Katalog

20 OCAK 1989 CUMHURÎYET/17 Barış kervanı Filipinler'ın başkentı Manila önceki gün ilginç bir gösteriye sahne oldu. Birkaç Asya ve Pasıfik ülkesinden gelen ve barıç yanlıst, nükleer silahlara karşı kışıler. Manila yakınlarıntiakı Amerikan üssunün önünde değişik giysiler, silah ve iskelet maketlerıyle gösterı yaptılar Taşıdıkları pankartlarda silahlanma yanşına karşı sloganlar okunuyordu. (Fotoğraf: Reuter). Teletaş'tan 20 işçi daha çıkarıldı tşSendika Servisi Teletaş'ın Ümraniye'deki fabrikasında işçi çıkarmalar dün de sürdü. Dün işten çıkarılanların sayısınm 2O'yi aşlığı bildirilirken, yüzde 30 kapasite ile çalıştıklannı belirten Teletaş yetkilileri, "Devletin yatırımlan kısması yüzünden" işçi çıkarmak zorunda kaldıklannı söylediler. 2 bin 400 kişinin çalıştığı Teletaş'ta işten çıkanlanlar kendilerine hiçbir gerekçe gösterilmediğini ve yazılı fesih bildirimi yapılmadığını belirttiler. tşten çıkanlanlardan Gülsünı Çelikkol, " Özal hükömeti Teletaş'ı 'özeileştirrae'de başarılı örnek diye sunmuşlu. Bugün Teletaş'taki uygulamaiar aynı zamanda hükümetin özellişlirme politikasının iflasıdır. Ama bedelini >ine biz işciler ödedik" dedi. lfeni Çözüm'ün Uşak temsilcisi DGIVTde yargılamyor İZMİR (AA) Bolücülük propagandası yaptığı iddiası ile hakkında 510 yıl arası hapis cezası istenen Yeni Çözüm Eİergisi Uşak temsilcisi Hüseyin Coşkun'un yargılanmasına İznıir DGM'de başlandı. Tutuklu olarak yargılanan sanık Hüseyin Coşkun'un avukatı Zeynep Bıçkıcıoğlu, savunrnasında müvekkilinin bölücülük propagandası yapmadığını öne sürdü. Sanık avukatı, suç unsuru olarak gösterilen Yeni Çözürn Dergisi'nin bilirkişi tarafından incelenmesi isteğinde bulundu. Mahkeme heyeti, sunulan dergi ve günlük gazetelerin incelenmesi için duruşmayı 16 şubat tarihine erteledi. Kış ortasında yaz sıcağı Londra şu günlerde birbirı ardı sıra gelen mayo defileleri ile ısınıyor. 1989 yazında dünya plajlannda boy gösterecek olan yeni renk ve desenlerde mayolar, İngiliz mankenler tarafından sunulan defilelerde basına ve konfeksiyonculara tanıtılıyor. Mıchaela Goldberg adlı mankenin sunduğu pembe ve beyaz renklı bıkını mayo da foto mufıabirlerinin en çok ilgisıni çeken modeller arasındaydı. "Flamingo" adlı bıkını mayonun 36 pounda (yaklaşık 110 bin liraya) satışa çıkanlacağı bildırılıyor. (Fotoğraf: AP) "Bizim IRA" dünya basınında reklam ajanslanndan İRA, yeni yıl kartlarında dınamıt lokumu uzennde ambleminin yazılı olduğu bir kompozisyonu kullanmakla büyük ılgı topladı ve amacına utaştı Irianda Kurtuluş Ordusu'nun ismini çağrıştıran IRA yöneticisi Sema Darıcı ingiliz haber ajansı Reuter'e verdiği demecinde, "Biz İRA'nin bir şubesi değiliz, yalnızca patlamaya hazır bir dinamit gibiyiz" dedi. Reuter bu totoğrafı tüm dunya basınına dağıttı. (Fotoğraf: Reuter/Fatih Sarıbaş) Bugün yalnız Bursa'da değil, örneğin bir Kayseri'de, bir Erzurum'da, tabii İstanbul'da hava kirliliği gün geçtikçe ürkütücü boyutlara bürünmektedir. Kalorifer bacalan, sanayi bacaları ve egzozlardan çıkan dumanlar, hava kirliliğinin sağlığımız açısından ne denli ciddi bir tehdit oluşturduğunun alarm sinyalleri sayılmahdır. Bu konu Türkiye'de hâlâ yeterince ciddiye alınmıyor. Kimileri, çevre sorunlarını küçümsemek, "lüks" saymak gibi çağın gerisinde kalmış eğilimlerin sahibidirler. Bu yüzden hava kirtiliğine karşı savaşım için yeterli mali kaynakların yıllardan beri ayrılmadığı bir olgudur. Hava kalite ölçümleri için donanım ve uzmanlığın her açıdan desteklenmesi gerekirken, bu konu ne yazık ki savsaklanmaktadır. Havayla denizin kirlenmesi; bazı sanayilerin çevreye zehir saçması; kimi termik santrallann yok ettiği omnanlar; kimyasal ilaçiarın zehirlediği