Katalog

CUMHURİYET/6 Kitlelerin siyasal tercihinde TV'nin rolü 29 Kasım seçim araştırmalan, TV'nin kitlelerin siyasi yönelişi üzerindeki etkisinin büyük olduğunu saptamıştır. Bu saptamada gerçek demokratıkleşme süreci açısından TV'nin demokratik ve özerk yönetiminin önemininet bir biçimde gündeme getirmektedir. SEZGİN TÜZÜN Veri Araştırma 14 Ocak 1988 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde, 29 Kasım seçimleri ve kamuoyu araştırmalan üzerine "Sonnçlar Gerçege Ne Kadar Yakın" başlıklı bir yazı yayımlanmış ve "Araşbrma bulgulanmızdaki sapmalann örneklem hatasından kaynaklanıp kaynaklanmadıgını, alt yeıieşün birimjeri aynmında, kesin seçim sonuçlanrun yayımlanmasından sonra aynntılı olarak irdeleyecegiz" demiştik. Bilindiği gibi VERİ ARAŞTIRMA tarafından son yapılan araştırma, TV propaganda konuşmalanndan önce gerçekleştirilmişti. Söz konusu irdeleme yapıldığında su sapmanın yalnızca örneklemeden kaynaklanrnadığı, son bir haftalık dönemde TV konuşmalarının etkisiyle oy dağılımında önemli değişmeler olduğu saptandı. Şimdı bu irdelemenin bulgulannı yayımlıyoruz. 29 Kasım seçimlerindeki son bir haftalık TV propaganda konuşmalannın etkisiyle ANAP, 11.7 puanlık oy yttiıdi. ANAP'ın yitirdiği bu oyların 9.2 puaturu DYP ve diğer sağ partiler alırken SHP ve DSP'nin son hafta içindeki oy kazanımı 2.5 puan oldu. TV ile propaganda etkisinin biiyüklüğünun bir belgesi olan bu sonuç, belki de güncel bir politik kararla da bütünleştirilebilir. Çünkü Başbakan Özal, Ekim 1988'de yapılması planlanan yerel seçimlerde TV propaganda konuşmalannın olmayacağını da seçim karanyla birlikte açıkladı. geçersiz oylar ölçeğinde örneklemin, Türkiye dağılımından hem referandurn açısından hem de milletvekili seçimi açısından aynı yönde ve 1 puanlık sapma göstermesidir. Sapmalı, ancak iç tutarhhğı açısından sağlıklı örnek dağılımın seçim sonrası sonuçlanyla, VERÎ ARAŞTIRMA'mn TV propaganda konuşmaları öncesi son ölçumünü karşılaştırdığımızda, ortaya oldukça ilginç bulgular çıkıyor. Bu bulgular şöyle özetlenebilir: 1. Kararsız olarak araşbrma dagılımında görülen yüzde 13.8'lik kitle, oy kullanmayanlar ve geçersiz oy kullananlar baz alındığında yiızde 8.3'e iniyor. Bu olguyla da 5.5 puan azalan kararsız kitledcn kopanlann ANAP dışındaki siyasi partilere yöneldiği söylenebUir. 2. TV propaganda konuşmaları öncesi ANAP'a yönelen kitlenin büyüklüğü 43.3 puan iken bir hafta içinde ANAP'tan kopanlar 8 puan duzeyine ulaşıyor. ANAP dışındaki sağ partiler, son bir haftalık TV propagandası etkisiyle 9.6 puanlık bir kazanım elde ederken bunun 8 puanını ANAP'tan kazanmış olabilirler. 3. SHP, başanlı görülen TV propagandalan karsılıgı son bir haftada, ancak 2.9 puanlık bir oy arttınmı sağlayabilmis. DSP'nin aynı siiredeki kazancı ise 1 puan. 4. DYP, son biı haftada en büyük kazanım elde eden partilerden birisi konumunda. TV propaganda konuşmalarıyla son bir haftada DYP'nin kazandığı oylar, kendisine 4.5 puanlık bir büyüme olanağı yaratmış. Seçimlerde sonuçlar, oy kullanmayanlar ve geçersiz oylar dışarıda bırakılarak yalnızca geçerli sayüan oylarla belirlenir. Bu nedenle de tüm araştırmalar kararsızlar