Katalog

20 OCAK 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/ll TÜRKlYEUen ALTINDÖVIZ SERBEST PİYASADA DÜN Dolar (satış) 1877 TÜSIAD: Hükümet başamsız Ekonomi Servisi Jürk Sanayici ve Işadamları Derneği (TÜSİAD), hükümete "kınk n o t " verdi. TÜSİAD, hükümetin, büyüme hızı, istihdam, fiyat istikrarı, dış ticaret ve cari işlemler bilanço dengesi ile gelir dağılımlanndan oluşan beş temel ekonomik politika amacının gerçekleştirilmesinde "başansız" kaldığını vurguladı. TÜSİAD'ın "1989 Yılına Girerken Türk Ekonomisi" başlıklı raporu yayımlandı. Öneri ve eleştirilerir. sık sık yer aldığı raporun girişinde, hükümetin 1988 uygulamalarının bir genel değerlendirmesi yapıldı. Büyüme hızı, istihdam, fiyat istikrarı, dış ticaret ve cari işlemler bilançosunda denge ile gelir dağılımı ile ilgili gelişmelerin izlenen ekonomi politikaları için "genel kabul gören gostergeler" olduğu vurgulanan raporda bu konuda şu değerlendirme yapıldı: "Sadece, sağlam finansman kaynaklanna dayanan ve istikrar içinde uygulanan bir ekonomi politikası bu beş amacı bir arada gerçekleştirebilir. Türk ekonomisi 1988 yılı sonu itibanyla bu beş amacı bir arada gerçekleştirme konusunda başarılı değildir. Yüksek büyüme ve bununla ilgili olarak nispeten yüksek bir istihdam oranı sağlanmıştır. Ticaret bilançosu açıklan degişmemiş, fakat toplam ticaret hacminin GSYtH'nin oranı olarak azalmıştır. Geriye kalan iki amaçta ise başansızlık göze çarpmaktadır. Fiyal istikran sağlanamamış, 1987 yılının mart ayından 1988 yılı sonuna kadar 22 aydan beri enflasyon önetnli ölçüde bir hızlanma göstermiştir. Gelir dagılımtndaki eşitsizlikler ise enflasyonun hızlanmasına paralel olarak artmıştır." Raporun, 1989 yılına ilişkin tahminler bölümünde ise TÜSİAD yönetiminin ve üyelerinin öngörüleri ayrı ayrı belirtildi. TÜSİAD'ın 1989 yılına ilişkin tahminleri arasmda, ortalama dolar kurunun bu yıl 2526 lira olacağı, enflasyonun da yüzde 64.7 olarak gerçekleşeceği belirtildi. Büyüme hızının da yüzde 5.2 olarak gerçekleşeceğini öngören TÜSİAD, ihracatın 12.8 milyar dolar, ithalatın da 15.2 milyar dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Marfc (satış) 1008 Ata U r a (satş) 163.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (dövız alış) 1863.41. Dolar (efektif satış) 1886.00 Marfc (dövız alış) 993.55 Mark (etektif satış) İnterbank faizi: 1005.60 %75 " J » 8 9 Yılına Girerken Türk Ekonomisi"raporunda TÜSİAD, hükümetin büyüme hızı, istihdam, fiyat istikrarı, dış ticaret ve cari işlemler bilançosu ile gelir dağılımı hedeflerinin bir arada gerçekleştirilmesi açısından başansız olduğunu belirtiyor. TÜSİAD'dan ekonomi kurmaylarına öneriler 1) tş tayatım ilgüendiren yasaiar TBMM'ye sunulmadan, karar kesinleşmeden önce konu ile ilgili özel sektör kuruluşlanna açıklanarak görüşlerinin alınması usulünün bir prensip haline getirilmesi uygun olur. 2) Topluma ait ekonomik bilgi ve istatıstikler, özellikle konjonktürle ilgili geüşmeler, kamuoyundan ve özel sektör kuruluşlarından esirgenmemelidir. 3) Hızlı kalkınma için enflasyonun sürdürülmesi gibi bilimsei bir zorunluluk yoktur. Kaidı ki, sanayi ve iş hayatının sağlıkh gelişmesi ve orta sınıfın takviyesi için fiyat istikranmn devam etmesi ilk şarttır. 4) T.C. Merkez Bankası yönetiminin gılnlük siyaset dışında tutulmast ve özerk bir statüye kavuşturulması düşünülmelidir. 5) Serbest teşebbüs, rekabet ve fırsat eşitliğini engeüeyen kamu ve özel sekıör tekelleriyle mücadele etme ve sermaye, mal, hizmet ve işgücü piyasalarmı oluşturarak etkenlikle çalıştırma devietin esas görevleri arasındadır. 