toprak; hormonlu gıda vs... Bunlann tümüyle birlikte çevre, hiç kuş (Baştaraft 1. Sayfada) kusuz yalnız ülkemizin değil, bütün dünyanın sorunudur. Her yerde bir "pevre bilinçlenmesi"n\n izleri bu yüzden gitgide kalınlaşıyor. Batı Almanya'nın en ciddi gazetelerinden Frankfurter Allgemeine Zeitung'un 16 Ocak 1989 tarihli sayısında tam sayfa bir ilan çıktı. Sayfanın üstünde en iri puntolarla üç satır çok ilginçti: "Çevre koruma, rekabetin dışındadır!" İlanın artında AEG, Bauknecht, Bosch, Liebherr, Miele ve Siemens gibi Alman beyaz eşya sanayiinin devlerinin imzaları yer alryordu. Ortak bir açıklamayla buzdolabı üretiminde kullanılan ve ozon tabakasının delinmesine neden olan "FCK" (Flor Klor Karbon) gazı kullanımını derhal yüzde 50 azaltacaklarının sözünü veriyorlardı. Bu, atmosfere yükselip ozonu tehdit eden FCK'nın yılda 800 ton azalması demek. Bu ilan, Batı Avrupa'da çevre bilinçlenmesinin bugün geldiği aşamayı sergiliyor. Dileriz, Bursa'da yaşananlar da ülkemizde çevre kirliliğine dönük duyarlığın gelişmesine katkıda bulunur. Aııkara ve Kayseri'de tehlike çanı Haber Merkezi Bursa'da "alarm" veren hava kiriiliği öteki birçok büyük kentteki aynı sorunu da gündeme getirdi. Kışın ortasında tehlikeli boyytlara varan kirlilik oranlarının, Dünya Sağiık Örgütü'nün kabul ettiği üst sınırı aştığı görülüyor. tl Sağiık ve Hıfzıssıhha kurullarının kiriiliği önlemek amacıyla alınacak oıılemleri belirleyip ilan etmesine karşın çözüm yolları konusunda somut adımların atılmadığı belirtiliyor. görevlisi Doç.Dr. Doğan Benli, başkentteki hava kirliliğinin "ölüm ve hastalanma hıdanndaki artış için yeterli olduğunu" söyledi. Ankarahlara özellikle trafiğin yoğun olduğu saatlerde sokağa çıkmamalannı tavsiye eden Benli şöyle konuştu: "Ankara'da bugün ithal kömür yanıyor. Ama bu yeterli değil. Yakıtlann iyi yakılması gerekiyor. Bunun için kullanıcılar eğitilmeli. Merkezi sistem ve doğalgaz ideal ısınma yöntemleri, ancak bacalara da emici takılarak bu yöntemlerin daha iyi işlemesi sağlanmalıdır. Trafiğe çıkan araç sayısı sınırlandınlmalı, egzozlardan çıkan göriinmez zehirii gaz için önlem alınmalıdır." Oysa Türkiye'deki araç sayısındaki artış ve ulaşımın büyük ölçiide karayollan ile yapılması dikkate alınarak trafikten kaynaklanan kiriiliğeeğilinmelidir.. Acil önlem olarak da kurşunsuz benzin, araçlann egzozlanna takılacak katalitik konvertör ve egzoz ölçümlerini yapabilecek fenni muayene uygulamalanna hemen başlanmalıdır." SHP'den tstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adaylığını koyan Prof.Dr. Nurettin Sözen ise dün yaptığı açıklamada Istanbul'daki hava kirliliğine belediyenin "duyarsız ve umursamaz bir tavır" takındığını öne sürdü. "Şehirlerimizdeki kirliliğin insan sağlığını büyük çapta etkileyecek boyullara ulaştığı görülmektedir" diyen Sözen, Istanbul'daki çevre kirliliğinde birkaç yıldır yaz aylarında havadan serpiştirilen böcek ilaçlarının da öteki zehirlerle birleşerek tehlikeli olduğunu söyledi. Baloğlu kentteki hava kirliliğinin kaliıcli kömür dağıtımı ile azaldığını bildirdi. Geçen yıllarda bu kömür Ankara'ya gönderiliyor, kötu kömür Eskişehir'in havasını daha da kirletiyordu. Yetkililer, kirliliğin insan yaşamını etkileyecek boyutlara ulaşmayacağını, çünkü kenti etkileyen hava akımının oluşacak kiriiliği dağıttığını söyluyorlar yaptığı ölçümler aralıksız sürmekledir. Ancak Dünya Sağiık Örgiitü'nce kabul edilen 1 metreküp havadaki kükürt dioksit oranı Konya'da sınır değerlerinin altındadır. Ancak bu demek değildir ki Konya'da ha\a tertemiz. Kon>ada hava kiriiliği insan sağlığını etkileyecek ölçülerde değildir. Aşın kirlenme yok. Önümüzdeki >ıl için şimdiden tedbirler almaya