Katalog

26 KASIM 1988 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Çekoslovakyu 'da akşveriş ynsağı PRAC (AA) Çekoslovakya'da gıda ve giyim maddeleri başta olmak uzere tüketim maUarınm, yabancüar tarafından satın almıp ulke dışına çıkanlması yasaklandı. Çekoslovak televizyonunda yayımlanan bir programda, Polonyalılar ve diğer Doğu bloku tilkelerinden gelen turistlerin çikolata, meyve, kahve, çay, et, ev bilgisayarları, video cihazlan, çocuk giysileri ve deri eşyaları gibi tüketim mallarmı ülke dışına çıkarmalarının 15 kasım tarihinden iübaren yasaklandığı bildirildi. Ermenistan'daki olaylarda iki kişi öldü, Erivan'da sokağa çıkma yasağı GerUim lıâlâ yüksek Nahcivan özerk bölgesinde yaşayan Ermenilerin çoğu uçaklarla Ermenistan'a gitti. Bölgeye yeni askeri birlikler gönderitdi. Baku'de göstehler sürerken grevler başladı, işyerleri açılmadı. Karabağ'daki Ermeni varlığını güçlendirmek üzere Ermenistan'dan göçmen gönderilmesi, bölgede Ermenistan'ın yardımıylafabhka inşasına geçilmesi olayları yenideh başlatan bir kışkırtma olarak yorumlanıyor. Azerbaycan Dışişleri BakanlığVrun Enformasyon Genel Müdürü Musa Memedov da özellikle Gence'de çatışmalar olduğunu belirtmiş, ancak ayrıntı vermemişti.Saat 22.00 ile 05.00 arasındaki sokağa çıkma yasağı Baku, Gence ve Sumgait gibi önde gelen Azeri kentlerinden sonra Ermenistan'ın başkenti Erivan'da da ilan edildi. AP'nin bildirdiğine göre Erivan dun önceki günlerin tersine oldukça sakin bir gün geçirirken Baku'de gösteriler sürdü. Dağlık Karabağ özerk bölgesiErmeni'nin ölmesi üzerine halkın liklerinin gönderildiğini ve düzetaş ve sopalarla saldırganı öldür nin yeniden sağlanmasına çalışılduğunu öne surdu. dığını söyledi AP'nin haberine gore Ermeni önceki gece bir haber TASS, aiansının genel müdürü Boris Kuprogramında, ilk kez Kafkas faryan, Batılı ajansları telefonla cumhuriyetlerinde "sorumsuz arayarak en az 500 Ermeninin milliyetçi unsurlann eseri" çatış Gence'den Ermenistan'a göndemaların patlak verdiğini duyurdu. rildiğini, son üç gün içinde 1700 Sovyet Dışişleri Bakanlığı Sözcü kadar Ermeninin canlannı kurtarsü Gennadi Gerasimov, Mosko mak için Ermenistan'a kaçtıklava'da yabancı basına yaptığı açık rını ileri surdu. Nahcivan ozerk lamada, Azerbaycan'ın Baku, bölgesinde 1970 nüfus sayımına Gence kentleri ile Nahcivan özerk göre 190 bin Azeri ve 6 bin Ermebölgesine yeni tank ve nrhlı bir ni yaşıyor. DUNYADA BUGUN AUSIRMEN SHP'de Küçük Kurultay Son referandumun ertesinde, kamuoyuna yönelik zafer naralarına karşın ANAP içinde tedirginlik artmıştı. ANAP'lılar artık inişe geçtiklerini görüyorlar, gelecekte son oylamada çıkan % 35 oranındaki "evef'leri de tutturamayacaklarını seziyorlardı. ANAP'ın inişi ile birlikte SHP'nin yükselişi de başlamıştı. Özal, grubunda yaptığı konuşmada panik halindeki milletvekillerini yatıştırmaya çalışıyordu. Kürsüde konuşmasının bir yerinde "Hiç merak etmeyin" dedı, "yakında onlar bölüneceklerdir." Geçen pazar Bolu'da Üzeyir Garih'ın Onur Kumbaracıbaşına yönelttiği soru da aynıydı: Partiden kopma (Garih kopmayı boşanma diye adlandırıyordu) ne zaman olacaktı? Türkiye'nin ekonomik ve politik koşulları SHP'yi tek seçenek haline