6) Her türlü fiyat ve gelirler eşit rekabet koşultarı içinde piyasada oluşmalı ve uyguiartan ekonomi politikaları kesiniikle girişimciler arasmda ayrıcahk yaratmamalıdır. 7) Dcvlet bütçe ve gelirleri, KfT'ler, mahalli idareler, en etkin biçimde ve tasarrufla yönetilmelidir. Yatırım hedeflerinin gerçek kaynak sağlanmadan enflasyonist araçlarla arttırılması, AT ile bütünleşmeyi ve piyasa ekonomisinde gelinen bugfinkü aşamayı oiumsuz etkileyebilir. 8) Daha etken bir bütçe yönetimi için kamu kurumlannda sıfır tabanlı bütçe, vergilerde daha yaygın gelir vergisi uygulamaları yürürlüğe konulmalıdır. Vergi toplanması ve denetimini en az masrafla sağlayan serbest mali müşaviriik kurumunun en kısa zamanda organize edilmesi lazımdır. 9) Bütçe prensiplerine aykırı bulunan ve yaygın hale getirilen fon uygulamalarına son verilmelidir. 10) îstişari nitelikte ve yüksek seviyede bir "ekonomik ve sosyal konsey" kurulması orta vadede piyasa ekonomisi hedeflerine uiaşıiması ve özellikk ekonomik istikrann tesisi açısından yararlı olacaktır. lının ilk yansında enflasyon oranını yüzde 90.0'da tutabilir. Enflasyon oranı ile nominal gelir artışı arasındaki fark büyüdüğü ölçüde, fakirleşme de o kadar süratle artacaktır. Toplum "Okey" Diyecek mi? Türkiye galiba ilginç bir noktaya yaklaşıyor. Sanki bir yıl içinde ilginç değişiKlikler yaşanacak Türkiye'de, kozlar yeniden paylaşılacak gibi bir hava var. Belki de bana öyle geliyor. 1989 yılı için tahmin yürütürken aklagelen olası gelişmelerin hız kazanarak Türkiye'nin gündeminde her geçen gün daha üst sıralara yükseldiği görülüyor. Bu da heyecanı arttırıyor. Nedir bu geüşmeler? Hemen aklıma geliverenleri özetlemeye çatışaytm. • iç piyasada daralan talep ve iktidarın "küçülmeyen batar" uyarıları pek çok firmayı üretimini kısmaya itti. Kredi faizlerinin el yaktığı bir ortamda kimse satamayacağı mal stoklarıyla başbaşa kalmak ve stok finansmanına girmek istemiyor. • Firmalar üretimlerini düşürürken işçi çıkartmaya yoneliyorlar. 1980 sonrasında yaşanan daralma döneminden farklı olarak bu kez işçi çıkartma yasağı da yok. iç pazardaki durgunluğun sürmesi halînde üretimini düşürecek firmaların işçi çıkartmaya devam etmeleri ve işten çıkarılanların sayısının hızla artması beklenebilir. Ayrıca başta konut sektörü olmak üzere çeşitli hizmet sektörlerinde, iç talebin canlı olduğu ortamda yaratılan ek işlerin, geçici işlerin de iş arayanlar için umut kapısı olmaktan çıkacağı anlaşılıyor. • Üretimi kısmak, işçi çıkartmak gibi önlemlerle ayakta kalamayacağını kestiren, firmasının geleceğinı güvenceye alacak sermaye gücünden yoksun olduğunu hisseden ya da Türkiye'nin koşullarında sanayicilik yapmaktan bıkan kişilerin firmalarını yabancı alıcılara sattıkları görülüyor. Yabancılarla gerçekleşen butün evlilikler bu türden değil, ama sayıları hızla artan yabancılarla evliliklerde bu gibi motiflerin ağır bastığı anlaşılıyor Türk sanayicisinde genel olarak teslimiyet duygusunun ağır bastığı gözleniyor. Bu hava içinde Türk sanayiinin köşebaşları yabancıların eline geçiyor ve bu eğilimin süreceği sanılıyor. • Sermaye güçleri ve firma boyutları yetersiz kaldığı için ayakta durma şansı azalan firmaların daha büyük yerli firmalarca satın alınmaları da söz konusu. Bunun örneklerini de sanıyorum yaşayacağız ve Türk sanayiinin büyük grupların elinde daha da yoğunlaşacağır.