Katalog

CUMHURİYET/6 HABERLER 8 TEMMUZ 1988 Işkenceli ikrar kanıt olamaz ERBİL TUŞALP ANKARA Yıllann hukukçusu Avukat Halit Çdenfc'le 1980 eylulünden sonra başiayan yeni dönemde yargılama hukukuna damgasını vuran 'İkrar geçerligi, koşullan, Bir sorgulama yöntemi olarak işkence, işkenceli anlabm tutanaklan, bunlann kanıt degeri, mahkemelerin ve Askeri Yargıtay'ın goruşleri ve vicdani delil sistemini" konuştuk ve TBMM'de onaylanarak bir iç hukuk belgesine dönüşen kısa adıyla tşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi'nin ortaya çıkardığı yeni yasal durumun dayattığı zorunluluklara değindik. Avukat Halit Çelenk'e yönelttiğimiz sorular ve Çelenk'in yamtlan şöyle: Huknkta "ispata giden en kestirme yol" darak algüanan "ikrar"ın niteligi nedir? İkrar niçin önemlidir. niçin degildir? ÇELENK Hukuk kuramında ikrar, "sanığin isnadı dognılaması", "soçun onu tşleyen tarafından açıklanması", "isnat ile ilgili bususUr hakkında sartıgın isteyerek yapügı açıklaraalar" ve "saıugın kendisinin suçlulugu hakkındaki tanıkhgı" olarak tanımlanrnaktadır. Yargılama hukuku tarihinin eski dönemlerinde, ispat aracı olarak ikrara önemli bir yer verilmiştir. Bu dönemde ikrara "kaoıtlann kraHcesi" gözüyle bikılmıştır. Tarihin bu ilkel dönemlerinde ceza kovuşturmalarında başhca kanıt gözu ile bakılan ikrarı elde etmek için görevliler, yani sorgucular çeşitli yöntemlere başvuruyorlar ve "işkence" bu yöntemler arasında başta gelen bir yer tutuyordu. tşkencenin sının ölümdü. Bu sınıra kadar her yola başvurmak meşru sayıhrdı. tnsanlık tarihinde dehşet ve lanetle anılan engizisyon mahkemeleri dönemi bu tür uygulamaların çarpıcı bir örneği oldu. İlkel bir sorgulama biçimi açısından bu, "kestirme" ve "prmtik" bir yöntemdi. Böylece delil toplama, araştırma yapma gibi yorucu çalışmalara gerek kalmadan sonuca ulaşmak mümkun oluyordu. Çeşitli işkence yollarıyla ikrar elde edilince başka kanıt aramaya gereksinme duyulmadan sorun çözümlenmiş oluyor ve bu ikrar hüküm için yeterli sayılıyordu. Insan hakları ve demokratik ilkeler için verilen mücaddeler, bu kavTamlann insan düşüncesinde yer almaya başlaması, hümanist (insancıl) düşüncelerin yaygmlaşması ve giderek yargılama hukuku alanındaki gelişmeler, 'işkence ile ikrar elde etme" yöntemınin ve "ikran başhca kanıt sayma" kuralının insan onuru İle, insancıl değerlerle bağdaşmadığını ortaya koydu ve işkence ile ikrar elde etme yöntemirün adaletsiz sonuçlan toplumsal vicdani derinden derine yaraladı. Adalet tarihinde yüzyıllarca süren gelişmeler ve edinilen deneyler sonunda bu ilkel sorgulama yöntemi terk edildi, yasal delil sistemine ve daha sonra da çağımızın yaygın yargüama yöntemi olan "vicdani delil sistemT'ne ulaşüdı. Avukat Halit Çelenk, Işkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi'nin Türkiye'deki hukuksal yönünü değerlendirdi Avukat Halit Çelenk'e göre Türkiye'nin Işkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi'ni imzalamasından sonra çeşitli mahkemelerde süren davalarda yeni bir hukuksal durum ortaya çıktı. Daha önce bazı mahkemelerde işkenceyle alınan ifadeler her şeye rağmen "suç kanıtı" olarak kabul edilirken, Avrupa Sözleşmesi'nin 15. maddesine göre halen devam eden mahkemelerde, işkence ile alınan ifadelerin herhangi bir şekilde "kanıt" olarak kabul edilmemesi gerekiyor. İşkencenin daha değişik yöntemlerle yapüdıgı, sanığın iradesinin ortadan kaldınldığı