başladık. Öncelikle Ilgın kömürü Konya kullanımını kaldıracağız. Konya'yı Konya muhabirimiz Sabit Ho havası ile de tertemiz bir il haline rasan'ın bildirdiğine göre Konya getireceğiz." Valisi Necati Çetinkaya yazılı açıkBasına hava kiriiliği şikâyetleri lamasında Konya'daki hava kirli yansıyan Samsun, Trabzon ve İzliğinin ciddi boyutlarda olmadığı mit'te son günlerde böyle bir sonı söyledi. Bursa'da yaşanan kâ runun olmadığı belirtiliyor. Mubusun Konya için çok uzak oldu habirlerimiz Samsun'da 140 mikğunu belirten Vali Çetinkaya, rogram SO 2 ile 60 mikrogram duaçıklamasını şöyle sürdürdü: man, Trabzon'da 60 mikrogram "Konya'da hava kiriiliği konu SO 2 , 150 mikrogram duman ölsunda halk sağlığı uzmanlarının çüldüğünü bildirdiler. HABERLERIN DEVAMI Geliyorum diyen tehlike (Baştarafı 1. Sayfada) 1952'de Londra'da bir günde yoğun hava kirlenmesinden 4000 kişi ölmüş ve 30 bin kişi kan tükürerek hastanelere kaldırılmıştır. Bu faciaya sebep havadaki kükürtdioksitleriyle "Golfstream" akımıyla gelen yoğun su buharının birleşmesi ve sülfürik asit oluşmasıdır. Bu asit solunum yollan için son derece ağır tahrişler yapan bir kimyasal bileşimdir. Şimdi bugünlerdfi .Biirşa'dakı tüm ölüm vakalarıran iyi incelenmesi; hastanelerde özellikle iç hastalıkları kliniklerinde yatan hastalar kalp solunum sistemleri açısından titizlikle gözden geçirilmelidirler. Sıkı ve yansız bir tarama gösterecektir ki bu ölüm ve hastalıkların çoğu hava kirlenmesiyle direkt olarak ilgilidir. Çünkü yoğunlaşan kükürtdioksit Bursa havasını (nem oranı yüksek olduğu için) kolayca sülfürik asite dönüşlürebilir. Ve solunum yollarına, kalbe ağır yükler getirerek yaşamı tehlikeye sokar. 195u'li yıllarda Ankara'da başgösteren hava kirlenmesi eğer ciddiye alınsaydı o zaman yapılan uyarılar (hava çamaşır mıdır ki kirlensin) diye hafife alınmasaydı bugün Türkiye'de insan sağlığından, işgücünden, iş saaünden, birçok maddi kayıplardan söz edilmeyecekti. Tüm bitkilerin ve canlıların, doğanın ekolojik sisteminin büyük kayıplara uğraması söz konusu olmayacaktı. Ama ne yazık ki o günün Ankarası'nın sorunu ihmali yüzünden Türkiye bugünkü duruma düşmüştür. O sırada bulunan kirlenme ölçüm değerleri bugün hem Ankara'da hem Turkiye genelinde otuz katına ulaşmıştır. Acaba bu nedendir? İşte bu noktada iyi durmak ve dürüst bir yargı ile gerçeği görmek zorundayız. Hava, su, toprak gibi içinde ya Bu günlerde Bursa'dan başka en büyük tehlike Ankara ve Kayseri'de ortaya çıkıyor. Ankara'da kirlilik dün tehlikeli boyatlara ulaştı. Kentte ortalama 624 mikrogram/metreküp kükürt dioksit ölçülünce 1. uyarı kademesi aşıldı. Kayseri'de 18 ocak ölçümlerine göre, 1 metreküp havada 491 mikrograma ulaşan kükürt dioksit ile 321 mikrograma ulaşan duman oranı, tehlikenin habercisi sayüıyor. Cumhuriyet muhabirlerinin belirlemelerine göre genel olarak Isunbul. İzmir, Eskişehir, şadığımız fızıksel mekânın kirlen Trabzon, Yozgat, .\rtvin ve Sammesi olayı bireysel bir suç değil sun hava kirliliğinden en çok etdir, Toplumlara egemen olan zih kilenen illerin başında yer alıyor. niyetlerin sonucudur. Büroianmız ve yurt muhabirleNüfus artışı tanmdan sanayiye akırnlan da getirmiş, bilinçsiz sa rimizin yörelerindeki gelişmelernayileşme başlatılmıştır. Nereler le ilgili haberleri şöyle: de sanayinin kurulması gerektiği, çevreyi kirletmemek önlemlerinin neler olduğu bilinmeden, dikkate alınmadan yanlış yerleşimler, yanlış sistemler kullanılmış, şehirlerin ortasında etrafa tozduman, gaz saçan bacalar yükselmiştir. Körfezlere, tarım alanlanna, bahçelere, insanların gezdiği her yere atıklar salan fabrikalar kurulmuştur. Ve bunun adı ekonomik büyüme, kalkınma, teknolojik gelişme, çağ atlama