Katalog

29 HAZIRAN 1987 CUMHURİYET/15 Cezaevînde büyüyen bîr gençle röportaj Koğuşa ılk gırdığımde pek gözüme çarpmadı Sonra sonra fark ettım Gözluklu, orta boylu, sessız, ıçıne kapamktı Yakışıklı sayılabılırdı Yattığı sure yedı yıla >akiaşmıştı Yaşı kuçuk olduğu ıçın ıdamdan dönmuş, 18 yıl ceza alnuştı Şımdı 23'unde. Mahpusluğa 16'sında kuçuk bîr kasaba cezaevînde başlamış Çocuklukla gençlık arası demır parmakükları, aşılmaz duvarlan tanımış, ıçerde büyumuş "îçennın koşullan acımasızdır Çaresızsen, zayıfsan, ezıp unufak ederler Gırer gırmez büyudum Hemen 40 yaşına gelraıştırn Aşağılamasınlar, hor lamasınlar drye buyuk adam oluvermıştım tlk gunler 16 yaşın getırdığı hoş çocuksu duygularımı zor bastırdım Gulmek, hoplamak, zıplamak ıstıyordum Yapamadım hıçbınnı, yapmamam gerektığıne ınandım O gun bu gundür buyüğum ben 7 senedır hep 40 yaşındayım Doğal olanı yaşayamamak benı donuk ve kontrollu yaptı" Selım Bulut'la konuşmaya boyle basladık Onun öykusu, bır dönem genç hğımızın öykusuvdu Kuçücuk omuzlannda koca bır dönemın yüklerını taşımak zorunda kalanlann öykusu Fatura or.lara çıkartümıştı Ortaokullar dan, bselerden, unıversıtelerden toplayıp doldurmuştuk cezaevlerıne. Sonra da geleceklenne ıpotek koymuştuk tşte sızınle tanıştırmak ıstedığım Selım onlardan bırıvdı Yavaş yavaş, tane tane konuşuyor, gn ve ınsanın ıçıne ışleyen bır sesle. Kum ral sıyah arası saçları, kara kaşları, kara gözlenvle guzel bır Anadolu ınsam Adımlanm kavısb atıyor Belkı de sureklı terlıkle dolaşmaktan Hanı dağ köylulen ovava ınınce yürumekte guçluk çekerler ya ö>le Betonun düzlu ğunde yokuşa tırmanır gıbı yuruyor Kulaklanm kocaman, burnunu da pa tates gıbı buluyor Ama hıç öyle değıl Çok sıgara ıçıyor, dıbıne kadar, ama tutusundan bellı tıryakı değıl Suskun utangaç bır gülüşu var Bır sene sonra tahh>e olacak, kırlarda yaban lalelen toplayacak "En çok neyı özledım bılıyor musun"'' dıyor, "bır bahar gunu yeşıllıkler ıçınde bır çocuk parkına gıtmek Koşedekı bır banka ılışıp çocuklannı gezdırmeye gelmış annelen babaları hele hele büyükanne lerı, buyukbabaları, oynaşan çocukları gozlemek, doya doya gözlemek ıstı yorum O yemyeşıl, o masmavı, o ınsanlarla guzelleşen doğayı övle özledım kı "8 yıl önceydı Bulunduğum bseden bır sahıl kentıne öğremmıme devam etmeye gelmıştım Her yer cıvıl cıvıl her şey hareketh Sınıf arkadaşlarım da sahıle ırup eglenmeyı sevıyorlar Ben sevmıyor muydum' Neden sevmıyeyım Devrıracıyım ya Sankı devnmaler koşup oynamamalı öyle duşunuyorum Yanlışlık ışte. " "Sorun sadece sevgılıyle bır duygusallık yaşayamamak değıl Genelde do ğal olmayan bır tavır alış vardı Bır örnek vereyım Okulun son gunlerıydı Bılırsın bol bol eğlenıhr Böyle bır eğlenceyı, şımdı uzülerek soyluyorum, da ğıtmıştık Olayı şöyle yorumluyorum "Toplumumuzda duygulann dışavurumu ve zayıflık belırtısı olarak kabul edılır Az konuşan, nadıren bıyık altından gulen sert erkek tıpı ıdealdır Sı yasal bılınçle karşılaşana kadar