ı görebileceğiz. • KİT'İerin "özelleştirme" adı altında ve büyük paketler halinde yabancı alıcılara satılmasına başlandı. Bu eğilim çarpıcı yeni örneklerle sürebilir ve KİT'lerı halka satmanın olanaksız göründüğü bir ortamda bunların bazıları yabancı alıcıların eline geçebilir Türkiye'nin sanayileşme atılımında birer efsane olan bazı kuruluşlar, bazen bizim için pek de elverişli olmayan şartlarla, yabancıların eline geçebilir • Tabii bütün bu kombinezonlara girmeyi başaramayarak iflas bayrağını çeken firmalar da olabilir. Hükümet ısrarla bunları kurtarmayacağını belirttiğine göre batan batacak ve bu da işsizler ordusuna yeni ilaveler yapılması anlamına gelecek. • Durgunluğun sürdüğü, işsizliğin arttığı bir ortamda enflasyon da beklenen hızda düşmeyebilir Öncelikle oorç ödemelerinden kaynaklanan kamu açıklan kapatılamazsa enflasyon cephesinde başarı sağlanamayabilir Durgunluk ve işsizlikle yüksek enflasyon bir arada yaşanabilir. • Meclis'teki iktidar ve muhalefet grupları bu gelişmelere karşı çıktıkları ölçüde dışlanabilir: önemli kararlar daha büyük ölçüde "Konuf'ta verilebilir; "hanedan"ın tantanalı yaşamı daha da gösterişli boyutlar kazanabilir; bürokrasi daha da fazla dışlanarak yetkiler bürokrasiye dıştan aşılanan "bypass"çılara kullandırılabilir. Bütün bunlar iyi midir, kötü müdür? Böyle bir tablodan nasıl bir Türkiye çıkar? Büyük bir çalkantı yaşandıktan sonra her şey daha iyi yerli yerine oturur, daha sağlıkh bir ekonomiye mi kavuşmuş oluruz? Bu yazıda bu tartışmaya girmek istemıyorum. Burada sormak istediğim sorular şuntar: Acaba Türk halkı bu gelişmelere razı olacak, "okey" diyecek mi? "Yüksek enflasyona alıştık, biraz da işsizlik artsın bakalım" diyebilecek mi? "Fabrikalanmızı yabancılar kapatıyormuş, daha iyi işletecekse kapatsın, bana ne" diye düşünebilecek mi? "Ata yadigârı KİT'leri yabancılar alıyormuş, parayı veren düdüğü çalar". rahatlığında olabilecek mi? Bazı firmalar batıyor ya da büyük grupların eline geçiyor diye oralı olmayacak mı? "Hanedan"ın saltanatını. 'olur böyle şeyler" diyerek izlemeye devam edecek mi? Doğrusunu ısterseniz ben bu soruların cevaplarını bilmiyorum ve kestirmekte de zorluk çekiyorum. Hızla değişen toplumumuzdaki tepkileri. eğılimleri ölçmek son derece zor, basit bazı saptırmalarla toplumun tepkilerini etkilemek ise oldukça Kolay. Sayın Özal da sanıyorum her şeyden fazla buna güveniyor ve her biri kendi çapında birer şok yaratabilecek bu gelişmeler yaşanırken toplumdaki tepkileri, "idare edebileceğini" düşünüyor. Bunu başarabilirse belki de yeni bir ufuk açılacak Sayın Özal'ın önünde. Başaramazsa belki de yolun sonuna gelmiş olacak. Bu nedenle ilginç bir döneme girdiğimizi düşünüyorum. ANKARA (A A) özelleştirme işlemleri tamamlanarak yüzde 70'lik hissesi Sas Service Partner firmasına satılan Uçak Servisi AŞ (USAŞ), kuruluş aşamasındaki Türk Hava Taşımaalığı Şirketi'ne(THT) yüzde 1 'lik payla ortak oluyor. Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı idaresi yetkililerinden aldığı bilgiye göre, USAŞ'm, THT'ye ortak olması ekim aymda kararlaştırıldı. Bu durum, USAŞ'ı satın almak için başvuran şirketlere de bildirildi. USAŞ ın ortaklığı 1989 yılını kim, nasıl görüyor? TÜSİAD TÜSİAD •«eomi uyeteri Hikümet GSMH imalat sanayii Sabit sermaye yat. thracaî (milyar S) Ithalat (milyar S) Drjviz kuru (ortalama) TLJ« 5.2 7.1 4.8 12.8 15.2 2526 5.0 8.0 3.0 13.0 17.0 3000' 1750 2.0 50.0 5.0 126 16.3 2170 1.6 49.0 TL/DM işçi dövizi (milyar S) Oış burç (milyar $) Enflasyon oranı (%) Toplam vergi