getirirken, sosyal demokratların iktidarına karşı olanlar, önceleri "Onlann arternatif politıkaları yok. ANAP alternatifsizdir" görüşünü yerleştırmeye çalıştılar. Ne var ki bu politika pek tutmadı. SHP, televizyonun tüm engellemelenne ve büyük tirajlı gazetelerin kendisine karşı benimsediği tutuma karşın artık seçenek olduğunu, alternatif politikası bulunduğunu kamuoyuna anlatmaya başlamıştı. Bu durumda SHP'yi engellemenin, yerel seçimlerde Özal'ın %35'lerin de altına düşmesini önlemenin tek yolu kalıyordu, parti içinde ki her kuruluşta vardır çeşitli kanatları birbirine düşürmek ve kamuoyuna SHP'ye aşırıların. bölücülerin sızdığı görüntüsünü yaymak. SHP için çok başarılı geçen Bolu toplantısının hemen ertesi günü partinin karşıtlarının yapamadığını, Alı Topuz'un polisiye bir düzenle kotardığını Hürriyet ve Milliyet gazetelerinde okuyorduk. SHP'nin Genel Sekreter Yardimcısı Ali Topuz, partisinin bolücülerin ve aşırıların işgali altında olduğunu söylüyordu. Haber bomba gibi patladığı sıralarda da bir kısım hükümlü ve tutuklu aileleri, Genel Sekreter Deniz Baykal'ın önünü kesiyor ve parti merkezinde, Topuz'un yarattığı görüntüyü pekiştirir bir gösteri yapıyorlardı. Özal'ın ve SHP iktıdarını engellemek isteyenlerin amaçladıkları görüntü yaratılmıştı. Hiç kimsenin kuşkusu olmasın ki önümüzdeki yerel seçimlerde, Ali Topuz, Özal'ın en büyük kozlarından biri olarak ortaya çıkacaktır ve Turgut Bey, seçim propagandası süresince Ali topuz'un söylediklerini bol bol kullanacaktır. İşte SHP Küçük Kurultayı tam böyle bir ortamda toplandı. Küçük kurultay yerel seçim stratejısini saptayacaktı. Oysa, Ali Topuz'un çıkışı küçük kurultayın havasını değiştirdi. Artık bütün sorun SHP'deki kanatların birbirinı tasfiye edip edemeyeceği ve Ali Topuz'un ihbarı çerçevesinde odaklanıyordu. Küçük kurultayın ilk gününde, kulislerdeki delegeler, "Özal 10 milyar verse, Ali Topuz'un kendisine sağladığı kozu yine de elde edemezdi" deniyordu. Sabah açış konuşmasını yapan inönü ise olayı özeleştiri çerçevesi içinde ele almak gerektiğini söyleyerek. yerel seçim öncesi büyük çatışmalan ve kapışmaları önlemeye çalışıyordu. Acaba gerçekten Ali Topuz'un konuşması özeleştiri çerçevesinde ele alınabilir miydi? Bir partinin genel sekreter yardımcısı özeleştirısıni, polisiye düzenlemelerde, garaj toplantılarında dış güçler önünde yapıyorsa, o parti ciddi biçimde hasta demektir Yıne aynı biçimde, ülkeye temel hak ve özgürlüklerı getireceğini ileri süren bir parti, açlık grevleri karşısında böylesine ilgisiz kalıyorsa o partide gerçekten yürümeyen bir şeyler var demektir. Ve Erdal İnönü'nün küçük kurultayı açış konuşması SHP'deki bütün bu aksaklıkları tabak gibi gözler önüne seriyordu. Evet, SHP gibi bırvparti tüm kışkırtmalardan uzak durmak zorundadır. Parti binalarının işgai edilmesi konusunda duyarlılık göstermelerini anlamamak, onaylamamak elde değil. Ama bu dikkat, Erdal Bey'in dediği gibi, "açlık grevlerini bir şiddet eylemi olarak" nıtelemeye kadar varırsa, o zaman bu tutum vurdumduymazlık olarak nitelenebilir. Gerçekte, Topuz olayı ile SHP'nin açlık grevi karşısındaki tutumunu bir araya getirince ortaya ilginç bir görünüm çıkıyor: SHP henüz örgüt disiplinini