toplumun yerleşık değer yargıları, olaylara yaklaşma mantığımızı belırlıyor Bellı bır sıvası gelışkınhkle bırlıkte, bu etkı derece derece varlığını surdurüyor ' Etkısının yanı sıra bılınçlı bır seçım de var Tepkı çekmemek, butunleşe memek kaygısı, bızı kaba öykunmecılığe goturdu Bazı noktalarda öykunulen davranış bmmlennden bıle genye gıdıldığını duşunuvorum Toplumun sevgıye, onun bır uzantısı olan cınsellığe bakışı malum Yasakçı ve kuralcı Daha ılen duzen kuracağını söyleyen duşunce adına, daha gerı değer yargı larının kuyruğuna takılmak ıse ne anlaşılabılır ne de açıklanabılır" Oral Çalışlar'a YunusNadi Armağanı birincilik ödülünü kazandıran yapıt Kuşlar ve duşler Selım'le sohbetımız uzun surdu Gunluk bır röportajdan çok, haftalık bır göruşme şeklındeydı Bazen havalandırmada, bazen yemekhanede. Şımdı yıne bır bah v e voltasmdavız Ortalığı anıden kuşlar kapladı Selım bu kez kuş lardan söz etmek ıstıyor "Bunlar ıkı yıldır burada yaşıyor Ilk gorduğumde bırer ısım vermeyı du şundum, sonra vazgeçtım Camus, 'Bır şey adı konulduğunda yıtırılmıştır der Onları yıtırmek ıstemedım CıvıUıları benım esın kaynağım Bıraz da dedıkodulannı yapalım Erkek tam anlamıyla âşık Dışının gozu dışarda. Bıraz hafıf meşrep" Duşu mcslek edınnuşsın. "Bu da bır tur savunma Duvarlan aşıp gıtmenın bır başka yolu Öncekı cezaevınde, ust kattakı ranzadan dışansım görebıhyorduk Açhk grevınde oku yamavacak denlı guçsuz duştuğumuzde, yatağa uzanır yoldan gecenlerın hayatı uzerıne hayaller uretırdık Sokakta yuruyen, uzaktan ızledığımız gençlenn hepsını bırbınne âşık ederdık Yaşlılara bol bol torun venrdık Romatızma ları ıçın kaphcalara göndenr, dönuşlennde sapasağlam evlenne getınrdık Her çocuğun bır uçurtması ve yepyenı ayakkabılan vardı Hayatlarında ufak tefek sorunlar yaratırdık "Inşaatçı Recep okeyde epey para kaybettığınden, oğlunun sırrut ısteğıne tokatla karşılık verebılırdı Ama hemen sonra pışmanlık duyup, oğlunu ku cağına alır, öperdı Recep'e bır turlu kumarı bıraktıramazdık "Süsler Butık'm tezgahtarı Emıne'yı babası sevdığıne vermezdı Bız de taksı tutup Emıne'vı Ahmet'ın Afvon'dakı akrabalarının yarına kaçırırdık Rus tem çaresız evlıhğe razı olurdu Sonlan hep ıyı bıtınrdık Fark etmezlerdı, ama sayımlarda hep ıkı eksık çıkardı "Gelelım kuşlara Ben onlarla ıyı anlaşmm Geldığım cezaevînde, tümu nu sıvasılenn oiuşturduğu bır koğuşta kahvordum Çok neşelı gürültülu bır koğuştu Bır ara ıkı kumruyu tam yumurtlama mevsımı tellerın uzennde do lanıp dururken görduk Yuva yapmak ıstedıklen her hallennden bellıydı "Once pencere ıle parmaklık arasına bır platform kurduk Onları tirkut memek ıçın koğuş olarak sessızlık kararı aldık Her an kahkahaların yüksel dığı koğuştan çıt çıkmaz olmuştu Aynı hazırlıklan karşımızda bulunan sı vıl mahkumlann bulunduğu koğuşta da yaptılar Sonuçta kumrular seçım Içnnı bızden yana kullanıp, vuvalanm bızım pencereye kurdular Bızım kum rular o vuvadan ardı ardına ıkı kumrucuk buyuttuler" Don