geliri artışı (%) Bütçe açığı topiamı (milyar TL) yıl sonu 647 60.0 55.0 5600 672 4 850 Emisytm 4.6 trilyrm ANKARA (ANKA) Emisyon hacmi, yılbaşından 18 ocağa kadar geçen dönemde 242.7 milyar lira genişleyerek 4 trilyon 621.5 milyar liraya yükseldi. Emisyon 2 ocakta 4 trilyon 378.8 milyar lira olarak açıklanmıştı. Merkez Bankası verilerine göre, emisyon hacmi ]8 ocakta bir önceki güne göre 81.2 milyar lira, ocak ayı içinde en yüksek düzeyine ulaştığı 16 ocağa göre ise 81.5 milyar lira geriledi. Emisyon 17 ocakta 4 trilyon 702.7 milyar, 16 ocakta 4 trilyon 703 milyar lira oldu. büyüme hızının yüzde 3.1, sanayide yüzde 7.1, hizmetlerde de yüzde 5.4 olacağı tahmin edilmektedir. • Resesyon: İmalat sanayii alt sektörlerinin çoğunda 1988 yılının ikinci çeyreğinde bir resesyon başlamıştır. Resesyonun bir süre daha devam etmesi beklenmektedir. da 2500 lira olacak. Bu yıl bütçe acığının İnşaat sektöründe 1988 yılında başlayan da 5.6 trilyon liraya tırmanacağını öngö resesyon daha da şiddetlenerek 1989 yılınren TÜSİAD üyeleri, bu rakamın 1990 yı da da devam edecektir. lında 7 trilyon lirayı bulacağını öngördü• Gelir dağılımı: Geiir dağılımındaki ler. TÜSİAD üyeleri, büyüme hızının ise eşitsizlikler 1984/88 döneminde nispeten bu yıl ve önümüzdeki yıl yüzde 5.0 olarak büyük artış gösterdi. Emek gelirlerinin reel gerçekleşmesini bekliyorlar. olarak azaldığı bir dönemde, sermaye geTÜSİAD raporunda, çeşitli konularda lirleri reel olarak arttı. Enflasyon oranının yükselmesi, ücret, maaş ve tarımsal gesaptanan görüşler de şöyle sıralandı: • Büyüme hızı: Ekonomide büyüme hı lirlerin azalma seyrini şiddetlendirdi. • Enflasyon: Enflasyonun gecikmeli etzının 1989 yılında da yüzde 5.2 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Tarımda kileri ve enflasyonist beklentiler, 1989 yıTÜSİAD üyeleri arasında yapılan ankete göre de üyeler bu yıl sonunda doların 3000 liraya, markın da 1750 liraya yükseleceğini tahmin ettiler. Dolann 1990 yılı sonunda da 4200 liraya çıkacağını öngören TÜSİAD iiyelerine göre aynı tarihte mark Genel kurul bugün Öte yandan TÜSİAD'ın 19. Olağan Genel Kurulu bugün toplanıyor. Etap Marmara Oteli'nde toplanacak genel kurulda, Ömer Dinçkök'ten boşalacak başkanlığa tek aday olarak gösterilen Cem Boyner'in seçilmesine kesin gözüyle bakıhyor. Genel kurulda yönetim kurulunun da şu isimlerden oluşması bekleniyor: Bülent Eczacıbaşı, Halis Komilı, Ersin Jaralyalı, Güler Sabancı, Haluk Özsaruhân, Vural Akışık, Yıldırım Aktürk, Yüksel Pulat ve Erkut Yucaoğlu. Sermaye piyusası ve özel sektör ANKARA (ANKA) Şirketlerin sermaye piyasasından kaynak kullanımı 1988 yılında bir önceki yıla göre reel olarak azaldı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 1988 yılında 334 şirkete toplam 1 trilyon 137.5 milyar liralık menkul kıymet ihraç izni verdi. Bir önceki yıl ise 375 şirkete 682.5 milyar liralık izin verilmişti. Böytece, sermaye piyasasından kaynak kullanan şirket sayısı yüzde 41 azahrken, kullandıkları kaynak yüzde 66.7 oramnda arttı. Türk işadamları Londra yolcusu 1 kuzsye doğnı OPEC üyelerinin üretımı Kısma anlaşmasına uyacakları yönündeki inanış guçlenince, petrol fiyatları 19 dolar sınınnı aştı. 700 milyon dolarhk ihale Lockheed'in ANKARA (ANKA) Özal hükümetinin geliştirdiği "yapişletdevret" modeli çerçevesinde, yapımı öngörülen üçüncü büyük proje olan 650700 milyon dolarhk Atatürk Havaalanı Dünya Ticaret Merkezi projesine ilişkin ihalede, ABD'li Lockheed Air Terminalsfirmasıbirinci oldu. Dolar