kuramamış bir partıdir. ve genel merkez kışkırtmalardan kurtulmanın tek yolu olarak sorunları görmezden gelmeyi yeğliyor. Oysa dısiplinlı bir parti, kışkırtmalara kapılmadan sorunların üstüne gitmenin yolunu bulmak zorundadır. Ama kendi genel sekreter yardımcısının kışkırtmalarına engel olamayan bir partinin böylesi bir sorunun üstesinden gelmesini beklemek olanaksızdır. Küçük kurultayın ilk gününde, Sayın İnönü, konuşmasıyla sorunu aşabilecek bir görüntü yaratmadı, daha çok örgütünün ve kendi yönetiminin gevşekliğinı gözler önüne serdi. Bu sırada Ali Topuz, masum bir çocuk edasıyla arka sıralarda oturuyordu. Bir zamanların CHP'sinin ünlü hizipçisinin tüm işgal eylemlerini gölgede bırakan girişimini örgüt desteklemiyordu gerçi, ama ne gam! Nasıl olsa, Ali Topuz yapacağını yapmış, kuyuya taşı atmıştı. Küçük kurultayın kırk akıllısı var ise eğer bakalım bu taşı kuyudan çıkarmayı becerebilecekler mi? Basının büyük bölümünün desteğinden, TV'yi kullanma olanağından yoksun, binbir tertip ile karşı karşıya bulunan SHP'nin, önümüzdeki mart ayında yapılacak yerel seçimleri Özal'ın önünü kesecek bir oylamaya dönüştürebilmesi konusunda küçük kurultay ilk gününde hiç de umut uyandıncı bir görüntü sergileyerek başlamadı. Bakalım gelişen görüşmeler yeni ufuklar açabilecek ve örgütün derlenip toparlanma yolunda kararlı olduğunu gösterebilecek mi? Castro'nun Meksika gezisi MEXICO CITY (AA) Küba lideri Fidel Castro, 33 yıl aradan sonra Meksika'nm yeni Devlet Başkanı Carlos Salinas de Gortari'nin yemin törenine katılmak uzere, başkent Mexico City'ye gelecek. Yetkililerin verdiği bilgiye göre Castro'nun önümüzdeki pazartesi günü Mexico City'de olması bekleniyor. Castro, 1950'li yılları Mexico City'de sürgünde geçirmiş ve 81 arkadaşı i/e birlikte 25 Kasım 1956'da Küba'ya dönntüştü. Fidel Castrç, Mexico City'de kaldığı siire içinde, ocak 1959'da Batista'yı deviren gerillalan da yönetmişti. Dış Haberler Servisi Sovyetler Birlifi'nde Azerbaycan Cunıhuriyeti'nden sonra Ermenistan Cumhuriyeti'nde de sokağa çıkma yasağı kondu. Ermenistan 'ın başkenti Erivan'da dün durum sakin iken Azerbaycan'ın başkenti Baku'de gösteriler dün de surdu. Ermenistan'da önceki gun meydana gelen olaylarda ise iki kişinin olduruldüğü bildirildi. Olaylarda o'enlerden birinin Azeri diğerinin Ermeni olduğu bildirildi. Ermeni haber ajansı, Azeri saldırganının halkın üzerine ateş açtığını, bir nin Ermenistan'a bağlanması yolundaki Ermeni isteklerini protesto eden Azeriler söz konusu bölgede on gün önce Ermenistan'dan gonderilen para ve malzemelerle bir alüminyum işleme fabrikasının kurulması girişimini de "kışkırtma" olarak niteliyorlar. Ermenistan'dan dağlık Karabağdaki Ermeni varlığını güçlendirmek uzere çok sayıda Ermeni göçmeninin de gönderilmiş olması son birkaç aydır göriilen yumuşamayı "torpilleyen" bir girişim olarak değerlendiriliyor. Ermenilerin bu girişimlerinden sonra Baku'de arka arkaya mitinlger düzenlenmiş, 800 bini aşkın Azeri'nin katıldığı protesto gösterileri yapılmıştı. Gence'de çıkan olaylarda da uç Sovyet ölmüş çok sayıda kişi yardlanmıştı. Macaristan'da 15 fakülte ile yüksekokulun öğrenci ve öğretim üyeleri iki günlük bir uyarı