğraşıyor. Ancak yine de ABD basınında "1yi poliskötu polis" benzetmesı yapıldığında Cheney'nin, Dışişleri Bakanı Jun Baker ile karşılaştırıldığında "kötu polis" rolüne layık gorulduğunüsaklamıyorlar. Son gelışmeler konusundaki değerlendirmelerinı özellikle, Almanya uzerinde yoğunlaştıran Pentagon ve Kongre yetkilileri bu ulkenin NATO ittifakı içindeki son yıllarda bilinen "sonın" konumunun altını çîziyorlar. Doğu Almanya ile Batı'nın olası bir birleşmesinin neler getireceğınin kestirilemeyeceğini savunan ve 1992'deki "hiiyük Avrupa birleşmesinin" başlı basına bir "muamma oldugunu" söyleyen bir Pentagon yetkilisi, "Onemli olan ozgurluğun sağlanraasıdır. Bunun mu öncelik taşıyacağı, yoksa birleşme konusunun mu daha once dusunulmesini iyi ölçüp biçmemiz gerek" dıyerek Alman meslektaşlarımızı "fazla heyecanlanmamaya" davet ediyordu. Sovyetler Birliği'nin güç indirimi önerileri karşısında tam bir inısiyatifsızlik içinde bulunmakla suçlanan Amerikan yönetiminin son yıllarda " A n » şunu indirirken bunu arttınyoriar. Ashnda indirimin tam miktannı saptarnak guç. Rublenin besabı >apılamıyor. Savunma harcamalannı dolar olarak iyi hesaplamak gerek" yollu demeçleri Pentagon'da da sık sık verilen yanıtlar arasında. Bu yanıtlann sahiplerinden Polonya, Macaristan ve Doğu Almanya gibi ulkelerin başdondurucu bir hızla değişimler yaşamalanna karşın Varşova paktından ayrılmalarına "kesinlikle" ızın verilmeyeceğıni, "Gorbi'nin bunu asla yapmayacağını" da savunanlar çoğunlukta. Savunma politikasının mimarlarının yuvası beşgen binadan (Pentagon) Washington D.C.'nin unlu Capitol Hill'ıne geçtığınızde ise tonı farklı da olsa aynı şok ve belirsizliğın izlerini orada görebi(Arkası 16. Sayfada) Fransa Dışişleri Bakanı Dumas ile Kremlin'de görüşen Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Gorbaçov, "Batılı ülkeler, Doğu Avrupa da ortaya çıkan son gelişmelere bir isîismar konusu olarak bakarlarsa yanılırlar" dedi. MOSKOVA (AP) Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Doğu Avrupa'da ortaya çıkan son gelışmeler konusunda Batılı ulkeleri uyararak, "kapitalizm ihracına" izın \ermeveceklerıni soyledi. Gorbaçov, Doğu Avrupa'daki reformlardan duyduğu memnuniyetı belirtırken, gelişmelerın, Batı tarafından Çekoslovak muhalifler • VİYANA (AP) Doğu Avrupa'da son iki ay içerisinde ortaya çıkan başdöndürücü gelişmeler, Çekoslovakya'ya da sıçradı. Romanya ile birlikte gelişmelere uzun süre direnen Çekoslovakya'da, seyahat özgürlüğunün tamnmasından sonra, insan haklan için mücadele eden muhalif grup tan üç kişi serbest bırakıldı. Aralannda, "Prag Bahan" olarak bilinen dönemdeki Komunist Partisi Merkez Komite Sekreteri Miroslov Kusy'nin de bulunduğu 5 kişinin yargılanması önceki gün Bratislava'da yapıldı. AP, yargılama sonucunda Hana Ponicka, Anton Selecky ve Vlademir Manak adlı muhaliflerin serbest bırakıldığını duyurdu. Ajans, Kusy'nin 8 ay hapis cezasma çarptınldığım bildirdiği haberinde, mahkeme süresince, dışanda toplanan 100 kişilik grubun "Çok yaşa özürlük", "Çok yaşa Dubçek" diye bağırdıklanru kaydetti. Glasnost Doğu'yu 4 ilkldi^ SSCB, etnik ve milliyetçi hareketlerle uğraşıyor. Sovyetler, cumhuriyetlerinde isyanları, aynlık isteklerini kontrol altma almaya çalışırken, Doğu Avrupa da "demokrası, serbest seçim" kavgası veriyor. DUVAR DELME SEVİNCİ Berlin'in Dogu yakasmda artık halk her sabah uyandığında 'bugun nerede yeni bir delik açıldı?' sorusunu soruvor. Dun de Wollankstrasse> deki yeni geçiş noktasından sevinç içinde ozgurluğe' koşulujordu. (Fotoğraf: Keith Dobney/The Independent) D. Berlin, savaş fümleri gibi Seyahat özgürlüğü, serbest seçim gibi siyasi reformların önunde, Demokratik Alman hükümetinin çözmek zorunda kaldığı çok önemli bir sorun var: tktisadı reformlar ve Doğu Alman Markı'nın değer kazanması. Bunda ne denli başarıh olunacak? Zaman gösterecek. GÜNERYÜREKLİK DOĞU BERLİN Geçen hafta sonu gerçekleşen çalkantının ardından Doğu Berlin, savaş fılmlerindenalışık olduğumuzgöçsahnelerinin sık sık yaşandığı bir kent gorünumünde. Friedrichstrasse tren ve metro istasyonu, bınlerce insanın oradan oraya koşuştuğu, anonslann birbırine kanştığı, bavul ve paket yığınlan arasındaki insanlann heyecanının izlendıği bır film seti adeta. BeTİin şimdi gerçek bir kent olmaya başlıyor. İkı blok butunleştikçe bolunen bir gerçeğin gerçek yuzii ortaya çıkmaya başlıyor. Mozaik taşlarının yerleştırilmesi gibi. Berlin de doğusuyla batısıyla birleştikçe daha bir guzelleşiyor, karakter sahibi bir kent olarak goze çarpıyor. Dune kadar Berun kimliğini duvarda arayan bir kentti. Şimdi de özgurluğune kavuştu. Sınır kapısında gazetecf olduğu anlaşılan yuzlerce bekleyen vardı. Ve batıdan doğuya geçmek, doğudan batıya geçmekten daha zordu. Basın merkezinde ise dahabaşka bır telaş, dunyanın dort bir ulkesinden yuzlerce muhabır kayıdını yaptırmak, basın kartı elde etmek istiyor. Yine savaş filmierindeki gibi bir izdiham. Muhabırlere hoparlörlerle ne yapacakları anlatılıyor. lnsanlar ust uste. Ünlü Aleksander Meydanı'nda binken halk heyecan içinde gelişmeleri bekliyor. "Siz de geçtiniz mi batıya?" "Geçtik tabii. Geçen hafta sonu Batı Berlin'deydik." "Peki nasıl buldunuz Batı Berlin'i?" "Çok guzel, ruyagibi:' "Şimdi sizin ıçınyaşam neyi ifade ediyor, ne yapmayı duşunuyorsunuz?" "Ne yapmayı mı duşunuyoruz. Elbette reformian gerçekleştirmeye çalışacağız. Bu bızım hayat memat meseleır.ız. Batıya goç edemeyız bizr "Neden?" de tatmin edici cevaplar veremıyorlar. Talep çok yanıt yok! Demokratik Almanya'daki reform hareketinin en zayıf noktası da bu galiba. Yanlışlar görülüyor, talepler sıralanıyor ama o eksikliklerin giderilmesi, yeni bir düzenin kurulabilmesi için ne yapılacağı pek bilinmiyor. Örneğin seyahat özgurluğunden sonra şimdi döviz sıkıntısı önemli bir mesele haline gelmış durumda. Demokratik Alman ekonomısinın bu sorunu nasıl halledeceği konusunda somut çözum yolları bulunabilmiş değıl. Seyahat özgurluğu iyi guzel de Batı Berlin'de "bire on" harcanan Doğu Alman Marklarının döviz açığı nasıl karşılanacak? Öteyandan bizim konuştugumuz bır genç de ılende hafta sonlannda Batı Berlin'e gelip çalışmak ıstediğini söyledi. Yani kaçak çalışacak. Belki deo iki gunluk hafta sonu çalışması ona butun bir hafta için yetecek ve Demokratik Almanya'da daha fazla çalışmak ıstemeyecek. Tum bunlar şimdi ikı Almanya arası ciddi sorunlan oluşturuyor. Ashnda duvann 1961 yılında çekilmesine de aynı nedenler sebep olmuştu. Insanlar o zaman da doğuda ucuz oturuÇtÇEK HEDİYE ETTİ Asarvana Siegert adındaki 6 yaşındaki Batı Alman ögrenci, yeni açılan geçiş yor, batıda çalışıyor, alışverişini banoktalanndan Stubenrauch'da, bir Dogu Alman sınır görevlisine çiçek hedive etti. tıda yapıyor, çalıştığı parayı yine batoa bırakıyordu. Şimdi duvarın "Batı bize çok yabancı bir top yadan uzaklaşmış bir toplumuz. Duzeni baştan aşağı değiştirmek ıs açılmasıyladeğışen bir şey yok lum. Önce kendimizi bir toparla önce bu mesafeyi kapatmamız, öz tedikleri belli oluyor. Ancak muhaO nedenle seyahat özgurluğu, mamız, duşunduğumüz toplumsal