ve bu yolla anlatımlar sağlandığı da görülmektedir. örneğin sanığa ilaç verilmekte ya da narkoanaliz yoluna başvurulmaktadır. Acıkça belirtmekte yarar vardır ki, hangi yöntemle olursa olsun, sanığın iradesinin ortadan kaldınlması, onun bedenine yapümış bir saldın olduğu gibi, aynı zamanda bir işkencedir. nuştır: "Ceza usul hukakumuzda vicdani delil sistemi esası benimsenmiştir. Bu sistemde HUMK'da olduğu gibi deliller tek tek kanun koyucu tarafından sayılmamış, aksine hâkim, delillerin takdirinde serbest bırakılmıştır. Ancak kanuna, ahlaka ve genel adaba aykın surette toplanan delilleri hâkim telakki etmekten kaçınmak zonındadır." Gerek anayasa ve gerekse ceza yasası işkenceyi yasaklamış ve bunu yapanlan cezalanduımştır. Yani işkencenin yasaya, ahlaka aykın olduğu kuşkusuzdur. Yukarıda alınan karara göre yasaya ve ahlak kurallanna aykın yöntemleı le yani işkence yoluyla alınan bir anlatımı hâkim kabul etmeyecektir, edemeyecektir. Vicdani delil sistemi de buna izin vermemektedir. SHP milletvekiUerinden açhk grevi ziyareti tstanbul Haber Servisi "Yeni Çözüm", "Emeğin Bayrağı", 'Yeni Demokrasi" ve "Güneşe Çağrı" dergilerinin bir süredir yürüttükleri "Sosyalist Basın Susturulamaz" kampanyası çerçevesinde başlattıkları açhk grevi 3. gününü doldurdu. Dergi yöneticileri, sahipleri ve çalışanlardan oluşan eylemciteri dün ziyaret eden SHP milletvekilleri Cuneyt Canver ve Mehmet Ali Eren, SHP'nin düşunce özgurlüğünden yana bir parti oldugunu belirterek, kampanyayı desteklediklerini bildirdiler. Öte yandan Yeni Çözüm dergisi Adana temsilcisi ökkeş Remzi Göbel ile Erkin Zengin adındaki okuyucunun önceki gün açhk grevine başladıkları derginin bürosu dün öğle saatlerinde siyasi polis tarafından basıldı. Polis 24 yaşındaki Zengin 7 gözaltına aldı, büroda bulunan yayınları da bir zabıtla saptadı. Tartışma götürmeyecek nokta tşkenceye ve diger zalimane, gayri insani veya küçültücü muamele veya cezaya karşı Birleşmis Milletler Sözleşmesi'nin TBMM'de onaylanmasından sonra ortaya çıkan durumon bir degeriendirmesini yapar mısınız? ÇELENK Anayasanın 90. maddesine göre "Usulüne göre >unırlüğe konulmnş milletlerarası anlaşmalar kanun hukmündedir. Bunlar hakkında anayasaya aykınlık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'ne başvunılamaz." Anılan sözleşme hukümlen böylece bir iç hukuk normu niteligi kazanmış olduğu için yargı organlan tarafından uygulanması gerektıği kuşkusuzdur. Yirmi yılı aşkın bir süre Ankara Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kürsüsü Başkanlığı yapan Münci Kapani bu konuda bakın ne diyor: Sanıyornm mahkeme tutanaklanna geçmiş tş"Herhalde tartışma götürmeyecek bir nokta varkence anlaümını savunan yargı kararlan da var? sa, o da anayasada benimsenmiş olan sisteme göre Avrupa tnsan HakJan Sözleşmesi'nin Türk mahkeSabit bile olsa meleri nce kanun gibi kabul edilmesi gerektiği ve daÇELENK Evet. Sıkıyönetim askeri mahkeme valann çozumunde dayanak olarak kullanılabilecegi lerince verilen bu kararlara örnek olarak bir kararı hususudur. Türk yargıçlan onlerine gelen davalarsiz de ammsarsınız sanıyorum. Aynen söylüyorum: da kendilerine açık olan bu yolu deneyerek, insan "...Bir an için işkence yapıldıgı kabnl edilse bile, haklanna saygılı gerçek bir demokratik hukuk devişkence; sanıktan (dognı cevap almak) için yapıl letinin yaratılmasına önemli katkılarda bulunabimaktadır. Eger dognı olmayan, uydurma