dışındaki kitlenin nihai dağılımını sergilemek durumundadır. ta içinde büyük bir atak yaparak 7.9 puan kazanıyor. VERİ ARAŞ TIRMA ölçümü, SHP'deki yükselmenin, ancak 1.8 puan düzeyinde olduğunu saptamıştır. Bu noktada VERİ ARAŞTIRMA'nın bulgulanyla KAMAR'ın bulgulan çakışmaktadır. Çünkü KAMAR, son bir haftalık süreçteki SHP yükselmesini 1.2 puan ile 2.0 puan arasında ölçmüştür. c) DYP, son bir haftalık süreçte PİAR'a göre 1.8 puanlık oy kazanırken KAMAR'a göre 0.7 ile U puan arasında bir kayba uğnıyordu. Oysa VERİ ARAŞTIRMA'nın bulgulan. DYP'nin son bir hafta içinde 4.0 puan gibi çok önemli bir kazanım içinde olduğunu gösteriyor. d) PİAR'a göre 3.6 puanlık bir oy kaybma son bir hafta içinde uğrayan DSP, KAMAR'a göre 0.6 puanlık bir oy kaybı ya da 0.2 puanlık bir kazanım süreci içindeydi. VERİ ARAŞTIRMA bulgula n, son haftada DSP'nin (0.7) o> kazanımını sergiliyor. e) Diger partiler PİAR'a göre 0.6 puanlık bir oy kazanırken KAMAR bu kazanımı 2.1 puana kadar yukseltiyor. Fakat aynı zamanda bu partilerin 0.1 puan duzeyinde oy kaybedecekleri de KAMAR bulgulan içinde. Oysa VERİ ARAŞTIRMA'nın bulgulan, bu partilerin son bir haftada 5.2 puan gibi büyük bir kazanım içinde olduklannı gösteriyor. Seçim sonuçlan, örnek dağılunlar ve araştırma bulgulan çerçevesinde yapılan çözümlemeler, Türkiye'deki siyasal gelişmelerin yönü ve biçimi konusundaki bilgilere katkısı açısından oldukça önemli. Bu çerçeveye eklenebilecek yeni bir boyut, VERİ ARAŞTIRMA tarafından yapılan değerlendirmelere, KONDA'nın kendı bulgulanyla getirebileceği açıya bağlı. Çünkü son seçim araştırmalarında VERİ ile KONDA'nın üç ortak noktası var. Birincisi KONDA'nın da, VERİ ARAŞTIRMA gibi örneklem planlamasım ma halle ve köyler çerçevesinde beiirlenen alan örneklemesi yaklaşımı na dayalı olarak yapması. tkincisi TV propagandası öncesi son ölçümlerde birbirine çok yakın da Seçim araştırmalan ve günceîleşen gerçekler Araştırma sonuçlannın irdelenmesi Cumhuriyet Gazetesi için VERt ARAŞTIRMA tarafından, 29 Kasım 1987 seçimleri için 2 araştırma yapıldı. Birincisi, 6 Eylul 1987 referandumundan yaklaşık 1 ay sonra (24 ekim), ikincisi de TV propaganda konuşmalannm hemen öncesinde (2022 kasım). Her iki araştırmada da aynı örneklem plaru kullanıldı. TV propaganda ko•uşaalan öncesi VERİ ARAŞThlMA Ömekte* faiıbMI ÛLÇÖMÛ saçlm SMUCU ANAP'a yönelen oylar SHP'ye yönelen oylar DYP'ye yönelen oylar DSP'ye yönelen oylar Diğer oylar Toplam 50.2 22.6 15.1 6.6 5.5 100 38.5 24.4 19.1 7.3 10.7 100 tlk araştırma, örneklem bölgesindeki seçmenlerin referandumda ne yönde oy kullandıklarıru da içeren bir soru kâğıdıyla yapıldı. Elde edüen sonuç, örneklem daANAP son bir hafta içinde, ka ğıhmlar elde etmeleri. Üçüncüsü ğılımı ve Türkiye dağılımı, aşağı rarsızlardan alabileceği oylarla de her iki kuruluşun Türkiye çadaki tablolarda sergileniyor. birlikte toplam 11.7 puanlık bir oy pındaki son ölçümlerinin TV propaganda konuşmalan öncesi olVtri JrmKmn Tfirkiye Ötçam Ö > M U « Ü ması. Mçftna taMmıı dafrimı (arkı f*ta Sonuç Oy kullanmayanlar ve geçersiz oy kullananlar 6.6 9.6 10.6 1.0 3.0 14 Ocak 1988 tarihinde CumhuEvet oyu kullananlar 46.5 