Kışot'tur Edebı betımleme yönuyle 'Uyandırümış Toprak'takı Şukar Dede', 'Suç ve Ceza'dakı Raskalnıkof benı en çok etkıleyen tıpler oldu "En beğendığım şaır şuphesız Nazım Hıkmet Yasamaya Daır şıırı benım hayat ıksırım gıbıdır Başka şaırlen de sevenm Enver Gökçe, Hasan Huse yın, Ahmet Arıf, Ahmet Erhan ve bır de bızım Nevzat Behramoğlu ndan şıırler okudum Onun şıırlen okumak değıl şıır yazmak ısteğı uyandırıvor Ludmılla adında bır kadını varmış Benım de Marıa adlı b:r çıngene kadı nım olsun ısterdım Tek şartım yaz akşamlarmda kırlara çıkacak kadar doğa>ı sevmesı ve gıtar çalabılmesı olurdu ınce esmer parmaklanyla' Selım, cezaevînde onemlı deneyler yaşadıgın, kendinı vetkınlestırdığın, çelıkleşlığın kesn Ama çok şeylerı de vıtırdın. Neler kayboldu bu 7 yıl ıçınde? "En başta 16 ıle 23 yaş arasındakı butün rakamlar Bır de adını koyama dığım bır şey Coşkuya kapılamıyorum ama bır yandan da dopdoluyum Ha yatı öneme sahıp, kuçuk bır parçası eksık bır makıne gıbı 9 Hep ıçenyı konuşluk Ya dışansı Bır yıl sonra çıktıgında 24 vaşında olacaksın. 16'sında gınp 24'unde çıkmak bır bılınmeyene doğnı gıdış olmayacak mı? "O gurul gürül hayattan urkuyorum Çünkü o hayata ılışkın çok az çızgı var bugun belleğımde. 12 vaşımda bılıncımın netleştığı kabul edılırse, ıçerı gırene kadar topu topu dört yıllık yaşam tecrubemın olduğu söylenebıhr Böylesıne kısa bır sureye aıt anılann 7 yılda sılıkleşmesı çok doğal "Insan yaşına ılışkın davranış özellıklerını toplumsal ılışkıler çerçevesınde edınır Başta belırtmıştun, cezaevînde 50 veya 20 yaşında olmak fark etrm» yor Şımdı ben kendımı çocuklarla mahall* aralannda top oynayacak kadar genç, yaslılarla bel ve romatızma ağrıları uzenne sohbet edecek kadar yaşlı hıssedıyorum "Bır tür kımlık sorunum var gıbıme gelıyor Bır örnek vereyım Gazetelerde bazı kadın resımlen göruyorum, makyajlı, yapılı, yanı tam bır olgun kadm göruntusu Resmın altında da 20 yaşında yaayor Oysa ben böyle bı nne sokakta abla derım Benım kafamda halâ saçlarını at kuyruğu yapmış, kot pantolonlu, çabuk yuruyuşlu kızlar dolaşıyor Ey insanlar! Amacınız ne? "Konu dışarısı olunca ıster ıstemez ısteklerden, planlardan söz edeceğız Soracağım hıssedıyorum Sen sormadan ben anlatayım Anarşinin bir kaynağı da hastaneler Selım, nasıl devnmcı oldun? Ne gıbı etkenler, senı kuçuk yaşta topInmsal altust oluşun elkın noktalanna geürdı? "Ganp gelebılır, ama devlet hastanelerı En büyuk öfke nöbetlerımı hastanelerı gürdüğumde duyardım Nasıl bır aıle ıçı eğıtımın benı bövle etkıle dığını tam bılemıyorum, ama çocukluğumdan ben başka ınsanların sorun lanna kayıtsız kalamazdım "Çok yumuşak tabıatlıyım Anımsadığım ılk dayagı, benden kuçuk bır kız çocuğundan yemıştım Yanı şu bızım unlu ABD patentlı profesörumüz Tu ran itıl'ın terönst tıplemesıne aykın bmyım Hayatımda sıvasal nedenlerın dışında şımdıye kadar tek kışıyle kavga etrruş değılım Neyse, lafı uzatmaya yım Zaman zaman evımıze yakın olan hastaneye gıder acı