cevap ve lirier." rilirse, işkencenin gayesi (dognı cevap almak) oldnguna gore, işkence daha da arttınlacaktır. O halde, bu durumun samklarca da bilinmesi tabii oldugu Bizim için yenilik na göre, bu önermenin mantıki sonucu, işkenceye İşkence altında düzenlenmiş sanık anlatımlamaruz kalanın dognı cevap vermesidir. Aksi halde n açısından bu sozleşmenin getirdigi önemli bir yeişkenceye artınlarak devam edilecektir. Öyleyse, ifa nilik var mıdır? delerin işkence altında ahndıgı sabit bile gortilse, ÇELENK Sozleşmenin 15. maddesi bizim için bn; ifadenin gerçek dışı oldugunu, itibar edileme bir yeniliktir. Şöyle demektedir: yecegini ortaya kojmaz. Şu halde işkence ayn, iş"tşkence yapılarak alındığı saptanan herhangi bir kence sonucu verilen ifadenin doğraluğu ayn şey ifadenin işkence yapmakla itham olunan kişi aleylerdir." hine delil olarak kullanılması hariç, herhangi bir koAskeri mahkemenin bu kararına dayanak yaptı vuşturmada delil olarak kabul edilmesi hukuk açığı Askeri Yargıtay 3. ve 4. Daireleri'nin birçok ben sından olanaksızdır ve her taraf devlet bunu sağlazer kararı vardır. tşkenceli anlatımların hükme da makla yükümlüdür;' yanak yapılmasında yasal bir sakınca olmadığım Yasa niteligi kazanan bu sözleşme karşısında yargı gösteren. işkencenin "ikrann delil olma vasfını or organlan, sanıklar tarafından ileri sürülen işkence tadan kaldırmayacagını" belirten sıkıyönetim askeri savlarını toplayacaklardır. Bu araştırmada saptaıımahkemelerinin ve Askeri Yargıtay'ın, işkenceli an ması gereken, sanığa işkence yapümış olup olmadılatım tutanaklarını geçerli bir kanıt olarak ele al ğıdır. tşkence yapan kişinin kim olduğunun saptanması ve öteki kamtlarla birlikte hükme dayanak ması, yani işkence suçlusunun bulunması, sözleşyapma doğrultusundaki bu degerlendirmeleri inan me hükümlerinin uygulanması için zorunlu değildir. cımıza göre çağdaş yargılama hukukunun ve kanıt Günümüz ceza yargılamasmda "vicdani delil kuramının ilkelerine aykın düşmektedir. Bu yolda sistemi" kabul edilmiştir. Ceza Yargüamalan Usulü verilen kararlar; daha önce sözünü ettigimiz Aske Yasası ile Askeri Ceza Yargılamalan Usulü Yasası da yine bu sistemi benimsemiştir. Vicdani delil sistemince mahkemelerin, yasaya ve ahlak kurallanna uygun yöntemlerle elde edilmiş kanıtlan değerlendirmesi ve bu değerlendirme sonunda bir inanca ulaşması gerekmektedir. tşkenceli anlatım tutanaklannın suç kanıtı olarak kabul edilip edilmemesi konusunda, sıkıyönetim askeri mahkemelerince ve Askeri Yargıtay'ca değişik kararlar verildiği yukarıda açıklanmıştır. İnancımıza göre tşkenceye Karşı Avrupa Sözleştnesi bu konuya açıklık getirmiş ve duraksamaların giderilmesine yardımcı olmuştur. Çok yeni bir kazanımdan söz ediyorsunuz, uygulamada, başka bir deyişle usul açısından bu hükmün geriye >ürütülmesi olanaklı mı? ÇELENK Büindiği gibi yargılama usulüne, soruşturma yöntemlerine ilişkin yeni yasalar geriye yürümekte, hukuk diliyle "makable şamil" olmaktadır. tşkenceli anlatım tutanaklannın kamt olarak kabul edilip edilmemesi bir "usul hükmü" sorunudur. Yani yönteme ilişkin bir konudur. Bu açıdan yeni sozleşmenin 15. maddesinin geriye yürümesi, günümüzde hükme bağlanmamış ve sürmekte olan davalarda uygulanması gerekir. Ceza hukuku profesörü Sayın Tahir Taner bu konuda şöyle demektedir: "Muhakeme Lsuni Kanunu, aynca sarahat bulunmadığı takdirde, evvelce işlenmiş fakat