ve petrol tırmanıyor Petrolün varili 19 dolarhk psikolojik sınırı aşarken, ABD dış ticaret acığının yüksek çıkmasma rağmen dolar 1.87 markı geçti. Ekonomi Servisi üluslararası borsalarda, oiumsuz göstergelere rağmen dolar değer kazanmaya devam ederken, petrol fiyatları varil başına 19 dolarhk 'psikolojik sının' geçti. ABD'nin dış ticaret açığı büyiidükçe doların değer yitirmesi yolundaki genel piyasa eğilimi bu kez çalışmadı. Borsacılar, önceki gün ABD'nin kasım ayı dış ticaret açığını 11.1 milyar dolar civarında bekliyorlardı. Ancak ABD Ticaret Bakanlığı kasım ayı dış ticaret acığının bir önceki aya göre yüzde 22 artarak 12.51 milyar dolara çıktığım açıkladı. Londra'da borsacılar beklenenden kötü bu rakama, önce küçük miktarlarda dolar satışı ile yanıt verdiler. Ancak ilk anda 1.8622 marktan 1.8575 marka gerileyen dolar, daha sonra değer kazanmaya başladı. ABD, F. Almanya, Fransa ve İtalya merkez bankalarının piyasalara müdahale ederek dolar satmalarına rağmen, Londra'da dolar günü 1.8705 mark değer kazanarak kapadı. Oiumsuz ticaret açığı rakamı New York'ta da doların değer kazanmasını önleyemedi. Merkez bankalannın müdahalesine rağmen, dolar bir önceki günkü 1.8495 marklık değeri küçük çapta değer yitirerek 4.2 ne karşılık önceki gün 1.8721 mar dolardan işlem gördü. ka yükseldi. ABD'de petrol üretimine ilişkin oiumsuz rakamlar ve Petrol İhraç Bir bankacı "Ticaret rakamlaEden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) nnı dikkate almadığımız ilk ve son 1989'da üretim kotalarına uyacagün" diye konuşurken uzmanlar, ğı yolundaki beklentilerin güçlendolann değer kazanacağına ilişkin mesi üzerine petrol fiyatlannın ibbeklentilerinin oiumsuz dış ticaret açığı rakamından da etkilen resi hızla kuzeye doğru yöneliyor. mediğini söylediler. Uzmanlar, New York'ta, ojıceki gün ABD'özellikle büyük çaplı alıcıların pi nin Batı Teksas türü petrolünün yasaya girmesiyle, satıcılann da varili 19 dolarhk "psikolojik vazgeçerek dolar almaya başladık sının" geçerek son 14 ayın en yüklarıru belirttiler. Dolar önceki gün sek değerine ulaştı. Uzmanlar, petrol fiyatlarındaki artışı OPEC New York'ta 128.84 yene çıktı. üyelerinin 1 ocaktan itibaren yüABD Doları dün Londra'da rürlüğe giren üretimi kısma anlaşyaklaşık yarım fenik değer yitire masına uyacakları yolundaki inarek 1.8665 marka geriledi. fokyo 1 nışın petrol piyasalarında güçlenda ise 1.3 yen değer kazanarak mesine bağlıyorlar. Ayrıca ABD129.20 yene çıktı. Altının onsu da nin petrol üretimindeki düşüşle birlikte, petrol ithalatının da arttığının açıklanması, petrol fiyatlarırun tırmanmasında etkili oldu. New York Borsası'nda önceki gün Batı Teksas iürü petrolün varili 31 ümüyle durduran kurumların, cent değer kazanarak 19.26 dolabu durumlarını vergi dairesine bil ra çıktı. dirmiş olsalar da geçici vergi ödeyecekİeri belirtildi. Bu arada Tahtakale'de ABD Kurumlar Vergisi mükeflefleri, Doları 2 lira değer kazanarak 1877 1989 yılı içinde verilecek beyan liraya çıktı. Merkez Bankası ise name dönemine kadar geçen ay doların bugün geçerli olacak efekların her biri için, 1987'ye ait ku tif satış kurunu 8 lira arttırarak rum kazancı üzerinden hesapla 1886 liraya çıkardı. Tahtakale'de nan Kurumlar Vergisi'nin 12'de mark 7 lira değer yitirerek 1008 lil'ini geçici vergi olarak hesapla raya düşerken Merkez Bankası vacaklar. mark kurunu 5 lira düşürdü. Ulnslararası borsalarda büyük hareketlenme yaşanıyor LONDRA (Cumhuriyet) Ingiltere ile Türkiye arasında ticari ve sınai işbirliğini arttırmayı amaçlayan "Türkİngiliz îşadamları Konseyi"nin toplantısı 23 ocakta Londra yakınlarında Windsor'da yapılacak. 