gur bir toplum olarak ortaya çık lif gruplar gibi onlar da sadece talepler getiriyorlaı, çözum yolları serbest seçim gibi siyasi reformlann duzeni tekrar kurmamız laam. On mamız gerekiyor;' önunde, Demokratik Alman hüküdan sonra batı ile bir birleşme ya da Bunları söyleyen 24 yaşında bir oneriyorlar. Hatalan vedeğişmesi metinin çozmek zorunda kaldığı uyum duşunülebilir. Ama şu anda gençti. özellikle gençlerde buyuk gerekenleri bir bir dile getiriyorlar, çok daha önemli bir sorun var: lkbiz konuşmasını unutmuş \e dun bir "devrim" ateşi dikkati çekiyor. fakat çözüm yolu nedir denildiğinsitadi reformlar ve Doğu Alman Markı'nın değer kazanması. Bunu siyasi ve iktisadi çalkıntılar ıçınde bulunan yeni hükumet ne denli başarır onu zaman gosterecek... Batı Berlin'e geri donecek olursak, tarihi Brandenburg kapısının tekrar açılması gunun en çok konuşulan konuları arasında yer ahyor. Beklentilere gore bu tarihi kapı da yakında sınır geçiş kapısı olarak hizmete so kulacak. Öte yandan Demokratik Alman vatandaşlarına verilen vıze sayısının 5.7 milyona ulaştığı bildirıldı. Sayılan lObıne varan göçmenin ise Demokratik Almanya'ya tekrar geri donmek istediğı ve bunun için bu kış Demokratik Almanya'da onlemler alındığı haber verildi. Şimdi Federal Almanya'dan Demokratik Almanyaya doğru bir goçmen akımı var. Bugun gerek Demokratik Alman Parlamentosu'nu ve gerekse basın merkezını dolaştığımızda gözumuze çarpan en önemli göruntu şu oldu: D. Almanya buyuk bir çalkantı ıçınde. Savaş yıllarıgıbı... (Arkas İ6 Dış Haberler Servisi Sovyetler Birliği liden Mihail Gorbaçov, etnik ve milliyetçi hareketlenn, Sovyet'in bütünlüğu ve geleceği açısından buytik tehlikeİCT taşıdığını söylerken, son bir buçuk yıllık dönemde bu tur hareketler sonucu 300'den fazla kişi öldü, 5 bin kişi yaralandı ve 360 bin kişi de çeşitli nedenlerle başka cumhunyetlere gıtmek zorunda kaldı. SSCB'run sert politika yanlısı yetkililerinden tgor Iigaçev ise sertlik yanlısı uyanlarına bir yenisini daha ekliyor ve önlem alınmazsa, Sovyetler Birliği'nin parçalanmasının kaçınılmaz olacağını söyluyor. Peki, koskoca Sovyetler Birliği'nde ve Doğu Avrupa'da neler oluyor? Gorbaçov'un uyguladığı glasnost ve perestroyka politikalah, yülardır Marksist ilkeler doğrultusunda yönetilcn ulkeleri nasıl etkiliyor? International Herald Tribune Gazetesi, Batılılann genel olarak "Sovyet imparatorluğu" olarak adlandırdığı bu ulkelerdeki son gelişmeleri degerlendirdi. SOVYETLER BİRLİĞİ: 278 milyonluk super guç Sovyetler Birliği, cumhuriyetlerinde birbiri ardına gelen etnik ve milliyetçi hareketleri kontrol etmekte zorlanıyor. Kazakistan: 16.5 milyon nufuslu bu Muslüman cumhuriyette, Kazak olmayan işçilere karşı bir tepki var. Haziranda meydana gelen bir gösteride, binlerce Kazak genci, bu işçilerin başka cumhuriyetlere gönderilmesini istedi. Özbekistan: Yine buyuk çoğunluğunu Müslumanların oluşturduğu 20 milyon nüfuslu bir cumhuriyet. Etnik ve özellikle dini kökenli çatışmalar, burada da hâkim. Gurcistan: Sovyetler Birliği'nin en sorunlu bölgelerinden biri olan Gürcistan'da, geçen nisanda yaklaşık 20 Gurcü milliyetçi, gösteriler sırasuıda askerler tarafından öldurüldu. Teramuzda meydana gelen olaylarda da yine aynı sayıda insan, Gurcu miUiyetçiler ile bu cumhuriyette azınlıicta bulunan Abazalar arasındaki çatışmalarda hayatlarını kaybettiler. Azerbaycan: Dağlık Karabağ bölgesi nedeniyle Ermenilerle burun buruna bir çatışmanın eşiğine gelen Azeriler, şimdi Moskova'nın ekonomik ve politik kontrolünden uzaklaşmak