hükum verilmemiş olan suçlar hakkında tatbik edilir. Demek oluyor ki, bu hususta da ceza hukukundan aynlmaktadır. BUiyor ki, ceza kanunu kaide olarak geçmişte işlenen suçlara tatbik edilmez ve y^lnız eger sonraki kanun maznunun lehineyse ve mesela cezayı kaldırmış veya azaltmış ise bunlara tatbik olunur. Muhakeme Usulü Kanunu'nda geçmişe şürnura şu düşnncelerden ileri gelmektedir. Usule ait muamele ve kaideler hak ve hakikati meydana çıkartmak, ryi bir şekilde adaleti tevzi etmek içindir. Yani bir usul kanununun bu neticeyi elde etmek hususunda evvelkinden daha iyi, daha mükemmel olduğu farz omnur. Bu itibarla CMUK'nun evvelce işlenmiş olan suçlar hakkında da tatbiki icabeder. Ancak bu kaide henuz hükme bağlanmamış olan hadiseler hakkında caridir, eger hüküm verilmiş ise müktesep haklan tanımak lazımdır." Uzmanlann görüşleri de aynı doğrultudadır. Ceza hukuku uzmanı Sayın Prof. Dr. Erem'e göre: "Ceza Usul Kanunu'nda. bu kanunun zaman balamından tatbikine dair bir hukum (mesela TCK'nın ikinci maddesine benzer bir huküm) mevcut değildir. Bundan da şu netice çıkacaktın Her yeni usul kanunu makabline şamildir." Ceza ve usul hukuku hocası Sayın Nurullah Kunter de bu konuda şöyle diyor: "...Muhakerne kanunlan derhal uygulanan kanunlanhr. Muhakeme henıiz kesin olarak bitmemişse, nerede kalmış olursa olsun yeni kanunun yururluğe girmesinden itibaren yeni kanun uygulanmaya başlar. tşte bu hakikatın anlaşılması uzerinedir ki muhakeme kanunlan bakımından geçmişte uygnlanırlık tabiri yerine son zamanlarda, derhal uygulanılırlık tabirieri kullanılmaktadır" demektedir. Niksarhlara 2. kanal hediyesi htanbul Haber Servisi Asil Nadir'in Türkiye'deki yatırımlanndan biri olan Niksar Ayvaz Suyu Şişeleme Fabrikası Su ve Şişeleme A.Ş., Tokat'm Niksar ilçesine 2. Kanal yayınlarımn izlenmesini kolaylaştıran uydu anteni hediye etti. Niksar Ayvaz Suyu 'nun çıkanldığı, 30 bin nüfuslu Niksar kasabasının büyük bir çoğunluğu, bundan böyle Su ve Şişeleme A.Ş.'nin hediyesi olan anten sayesinde televizyonun ikinci Kanal program yayınını rahatlıkla izleyebilecek. 1984 yıltndan beri Niksar kasabasmda faaliyet gösteren Su ve Şişeleme A.Ş.'ye bu projenin gerçekleşmesinde Niksar Belediyesi yardımcı oldu. Avrupa Parlamentosu'ndan çağrı 196 Tde isabet görülmemişti Peki bn durumda işkenceli anlatım tutanaklannın kanıt degeri var mıdır? Bu tutanaklar, bir mahknmiyet hükmıi için dayanak olarak kabnl edilebilir mi? ÇELENK Askeri Yargıtay Daireler Kurulu 1961 yılında verdiği bir kararda işkenceli ikrar aıılatımlan konusunda şöyle demektedir: "Gerek ilmi ve gerekse kazai içtihatlara göre itirafın delil olarak hukuken kıymel kazanabilmesi için hâkim (CMLK 247) veya As. savcı (353 sayılı kanun 156) hnzarnnda vuku bulmasının dahi yeterli olmayıp, tamamen serbest irade tahbnda maddi veya manevi cebirden >e hileden uzak bir surette elde edilmesi, isnat edilen suçlann hakikaten işlenip işlenmediginin anlaşılmasına yarayacak diger mukni yan delillerle de takviyesi ve olaya uygunluk arzetmesi gerekmektedir. tkrardan vaki dönmenin kabule deger nitelikte olup olmadıgının diğer deliller de nazara alınarak mahkemece takdir edilmesi ve mucerret tafı cürmün de tek başına delil sayılmaması iktiza eder... Bu itibarla isnadann, başka deUllcrle do|nılan STRASBOURG (AA) Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu, dün TBKP liderleri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın 'ın serbest bırakılmasını isteyen bir karar tasarısını daha kabul etti. Sosyalist ve komünist gruplar adına verilen birleşik tasanda, Kutlu ve Sargın'ın serbest bırakılmaları için Türk makamlarına çağrıda bulunuluyor. Haldun Menteşoğlu öldü ANKARA (AA) ANAP Yüksek htişare Kurulu üyesi ve eski bakanlardan Haldun Menteşoğlu Ankara'da öldü. Menteşoğlu, bir süredir kalp rahatsızlığı nedeniyle Hacettepe Hastanesi'nde tedavi görüyordu. Menteşoğlu için bugün saat 11.00'de TBMM'de bir tören düzenlenecek ve cenazesi daha sonra toprağa verilmek üzere doğum yeri olan Muğla'mn Bozarmut köyüne götürülecek. 1916 yılında doğan Haldun Menteşoğlu, htanbul Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Kaş, Saray, Dicle, Seferihisar, Eminönü, Mudanya, Üsküdar ve Kadıköy'de kaymakamlık yapan Menteşoğlu, 15 Ekim 1961'de AP listesinden Cumhuriyet Senatosu üyeliğine seçildi. Menteşoğlu'nun bu sıfatı 12 Eylül 1980'e kadar sürdü. Demirel kabinelerinde tmar ve hkân ile Içişleri bakanlıklannda bulunan Menteşoğlu, iki çocuk babasıydı. Degerlendirmenin sının Vicdani kanıt, vicdani kanaat çok soyut kavramlar degil mi? ÇELENK Bugün ülkemizde yürürlükte bulunan gerek Ceza Yargüamalan Usulü Yasaa ve gerekse Askeri Yargılama Usulü Yasası vicdani delil sistemini benimsemiştir. Delil serbestliğini benimseyen bu sisteme göre bir davada toplanan yazıh ve sözlü tüm delilleri hâkim, belli ilkelere uyarak serbestçe değerlendirecektir. Ancak bu değerlendirme yetkisinin sımrları vaıdır. Vicdani kanaat esrarengiz bir kavram değildir ve hâkim, yargılama dışı etkenlerle vicdani kanaati oluşturamaz. Orneguı Anglosakson ulkelennde hâkimlerin ilk soruşturma dosyasını incelemelerine izin verilmemektedir. Bu ülkelerde hâkim, sadece duruşmada yapılan savunmalara ve ortaya konulan kanıtlara göre karar vermektedir. Karutlann objektif ve hukuksal ölçtlere göre toplarunası ve hâkimin bu delilleri "mantık ve akıl" ölçülerine göre değerlendırmesi gerekir. Hüküm gerekçelerinde bu değerlendirmenin hangi ölcülere ve hangi mantığa göre yapüdığı açıklanır. Kanıt değerlendinlmesinde "keyfî"liğin ve önvargının yeri yoktur. Söz konusu olan yansız, nesnel akla uygun bir değerlendirmedir. tşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi'nin 15. maddesinde şöyle deniyor: ' îşkence yapılarak alındığı saptanan bir ifadenin işkence yapmakla itham olunan kişi aleyhine delil olarak kullanılması hariç, herhangi bir kovuşturmada delil olarak kabul edilmesi hukuk açısından olanaksızdır ve her taraf devlet, bunu sağlamakla yükümlüdür." Çelenk'e göre yasa niteligi kazanan bu sözleşme kesin hükme bağlanmış davalarda da uygulanmalı. mayan ve cebir altında elde^dilmiş itiraflara dayanılarak, sabit kabul edilip sanıklar hakkında buna göre hukum tesisinde isabet görülmemiştir." İstanhuVda su kesintisi İSTANBUL (AA) Fatih Sultan Mehmet Köprüsü çevre yolları ve htanbul metrosu inşaatlan nedeniyle yeri değiştirilen su borulannm, yeni güzergah bağlantılan yapılacağı için bazı semtlere 24 saat su verilemeyecek. Bugün saat 18.00 ile yarın saat 18.00 arasında su alamayacak semtler şunlar: A vrupa yakasında: Gaziosmanpaşa, Bayrampaşa, Küçükköy, Sultançiftliği, Esenler, Eyüp'ün üst kesimleri ve Bağcılar'ın bir bölümü. Anadolu yakasında: Kozyatağı, tçerenköy, Dudullu, Küçükbakkalköy, Kayısdagı ve çevresi. ri Yargıtay Daireler Kurulu karannın ve bu kararda yapılan