boykotuna başladılar. Geçen yıl da bazı ekonomik ve demokratik taleplerle benzer eylemler gerçekleştiren öğrenciler, daha fazla maddi destek ve burslann arttınlmasını istiyorlar. öğretim üyeleri de üniversitelere daha çok özerklik tanınmasını ve eğitimde reformlara hız verilmesini talep ediyorlar. Macaristan, Romanya ve Tanzanya, Filistin devletini îanıdıklarını açıkladılar. Suriye ise yeni devleti tanımadığı halde Mısır'ın tanımış olmasını övdü. Arafat dün resmen ABD'ye Macaristan'da vize için başvururken Lübnan üzerinden üniversite boykotu İsrail'e düzenlenen gerilla saldırılarına son Dış Haberler Servisi verilmesini de istedi. Dış Haberler Servisi Filistin devletini tanıyanlann sayısı giderek artıyor. Romanya ve Macaristan önceki gun, Afrika ülkelerinden Tanzanya da dün yaptıklar açıklamalarla Filistin devletini tanımalarından sonra yeni devletle diplomatik ilişkiye giren ulkelerin sayısı 50'yi aştı. Kendisi tanımadığı halde Suriye surpriz bir açıklama yaparak Filistin devletini tanıyan Mısır'ı övdü. öte yandan FKÖ lideri Yaser Arafaı BM Genel Kuml toplantısına katılabilmek için dün ABD'den resmen vize istedi. Başvurunun Tunus'ta Dıs Haberler Servisi Yugoslavya Parlamentosu ekonomik ve siyasi reformları gerçekieştirebilmek için anayasamn 135 maddesini değiştirdi. Anayasa değişiklıkleri üikenın serbest tıcaret bölgelerinde faaliyet gosteren şirketlerin ve bankalarm sermayesinin tamamının yabancılara an olmasına imkân veriyor. Yugoslav Anayasası'ndaki değişikliklerle özel toprak edinme, emlak ve özel ış kurabilme sınırları da genişletiliyor. Anayasa değişikliklerinin bu yılın sonuna kadar yeni ekonomik yasalara donüştürüleceği ve ülkede arz talep dengesini daha fazla dikkate alacak bir ekonomik sıstemin kurulacağı bildiriliyor. Yugoslavyn Wa anaynsa Dış Haberier Servisi Lübnan'ın başkenti Beyrut'un güney banliyölerinde Emel ve Hizbullah örgütleri arasında önceki gun patlak veren çatışmaların son 6 aydır meydana gelen en şiddetli çatışmalar olduğu bildiriliyor. 2 kişinin öldüğü ve 15 kişinin yaralandığı çatışmalardan sonra durumun giderek gerginleşmesi üzerine Suriye ordu birliklerinin duruma müdahale ettiği kaydediliyor. Önceki gün oğleden sonra başkent Beyrut'un guney banliyölerinden Eşrafiye, Gya ve Gorbeiri'de başlayan çatışmaJar, giderek Burc Ebu Haydar, El Mazra ve El Basta bölgelerine de yayıldı. lkisi de Şii olan ve geçen aylarda şiddetli çatışmalara neden olan Suriye yanlısı Emel ve tran yanlısı Hizbullah örgütleri, havan ve roketatarların da kullamldığı çatışmalarda birbirlerine ağır kayıplar verdirdiler. Lübnan polis kaynaklan, ilk çatışmanın Beyrut Havaalanı yolunda bilinmeyen bir nedenle çıktığını belirtirken, karşılıklı ateşin şiddetlenmesi üzerine havaalaruna giden yolun da trafiğe kapandığını bildirdiler. LüBNAN BeyTiıt'ta EMEL Hizbullah savaşı GüNEYAFRİKA Mandela'ya zincir gevşetme Pretoria hükümeti, siyah lider Nelson Mandela'nın, halen tedavi görduğü klinikten çıktığında "daha rahat" koşullar altında başka bir yerde ikâtnet ettirileceğini açıkladı. Dış Haberier Servisi Güney Afrika'da 25 yıldan beri cezaevinde bulunan siyah lider Nelson Mandela'nın, yakın bir gelecekte daha serbest koşullar