çeken ınsanları ızlerdım Yoksulluklanna bır de bedensel arazlar eklenmış ınsanlann çare sızlığı benı dennden etkılerdı Bunu duzeltmemn bır yolu olmalı dı>e duşü nürdüm Ilk bulduğum çözum doktor olmaktı tlkokulu bıtırene kadar bu çözümle yetındım "Ortaokul dönemım, hapısanemn dışında hayatımda en çok okuduğum dönera oldu Okuduklarım ve çevremn etkısıyle yavaş yavaş hastanelerdekı durumun ancak toplumsal dönüşümle düzeltılebıleceğıne ınanmaya başla dım. Tabıı daha bırçok şeyın de. Bu noktadan hareketle hastanelerın anarşı ye kaynaklık ettığı söylenebıür Hemen köklerı kurutula " Selım hayatına ılışkın bazı noktalan unutmaya, yok saymaya çalışıvor Bır şeylenn açılmasına bıle tahammulu yok Yargılanraasına neden olan olayı arîmak btle ıstemıyor Zaten duruşmalarında da ılgılı bır tutum göstermemış, almış ıdamı, şımdılık kapatmış o defterı Bılınç surecın bangı aşamalardan geçü"* Kendinı nasıl aştın? "O en zır dönemımde ımdadıma şıır yetıştı Orhan Velı nın Ozdemır Asafın o ıddıasız ve sıradan satırlannda, örselenmış eskı ve tanıdık duvgularım canlandı Çunkü ıçlerınde ınsan se\gısı vardı Önce ınsan sevgısmde dırendım Bır şıır gördüğümde, tabıı kı hakkı venlmış bır şıır, kolay terk etmeyen bır dostla karşılaşmış gıbı olurum Sıyasılenn bulunduğu bır cezaevıne gelmıştım Burada valnızlığım daha koyulaştı Dışanda bırlıkte etkınlıkte bulunduğumuz ve a\nı davadan yargı landığımu bır ınsan, dığer koğuş sakınlenne benden söz ederek, bızım grupla bır ara uzaktan ılışkısı olmuş, fakat sıyası bırısı değıl, demış, yorumsuz aktanvorum Hemen hemen butün gunumü okuyarak geçırıyordum Tek kelıme konuş madan yaşadığım gunler oldu O sırada tek tıp elbıse dırenışıne başladık Üzenmızdekı baskı haylı yoğunlaşmışıı Içerının sıkınlılanna, ıkı yıl sure cek göru» yasağırun ruh halı de eklendı Daha sonra dostça ılışkılerın var olduğu bır koğuşa geçtım Insanlann bırbınyle ılgılendığı, sorunlann pay laşıldığı bır ortam Bır anımı aktarmak ıstı yorum Toplu halde TV seyredıyorduk, uzennde oturduğum mınder oldukça kuçuk Bunu gören bır arkadaş, daha buvuk bır mınder uzattı 'Şunu altına al, hastalanıp başımıza dert olma' dedı O sıra da hapısanede 3 yüımdı Bu, 3 vılda ışıttığım en guzel, en sıcak sozdü Bırden ağlamak geldı ıçımden Ama yapmadım Yalmzlığım bıraz küçülmüş, ama bıtmemıştı Bugun de bıtmış değıl Kışıhğımın zıhınsel veteneklenmın gelışmesıne >ardımcı olacağına ınan İçerdeki ınsanın en renkli anları gözlerini yumarak düş dünyalarına uçmakîır. Hiç inmek istenmez bulutların üstunden. Mahpushane bu. Sabahları sayımı var, akşam sayımı var, arama var, temizlik var, karavana var, bulaşık var, var oğlu var. Duşîen uyanıverirsin. HAPİSHANE YAŞA BAKMAZ "Genç insan ne yapar? Koşar, yüzer, sınava girer, dağlara tırmanır, ağız dolusu kahkaha atar, sever. Sağlık gençlikte fazla umursanmaz. Haptshane oyle değildir. Mahpusluk yaşa bakmaz. Uzun yun don, kollu yun fanila, kahn çorap, tabanı yuksek terük gerektirir." (Fotoğraf