25 ocakta da Londra'da bir gün sürecek ayrı bir toplantıda Türkiye ve İngiltere arasındaki ticari ve sınai sorunlar tartışılacak. Toplantıya, İngiliz işadamları adına "Ingiltere Sanayi Konfederasyonu"nun (CB1) Türkiye'yi mart 1988'de ziyaret eden heyetinin başkanı "Martin Laing", Türk işadamları adına da Ege Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Mansur ortaklaşa başkanlık edecekler. Toplantıyı İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi "Timothy Daunt" ve Türkiye'nin Londra Büyükelçisi "Nurver Nures" de izleyecekler. Türkiye'den Devlet Planlama Teşkilatı Başkanı Ali Tigrel başta o!mak üzere. çok sayıda işadamı ve bürokrat da toplantıya davetli. Konsey çalışmaları 27 ocağa kadar sürecek. "Türkİngiliz İşadamları Konseyi" İngiltere ile Türkiye arasında son yıllarda artan ekonomik ilişkileri gözden geçirmek, yatırım olanaklarını araştırmak ve bu konuda gerekli girişimlerde bulunmak amacıyla kuruldu. "İngiliz Sanayi Konfederasyonu" heyetinin geçen yıl mart aymda Türkiye'de yaptığı temaslar sonucunda böyle bir örgüt kurulması kararlaştırıldı. "İşadamları Koııseyi"nin sekreterya işlerini Türkiye'de "Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu"nun, İngiltere'de de CBI'in yürütmesine karar verildi. Türk ve İngiliz işadamları ve bürokratları arasında "ilk tanışma" niteliğindeki toplantıda Türkiye'de tanm sanayiindeki gelişmeler, Güneydoğu Anadolu Projesi, TürkSovyet ticari ilişkileri ve doğalgaz projesi, TürkiyeOrtadoğu ilişkileri ve Türkiye'de turizm konuları ele alınacak. İran Maliye Bakanı Irevani: Ekonomi düzlükte TAHRAN (AAI İran Maliye ve Ekonomi Bakanı Muhanımed Cevad İre\ani. İran ekonomisinin düzlüğe çıktığım ve ülkenin döviz gelirlerinin sürekli artış gösterdiğini söyledi. İrevani. Tahran'da yayımlanan "Tehran Times" gazetesine verdiği demeçte, İran'ın, içinde bulunulan HicriŞemsi 1367 yılındaki (mart 19SSmaıt 1989) döviz gelirlerinin ilk tahminlerin üzerinde 11 milyar dolar olarak gerçekleşmesinin beklendiğini belirtti. İre\ani, mart 1989'da başlayacak 1368 yılında İran'ın döviz gelirlerinin bu yıla göre yüzde 35 artacağınm tahmin edildiaini bildirdi. İrevani, ülkeyi ekonomik sıkıntılardan çıkarmaya yardım edecek güce sahip olduklarını. yükselen petrol fiyatları ve OPEC içindeki kotanın sonuna kadar kullanılması ile döviz gelirini arttıracağını, ayrıca bazı projeierin işletmeye aİınmasıyla 19881989 döneminde 2.16 milyar dolara ulaşacak petrol ürünleri ithalinin içerden karşılanacağım ve gelecek yıl doğal gaz ihracatma başlayacaklarını belirtti. İran'ın, vadesi gelecek 5 yılda dolacak 350 milyon dolar tutarında dış borcu olduğunu söyledi. İran Maliye Bakanı, dışardan borç almak yerine F.AImanya gibi bazı ülkeler ile aralarında bankaların da bulunacağı konsorsiyumlar kurularak takas yoluyla ticarete gidilmesini önerdiklerini, bu yolla" yabancı ülkelerden İran"ın mal alıp karşılığında petrol verilmesinin öngörüldüğünü açıkladı. Klantul: 133 03 49 133 0 Ankata. 117 21 15 / 5 lwt 1 tthal inek sayısı 32 bini aştı ANKARA (AA) Hayvan ırkını iyileştirmek, et ve süt üretimini arttırmak amacıyla, bugüne kadar 32 bin 187 inek ithal edildi. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı yetkililerinden edinilen bilgiye göre, bu yıl da program dahilinde F. Almanya'dan toplam 15 bin 360 inek daha ithal edilecek. 