altında "ikamel" altına alınabileceğı bildirildi. Mandela'nın ailesi ise ırkçı yönetimin bu girişiminin kendileri için bir şey ifade etmediğini kaydederek "hapis olma" durumunda bir degjşiklik getirmediğini bildirdi. AP'nin haberine göre Güney Afrika Adalet Bakanı Kobie Coetsee tarafından önceki gün yapılan açıklamada, Mandela'nın, halen Cape Town'da tüberküloz tedavisi görmekte olduğu klinikten bir başka yere göturüleceği bildirildi. Açıklamada siyah liderin sağlığının belli bir noktaya kadar düzeldiği ve daha da iyileşmesi halinde artık klınikle kalmasının gereksiz olduğu da kaydedildi. Ancak "Mandela'nın yaşamına karşı tehditler bulunmasının da göz önıinde tutuldugu" belirtilen açıklamada, "Kendisi zamanı geldiğinde daha u}gun, daha rahat ve ailesinin u>elerini ozgurce ve sık sık kabul edebilecegi güvenli bir yere götüriilecektir" ifadesi kullanıldı. Adalet Bakanı'nın açıklarnasuıda bu yerin neresi olduğu belirtilmedi. Ancak Nelson Mandela'nın yeni "zonınlu ikamelgâhının", cezaevi kompleksi içindeki lojmanlardan birinde ayrılmış bir daire olabileceği ve buraya birinci dereceden yakınları ile avukatının dışında da ziyaretçi kabul edilebileceği kaydediliyor. Siyasi gözlemciler, Adalet Bakanlığı tarafından yapılan bu açıklamanın, Pretoria'mn ırk aynmına karşı mücadelenin bir simgesi durumunda bulunan Mandela'nın aşama asama özgürluğune kavuşturulacağı yolundaki söylentilerin gerçeğe dönüşmesinin bir ifadesi olarak değerlendirildiğini belirtiyorlar. Nelson Mandela, ağustos ayında tüberküloz tedavisi için kaldırıldığı Cape Town yakınlannda sıkı güvenlik önlemleri içindeki Constantiaberg Kliniği'nde bulunuyor. Hındıstan'ın Racastan eyaletmde her yıl düzenlenen Puşkar S l g ı r p^nayırı, yüz binlerce yerli ve yabancı turistin ilgisıni çeken ılginç etkinliklerden biridir. Bu yıl da panayıra çeşıtlı etkinlıklerle katılan yerlı halk geleneksel giysileri içinde oyun ve danslarta renkli gösteriler yaptılar. Racastanlı kadınların en çok önem verdiklerı yarışmalardan bıri de her yıl "RacastanlıYabancı" çekişmesine sahne olan halat çekme yarışması oldu Tunstlerın de heyecanla izledıklerı yarışmada bu yıl Racastanlı kadınlar rakiplerini altetmeyi başardılar. (Fotoğraf. Reuter) FlLİSTİN Ifeni devleti tariiyanlar artıyor kasımda ilan ettiği bağımsız Filistin devletini sosyalist bloka bağlı ulkelerden Macaristan ve Romanya da tanıdılar. Romanya, sosyalist blok ülkeleri içinde lsraiî'le diplomatik ilişkisi bulunan tek ülke. Ancak, Macaristan'ın da pek yakında lsraiî'le yeniden diplomatik ilişkiye geçeceği belirtiliyor. Bilındiği gibi, SSCB diplomatik ilişki ABD Konsolosluğu'na yapıldı ki kurmamakla birlikte bağımsız ğını bildirdi. Konsolosluk yetki devlet ilanını memnunlukla karlileri de başvurunun Washing şıladığını açıklamıştı. ton'a iletildiğini açıkladılar. tsrail Öte yandan, AA'nın Kahire'den ise Arafat'a vize verilmemesi için ABD'ye yeniden çağnda bulundu. bildirdiğine göre adı açıklanmaBM Genel Sekreteri Perez de Cu yan ust düzeyde bir Suriye yetkiellar'ın da Arafat'a vize verilme lisi, Mısır'ın Filistin devletini tasi amacıyla ABD nezdinde devre nımasının, bu ülkenin, "Arap Saye girdiği bildirildi. Bu arada Ara vunma