RIZA EZER) ettı Arkadaş çeşnım ıçıne böylece bır de pezevenk katılmış oldu Artık bu tur ınsanlara ofkeyle ığrenerek bakmıyorum Onlan anlamaya dunvalanna uışkm çözümler üretmeye çalışıyorum Gençler hoşgörusuzlukle suçlamr Kıs men doğrudur yaşayan az şey gören ınsan bılmedığı şeylere karşı tepkısel dır Benım başıma gelen olay gıbı Ama bugün pezevenkler ılgılendırmıyor benı Bu kurumu ureten toplumsal koşullan ırdeleyıp anlamaya çalışıyorum Cezaevınde toplumu kuçuk bır kopyasından ızleme fırsatı bııldum Buna bağlı olarak, olaylara ve ınsanlara daha genış bır perspektıften bakıyor ba zen kendımın bıle fazla bulduğu hoşgoruyu gosterıyorum" Belkı sana komık gelecek, ama 1985 Dunya Gençlık Yüı'ydı. O zaman 21 yaşındaydın. Gençlık Mİını nasjl bır duyguyla karşıladm? "Gençlık )ilırun ıçerde bızım ıçın hıçbır anlamı yoktu Belkı televızyon dan bazı rauzık parçalarını izlememize yaramıştır Bız o yılda saçlarımız.n üç numara makineyle keçı gıbı kırkılmasını önlemeye, yemeklerımızı ıyı leştırmeve, havalanaırma saatlenmızı arttırmaya, mektuplanmızın zamanında ulaşmasına, 'kanştır barıştır' denen uygulamaya son verılmesıne çabalıvor duk Bır de dışardakı genç arkadaşlarımı düşunüyordum Devlet gençlık yılını kutlama adına törenler düzenlerken, ümversıtelı kardeşlenm medrese kafa sıvla ezılmek ıstenıyor, saçı sakalı, elbıselerı Osmanlı zaptıyesının hışmına uğruyordu Rabıtacılara vol açılırken, ılen duşunceye zıncır vurulmava çalışıhyordu Gençlık yılında en çok ezıvet çekenlerın başında belkı de gençl.k gelıyordu" Ağabeyınle sureklı mektuplaşıvorsun. O da ıçerde. Onunla ılışkılerın nasıl? "Ben ortaokuldayken ağabeyım unıversıteye gıttı Yanı kuçüktum bera berlığımız olmadı Unıversıtedevken tatıllerde gelır gıderdı Hışkılenmız yoğun dcğıldı Tutuklandığında bır av bırlıkte aynı yerde kaldık Orada daha ı>] tamdım dıyebılınm Ağabcyımın son göruşmemizden dört yıl sonra bulunduğum cezaevıne gel dığım oğrendığımde çok mutlu olmtştum Yakalanmasının huznu bır \ara gıtmış, bırlıkte olma sevıncı ağır basmışu Bulunduğu koğuşa nakhmı ıste dım, verdıler Eşyalarımı unı koğujuma (aşırken onu görmuş, sevınam da ha da artmıştı İçen gınnc: >anına yanaştım, sanlmak ıstıyordum, kokla mak ıstıyordum Kapı kapamnca gayet doğal bır şekılde bana döndu ve Hoş geldın arkadaş dedı Şaka yaptığını sanmış, ben de doğal tavrımı bozmadan 'Merhaba Semıh' cevabını vermıştım 4 yıl sonra bırbırım tammavan ıkı kışı gıbı el sıkışmıştık Sonra da sırtını dönup gıtmışu Cıddı olduğunu an layınca çok şaşırmıştım Bıraz sonra tekrar gelıp sordu 'Senm adın ne 9 Ben de 'Selım' dedım 'Soyadın r 'Bulut ' Pekı, ya ben kımım9' Bundan sonra aklımda kalan tek şey bırbınmıze sarılıp, sarsıla sarsıla ağladığımızdı Benı taruyamamıştı' Gençlik yılınm içerde bizim için hiçbir anlamı yoktu. Belki televizyondan bazı müzik parçalarını izlememize yaramıştır. Biz o yılda saçlarımızın üç numara makineyle keçi gibi kırkılmasını önlemeye, yemeklerimizi iyileştirmeye