Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER tulük değişmededir. Denge, kutsaldır. Din ve buna bağh uygulamalar (rituslar) her türltt değişmeyi önlemek için gelişürilecek aletlerdir. öğrencisi Aristo'ya göre de nizam, kargaşaya üstundür. Nizam ebedidir. Eğitimin amacı istikrara hizmet etmek olduğuna göre bu eğitim, istikrarın arandığı toplum türüne göre yönlendirilecektir. Ashnda bu hoca öğrenci çiftini benimsemek için daha çok neden vardı. Aşağıda göreceğimiz gibi medrese, mevcut nizamı tehlikeye duşürecek olan "sapık" duşüncelere göturebilecek felsefeyi tümden dışlarken Aristo'dan vazgeçmemişti, çünkü sosyal durağanlığı savunmak için "mantık"a gereksinme vardı. Gazali mektebi, düşmanıyla onun silahını kullanarak mücadele edecekti: tSAGUCİ (Aristo mantığına girişt sonuna kadar medreselerde okutulacaktı. zettiği bir kıta idi. Nil'den Maveraünnehr arasındaki Turklran alanı kuşkusuz "hür düşünceli" bir Muslüman ülkesi olmuştu. Ama bu felsefi yüzün yanı sıra, olayların akışı üzerinde büyük etkisi olacak olan bir başka temel sorun yer alıyordu: Arap hegemonyasına karşı politik muhalefet. öte yandan devletin resmi dininden aynlmaların (tefrikaların) daima bir politik muhalefet, iktidara karşı bir mücadele silahı olduğu bir sosyal tarih kuramıdır. Bu itibarla söz konusu alana Şiilik yerleşmişti. Hilafet merkezi Bağdat bu Asya Şiiliğinden başka bir de yine Şii Mısır Fatımî hilafetinin tehdidi altında bulunuyordu. Başkentte ayaklanmalar, çeşitlı etnik öğeler ve cemaatlar arasında boğuşmalar eksik olmuyor, düşünsel tartışmalar, sefaletin harekete getirdiği halk kitlelerinin gürültüleri arasında kayboluyordu. Yan yana bulunan büyük yoksullukla bir azınlığın büyük zenginliği, huzursuzluğun kaynağını oluşturuyordu. Bu itibarla politik düzenin yeniden kunılması kaçınılmaz bir zorunluk haline gelmişti. Ünlü tarihçi Claude Cahen'in çok doğru olarak (Arkası 15. Sayfada) 22 EYLÜL 198 GazaHveOsmanhMedresesi İran 'daAyetullahların büyük toprak sahipleri olduklan bilinir. Şah, toprak reformunu uygulamaya başlayınca Humeyni onu dinsizlikle suçlamıştı!. Bizde de herhalde böyle bir suçlamaya maruz kalmamak için kimse köklü bir toprak reformuna girişmiyor... Ve çağın gerisinde kalmış bir yarı feodal ideoloji doğrultusunda bugün yeni bir Gazali Birgivî, Sayın Hasan Cemal'in deyişiyle beyinsizleştirme süreci yaşanıyor: Okullardan felsefe, sosyoloji kaldınlıyor. PENCE Alternatif?.. Günlük yasamda seçenetdi marttık yontemi çok kullanılır. D yelim anayla baba, oğlanın evlenmek için yanıp tutuştuğu kı; beğenmiyorlar; ama çocuğun gözünü kör sevda bürümüş. B durumda kimi ana baba dayatır: Ya o şılltk ya bizl Oysa delikanlı ne anasından babasından vazgeçmek iste ne de sevdiğirvden; iki cami arasında beynamaz kalmıştır. Sev danın, tutkunun, aşkın daha belalısı da olabilir; "Mecnun ölümlerden ölüm beğenebilir. Bu gibi çıkmazlara yuvarianan lar için dilimizde çok güzel bir atasözü de var: Ya yardan ya serden... Seçenek (alternatif), yar (sevgili) ile ser (bas) arasından bi risini seçmekle bulunur. Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı baş larken alternatifi nasıl saptamıştı: "Vfe istHdal ya ölüm." • Ulusların tarihinde kimi zaman ölüm kalım dönemleri yaşa nır, çaresizlik ağır basar. Türkiye şimdi o asamada mı? Hayır. Ne var ki 1980'lerden beri siyasal hayatımıza "altematMzük deyimi özeüikle yerleştirildi. 12 Eylül askeri darbesiyle iktida ra oturtulan ANAP'ın Itderi Sayın özal ve çevresi sık sık bu de yimi kullanıyor: Altematifimiz yoktur. Yalnız özal mı? Büyük sermayenin, holdinglerin babalan uzmanlan, yazarları bu deyişi sık sık vurgulayarak bir propagartda aracına dönüştürdüler, sloganlaştırdılar. Onlara da buy ruk, yüksek yerden, doruktan, dış kaprtalizmin ağababasındar geliyor. Aradan geçen sürede "alternatifsiz polltika"y\ koyulastırmaK için Türkiye borç tuzağına da ha beter düşürüldü. Her yıl dı şardan 34 milyar dolar kred bulamayan bir hükümet artıl soluk alamaz, iktidar tottuğun da oturamaz, yaşayamaz inan cı pekişmekiedir. 50 milyon nü fuslu, yılda 50 milyar dolar ulu sal gelin olan bir ülkenin 35 mil yar dolar dış borca batması, biı yılda ürettiği değerterin beştc üçü kadar borçlanarak yaban cı tefecinin kucağına oturmas demektir. Sonuçta "alternatif yoktur' sloganı yabancı buyruğunun k; politikaya yansıtılmasıdır. Denebilir ki: Yabancı buyruğu da olss gerçek değil mi? Be&mh ekono miler dışardan verilen emirierie yürütülür. Türkiye'nln dış ödeme dengesi çarpıktır. ister sağcı olsun, ister so/cu, işbaşma getecek her hükümet yabancı patronun buyrvğuna girmek zorundadır. IMFnin şablonu uygulanacaktır Gerçek payı yok değildir bu yaklaşımda; ama madalyanın bir de öteki yanı var. 1980'den beri uygulanan kaba, acımasız, dangıl dungul IMF şablonu, 12 Eylül askeri darbesinin kanlı uygulamalarıyta halk krtleleri sindirildiği için bugüne kadar sürdü... Daha ne kadar sürebilir? * 1 kasım genel seçimleri bu ilginç sorunun yanıtlannı bir ölçüde verecektir. Gerçı Sayın Özal, seçimlerin adaletsiz ve demokrasiye aykırı olması için elinden geleni ardına koymamıştır ve çoğunluğa dayanan bir baskı rejiminin peşindedir, ama seçim sonuçları geleceğin ipuçlannı da yapısında taşıyacak, Özal gerilerse "altematif kendiliğinden belirecektir. Çünkü bir ekonomik siyasetin iflası, seçeneğini de doğurur. Evet, sanayileşmemiş ülkelerde dışardan güdümlü yönetimlenn seçeneğı kolay oluşmuyor. Dünyanın değişik ülkeleri bu alanda birer laboratuvar değeri taşıyorlar. Deneyimler gösteriyor ki IMFnin şablonları askeri darbelere yol açıyor, ardından sivilleşme süreçleri, kan, gözyaşı, kargaşa ortamlarında yaşanıyor. Bugün Türkiye'de "özal'a alternatif yoktur" demekle, "Türkiye'de demokrasiye yer yoktur" demek eşanlamlıdır. 12 Eylül rejiminin alternatifi demokrasidir, sendikal haklardır, hukukun üstünlüğüdür, sosyal adalettir. "Çağ atlamak" bunlarsız oJmaz; değil mi? BURHAN OĞUZ Uygarlık Tarihçisi Bir Islam imparatorluğu doğmuştu, çeşitli etnik öğelerin kanşımmdan. Aradan bir yüzyıl geçmeden bu artık bir Arap devleti olmaktan çıkmıştı. Arap devleti, her ikisi de eski ve büyük geleneklere sahip devlet, GrekoRomen küküriinün temsilcisi Bizans ile yine Helen kültürüne iyice bulaşmış İran arasında gün görmüştü. Kaldı ki Maveraünnehr'e kadar, Hindistan'a kadar fethedilmiş topraklar, Iskender istilasından beri