olmuştur. Bursa faciası ve gelecek ufuktaki facialar, son 50 yıldan beri demokrasi denemeleri ile birlikte doğal varlıklann, ekolojik sistemin, insanın hiçe sayıldığı aşırı büyüme, ilerleme ve gelişme tutkusunun bir belirtisidir. Kayseri CÜNEYT ARCAYÜREK yazıyor (Baştarafı 1. Sayfada) yürekli Şemiler, Emlak Kredi'nin başına alınmjş, kurtardığı Anadolu ile yeni bankasını birleştirme hazırlıklarına geçmişti. Kaya Erdem'in istifasına kadar uzanan olaylar zincirine bir türlü takılmayan başka bir çaba. durmadan hasıraltı ediliyordu. SHR 1989 bütçesi görüşülürken, komisyonda, Meclis Genel Kurulu'nda iktidardan "sade bir ıstekte" bulunuyordu. Yüksek Denetleme Kurulu'nun bu bankalarla ilgili araştırmadan sonra yazdığı raporun partiye verilmesini istiyordu. Yolsuzluklarla, usulsüzlüklerle uğraştığını, vurguncuların can düşmanı olduğunu ilan etmekten bir gün olsun kaçınmayan Başbakan Özal, hangi hikmeti devlettir bilinmez, bir türlü Yüksek Denetleme Kurulu raporlarının ortaya çıkmasına izin vermiyordu. Denetteme Kurulu üyelerinin ağzı kapatılmış, milletvekili olmadan genel müdüriüğünü yaptığı Ziraat Bankası'nınki dahil yazılan raporları komisyon başkanı ANAP'lı Kemal Akkaya, kasasına kilitlemiş, nedense gün ışığına çıkarmıyordu. SHP bastırdı ve sonunda raporlar SHP grubuna verildi. Erdal inönü, raporlardan birinci perdeyi dün açtı ve "Anadolu Bankası, Emlak Kredi Bankası ile birleştirilmeden önce bu bankayı zarardan kurtarmak üzere başına getirilen Şemiler'in bakınız neler, neler yaptığını" bir güzel açıkladı. Şemiler, borcunu ödemeyen özel ve ünlü bir şirketin arsasını 25 milyar bedelle borca karşıhk almışti. Sonra da bu arsayı 35 mılyara bir başka özel şirkete satmıştı. Raporda şirket adı yok, kodla anılıyor. Erdal İnönü'ye dün sorduk, şirket adı açıklamadı. Ne var ki, SHP grup yöneticileriyle miltetvekiHeri gazeteciden de beter, meraklı. Söylediklerine göre arsayı satan şirketin Ali Rıza Çarmıklı, alanın Tekfen olduğunu saptayıvermişlerdi. Gelelim yine Şemiler'e; Altın prens, 31.12.1987, yani yılın son günu bılanço kapanırken, alıp satmalarla bankaya on milyar kâr ettirdiğini yazıvermiş. Ama "küçücük bir puruz le. Alan şirket, bu tarihte, son güne kadar bankaya olan 35 milyar borcunu ödememişti. 500 milyonla yetinmişti. Ya sonra ne olmuştu? Borcun geri kalanını dört taksitte ve de efendim, 1991 yılına kadar ödemek üzere bankayla bir sözleşme yapıvermişti. Borç 24.5 milyar gösteriliyor. Geriye kalan 10 milyarcık? Şemiler, düşünmüş taşınmış, tıpkı masallardakı prensler gibi "benzeri oimayan bir garip yöntem" bulmuş, uygulamaya koyuvermiş. Banka, taksitlerle alacağı paralar için şirkete yüzde 30 oranında faiz verecek. Faiz toplamı ise 10 milyar. Böyiece şirketin bankaya ödemesi gereken 35 milyar tamamlanıyor. Kısacası "Borçlu alacaklıya değil, alacaklı borçluya faiz veriyor." Dünya bankacılığında eşi örneği oimayan bu buluştan sonra, onlar ermiş muradına, Anadolu Bankası çıkmış kârlı bir kerevete. Erdal İnönü, Yüksek Denetleme Kumlu'ndan çıkarılan bu sonuçlara bir başka örnek daha verdi. Karaman Çiftliği'ndeki 45 milyon metre karelik arazinin serüveni. Bu arsa da SHP'Iİ uzmanların kodları çözerek saptadıklarına göre Tercüman Gazeteşi sahibinin. İnönü, "muhasebe hileleri" ile bankanın kâra geçirildiğini söylüyor. Özal'ın muhalefeti "çakallar" diye nitelemesine karşı "hileli ve şaibeli işlemler"den söz ediyor. "Kibar muhalefetten" örnek veriyor. Dün açıklanan gerçekler, 1987 yılına ait. 1988'in ya da öteki bankaların 1987 yılına ait raporları ortaya çıksın da gorün siz gümbürtüyü. Ama ola ki Özal TV'ye çıkar, "Olacak O Kadar" programında Levent Kırca ile bir güzel yarışır. Bir gazeteci de