ve kendi kaderlerini kendılerı tayin etmek istiyorlar. Moldavya: 4 milyon nüfusa sahip Moldavya'da, milliyetçiler, hayli etkin bır politika yurütüyorlar. Moldavyalılar, topraklannda Rusçanın yasaklanmasmı istiyorlar. Moldavya, artık kendi dilini cumhunyetin kendı dili olarak yerleştirmiş durumda. Ancak Rusça, hâlâ resmi yazışmalarda kullanılıyor. Ukrayna: 51 milyon nüfuslu Ukrayna'da, "Perestroyka tçin Halk Hareketi" olarak bilinen grup, Sovyetler Birliği'nin biçim değiştirmesini ve ulkelerinin bir "konfederasyon" içerisinde otonom bir cumhuriyet olmasını istiyor. Baltık cumhuriy?tleri: Toplam nufusu 8 milyona yaklaşan cumhuriyetlerin hemen hemen hepsinde güçlü bağımsızlık hareketleri var. Litvanya, bağımsızlık için ülkede bir referandum yapmış ve bu yönde bir karar almıştı. Litvanya Parlamentosu, ayrıca Sovyetlerin 1940'taki ilhak hareketinin de yasal olmadığını ilan etmiş durumda. Diğer cumhuriyetlerden Letonya'da ise kendi sınırlan içerisinde, kendi kanunlanyla bir yönetim kabul edilmiş bulunuyor. Özellikle 1989 yılı, Doğu Avrupa için bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Bulgaristan: Gelişim ve değişme Bulgaristan'a da sıçradı. Doğu Bloku'nun en fazla yönetimde kalan lideri olarak bilinen Todor Jivkov, gorevinden istifa etti. Yerine getirilen Mladenov, ayağının tozuyla, değişim ve demokratikleşmeden söz etti. Ancak bu son Savfada) Irlanda'dan vize •ANKARA (Cumhuriyet Burosu) lrlanda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vize uygulayacak. Uygulamanın 19 kasımda başlayacağı bildirildi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Murat Sungar, haftalık basın toplantısında yaptığı açıklamada, İrlanda Cumhuriyeti'nin Türkiye ile arasındaki 20 Ekim 1955 tarihli "Vize muafiyeti anlaşması"nı feshetmesinden üzüntü duyulduğunu söyledi. Sungar, "karşılıklüık" esası çerçevesinde, Türkiye"nin de İrlanda Cumhuriyeti vatandaşlarna 10 Aralık 1989'dan başlayarak vize uygulama kararı alındığını açıkladı. İrlandalılar Türkiye'nin Dublin Buyükelçiliği'nin yanısıra giriş kapılarında da vize alabilecekler. Irlanda'nın da vize kararı almasından sonra, TC vatandaşlarının vizesiz giriş yapabildiği Batı Avrupa ulkelerinin sayısı dörde indi. Bu Ulkeler Italya, tspanya, Portekiz ve Avusturya. Referandum sandıkları • İZMtR (Cumhuriyet Biirosu) Gencelli'ye yapılması tasarlanan termik santralla ilgili halkın görüşüne başvuracak yöre belediyeler, "yeşil referandum" sandıklanru kurdu. Bakırçay Belediyeler Birliği'nin 20 yerleşim birimindeki yurttaşlar termik santral için oy kullanacaklar. Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülku, cumhuriyet tarihinde ilk kez kent içi referandum uygulandığını ve ilk kez böylesi bir miting düzenleneceğini söylerken, Eski Foça Belediye Başkanı Nihat Dirim, "Halkın tepkisi büyüyor" dedi. Termik santral için yöredeki yurttaşlan referanduma götüren belediyeler, oy pusulalarını ve sandıkları hazırlayarak dün tüm halkı oy kullanmaya çağırdı. Yılbaşı kartı Ttirk kızmdan • ANKARA (AA) Uluslararası Havacılık Federasyonu (FAI) tarafından düzenlenen "Uçma Hayalim" konulu resim yarışmasında birinci seçilen Yelda Atalık'ın yapıtı, federasyon tarafından yeni yıl kartı olarak bastırıldı ve dunyaya dağıtıldı. Dunyanın tek ve ilk uuıslararası havacılık kuruluşu olan ve merkezi Paris'te bulunan FAI'nın 516 yaş grupları arasında düzenlediği yanşmaya 10 ülke çocuğu katılmış, 1316 yaş grubunda Ankara Ataturk Anadolu Lisesi öğrencisi 15 yaşındaki Yelda Atalık'ın resmi, birinciliğe değer bulunmuştu.