doğru değerlendirmelerin gerisine düşmüştür. Kısaca şöyle düşünmek gerekiyor: Bir an tkrar elde etmek için kullanılan yöntetnleri bir latımın, işkence altında ve sanığın serbest iradesi yana bırakırsak ikrann hiç mi inandıncılığı, geçerortadan kaldınlarak düzenlendiği anlaşıldığı takKovuşturma açmak ayn konu ligi yok? dirde bu anlatım tutanağı ne tek başına ve ne de ÇELENK İlk bakışta ikrar, geçerli ve inandı Bu karara göre işkence ile elde edilen anlaom yan delillerle birlikte kamt olarak değerlendirilemez ncı bir dayanak gibi görünmektedir. Ama olaya da lann kanıt olarak kullanılmaması gerek? ve hükme dayanak yapılamaz. Böyle bir işkenceli faa yakından bakılınca bu görüntünün aldatıcı olÇELENK Evet. Gerek hukuka ve gerekse yar anlatım tutanağı, söz yerindeyse, yok sayılmak geduğu hemen anlaşılmaktadır. Eşine pek az rastla gılama hukukuna uygun olan bu karara göre kul rekir. Bunun dışında, suçun işlendiğine ilişkin inanjıan olaylar dışında insanlann kendi kendilerini suç lanılamaz. Maddi ya da manevi baskı ve işkence al dıncı başka kanıtlar elde edilmişse yani işkenceli lamalannın akıl dışılığını anlamak kolaydır. Aksi tında elde edilmiş ikrar anlalımJan kanıt olarak kul ikrar dışında yeni bir kanıtlar demeti oluşmuş ise düşunce insan doğasına aykırı dttşer. Ünlü hukuk lanılamaz. Sonra, bu anlatımlar hâkim ya da aske ve bu kanıtlar sanığın suçluluğunu ispatlayabiliyorsa çu Beccaria bakın ne diyor: "Suçlulugnnu kabul ri savcı önünde de olsa, tek başına hükme dayanak hükme dayanak yapılabilir. eden bir kimseyi bunamış saymalıdır, bir kimse an yapılamaz. Serbest irade ile hâkim ya da savcı önüncak bir cinnet döneminde ya da sarhoş bir halde de verilen ikrar anlatımlanmn, inandıncı yan deGerçekten kanıt niteligi Iveya istihfaf ve isrihkar etkisi ile ya da eza ve cefa lillerle güçlendirilmesi ve ikrar anlatımırun olaya da Her ne kadar "vicdani delil sistemi"ne göre yar;«ın sjddeti ile veya işkence korkusu ile kendi ken uygun duşmesi gerekir. •dini suçlayabilir. Cebir ve tazyike maruz kalmadıkça Ancak bu genel kurul kararından sonra, özellik gıç, toplanan kanıtlan serbestçe değerlendirme yet.dunyada hiçbir kimse kendi harabiyeti için kendi le 12 Eylül döneminde sıkıyönetim askeri mahke kisine sahip ise de bunun önkoşulu toplanan ka;ale>hine konuşmaz." melerinde ve Askeri Yargıtay'da değişik kararlann rutlann gerçekten "kanıt" niteligi taşımasıdır. Ki Gerçekten uygulamada ikrarlar, değişik işkence verildiği değişik değerlendirmelerin yapıldığına ta şinin serbest iradesi yok edilerek duzenlenen bir anlatım tutanağı gerçek anlamda bir kamt sayüamaz •yöntemleri uygulanarak ve kişinin serbest iradesi or nık olduk. Itadan kaldırılarak elde edilmektedir. Bu gerçekler Bu kararlara göre; işkence altında elde edilmiş ve bu nedenie de değerlendirmeye esas olarak ele karşısında "ikrar"a delil gözu ile bakümasının ve olan emniyet anlatımları yan delillerle doğrulanı alınamaz. Değerlendirmeye konu yapılacak bir an•böyle bir ikrara dayanılarak hüküm verilmesinin yorsa kanıt olarak kabul edilecek, ancak sanığa iş latımın özgür irade ile ve isteyerek verilmiş olması 'adalet ilkeleriyle bağdaşmayacağı açıktır. kence yapan görevli hakkında ayrıca kovuşturma gerekir. açüabilecektir. tşkenceli anlatımı kamt olarak ka Uzun deneyimlerinizden süzerek "Gerçek kabul etmek ayn bir konudur. İşkence yapan kişi hak nıt nedir?" sonısuna nasıl