açıklananları dinledikten sonra İnönü'ye Meclis araştırması. gensoru vereceğini sormaz mı? SHP lideri az kaldı, "Güldürmeyin beni" diyecekti. Muhalefet kibarlığı nüksedince vazgeçti. Savcıları göreve çağırıyordu, soruldu. "Elbet" suç duyurusunda bulunuyordu. Görelim, savcılar suç duyurusunu işitecekler mi? Yoksa "olacak o kadar" mı? Recep Bulut'un haberine göre kentte son günlerde gözle görülür bir sekilde hava kiriiliği var. Kayseri Belediye Başkanı Hüsamettin Çetinbulul dün yaptığı yazılı açıklamada "Aldığımız önlemler kiriiliği asağıya çekmedi" itirafında bulunuyordu. Çetin Bulut, bugüne kadar alınan tüm önlemlere karşm kentte hava kirliliğinin ciddiyetini konıduğunu bildirdi. Kirliliğin kısa vadeli önlemlerle çöAnkara Büromuzun haberine zülemeyeceğinin anlaşüdığını kaygöre Ankara'da hava kiriiliği, dün deden Başkan şöyle devam etti: tehlikeli boyutlara ulaştı. Hava"Artık uzun vadeli çözüm arada ortalama 624 mikrogram/met mak zorundayız. Sovyetler Birlireküp olarak ölçüîen kükürt diok gi'nden getirilen doğalgazın şehsit oranı, Bahçelievler, Ulus, Mal rimize de intikalini sağlamak tepe ve Sıhhiye semüerinde, birin amacıyla tenuıslanmız sürüyor. ci uyarı kademesi olan 700 mik Uzun vadeli en önemli çalışmalarogram metreküpü aştı. Havadaki nmızdan biri de Yemliha ve Baykükürt dioksit oranı Bahçeliev ramhacılı barajlannın tamamlanler'de 785, Ulus'ta707, Maltepe' ması. Bu barajlann tamamlanmade 769, Sıhhiye'de 710 mikrog sı ile birlikte şehrimizin 30 kiloram/metreküp olarak ölçüldü. metre kuzeyinde 80 kilometre Hava kiriiliği önceki gün birinci uzunluğunda bir göl oluşacaktır. uyan kademesini geçmemişti. Ha Bu göl sayesinde kent iizerinde vadaki ortalama kükürt dioksit hava sirkülasyonu oluşacak ve haoranı 463 mikrogram/metreküp va kirliliğini asgariye düşürecekolarak ölçülmüş, bu miktar Mal tir." tepe'de 559, Ulus'ta 533, Aşağı Kayseri'de son üç günde yapıAyrancı'da 510 mikrogram/met lan ölçümlerde bir mekreküp hareküpe kadar yükselmişti. vadaki kükürt dioksit oranlan 16 Ankara'daki diğer semtlerde ocakta 265, 17 ocakta 310, 18 dün ölçülen havadaki kükürt di ocakta da 491 mikrograma ulaşoksit oranları ise şöyle: tı. Bu günlerdeki duman oranı ise "Cebeci: 544, Çankaya: 568, sırasıyla 97, 204 ve 321 mikrogAydınlıkevler: 532, Kavaklıdere: ram olarak ölçüldü. ll Hıfzıssıh364" ha Kurulu dün yaptığı toplantıda Havadaki duman miktarı da kenti üç merkeze bölerek her mer400 mikrogram/metreküp olarak kezde alınacak önlemleri ayrı aybelirlenen birinci uyarı kademesi n kararlaştırdı. Kaloriferlerin saoranına yaklaştı. Ankara'da ön bah ve akşam yakılacağı saatleri ceki gün ortalama 233 mikrog belirledi. Hava sıcaklığının 15 deram/metreküp olarak ölçülen du receyi geçtiği günlerde kaloriferman miktan dün, 349 mikrog lerin yakılmasım yasaklarken, ateşci belgesi oimayan kapıcıların ram/metreküpe yükseldi. Çevre Genel Müdürlüğü yetki kalorifer yakmaması için yönetilileri, havadaki kirliliğin birinci cilerin uyarılmasını kararlaştırdı. uyan kademesine ulaştığı durumlarda, soba ve kaloriferleri yakma saatlerinin değiştirilmesi ve belirli saatler arasında yakılması gerektiğini belirttiler. Yetkililer, soba ve kaloriferlerin sabah 06.0007.00 veya 05.3006.30, öğleden sonra ise saat 17.0018.00 arasında yakılması gCTektiğini bildirdiler. İzmir İzmir Cumhuriyet Ege Bürosunun haberine göre İzmir'de de hava kiriiliği tehlikeli boyutlara ulaştı. Özellikle trafık, sanayi ve konutların yoğunlastığı Alsancak, Karşıyaka, Konak, Gümrük Meydanı, Sirgeli Kavşaği, İkiçeşmelik, Çankaya gibi semtlerde sabah ve akşam saatlerinde kirlilik gözle görülür hale geliyor. İzmir'de son birkaç yıldır kış aylannda kirlilik, kentin üzerine çöken koyu renkli bir kirlilik bulutu şeklinde giderek artıyor. Uzmanlar, hava kalitesi standartlanyla karşılaştınldığında kükürtdioksit ve partiküller açısmdan yapılan ölçümler sonucunda elde edilen değerlerin, "kirliliğin bdirgin bir şekilde hissedilir halde bulunmadığı 19831985 yıllannda bile pek olumlu olmadığım" anımsatıyorlar. 