Katalog

7 HAZIRAN 1987 KÜLTÜRYAŞ\M HAYVANLAR ISMAIL GILGEÇ TöNToN HoRcZ ToNToN K YoLUNU BUL BUNLAR NE CUMHURİYET/5 Çağına damgasını vuran birgitar ustasv Andres Segovia Sırra çözülemeyen bir büyücü kötu (bıraz da abartılmış yanlarıyla) herkes bıhr 1893 yılında Ispanya'da, Lınares'de doğdu. Pıyano >a da keman çalmasını ısteyen babasına karşılık, kuçuk >aşta gıtar çalmava başladı Gıtarı kendı kendıne öğrendı, çunku çevresınde >a da Ispanva'da ona gıtar öğretecek doğru durust bır hoca yoktu (Burada abartı başhyor, çunku Segovia, Francısco Tarrega'nın çağdaş gıtar okulunu kurduğu yıllarda dunyaya gelmıştı Ve bu okulu surduren İcışı oldu Gerek Tarrega'yı, gerek okulun ıtuncı önemlı adamı olan Mıguel Llobet'ı genç yaşta tanıdı Ustelık çevresınde de mutlaka çok ıyı gıtar bılen, bırçok ınsan vardı) On dort yaşında, Granada'da ılk konsermı verdı Bır "harika çocuk" olduğu hemen anlaşıldı Ispanya'nm çeşıtlı kentlerınde konserler vermeye başladı 1 Dunya Savası sırasında Günev Amerıka'ya gıttı ve buyuk ılgıyle karşılandı Kimse, ama hıç kımse gıtarı Segovia gibi çalamadı. Bunun nedenı de bugune dek anlaşılamadı, Segovia'nın "sırrı" çözülemedi. ^ma klasik gitar bugunku yaygınlığını, hıç .artışmasız Segovıa'ya, Segovia'nın benzersız onculuğune borçlu. SAMİH RİFAT Andres Segovıa oldu 20 yuzyıl muzığı, bu çağa damgasını vuran buyuk ustalanndan bırını daha yıtırdı Ispan>ol gıtarının efsaneleşmış ustası, bır daha dönmenıecesıne aranuzdan avnldı Çok se\dığım bır sanatçının olum haberını aldığımda, garıp bır huzun çöker ustume, yakın bırını yıtırmış gıbı olurum Yu zunu hıç gormemış bıle olsam (ne >azık kı Segovıa'mn da yu zunu gormedım, bır kez olsun onu canh dınleyemedım) açık ya da gızlı, olağanın ustunde ılışkıler kurduğum bırıdır o Ustelık yalnız benım değıl, çok kışının yakınıdır, çok kışıyle yakın, duygusal bağlar kurmuştur Çok ayaklı bır köprudur sankı, bızı kendıne ve tanımadığımız dostlarına bağlayan Ve her zaman, tek başına karşımıza alabıleceğımız, yureğımızın kapılarından ıçerı buyur edebıleceğımız bın Segovia da böyle bınydı Insan soyunun yuzyılda bır yetıştırdığı, ender bulunur buyuculerden, ender bulunur ozanlardandı Buyuk unune karşılık, ıyı tanınmayan, onca ustaltğına, parıltısına karşılık, kendını kolay vermeyen bır müzık dehası llk dınledığınızde pek de beğenmezdınız onu Çalışı gosterışlı ve albenılı değıldı Sıkıcı bıle denebılırdı Ama az sonra. Buyusune bır tutuldunuz mu' Ondan sonra da hıç kımseye benzemezdı Yuzlerce genv gıtarcı, bır suru başka un lu muzıkçı yetıştı bu yaşlı ustanın ardından Ve hıç abartmaın, rahatça söyleyebılırım .•.