yanıt verirsiniz? Bir sorgulama yöntemi kında kovuşturma açmak ayn bir konudur. Bu kaÇELENK Gerçek kamt, yasaya, hukuka, ah. Ülkemizdeki gecerligi açısından, uygulamada rar larda sözü edilen yan deliller çoğunlukla başka lak kurallarma uygun yöntemlerle elde edilen ka"ikrar"ın yeri nedir? sanıklann işkenceli anlatımları, emniyet tarafından nıttır. Nitekim Askeri Yargıtay Ikinci Dairesi 1978 ÇELENK Ikrann geçerlilik koşullan arasın düzenlenmiş, yine işkence altında imzalatılmış yer yılında verdiği bir kararda hâkimin hangi kanıtlan da ulkerniz açısından en güncel ve önemli olanları, gösterme tutanaklan olarak görülmektedir. değerlendirmeye esas alabileceğini şöyle açıkla'ikrarın serbest irade ile meydana gelmesi, hâkim önünde olması ve geri alınmamış olmasıdır. Yurdumuzda, özellikle 12 Mart ve 12 Eylül faşizmi dönemlerinde işkence, bir "sorgnlama yöntemi" olarak uygulanmıştır. 12 Eylül dönemin1 de yaklaşık 250 bin kişi gözaltına almmış ve hemen ANKARA (CBBhonyet BMrosa) Çankaya Yasası'nın iptal gerekçesi yazımını tamamlanja' tüm göz altına alınanlara ağır işkenceler yapılmışBclediye Baskanı Erdoğan Yavazlar, Anayasa nın rahaüıgı içindeki özden, şürler okurken çal ür. Bu işkenceler sonunda emniyet ve cezaevlerinMahkemesi Başkanvekili Ifekts Gttogör ö z d e s , gıcılardan en çok şarkı isteyen ve şarküara eşlik de 200'e yakın kişi yaşamını yitirmiş, binlerce inDGM Savcısı Nnsret DcminL Ankara Emniyet eden ki$i oldu. Erkek erkeğe yemek yenen masan sakat kalmıştır. Bu işkenceler sonunda düzenMüdürü Meumet Agar'ın da aralannda bulun sada inip kalkan rakı bardaklanna DGM Savcılenen ikrar tutanaklan suç kanıtı olarak dava dosduğu kalababk bir davetli grubunu tefli, klarneîli, sı Nusret Demiral da kaüldı. Lokanta ve bahce, yalarına konulmuştur. mastikalı, göbekli akşam yemeğinde agirladı. Su belediye zabıtalannın kordonu altındaydı. Bah ! tşkence Be ilişkisi göz önünde tutuldufcnnda işgibi rakının tUketildiği, Yavuzlar'm göbek de at çenin dışındaki çamlann altında uzun süre bekkence suçunun yasalara göre bir tanımını yapmak tığı yemek nedeniyle Eymir Gölü'ndeki kır lokan leyen konıma görevlileri ve makam şoförleri damümkun mu? tasında rakı kalmayınca diğer müşteriler için An ha sonra bahçenin bir köşesinde hazırlanan maÇELENK Yasalarımızda işkencenin açık bir kara'dan rakı getirildi. salarda yemek yediler. tanımı yapılmamtştır.TBMM'ce onaylanarak bir iç hukuk normu yani yasa niteligi kazanan İşkence Bir süre önce açıldıktan sonra yeniden halka Türk sanat müziği parçası "Akşam oldu haw Ötdd Zrfhnane tnsanfck D ç vt O n Kjna DBVIMŞ kapatılan ODTÜ'ye ait Eymir Gölü'.ıun kenann zttBkndim bea yine" 'zenel ısrar uzerine bırkaç ve Cazaya Karşı Sözleşme'nin birinci maddesi işdalu "ÇobanogJo" kır lokantası önceki akşam kez çalındj söylendi. \kvuzlar'ın konukian bu sarkenceyi şöyle tanımlamaktadır: bOyak bir eğlenceye taruk oldu. Masraflann Çan kıya eşlik ettiler. "Bu akşam gün batarken gel", "tşkence bir kimseyi, kendisinden ya da üçüncü kaya Bdediyesi tarafından karşüandığı "nikıh, "Yatanr gödöm", "Seaedt bir gna", "Senden aybir kişiden bilgi ya da itiraf saglamak, kendisinin •>p««»t«h, gobekM" akşam yemeğindeki konuk rı yaşayamam", " N i a a n s ı n dideden ey ya da uçüncü bir kişinin işledigi ya da işlediğinden lar; ut, kanun, klarnet, darbuka ve teften olusan mestinazım" şarküan masadaki konuklardan şidkuşku duyulan bir eylemden