Helen kültürüyle kaynaşmıştı. Islam dünyası büyük bir istekle Helen felsefi ve bilimsel eserleri Arapçaya çevirtiyordu. Bu kültürün iki büyük temsilcisinden biri olan Eflatun'a göre demokrasi, hasıalığın belirtileridir. Hastahğın kendisi ise toplumu alt üst eden devrimsel değişme olup bu değişme, herkesin yerini bildiği, orada rahat durup mutlu olduğu eski babaerkil toplumun çözülmesine götürmuştür. Kö Gazali'nin çıkışı akılcıhğın yıkılışı Islam imparatorluğu için X. yüzyıl bir gerilim ve tartışma dönemi olmuş, felsefi açıdan trani şekli ile din, bu tartışmalann başhca konusunu oluşturuyordu. Kaldı ki Asya, gerisinde dinler tarihinin en garip uzlaştırmacı (senkretik) bir görünüm ar BUBHAN ARPAD HESAPLASMA OKURLARDAN Fatih BelediyesVni arıyvruz Biz Fatih Kocamustafapaşa, Hoca Kadm caddesinde ikâmet ediyoruz. Dairemizin tam karşısında ve aynı cadde üzerinde "tarihi" Hacı Kadın Hamamı isimli bir hamam çalıştınlmaktadır. 24 saat aralıksız çahşan hamamın, 13 adet bacasından surekli çıkan dumanlar doğrudan pencerelerimıze, buradan da evlerimize dolmakta, nefes alamaz hale gelmekteyiz. Özellikle sıcak yaz aylannda gece gündüz pencerelerimizi kapatmak zorunda kahyoruz. Durumu çeşitli dilekçelerle Fatih Belediyesi'ne yazdık, ancak herhangi bir sonuç alamadık, bize cevap bile verilmedi... Tam aksine hamamı çalıştıranlarm elinde kendilerini şikâyet edenlerin isimleri dolaşmakta, çevreyle alay edercesine daha da çok duman ve pis koku yayan lastik, paçavra gibi maddeler yakılarak cezalandmlmaktayız... Biz kimsenin ticaretine karşı değiliz, ama bir kişinin para kazanması uğruna zehirlenmemize de gö'z yumulamaz, yumulmamalu.. Bu hamamda odun kömür yerine elektrik ya da başka bir sistemle ısıtma sağlanamaz mı? Halkın sağlığıyla bu kadar alay edilir mi? Neden gerekli önlem ahnmıyor? Bu hamam, Fatih Belediyesi için vazgeçilemez bir değer mi taşıyor? Belediyenin asli gorevi olan halk sağlığı, hamamı çalıştırandan daha mı az önemli? Hurriyet Derya Hacı Kadın Apartmanı Sakinlen Uzaklardan... Dünya şehri İstanbul'dan bir süre uzakta yaşamak değişik duygular getiriyor. Ege ile Akdeniz'in buluştuğu bir kıyı ilçesınde bir süre yaşamak! Alabildtgine sessızlik, sararmış yeşıl ve dümdüz mavilik. Ala(Arkası 15. Sayfada) "Frank SINATRA'nın söylediği kürdili hicazkar makamınd.a tangolan Berlin filarmoni eşliğinde dinlediniz. Madohna ve Elvis PRESLEY'den türküler... Saz heyetini Herbert Von KARAJAN ^ yönetiyor... Programımız Mozart'ın oyun havalanyla sona erecek." Her tür müzik icin Profesyonel müzikçalar Sanyo.TATIŞ Holdıng'e bagh IES tabnkalannda üretılmektedr semîne Bilgisayarlarınızda f'ınans, muhasebe, istatistik ve databankası uygulamalarınızı yapabilmeniz için geliştirilen güçlü paket programlarıdır. Bu programları, deneyimli uzmanlarımızdan 8 saatlik semınerler ile öğrenebilir veya bilgilerinizi ilerletebilirsiniz. İşletmelerde bilgisayar kullananlara yönelik seminerler haftada 2 gün 14.0018.00 arası düzenlenmiştir. Ayrıntılı bilgiyi merkezimizden temın edebilirsiniz. dBase Lotus 123 Quick BASIC S1BEHNET1K ELEKTRONIK SlSTEMLEH »BASTKMA Ve YAYMCILIK LTO SelimehatunCamiiSok.13/6 FINDIKLI/İSTANBUL Tel.: 1451980