ımse, ama hıç kımse gıtarı onun gıbı çalamadı Bunun nedenı de bugune dek anlaşılamadı, Segovıa'nın "sım" çozulemedı Aşılmaz donık Çağdaş muzıkle arasının pek hoş olmamasına karşılık, alabıldığıne çağdaş, ozgun ya da gos terışlı olmak ıçın hıç bır çaba harcamadığı halde, alabıidığıne özgun, alabıidığıne çarpıcıydı Hıç bellı etmedığı teknık becerısını, göstenşe değıl, anlatıma, dı şavuruma dönuk bır bıçımde kullanırdı Ashnda oylesıne ustun bır teknığı vardı kı, çaldığı bazı çok zor parçalara, ardından gelen gıtarcılar hıç yaklaşmadılar, onunla yarışmaktan, neredeyse korktular, Ve en basıtınden en zoruna, en sıradanından en karmaşığına kadar, çaldığı tum yapıtlara yukledığı ozel tat, özel anlatım gucu, muzık tarıhının aşılmaz doruklarından bın ola rak duruvor karşımızda Çok ıyı tanmmazdı dedım az once Ovsa vaşamoykusunu, ıyı 1 KİM KİME DIJM DUMA BEHiç AK ">&»} Gdlıba Konvsarak 87 YAŞINDA BİR KONSERDE Geçen sahgunu 94>a$ında olen Andris Segovia, son yıllara kadar sahneye çıkmayı, konserler vermeyı surdurmustu. Yediyıl once 87yaşmdayken verdiği konsennde hâlâ klasik gitarın buyuk ustast ve yıldızıydı. dönemının başlangıcıydı. Dunyanın dort bır yanına turneler yaptı (ve ne yazık kı Turkıye'ye gelmedı), konserler verdı, plaklar doldurdu Parlak kışıhğı bırçok onemlı oestecıyı ona ve gıtara >aklaştırdı Herkes onun ıçın besteler yaptı, gıtar dağarı, ona ıthaf edılmış sayısız yapıtla zengınleştı 19 yuzyıl başlannda yaşadıgı "altın çağ"ın ardından oldukça gerı planlara düşen gıtar, Segovia sayesmde yenıden konser salonlannın, müzıkseverlerın, gençlığın gozdesı durumuna yukseldı Konservatuvarlarda gıtar sınıfları açıldı, onun ızınden gıden, onun omeğını ızleyen sayısız genç gıtarcı yetıştı Ve klasık gıtar bugunku yaygınlığını, hıç tartışmasız Segovıa'ya, Segovia'nın benzersız onculuğune borçludur Tannsal ve benzersiz Çok da uzun yaşadı sanatçımız Son gunlerıne dek çalgısını elınden bırakmadı Son zaman laTda parmaklan ve belleğı ona eskısı gıbı boyun eğmıyorlardı artık (olum habenyle bırlıkte televızyonda verılen kısacık filmı ızledıysenız bunu sız de gözlemışsınızdır) Ama ne olursa olsun, çalmayı surduruyordu Konserlennde, bır parçanın ortasında şaşınp durduğunda ya da par makları surçtuğunde sevırcı delı gıbı alkışhyor, coşkuyla yureklendınyordu onu Ne de olsa Segovıa'ydı karşılarındakı Tannsal ve benzersız' Sahneyse krallığıydı, dıledığı nı yapabılırdı orada Segovia'nın onculugu Unu gıttıkçe buyuyor ve yayılıyordu 1924 yılında Pans'te ılk konserını verdı Ve bu tanhı konser, sanat yaşamında bır donum noktası oldu Unu bırden bıre tum Avrupa'ya ve dunyaya vayıl dı. Parıs konserı, gunumuze dek surecek çok parlak bır etkınlık fflZLJ GAZETECİ mcDET ŞEN Segovia oldu! Sonra bırden, 94 yaşında duruveren bır yurek Bır dostun telefonu, bır televızyon haberı, kısacık bır fılm Elliamra bahçelerındeçalınan Leyenda1 Segovia öldu' Uzulmemek elde mı 1 Neredeyse tum gençlığımdı o benım Öğrencı harçhğımla