çabalıyorduk. dığım butün ınsanlarla ıUşkılenmı açık tuttum. Hıçbır duşunceye, hıçbır kım seye kapamadım kendımı Bakış açımın farkb anlayışlann bırbınyle karşılastığı ortamda yemden şekıllenmesını ıstedım Avlar suren tartışmalara başladık Bazen bırbınmızın gırtlağına sanldık, ama tartışmalardan, geçmışte ve o gün yaşanılanlara ılışkın bır ıskelet yapı oluşturdum Bu da duşunce ve tavırlarımda tutarlı olmama yardım ettı Bacon'm dedığı gıbı bılmek egemen olmaktı zaten Sureç bundan sonra daha rahat yürudu Eh' Yaşım da kemale ermıştı 19 yaşında kocaman bır adamdım Bıyıklanm bıle çıknuştı Sonra kendıme çeşıtlı hedefler koydum Ilgımı çeken konularda dennleş mek1 Evnm •eonsı, Turkıye'mn ıktısadı \e sosyal tarıhı kuran ve Incıl hep üzennde çalışmak ıstedığım konulardı Bırıncı engel kıtap bulmaktı Okun ması gereken kıtapların yansını cezaevıne sokmak mumkun degıldı İkıncısı bır metodolojıye sahıp değıldım Bır sure ehme geçen her kıtabı okudum Fakat daha sonra böyle bır çalışma yömemırun harcanan zaman kadar ya rarlı olmadığı sonucuna vardım Bır yandan Ingılızce çalıştım, bunun yanına Fransızcayı ekledım Ikı dılı ıyı dururaa getmnce, 5 ay önce Almancaya başladım Sıstemlı okuma soru nunu ne yazık kı çözemedım Artık çıktığımda dıyomm' Yere senlmeden, ınançlarmı yemeden nasıl ayakta kalmıştı9 Bu serüvenı dınlemek ısnyordum Once epey tereddut ettı, sonra bıraz açıldı "Ilk 2 yılım gerçekten zor geçtı Yaşadığım ve benı cezaevıne getıren süre ce net bır bakışım yoktu Çözümlemesını vapamadığım bır dönemın vuku nu, yıne çozumlemesım yapamadığım bır zaman dılımı ıçınde omuzlamak zcrunda kaldım Ustehk tek başımayım Dışardayken ıçınde faalıyet gosterdıgım ılışkımıkoparmıştım Hem ıdeolojık hem fızıksel olarak ayakta kalmak sadece ıç dınamıklerıme bağlıydı O yülar, olaylara ılışkın bakış açımda toplumsal boyut kısmen sılıkleşmıştı Şu durumda ınsan, ıster ıstemez yaşamın merkeane kendinı yerleştınyor Bır yönuyle sıyası mahkumu hıçlığe kadar goturebılecek bır surean başlangıcı Duşunsel olarak kendımı dırı tutacak payandalar bulmak, bır anlamda yaratmak ıçın yoğun ıç muhasebeye gırıştım Doğru kabul etüğım temel nok talan, en genel çızgılenne dek sorguya çektım Hepsı aklandı Sureç bazı yön lenvle yanlış mecralara oturmuş da olsa, benı ona katan nedenler varlığını surdurüyordu Dunyayı değışurme gerçeğı vazgecılmez bır zomnluluktu Ken dımı asmam gerekıyordu" "En büyuk ısteğım öğremmıme devam etmek YÖK Yasası'nın benı unıversıteye kabul etmeyeceğını bılmeme rağmen unıversıte sınavına gırdım Bu yasak akıl alır gıbı değıl 1982 Anayasası nın bıle eğıtım, oğretım özgUrluğuDört duvann arasında kultursanat nü vurgulamasına, her ısteyenın öğrenjm gorme hakkını teslım etmesıne karşın, Sanal ve estetık anUvışın, zevklenn neler'' Muzıgı, smemayı, edebıya bızlere özel >asak getırılmesımn ne kadar abes olduğu ortada Bu konuda tı, tıyalroyu ne olçude ızle>ebılı>orsun? yargı yolu dahıl elımden gelen her şeyı yapacağım "7 yıldır doğru durüst kendı beğenılerım koşutunda muzık dınleyemıyo "Dışan çıkınca ne mı yapacağım*1 Uç şey vardı kafamda önce âşık olacarum desem yalan olmaz Muzıkle tek bağımız televızyon Radyo bıle yok ğun Şöyle zehır zemberek bır aşk Çok sevgı bınktı bunca yıl yureğımde Bu durumun sonucu olsa gerek, ehvenışer yaklaşımıyia pop muzığını sever Bazen taşıyamaz oluyorum Ikıncı olarak hucrelenmde hıssedınceve kadar oldum Bu muzıksızlık ortamında Tına Turner hıç de fena gıtmıyor Yetene doğayı yaşayacağım Ve ardından hafızı Kapıtal olacağım ğım olmamasına karşm, tutkulu bır muzık dınleyıası savılırım Ruhı Su'vu, "Bunlar beklentılerım Oysa koşullar çok daha acımasız Eğer ünıversıte Zulfu Lıvanelı'yı, özellıkle sevenm Ve onlann 7 yıl ıçınde çıkan plaklannı yolu açılmazsa askere gıtmek zorundayım Bu, 16 yaşında ayrıldığım yaşadehşetlı merak edıyorum Fakat her tur muzıkte ıçınde bulunduğum ruh ha ma 26 yaşında döneceğım demektır Bır mesleğım olmayacak, çünkü önü lıne göre bır güzellık bulabılıyorum Örneğm Korsakofun Şehrazat mı sev tıkanmış Sabıkalı oluşum ış bulmamı guçleştırecek dığım gıbı Sımon Garfunkel ıkılısının şarkılannı, Romen ve Rus şarkılarını "Pekıyı ben ne yapacağım9 Yaşamımı nasıl kazanacağım9 Yapılan bunca bır duygudan dığenne savrularak dınlıyorum şey yetmıyor mu 7 Bu bır ceza olamaz, olsa olsa ıntıkam Bazan öfkeve kapı "Sınemayı ıçerde keşfettım Bundan bövle ıyı bır sınema seyırcısı olacağı larak yuksek bır yere çıkıp avazım çıktıgı kadar bağırmak ıstıyorum ım sanıyorum Özellıkle Sınema Gunlennı seyredemeyışıme hayıflanıp, eleştın "Ey ınsanlar' Amacınız ne1 Bunca ezıyet bunca cendere, nereye varacak yazılanvla yetınıyorum Şımdıye kadar görebıldıklerım ıçınde Carmen ve Ir bunun sonu' İandalı Kız benı en fazla etkıleyen ıkı fılm oldu «"özel bır talebım yok Sadece önüme fazladan engeller çıkanlmasın Gas "Edebıyat, muzık ve sınemadan sonra ılgımı çeken sanat dah fotoğrafçı pedılen eğıtım hakkım gerı venlsın, bu ülkemn sade bu yurttaşı olayım Gölık Doğrusu ıyı bır fotoğrafçı olma>ı çok ısterdım Içınde ınsan ve ınsana rev'er söz konusu olunca sıradan bınsıyım Savaş olsa cepheye görderıleceaıt ızler taşıyan fotoğraflar çok hoşuma gıdıyor örneğın îsa Çehk'm port ğım, vergımı vereceğım ama haklarımı talep edemeyeceğım Ne vapmak ıstırelerını görunce coşkuya kapılır, felsefı duşuncelere dalarım Gazete ve der yorsunuz1 Ne yaptığımzın farkında mısınız' gılerde hoşuma gıden resımlerı kesıyorum Bu yolla kuçuk bır fotoğraf arşı Uzun sure ıdamdan yargüandın ve ıdam cezasına çarplınldın, ıdamlıkvım oluştu Tıyatrovu hıç gormedım Bır taşra şehrınde vaşamam, bu sanat laria bırlıkte yaşadın Nasıl bır duvgu olumu duymak'' dalıyla yuz vuze gelmeme engel oldu Içerde de mumkun değıl "Idamdan >argılanmama rağmen böyle bır cezava çarptınlmavacağımı bı Va edebıyal'' Kendinı gelışlırmede, >etkınleştırmede bu sanal dalının lıyordum ölume yakın olduğumu söyleyemem Ancak ıdamdan yargıianan 0 rolu