1986 yılından bu yana da hava kiriiliği yoğunlaşarak ve yaygınlaşarak toplumun sorunları arasında üst düzeyde bir öncelik kazandı. Bursa'nın umudu lodos (Baştarafı 1. Sayfada) larının çok sık yaşandığını söyleyerek "Ancak size şunu söyleyebilirim ki son bir hafta içinde isimlerini veremeyeceğim 58. 66 ve 60 yaşlannda 3 hastamız kronik bronşit tanısıyla servise başvurdular ve kalp yetmezliğinden ölduler. Bu ölumler hava kiriiliği ile direkt ilişkiliydi" diye konuştu. zumlenecek? Çözüm, Bursa yetkililerinin yaptığı soba ve kalorifer yakılmasım önleyerek özellikle çocuk ve yaşlıları soğukta bırakmak mı? Ama ilgililer hava kirliliğinde konut ısıtma payının yüzde 20'nin altında olduğunu söylüyorlar. Dolayısıyla "soğukta yaşam" kirliliğin doğrudan sorumlusu oimayan bireyleri anlamsız bir şekilde cezalandırmaktan öteye gitmiyor. İstanbul İstanbul Haber Servisimiz'in haberine göre İstanbul'da egzoz ve bacalardan çıkan zehirler büyük bir tehlike olarak havayı kirletmeyi sürdürüyor. Dün "günlük giineşlik" saatler geçiren Istanbul'un bazı semtlerinde kirli haHacettepe Üniversitesi Halk va kendini "açıkseçik" gösterdi. Sağlığı Ana Bilim Dalı öğretim Hıfzıssıhha Müdürlüğü'nün yaptığı kükürt dioksit (SO 2 ) ve partikül madde (duman) olçümleri ise Dunya Sağiık Örgütü'nün sınır değerlerinin üzerinde seyrediyor. Berberoğlu, SHP'den istifa etti Kuşadası için Ozal'ın 'olur'u bekleniyor VEFAT VE BAŞSAGUGI Şirketimizin Genel Müdürü, Sayın Zeki Döşlüoğlu'nun Kayınvalideleri, Muhterem Hanımefendi, FEVZİYE GÜRKAN 19 Ocak 1989 günü hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 20 Ocak 1989 Cuma günü (bugün) Ankara Hacıbayram Camii'nde öğle namazını müteakip toprağa verilecektir. Yakınlarına Başsağlığı Merhumeye Allah'tan rahmet dileriz. \ATIRIM FİNANSMAN ANONÎM ŞİRKETİ KUŞADASI (Cumhuriyet) Kuşadası'nın SHP'li Belediye Başkanı Engin Berberoğlu, aday gosterilmeyeceğinin kesinleşmesi üzerine dun partisinden istifa etti. ANAP'a geçerek belediye başkan adayı gösterileceği belirtilen Berberoğlu'nun bu tavrına A N A P yönetim kadrolarında "Başbakan Özal ne derse o olur" yorumu getirilirken tabanın tepki gösterdiği gorüldü. SHP Genel Merkezi'nin Kuşadası'nda merkez yoklaması kararını antidemokratik bulan Berberoğlu, "Sanki yüz kızartıcı suctan ceza mı aldım? Neden velo edildim. Bu sorulann soraut bir cevabını alamadım. Bir komploya kurban gillim" dedi. ANAP'lı birçok uye, Berberoğlu'nun atanmak için ANAP'a girmesini eleştirerek "Belediye başkanı olma hırsı içinde bulunarak partisinden istifa eden Berberoğlu bir gün ANAP'ı da yan yolda bırakır" biçiminde konuştular. Hava Kalitesini Koruma Yönetmeliği'nin Dünya Sağiık Örgütü'nün değerlerini gözönüne alarak saptadığı "Kış Sezonu Ortalaması Sınır Değerleri" ne göre l metreküp havada en fazla 250 miligram olması gereken kükürt dioksit oranı aralık 1988'de İstanbul genelinde 287 tnikrogram olarak ölçüldü. Bu oran Avrupa yakası için 320 mikrogram/metreküpe kadar yükseldi. Bu arada İstanbul'da yazkış yoğun olarak yaşanan trafikten kaynaklanan hava kiriiliği ise ölçülmediği için, egzozlardan çıkan ve insan sağlığına zararlı olan karbonmonoksit, kurşun gibi zehirlerin Istanbul'un havasındaki oranlan bilinmiyor. Hava kirliliğini yalnızca ısınmadan kaynaklanan SO, ve partikül madde olarak gören zihniyeti eleştiren SHP Tekirdağ Milletvekili ve Meclis Çevre Araştırma Komisyonu üyesi Güneş Gürseler, aralık ayında konuyla ilgili Meclise verdiği önergenin yanıtını hâlâ alamadığını belirterek şunları söyledi: lsınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin varlığı bir gerçektir. Ama en az onun kadar tehlikeli olan ve giderek daha tehlikeli olmaya başlayan ulaşımdan kaynaklanan hava kiriiliği de vardır. Bunu sürekli gözardı ediyorlar. Ya okulları kapatmak? 