zar zor aldığım değerlı plaklar, bır ıkı ulaşılmaz muzık tumcesı üstunde sabahladığım yaz gecelerı, çevremdekılen bıktırırcasına üst uste dınledığım Albemz'ler, Ponce'ler, Tedesco'lar, Bacfa'lar, zor zamanlanmda sığındığım, guç ve umut aldığım eşsız bır muzık kaynağı Bunca sevenı, hayranı olduğuna göre, başkaları ıçın de buna benzer bır şey ler kalmış olmalı gerıye. Herkes ıçın başka başka tatlar, duygular, anılar Uzaklarda bır yaşlı adamın, kuçuk ve az seslı bır çalgıdan cö mertçe saçtığı mutluluk Segovia oldu 1 Bu yazıyı yazmaya başladığundan ben, onun muzı ğını çahyorum yanı başımdakı küçuk teypte. Ve duşunuyonım Segovia'nın bu dunyayı tumuyle bırakıp gıtmış olması kötu Çok kötu 1 . Ama ne ıyı kı böyle ınsanlar da gelıp geçıyor yeryuzunden 1 Ne ıyı kı ızlerı kalıyor dunyamızda' Ve ne mutlu onlarla aynı ha\ayı solumuş olan bızle re' ÇÎZGİLÎK KÂMtL MASARACl CÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ'NDE 94yaşında olen Andris Segovia'nın cenazesi, tik once Madrid'deki Kraliyet Guzel Sanatlar Akademisi'ne getirildL Sanatçının kansı Emilıa Corral Segovia ve 17 yasmdaki oğlu Carlos Andrfs de torene katılanlar arasındaydu Daha sonra akademinin kiüsesinde Segovia ıçın bir dinsel toren de yapıldu (Fotoğraf AP) Bir karşirkültür barınağı Fıkret KızılokBülent Ortaçgü ıkılısının göze aldığı bu gırışımde bır Don Kışotluk aramak ıçın bırçok neden var yıne de Ama gerçek anlamda bır eser yaratabılmek, yeldeğırmenlerme saldırmaktan ya da akıntıya kurek çekmekten geçıyor bıle ne denlı kayıtsız kalabıldığının oldukça canlı bır orneğı bu Çekirdek Sanatevi dördüncü yılında A^AÇ YAŞKEN EĞİLİR ben.m ı<jın na'aptın KEMAL GOKHA^ Don Kişotluk Muzığı sevmek, muzığı, yaşamın kendısınde aramaksa, bambaşka bır mesele Yenı, yurekli ve hatta "kusurlu" olanın ne denlı guzel ve şıırsel olabıleceğını, pek az kışı anlayabıhyor bu yuzden de Gıderek İcısırlaşan bır ortamda, sanata yenı sorular yoneltmeyı göze alanların savaşımı devam edıyor ama Tum olası bozgunlara karşın, arayıştan yana umudu kesrnemek, sıstem dışına ıtılmeyı goze alarak, erukonu tehlıkelı sayılabılecek bu savaşımı surdurmek, sanatı sevmenm ya da yaratmavı gereksınmenın temel koşulu çunku KızüokOrtaçgil ıkılısının goze aldığı bu gırışımde bır Don Kı şotluk aramak ıçın bırçok neden var gene de Ama gerçek anlamda bır eser yaratabılmek, yeldeğırmenlenne saldırmaktan ya da akıntıya kuıek çekmekten geçıyor Boylesı bır çabada yukselen sesın daha nıce yureklere ulaşabılmesını dılemek kalıyOT gerıye Değerlı venmlerın "çekirdegini" oluşturabılecek çalışmaların hıç eksılmemesı dıleğıyle MARİO LEVİ Bahar aylarının >aza çalan bu son gunlerınde, kuruluşunun dörduncu >ıldonumunu sessız sedasız kutluyor Çekirdek Sessız sedasız, onca yıldır besledığı özlemden bır kuçuk dunva