43.4 44.9 3.1 1.5 riyet Gazetesi'nde yayımlanan yaHayır oyu kullananlar 0.1 47.0 44.5 2.5 46.9 zıda da belüttiğimiz araştırma soToplam 100 100 100 nuçlarını irdeleme olanağı, er azından bizim amacımızdan, yaVERİ ARAŞTIRMA tarafın kaybına uğramıştır. Bu kaybın 9.2 nnlara yönelik çok önemli açılımdan hazırlanan örneklem planı, puanlık kısmı sağ partiler, 2.5 pu lar getirmiştir. Bunlar kısaca şoyle referandum ölçümünde hayır yo anlık kısmı da SHP ve DSP tara özetlenebilir: Birincisi Türkiye ginünde 2.5 puanlık sapmalı bir da fından kazanılmıştır. Bu olgu, bi çok partili siyasi yaşamı 10 yılğılımı yansıtıyordu. örneklem pla ANAP'ı en hızlı biçimde yıprata da bir kesintiye uğrayan ve siyasi nı, evet oyu kullananlarla oy kul bilen ya da onun oy kaybını ken yelpazesi netleşemeyen ülkelerde lanmayanlan ve geçersiz oy veren di kazarumlan biçimine dönüştü siyasi araştırmalar, alan örnekleleri de 2.5 puanlık eksik ölçmeye rebilen partilerin sağ partiler ol raesine dayalı yinelenebilir ve irduğunu gösteriyor. yönelik olarak gerçekleşmiş. delenebilir araştırmalar olarak taVERİ ARAŞTIRMA tarafınSol partiler, 1%1'den bugüne sanmlaştınlmalıdır. tkincisi araşdan yapılan örnek dağüım üzerintırmanın tüm süreci araştırma toplam kayıtlı seçmenler göz önüdeki ölçüm, hayır oyu kullananokurlanna ve kullarucılarma en ne alındığmda en yüksek oy duları binde 1 sapma ile doğru olaaçık ve net biçimde sunulmalıdır. zeyine ulaştıklan 29 Kasım 1987 Yapılmış ve yapılabilecek hatalarak saptıyor. Sapma evet oyu kulseçimlerinde, son bir haftada TV nn gizlenmesi değil, açıkça ilaru, lananlarda 3.1 puan duzeyine yükpropaganda konuşmalan etkisiyle sağlıklı bir araştirma ortamının seliyor. Bu sapmanın kaynağı da ancak 2.5 puan düzeyinde bir oy yaratılabilınesi açısından kaçınılreferandumda evet sonucunun kazanımı elde edebilmişlerdir. Do mazdır. Üçüncü ve belki de Türalınmasıriın ardından, oy kullanlayısıyla, TV'deki son bir haftalık kiye açısından en önemli nokta, mayanların ya da geçersiz oy vepropaganda dönemi, sağ oyların TV'nin kitlelerin siyasi yönelişi renlerin, kendilerini evet sonucuysağ partiler arasmdaki yeniden yö üzerindeki etkisinin büyüklüğula özdeşleştirmeleriyle de açıklaneliş surecini hızlandıran bir olgu nün saptanmış oluşudur. Bu olgu nabilir. Araştırma, yüzde 99 güolarak değerlendirilmelidir. da gerçek demokratıkleşme süreven düzeyinde artı/eksi yüzde 3 Bu noktaya kadar sergilenen ci açısından TVnin demokratik ve hata kabulünün öngörüldüğü bir bulgular, 29 Kasım 1987 seçimle özerk yönetiminin önemini açık ve büyüklükte planlanmıştı. Anayasa referandumundan riyle ilgili kamuoyu araştırmala net bir biçimde gündeme getiryaklaşık 1 ay sonra yapılan araş nnın bulgulanyla karşılaştınldı mektedir. tırma, açıklanabilir bir çerçevede, ğında, önemli açılımlar ortaya çıkitlelerin referandumda kullan kıyor. Bilindiği gibi PİAR ve KAdıklan oyların dağılımını sağlıklı MAR, TV propaganda konuşmaolarak ölçebilmiştir. Ancak araş lan sonrasında da öiçümlerini sürtırma örneklem planı, hayır oylan düren iki araştırma kuruluşudur. yönünde 2.5 puanlık bir sapmayı Bu iki araştırma kuruluşunun, TV yansıtmaktadır. Acaba