1987 yılında başlatılan damızlık inek ithalatı programı kapsamında, 1987'de 10 bin, 1988'de de 22 bin 187 inek ithal edildi. Geçici vergiye açıklık ANKARA (AA) Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nın "geyıci •vergi"ye ilişkin tebliği dünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre vergi mükelleflerinin ocak, şubat ve mart aylarında 1987 yılına ait Kurumlar Vergisi'nin 12'de l'i tutarında geçici vergi ödeyecekleri kesinleşti. Tebliğe göre 1989 ve daha sonraki yıllarda yeni işe başlayan kurumlarda, ilk Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilinceye kadar geçici vergi aranmayacak. Ayrıca 1988'de işe başlayanlar da 1989 yılında beyanname verinceye kadar geçen aylar için geçici vergi ödemeyecekler. Ancak 1988 yılında işe başlayıp da aynı yıl beyanname verenler, 1 Ocak 1989'dan itibaren geçici vergi ödeyecekler. Tasfiye haline giren kurumların vergilendirilmesinde ise hesap dönemi yerine, tasfiye dönemi esas alınacak. Tebliğde, tasfıyeye girmeksizin, faaliyetini kısmen veya Dünyn Bankası desteği ANKARA (AA) Dünya Bankası, Türkiye'deki altyapı yatırımlarını özel sektörün üstlenerek, bütçe üzerindeki enflasyonist baskımn azaltılmasını istiyor. Ankara'da pazartesi gününden bu yana üst düzeyde temaslar yapan Dünya Bankası 'nın Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinden sorumlu Başkan Yardımcısı Wilfried Thalwitz, Ankara'daki görüşmelerin oldukça yapıcı bir havada geçtiğini söykdi. Avrupa'ya savunnıa sanayii malı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Türkiye'nin sa\Tinma sanayii alanındaki ürünleri bu yıl Avrupa pazarına açılacak. Milli Savunma Bakaru Ercan Vuralhan, "Türk savunma sanayii ürünleri Avrupa'daki pasladan payını "almahdır" dedi. Vuralhan, Türkiye'yi 1989 >ıb içerisinde AvTupa'daki birkaç büyük projeye angaje etmek istediklerini de belirterek "Böylece benim hedeflediğim 35 milyar dolarlık bir iş yüküdür" şeklinde konuştu. Milli Savunma Bakanı Vuralhan, Türkiye'nin Avrupa pazarına acılması yolunda yapılanları ve yapılacakları Cumhuriyet'e anlattı. Avrupa pazarı için Türk silah sanayii ürünlerini tanıtan bir broşür hazırladıklarını bildiren Bakan Vuralhan, gerek kamu gerekse özel kesimde savunma alanında üretim yapan firmaların tek müşterisinin Türk Silahlı Kuvvetleri olduğunu ve TSK'nın da kendi stratejik hedef planları çerçevesinde belirli sayıcli sistem alabildiğine dikkat çekiı. Borsada işlemler 1» ucak 1989 Bugunku Onceta se Bugünku ans lopan. en düşft en yjtseı kapanış Akçımento Anadolu Cam Arcelı» Bagtaş Bolu Çımento Çelik Halat Çimsa Ç.EIektrik Ege Biracılık Er.O Celik Good Year Guney Biracılık Hektaş lanir D Ç Izocam Kartonsan Koç Holding Kordsa Koruma Taran Koytaş Koç Yatınm Metaş Nasa; Olmuksa Otosan Pımaş Pmar Süt Rabak Saicuysan T rjem.rjok. Teletas T. 1$ B. (B) T $işe Cam Yasas içlefn miktan: İMKB cndeksi 2150 1750 3750 1325 10700 3800 4000 4200 7400 5100 5650 4950 2700 2425 690 5950 1300 2825 3750 4400 1175 2125 730 810 2175 2875 1500 1225 1375 2475 2275 3400 1625 520 1175 620 90.890 379.2» 2100 1775 3700 1275 10700 3750 «000 4200 7300 5000 5600 4700 2650 2400 690 5950 1325 2850 3700 4400 1150 2125 2125 180C 3825 1300 10700 3775 4000 4200 7350 5050 5600 4950 2650 2400 700 5950 1325 2850 3750 4450 1150 2125 700 810 2175 2850 1375 1175 1375 2500 2275 3400 500 1200 630 2125 1300 3700 1275 10700 3750 4000 4200 7300 5000 5600 4750 2650 2400 690 5950 1325 2850 3725 4400 1150 2125 700 800 2125 2800 1375 1175 1375 2500 2275 3400 