ötünı, onu cezalan"s«z" grubunun nağmelerine eşlik ettiler. Asker detle aJkış alan şarküar oldu. dınnak, kendisine ya da üçuncu bir kişiye gözdagı ütüformasıyla bir askeri yargıcm da hazır bulunYemekten ilk ayrılan Ankara Emniyet Müdüverme ya da onlan zorlamak amacıyla ya da berduğu yemek için bahçenin bir kenannda dikdörthangi bir turden ayrun gozetmeye dayalı bir nedenle, gen biçıminde hazırlanan masalann ortasında oy rü Mehmet Agar oldu. Agar, Yavuzlar tarafınbir kamu görevlisi ya da resmi sıfatla davranan bir nak havalı mastikaya dayanamavan Çankaya Be dan arabasına kadar uğurlandıktan sonra sazlıbaşkası tarafından ya da kışkırtınası ya da onayı lediye Başkanı göbek attı. Bu eylemini "yama" sözlü yemek gece gec saatlere kadar sürdü. Yükya da izniyle bilerek maddi ya da manevi agır acı adlı bir başka Sulukule göbek havasıyla sürdü sek yargı organlannın mensuplannın aynlmasınverraek ya da eziyette bulunmaktır." ren Yavuzlar'a çok sayıda belediyecinin eşlik et dan sonra Yavuzlar'la b a a belediyeciler yemekte bir süre daha kaldılar. 30*u aşkın konuğun katıltiği göriildü. Buna göre işkence sadece maddi eza cefa degil. dığı yemekte 34 şişe büyük rakı tUketildiği bildiÇELENK Evet. Bu tammlamaya göre işkenMasanın tn coşkulu kişisi ise Anayasa Mah rildi. . • ce, maddi olabildiği gibi manevi de olabilir. Önemli kemesi Başkanvekili Yekta Güngör özden'di. '. olan, sanık durumunda olan kişinin serbest iradeAncak bu miktardan koruma görevlileri ve Anayasa Mahkemesi'nin iptai ettiği Yerel Seçim zabıtaların da* "istifadc" ettiği belirtüdi. ' sinin ortadan kaldırılmış olmasıdır. Ancak cinnet döneminde ElenL, mum dikti İSTANBUL (AA) Mehmet Ali Birand'm hazırlayıp sunduğu "32. Gün" adlı televizyon programında, Türkiye ve Türkler hakkında olumsuz görüşlerini açıklayan Yunan Eleni Siamanduras, Özel Çavuşoğlu tlkokulu'nun konuğu olarak geldiği Istanbul'u geziyor. Eleni, dün sabah Fener Rum Patrikhanesi'ni ve Aya Yorgi Kilisesi'ni ziyaret etti. Kilisenin tarihi hakkında bilgi edinen Eleni, mum yakarak dilekte bulundu. Cumhurıyet Yttksek zevata mastikalı yemek Cumhuriyet Kitap Kulübü Gülhane Şenliği'nde 70 Hazıran 30 Ağustos KıtapKulubu İMZA GÜNLERİ YARIN 9 Temmuz Cumartesi KERİM KORCAN 10 Temmuz Pazar FERRUH D O Ğ A N TURGUT ÇEVİKER Gü/hone Şen/ığiGü/rıane Parkı Değerlendirme yetkisinin dışında Aynntüı bir konuşma oldu. Son sözleri yine siz söyleyin Kitfen. ÇELENK tşkenceli anlatım tutanaklan ceza yargüamasına suç kanıtı olarak ele alınamaz. Bu tür anlatım tutanaklan, yan kamtlarla doğrulamalar bile hükme dayanak yapılamaz. "Vicdani delil sistemi", her ne kadar hâkime kanıtlan değerlendirme yetkisi tanımış ise de bu yetki sınırsız ve keyfi bir yetki olarak duşünülemez. Değerlendirme yetkisinin sınırı, kanıtın yasaya ve ahlaka uygun yöntemlerle elde edilmiş olmasıdır. tşkenceli anlatım tutanaklannın yasa ve ahlak kurallanna aykırı yöntemlerle düzenlendiği kuşkusuzdur. tşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi'nin 15. maddesi, vicdani delil sistemi uygulamasına kanıt değerlendirilmesi konusunda açıklık getirmiş ve işkenceli anlatım tutanaklarını kanıt değerlendirme yetkisinin dışına çıkarmıştır. Bu madde kesin hükme bağlanmış davalarda da uygulanmalıdır. Teşekkür ediyonım Sayın Çelenk. KıtapKulubu Cumhuriyet Kitap Kulübü Kadıköy Temsilciliği Moda Sineması Kültür Merkezi (730 Temmuz) İndirimli satışlara başladı