11 Hıfzıssıhha Kurulu, çocuklann sağUludağ Cniversitesi Tıp Fakul lığını korumak için bu önlemleri tesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim aldığını belirtiyor. Ancak televizDalı Başkanı Prof. Dr. Nihat Öz yonda yayımlanmayan, halka da yardımcı. kirlilikle ilgili olarak açık şekilde duyurulmayan bu önşunları söyledi: lemlerle 2 gundur çocuklar, kirli "Bursa'da kükürt dioksit ora sokaklarda başıboş biçimde okunının 1580'e yükseldiğini biz ga la gidip geri dönüyorlar. zetelerden öğreniyoruz. Bu konuFabrikalann yuzde 50 kapasida bize bir açıklama gelmivor. teyle çahşmasına gelince, uzmanAynca yapılan toplantılara da çalar, etkili ve olumlu bir yöntem olğırılmıyorum. Bu konuyu 10 yıl duğunu belirtiyorlar. Ancak iplik önce yetkililere söylemiştim. Şimhammaddesi bulamayan Bursa sadi sadece hastalanmı uyarmaktan nayısinin bugünlerde zaten yüzde başka bir şe> yapamıyorum. Bu 50 kapasitenin altında. hatta yüznedenle kliniğimize gelen hasta sade 25'ir. altında çalıştığı belirtiliErzurum yısında da önemli oranda artış olyor. Aynca bir kısım fabrikalar du." aynı nedenle, bir ay süreyle tamaErzurum muhabirimiz Mehmet Bursa Büyükşehir Belediyesi, men kapanmış durumda. Gültekin'in bildirdiğine göre kentte kış aylarında fosil kökenli ya çeşitli işyeri ve apartman yönetiTrafiğin kısıtlanması da egzoz kıtların yakılması, atmosferde aşı cisi hakkında, "muhtelif suçlar gazlarının yarattığı kirliliğin öndan toplam 68 zabıt varakası" rı derecede kirlenmelere yol açılenmesi açısından olumlu olarak yor. Erzurum'un etrafının dağlar duzenlediğini basına açıkladı. değerlendiriliyor. Ama trafik kıla çevrili oluşu, uzun bir süre ısınsıtlamasının keyfi bir şekilde yamaya duyulan gereksinim, nispi "Çare: Lodos duası" pıldığı, polisin. "Bak ceza keserim nemin fazla, hava sirkülasyonuha!" şeklinde tehditlerin ötesine Geçmişte lodosun surükleyip gitmediği gözleniyor. Trafikten tanun genelde düşük olması, yerleşim birimlerinin çarpıklığı, yakıt götürdüğü kirli hava, bugün, mamen >asaklandığı söylenen özel ların fiziksel ve kimyasal arıtma "Organıze Sanayi BölgesP'nin otolar ise sokaklarda, caddelerde yapılmadan kullamlması, hava kirli havası ile birlikte deniz yo "vızır vızır" dolaşıyor. kirliliğinin oluşmasında onemli nunden gelen ruzgârla Bursa'nın üzerinde toplanıyor. Son yıllarda Belediye Başkanı rol oynuyor. şehir plancılannın tavsiyesine Atatürk Üniversitesi Çevre SoBursa'da yoktu uyulmadan yapılan yüksek binarunlan Araştırma Merkezi ile Mülar da lodos rüzgânnın kente giBursa'da hava kirliliğine karşı hendislik Fakültesi'ne bağlı Çevrip kirli hava kütlesini uzağa sü yetkililer arasında en büyük dure Mühendisliği kentin 5 ayn yerüklemesini önlüyor. Yani Bursa' yarlıhğı valiliğin gosterdiği dikkati rinde ölçüm istasyonlan kurdu. da bugünkü tehlikenin geçmesi ta çekiyor. Buna karşıhk Bursa BüAraştırma Meıkezi Müdüru mamen doğaya kaldı. yükşehir Belediye Başkanı Ekrera Prof.Dr. Orhan Özbay şunları Meteorolojik şartlar düzelme Barışık'ın alarmın verildiği öncesöylüyor: "Bu yılın ocak ayının ölçülen dikçe havadaki kükürt dioksit ve ki gunun öğleden sonrasında, tzmir"e, Başbakan Turgut Özal'ın değerlerine ait kükürt dioksit or duman oranlarının düşmesi bekbelediye başkanları