bu sapma, propaganda konuşmalannm etkisi 29 Kasım seçim sonuçlan açısın konusundaki ölçümleri (14 Ocak dan hangi parti/partiler lehinde ya 1988 tarihli yaada da beürttiğimiz da aleyhinde sapmalar ortaya çı gibi) önemli farklılıkları yansıtkarabilir. Bu sorunun yanıtı, se raaktadır. VERİ ARAŞTIRMA^ çim sonuçlannın mahalle ve köy nın seçim sonrası irdelemeleriyle tstanbul Haler bazında aynntılı olarak yayım ortaya çıkan yeni bulgularla bu ber Servisi lanmasından sonra elde edilebil sonuçlan karşılaştırdığımızda, Silahlı bir saldıfarklüıklar çok önemli boyutlara di. n sonucu ağır yaralanan ve teT incesi örecMM Tirklye ftçânı OntckiMi V davi için pazar farkı dai*nı daiıhnı farkı nriüç. günü Londra'ya Kararsızlar/oy kullanmagötürülen Doç, 1.0 yanlar ve geçersiz oylar 13.8 5.5 Dr. Edip Kürk8.3 9.3 ANAP'a yönelen oylar 43.3 35.3 32.9 8.0 lü'nün ölüm ha+2.4 SHP'ye yönelen oylar 19.5' 22.4 22.5 beri Özel Topkapı Hastanesi'nde +2.9 0.1 DYP'ye yönelen oylar 17.4 büyük üzüntüye yol açtı. 13.0 17.5 +4.5 +0.1 DSP'ye yönelen oylar 5.7 6.7 7.7 + 1.0 1.0 Dün sabah saatlerinde Kürklü1 Dığer oylar 10.2 4.7 9.8 +5.1 0.4 nün ölüm haberi hastane içinde duyulunca, bazı doktor ve hemşiToplam 000 100.0 100.0 relerin ağladıklan öğrenildi. En örneklem plamnda referandum ulaşıyor. Şimdi bunlan sergileye küçük ameliyatların bile ertelendiği Özel Topkapı Hastanesi'nde açısından ortaya çıkan hayır yö lim: a) PİAR'a göre ANAP, son bir tam bir ölüm sessizliği rıüküm sünündeki 2.5 puanlık sapma, 29 Kasım 1987 seçimleri açısından haftalık siireçte 6.7 puanlık bir oy ruyor. Gelişmeleri öğrenmek için ANAP lehine 2.4, DYP lehine 0.1 kaybına ugrarken, KAMAR bu gittiğımiz hastanede görevliler gapuanlık sapmalı bir dağılım orta kaybı 0.6 ile 2.0 puan arasında öl zetecileri içeriye almayarak "Açıkya koyuyordu. Bu olgu da, örnek çıiyor. Örneklem planlamasına lamayı Gazeteciler Cemiyeti Baslem planlamasının sapmalı bir ya dayalı gerçek seçim sonuçlanyla kanı Nezib Demirkent >npacak. pı sergilemesine karşılık iç tutar VERİ ARAŞTIRMA ölçümleri Bizimle degil, onunla göriişün" lılığı açısından sağlıklı bir dağılı karşılaştırıldığında, ANAP'ın oy diye konuştular. Hastane yetkilimı ortaya koyuyor biçiminde de kaybını n 11.7 puan gibi PİAR ve leri, Doç. Dr. Edip Kürklu'nün ğerlendirmeye olanak tanımakta KAMAR ölçiimlerinin çok iistiin ölümuyle ilgili olarak bilgi verdır. Burada önemli olan biı baş de bir duzeye çıktıgı görülüyor. mekten kaçındılar ve herhangi bir ka nokta da oy kullanmayanlar ve b) PtAR'a göre SHP, son haf şey söylemediler. FarfcbM 11.7 18 4.0 0.7 5.2 (I »Ffl Kürklü'nün ölümü üzüntü yarattı Topkapı Hastanesi'nde yas var ü a A C u 3 (I 0 o c ai s 0) a>. 0) c Ülke özel 3ili ll °SEKRETER Daktilo ve bilgisayar kullanmasını bilen bayan sekrcter alınacaktır. Tel: 148 50 52 148 50 53 2 Üî ^ »tfi*r> İNGİLTEREAVUSTRALYAİSVİÇRE Üniversitekolejyabancı dil eğitim suresince çalışma olanağı. TEK: 362 39 59362 40 96 SATILIK YAZLIK DAÎRE Şarköy'de 14. Marmara Sitesi Blok: 8, D: 3 No'lu daire satılıktır. 1727 >aşlarında bayanlar İngiltere'de çocuğa bak, İngilizce öğren. 1158 53 42 4213 68 67 Tel: 550 17 16