Pakü'na ve Arap ulusuna" fat Lübnan üzerinden İsrail'e dü bağlı olduğunu gösterdiğini söyzenlenen gerilla saldırılannın dur ledi. Soz konusu yetkili, Mısır'ın duruimasım istedi. bu kararının çok önemli olduğuFilistin halkının sürgünde par nu vurgulayarak ülkesindeki yayın lamentosu niteliğindeki Filistin organlannın Mısır'a karşı sürdürUlusal Konseyi'nin Cezayir'de 15 dukleri propaganda kampanyasına da son verdirdıklerini bildirdi. Mısır Devlet Başkanı Hiisnii Miibarek, son zamanlarda basına verdiği demeçlerde Suriye'yle ilgili olarak iki ülke arasındaki ilişküerin bir arabulucuyu gerektirmeyecek kadar iyi olduğunu belirtiyordu. İki hafta önce, Mısır hükümetinin denetimindeki bir dergi, Suriye'yi içinde bulunduğu yalruzlıktan sıyrılarak Mısır'la ve Arap dünyasıyla olan ilişküerini canlandırmaya çağırmıştı. Lübnan'da Ingilizce yayımlanan Middle East Reporter Dergisi'nde yayımlanan bir habere göre Arafat'a bağlı El Fetih grubunun Lübnan'da uslenen gerillalan, İsrail'e duzenledikleri gerilla akınlannı durdurmaları talimatını aldılar. Gazete, Arafat'm bu kararı bağımsız Filistin devletinin 'tarutılması' çabalan çerçevesinde aldığını belirtti. SUUDI ARABISTAN'I BAHREYN'E BAĞLADIK! GüNEYKORE Batı^pjfüıhın inşaat mühendisliği funda ve özellikle sualtı Inşaatları alanında en büyük kuruluşlarından olan Ballast Nedam grubu olarak Suudi ArabistanBahreyn arasındaki dünyamn en uzun deniz üstü köprü otoyolunu öngörülenden çok daha kısa bir sürede teslim ettik. Ctıun DooHwan Roh TaeWoo Eski Başkaıı için "şefaat" çağrısı Dış Haberler Servisi Güney Kore'nin eski devlet başkanı Chun DooHwan'ın, iktidan sırasında "hatalan" için özür dileyerek bir Budist tapınağında inzivaya çekilmesinin yankıları surüyor. Muhalefet partileri, eski başkanın yolsuzluklan için soruşturma açılması ve hesap sorulmasf yolunda baskılarını sürdürürlerken şimdiki Devlet başkanı Roh TaeVVoo dün yaptığı konuşmada halka çağnda bulunarak Chun DooHwan'ın bağışlanmasını istedi. AP'nin haberine göre, Roh, iktidar partisinden bir grup yetkiliye hitaben yaptığı konuşmada, eski başkan için herhangı bir yasal işleme girişmeye karşı olduğunu ve aslında muhalefet liderlerinin de daha önce siyasal amaçlarla yasal baskı yapılmasına karşı çıkma vaadinde bulunmuş olduklarını söyledi. Roh, yakında hukumet ve devlet aygıtı içinde geniş bir yeniden örgütlenme operasyonu duzenleyeceğini de haber verdi. İktidan sırasında büyük baskı uyguladığı, çeşitli yolsuzluklara kanştığı iddialan yüzünden kamuoyunda yıpranmış olan eski devlet başkanı Chun DooHwan, üç gün once beklenmedik bir jest yaparak büyük hatalar işlediğini, halka çok eziyet ettiğini kabul etmişti. Eski devlet başkanı daha sonra tüm mal varlığını devlete devrettiğini bildirerek karısıyla birlikte kalan günlerini geçirmek uzere bir Budist tapınakta inzivaya çekilmişti. Muhalefet liderleri ise Chun DooHwan'ın açıklamasını yeterli bulmadıklarını ve kendisinden hesap sorulması gerektiğini söyleyerek yasal soruşturma açümasım istemişlerdi. Özel ve resmi sualtı veya suüstü •*föjelerinde % 100 finansman ve Türk [ümetinin arzu ettiği BOT (Yapformülüyle birlikte /TKÜSTERbAM. ,68 12 57 58 Telex: 46 907 pms tr Fax: 167 12 51