500 1200 620 En çok söz. iseiT; mıktarı yapılan fıy 9900 710 875 2500 650 910 1250 1850 4585 2965 6520 2980 500 150 1250 115 850 800 3370 950 1110 311 8715 4750 3750 950 1170 380 2795 200 800 826 4000 11480 1825 2125 1800 3700 1300 10700 3750 4000 4200 7300 5000 5600 4700 2650 24O0 690 5950 1325 2850 3725 4400 1150 2125 700 800 2100 2850 1350 1175 1375 2500 2275 3400 500 1200 630 aöifiiKit DOVIZ KURLARI ort.fiy 2120 1795 3715 1289 10700 3752 4000 4200 7311 5005 5600 4760 2650 2400 693 5950 1325 2850 3714 1150 2125 700 802 2111 2825 1352 1175 1375 2500 2275 3395 1197 Brisa Koçman: Enflasyon vergi gibidir tSTANBUL (ANKA) TÜSİAD eski baskanlarından işadamı Ali Koçman, enflasyonu "yüzde 100 tahsil edilen bir vergi" olarak niteledi ve "Bu vergi vatandaşlar tarafından çeşitli oranlarda hiçbir kaçırılma ve ertelenme şansı olmadan ödenir" dedi. Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belcika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fln Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florlnı 1 Isveç Kronu 1 Isvicre Frangı 100 Italyan Llreti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Doviz Als 1863.41 1615.57 141.82 993.55 47.49 256.78 432.24 291.50 880.42 29380 1168.43 135.77 14.38 6506.30 3257 23 497 04 Döviz Satış 1867.14 1618.81 142.10 995.54 47.59 257.29 433.11 292.08 882.18 294.39 1170.77 136.04 14.41 6519.34 3263.76 498.04 Efektif Alıs 1863.41 1588.11 141.82 99355 46.68 256.78 424.89 291.50 880 42 293.80 1168.43 133.46 14.14 6395.69 3257.23 488.59 Efektif Satıs 1886.00 1635.16 143.54 1005.60 4807 259.89 437.48 295.03 891.09 297.36 1182.60 137.41 14.56 6585.19 3296.73 503.07 Fotokopi ssr:.v itlr.i 3 makinaları T:J''< 53 91 k W T C ZİRAAT BANKASI 20 OCAK 1989 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI S V DÖVİZİN CİNSİ 1 ABD DOURI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURYA ŞİLİNİ 1 BATI ALMAN MARKI 1 BELÇIKA FRANGI 1 DANİMARKA KRONU 1 FİN MARKKASI 1 FRANSIZ FRANGI 1 HOLLANDA FLORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRANGI 100 İTALYAN LİRETİ 1 JAPON YENİ 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLİN 1 S. ARABISTAN RİYALİ DÖVİZ ALIŞ TL. 1867.14 1615.57 142.10 995.54 47.49 256.78 k 432.24 292.08 882.18 293.80 1170.77 135.77 1438 1565.89 6506.30 275.04 3263.76 497.04 SATIS TL. 1870.87 1622.04 142.38 997.53 i 47.68 257.80 433.97 292.66 883.94 294.97 1173.11 136.31 T4.43 1572.16 6532.37 276.14 3270.28 499.03 EFEKTİF ALIŞ TL. 1867.14 1584.93 142.10 995.54 47.49 256.78 424.04 292.08 882.18 293.21 1170.77 133.19 14.11 1536.19 6382.89 269.81 3283.76 487.61 SATIŞ TL. 188581 1634.99 143.52 1005.49 48.06 259.86 437.44 295.00 891.00 297.33 1182.47 137 40 14.55 1584.72 6584.53 27834 3296.39 503.02 S 800 2100 2800 1350 1175 1375 2500 2275 3375 700 ÇAPRAZ KURLAR S S S S 1.8755 6.3925 2,1155 1,5947 B. Alman Markı Fransız Frangı Hollanda Florinı İsviçre Frangı $ 1372.49 Italyan Lıreti S 129.57 Japon Yeni S 3,7489 S. Arabıstan Riyali C 1.7479$ ALTIN GÜMÜŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bılezik 18 ayar altın 900 ayar gumüş Alı; 161000 165.000 24 500 22 000 18375 340 Satış 163 000 170000 24600 24000 18450 380 SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABO Doları Batı Alman Markı İsviçre Frangı Hollanda Florinı 1875 1005 1180 Satış 1877 1008 1185 500 1175 620 500 628 Iftaı kacal: .232.659 S6zle*ae saps... 275 Ingiüz Sterlıra Fransız Frangı 888 3300 295 893 3330 297 T.C. ZİRAAT BANKASI "(Jucüne erişilmez"