için yaptığı, talama 229 mikrogram metreküp lenmiyor. Meteoroloji, en az pazartesi gününe kadar bugünkü "yerel seçim toplantısı"na gittiği tür. Bu oran geçen yıl 452 idi. Bu koşullann devam edeceğini büdi öğrenildi. Barışık, dun öğleden yıl yaklaşık yüzde 50 altında olriyor. Doktorlar bu durumda has sonra saat 14.30 sıralannda makamasına karşın 1989 kükürt dioktanelere akmın artabileceği, ölüm mına geri dondü. sit değerleri tüm olarak hava kirolaylarının çoğalabileceği konuliliği açısından onemini konımaksunda kamuoyunu uyarıyorlar. Kentten kaçış tadır. Sonuç olarak Erzurum'da Bursa Valisi Erdoğan Şahinoğlu hava kiriiliği etkili ve önemli bir da Cumhuriyet muhabirinin, Hava kiriiliği nedeniyle Bursa1 sorun olmaya devam etmektedir." "Yani bu durumda işimiz Allah'a nın sayfiye yerlerinde yazlıkları mı kaldı" sorusunu, "Evet, kısa olan bazı vatandaşların kenti terk Yozgat dönemde sizin dediğiniz gibi ettikleri belirlendi. Okullann da pazartesi gunüne kadar tatil edilYozgat muhabirimiz Seyfi Çe oluyor" şeklinde yanıtladı. mesinden yararlanan çok sayıda likkaya da haberinde Yozgat gibi Bursa'daki meslek kuruluşları küçük, ama gelişmekte olan yer başkanları ise, "Kısa vadede lo Bursalının Mudanya, Burgaz, Güleşim birimlerindeki hava kirlili dos duasına çıkmaktan başka çare zelyah, Kurşunlu, Küçükkumla, Kumsas, Gemlik ve Tirilye gibi ğinin artmasına dikkat çekti. Yoz kalmadı" diyorlar. yazlıkların yoğun olduğu bölgelegat'ın sorunu da kaliteli yakacak Bur*a meslek odaları temsilci re akın ettikleri gozlendi. ve ehliyetli kalorifercilerin olmaleri bundan 6 ay önce, 5 Haziran Sadece Gemlik. Guzelyalı ve masıyla ozetlenebiliyor. Bugüne Dünya Çevre Günü'nde bugün Mudanya'daki yazlıklarda yaz aykadar sadece belediye zabıtası deyaşanmakta olan lehlikeyi öne sü larında toplam 300 bin kişinin tanetimine terk edilen kalorifer yarüp yetkilileri ve kamuoyunu til yaptığı biliniyor. kışının denetimi zabıtanın 15 uyarmışlard;. Ancak 16 ocakta ilk maddelik "talimatname" hazırlakez kirlilik ölçümlerinin çok yük Hava durumu: yıp apartman yöneticilerine göıısek çıkmasına kadar hiçbir önlem Yağmur beklenmiyor dermesiyle sınırlı kalmış. Ama kaalınmadı. Olayın ne kadar ciddi loriferciler bildiklerini okumaya olduğu, TMMOB'ye bağlı oda Bursa'da bugünlerde yağacak devam etmişler. İl Sağiık Muduryetkililerinin dün basına açık ola bir yağmurun "asit yağmuru"na lüğü'nden bir yetkili kirlilik için rak toplanan il koordinasyon ku dönuşeceği \e özellikle bilkiler "Bugüne kadar Hıfzıssıhha Kururulunda şu açıklamayla dile ge üzerinde etkih olabileceği belirtillu hemen hemen hiç toplanıp kotirildi: di. Ancak Bursa Meteoroloji Münuyu tartışmamtş" diyor. Kurulun "Bugün Bursa'daki kirlilik öl dürlüğu ilgilileri, hava kiriiliği \e bundan sonra heı ay ve olağanüstü durumlarda toplanacağını da çümlerinden 3 kat daha aşağısın sisin bölgeyi eıkisi altında bulunbildiren ayr.ı yetkili, ölçümün ya da varılan değerlerle, 1987 yılın duran yüksek basınçtan ka\nakpıldığı bölgede iki fınn bulunması da komşumuz Atina'da havada landığını ve yağmur yağması olanedeniyle sağlıklı bir sonuç alına belirlenen 500800 mikrog sılığının bulunmadığını belirttiler. madığını ve ölçum merkezinin ye ram melreküp kükürt dioksit ga İlgililer, dun Bursa'da hava sıcakrinin değiştirileceğini sözlerine ek zından bin kişinin topluca oldu lığının günduz + 4 , gece ise 01 dolavlarında gerçekleştiğini, buğünü bilginize sunanz." liyor. gun de gündüz hava sıcaklığının 10 derece, gece de 2 ile +1 dereEskişehir Yetersiz önlemler celeri arasında değişeceeini bildirEskişehir muhabirimiz Önder Bursa'da hava kiriiliği nasıl çö diler. "10 yıldır yetkilileri uyarıyoruz"