yaratarak Kendı kuçuk dunyasında, sesını muzıkseverlerın pek azına duyurarak Kendı kuçük dunyasında, muzısyenlen, mudavımlen ve gerçek sevenlenvle Bır sanatevınden çok, bır canlı kayıt studyosu oluşuvla "smıın kavnagını bulmaktan" yana vaptığı seçımı onca yıldır ödun ver meden surdurebılıyor oluşu var, ustune ustluk Yıllar once, gozlerden enıkonu uzak bır mekânda bır "kaçış" gereksınmıştı belkı de Yıllar once, muzığımıze \a da tum sanat etkınlıklerımıze egemen olan tavır duşunulduğunde, kıyıda koşede kalması kuvvetle olası bırçok sanatçıya bır korunak, bır karşıkultur barınağı olmuştu Çekirdek Yurekli sorgulama Dort yıl geçtı aradan Bu uzunca surede bır ortak ozlem paylaşıldı Bır ortak sevgı, bır ortak dılek anlatıldı. Muzıkten bu>uk vurgunlar vurmayı, alışılagelmış tanımıvla tecımselleşmeyı hedeflememıştı ne de olsa Çekirdek Muzığı, muzıkten yai yarınlara kalıcı bır gırışımı .demlemıştı Ödun vermeksızın, uzlaşmalan kabul etmeksızın Bunca çabava karşın yalnız bırakılışını >a da kısıtlı bır çevreye seslenebılıyor oluşunu bıraz da böyle açıklamak gerekı>or Yenılıkler onemsenmezdır, yureklı sorgulamaları goze alan gırışımler, tedırgın edıcıdır ne de olsa Dort yıllık savaşımında böylesı bır yaklaşımı karşıtlaya bılecek bır tavır takınmaya çalış tı Çekirdek Muzıkten yana oz gun çalışmalan olan bır çok sa^ natçıya belkı de bu yuzden ka pısını a'çtı Ses canlı olarak kay da geçtı "Sozlerin havaya uçmasını" onlemenın çağdaş yontemıvdı bu Bir muzik ailesi Geçen dort yıl suresınce, ya şamını sessız sedasız surdurdu Çekıfdek Bır muzık aılesı oluştu bu kısa zaman dıhmınde Muzıktekı yenılıklere karşı kayıtsız kalama>an, muzık ıçın sevgıvı pavlaşmava gelen bır avuç ınsan Endışe \ericı bır sonuçla karşı karşıya bırakıhyoruz bu durumda Fikret Kınlok'un muzık adına goıe aldığı bu saygın savaşımın kısıtlı bır kıtleye ses lenebılıyor olması, gunümuz aydınının tavn ve duzeyı konusunda bırtakım ıpuçlan verıyor çunku Ulkemızde hemen hemen her alanda, her kultur etkınhğınde tanığı olduğumuz bır yaklaşımın muzıktekı yansıması da dıyebı lınz bız buna Hazır reçetelerı olduğu gıbı kapmaya ve kabullenmeve hazır aydınımızın, kendı bağrından kopmuş venılıklere Segovia'nın olumuyıe Ispanya yasa burundu MADRID (AP) Geçen sah gunu Madrid'deki evınde bır kalp krızı sonucu olen unlu Ispanyol gıtarcı Adres Segovia, perşembe gunu Madnd'dekı San Isıdro Mezarlığı'nda toprağa verıldı Ispanya'nın ve çağımızın en unlu klasik gıtarcısı Segovia'nın cenazesi, toprağa venlmeden once, Kralıvet Guzel Sanatlar Aka demısı'ne getırıldı Daha sonra Guzel Sanatlar Akademısı'nın kılısesınde, sanatçının karısı Emilia Conral, 17 yaşındakı çocuğu Carlos Andres ve 60 yaşın dakı çocuğu Andres Segovia Jr 'ın da katıldığı bır dinsel to ren duzenlendı Barselona gazetelennden "LJI Vanguardia", Segovıa'yla ılgılı habennde, "Denılebilır kı, Sego>ıa, gıtarı bir konser çalgısı olarak >enıden keşfetmiş ve daha onceleri kaba ve sıradan dı>e nıtelenen gitara onur ve gorkeminı yeniden sağlamıştır" dedı Segovia'nın ölduğu gün, Madnd Beledıye Başkanı Juan Barranco, Ispanva başkentındekı sokaklardan bınne sanatçının adının verıleceğını açıkladı Gıtarcının doğum yerı olan Lınares kentınde ıse resmı yas ılan edıldı Segovia'nın cenaze torenının yapıldığı gun, Lınares kentının ana meydanındakı saat, her saat başı \ururken Segovia'nın bır bestesının notalarını seslendırdı Beledıye bınasındakı bayrak ıse yarıya ındırıldı Öte vandan. Segovia'nın geçen salı gunu öğleden sonra Madnd'dekı evınde kansı ve kuçuk oğluyla bırlıkte TV sevrederken geçırdığı bır kalp knzı sonucu olduğu bıldırıldı Ancak aılesının, Segovia'nın ölümunu basına ertesı gun açıkladığı oğrenıldı ipitnın onlaea HtR,s&u, artütuh t l t kG TARÎHTE BUGÜN MLMTAZ ARIKA.\ 7 Hazıran (StS'TE BU6UN, ILK KEZ eiü ALMAN ZBPUN1 TARAFINPAfJ DÛÇUieJÛLDÜ 19OO'LERPE KOKir ZEPPEUN'fU YAPtM'NA &4?O4PrGt DEV HAVA SEMH.ES/, SAt/AŞ Sf/SASfHPA BOM8AR.PIMAU /ÇlN tOJLLANtLfYO&Dü• 4 YIL SOYUNCA, YAP/LACAK UAt/A UÜCUMLAIZl 51"l 8UA PEK AZ ZARAR. VEIZ£BlLEC£&t££; Pl LZ 3f ADLI ZEPUN DE, AYMt AMAÇLA IMG(L; TEtZ£'YS POĞKU YOLA ÇtKM/ÇTt /UG'L/Z PlLOTU TEĞMEAJ R A J WAlSNFoeP, TBK MoTOSLU UÇAGt ILE 2EPLIMB YAtZ£AŞ<4eAK ATEŞAÇMlŞTl. HAVA GEMlSlkll OOLPURAN NIP&CJEN GAZt SlR. AMpA PATLAMtŞ, ALEVLER. HER YAMI SARMIŞTI!. 'LK DUŞUR.ULBN ZEPLlNDt SU. DÜSÜRÜLEN İLK ZEPLİNL 50 YIL ÖNCE CumhUnyet ffdl(n(/(i Lıııılı İKHİisrlrr Doıt\ui 6 (Hususı ınuhabıı ınu^den) Haia\<tuı> burava \>elen huheıleıe %an, \uznel ptk :.ı\adt. kuıı\ıni!f \c \ahanıeı kesbt'lımsiıı Sıtınılı memıırluım ıahııkı\lc a\aklunan hıı kı\ım \nı'Uıiı 7 Hazıran 1937 olduîundan ınahullı lıukuıııeı askeı kıı\\ethıınc ııuınutiui eiınek ıneıbıırneııııdı kalnıışıır Haıa\ anlaşınusımn akdı uzerıne hasıl olan heıetan Saıuak dalulınde de\aıi) eımekıedn Çtkan kaıışıklıklaıda bın aeır olırnık uzeıe don kışı \uralaımıı$tu 19371987 Bırçok Tıırk ınemunı hakaıeı eornıuş \e doğıdınuşııır ışınırı aldıçı netııe Surnede Arab ıneınleketleııne karşı bu\uk bır ınfıal mandırnnşiır Surnelıleı Arablan Saruak da\asına karşı laka\t da\ranmış ohnaklo ı/hanı ednoılar KAYITSTÜDYOSU'NDA Fıkret Kızdok'un kurduğu Çekirdek Sanatevi, ozgun çalışmalan olan birçok muzikçıye kapılarını açtu Ses, canh olarak kayda geçtu "Sozlerin havaya uçmasını" onlemenın çağdaş yontemıydı bu. yeı \eı TuıkUn sıluhla saldırnıukıadııtaı Bıit,t \ vatalı \ardn DıÇer tarajtun 4rab koıleıt teslıh edıimekıedır Fransız meıntıılan hula sukıınu ladedcn utu buluıııııakudııluı Anluk\ud(jn Kıiııcı 4/uıısıııu bddınldıvınc aore, Iıukieık •\iubliu uıastndtı Aıı/ıs klıUnı