olmadı mı En begendıgın roman kahramanı kımdır'' En çok hangı ro bırçok arkadaşla bırlıkte oldum Bugun bazılannın dosyalan Meclıste Bırmanlardan etkılendın? lıkte top oynadığımız, şarkılar sOyleyıp şakalar yaptığımız, sıyasal konuları "Ilk 2 yıl kıtap almamız mumkun olmadı 'Ekmekçı Kadın'ı bıle vermedı tartıştığımız, çocuk resımler. bırıkürıp çıçekler yetıştıren, ınsanlıklarıyla has, ler Okumak ımkânı bulamadım O dönem boyunca sanat dergılerını ızle kafa ve yureklerıyle çetın bu msanların ıpın ucunda sallandınlmak ıstenmedım O gune kadar varlığından haberdar olmadığım psıkanalız, varoluşçu len ınamlması guç kötu bır şaka gıbı gelırdı bana Öfkeye kapılırdım Zaten luk, fcmınızm gıbı yenı ılgı alanları edındım ıdamların gerıde bıraktığı tek şey, er ya da geç yaratıcısımn başına den olan "Edebıyata gelınce Buyulü bır dun>a Yendıkçe ıştah artıran bır pasta derın öfkedır gıbı Dışardayken de okurdum Içerde ıse kelımenın tam anlamıyla balıkla "O arkadaşla r nasıl duvgular yaşı yor lardı bılemıyorum Bu yaşam a ısteğı ma daldım Ufkumun genışlemesıne çok buyuk katkısı oldu Hayatın ace dolu genç ınsanlann ölüm gıbı cıddı bır konuda şakalar vapabılmelen ölü me nanık dıvebıldıklerırun en guzel ıfadesıydı Bır arkadaş, yenı gelen avakkabılara el koyup ıdamlık arkadaşına, 'Senı nasıl olsa asacaklar oğlum'' sözlerıyle belkı de ölume meydan okuyuşu vurgulamak ıstıyordu "Bulunduğum cezaevînde ıkı sağ görüşlu ıdam edılnuştı O gece allak bullak ounuştum Bır devnmcımn mfazıanında aynı cezaevînde bulunmadım Buna da şukredıyorum 50 metre ötede ortak amaçlan, ortak düşlerı paylaştığın bır ınsanın öldünılduğünu duşünmek bıle benı çıleden çıkarmaya yetıyor Öfke, tek kelımeyle öfke'" tlk tepki gençle rden Koğuşta, gençlenn evlemlennı heyecanla ızlevenlenn başında Selım \ardı TV'nm karşısına geçıyor, onlarla bırlıkte olamamanın burukluğunu yaşıvordu "7 yıldır toplumun her kesımınde aynı up ınsan yaratümava çahşılıyor Sormayan, arastırmayan, yukandan buyurulan her şeye ıtırazsız uyan, 'devletın bekâsı' ıçın haklanndan vazgeçen unıformalı yuntaşlar Bu davatmaya ılk tepkı, en acımasız uygulamalarla karşılaşan cezaevındekı genç ınsanlardan gelnvştı Hem de koşullann en ağır olduğu dönenlerde tşçı sınıfı ıçındekı kaynamalan bır yana bırakırsak, ıkıncı karşı kovuş, Tek Tıp Dernek Yasa tasansıvla örgüt özgurluğune getınlen yenı kısıtlama lara karşı, unıversıte gençlığınden geldı Bu guzel ınsanlann vüreklılığını görunce, coşkuya kapılmamak mumkun değıl Yapılan bunca şeyden sonra ınsanlar, özellıkle genç ınsanlar, halâ haklanm korumak ve yenı haklar elde etmek ıçın bırçok nskı göze alıyor, bunlann sayısı bınlerı buluyorsa, empo ze edılmek ıstenen 'ıdeal' yurttaş tıpı tutmuyor demektır Işte bu benı coştu ruyor Bence bugun ünıversıte gençhğımn önündekı en önemlı sorun, mevcut öğ remm kurumlanmn unıversıteleştınlmesı, her turlu duşuncemn özgur ve hoş görulu ortamda tartışıldığı, kulturel ve sanatsal etkınlıklerın yoğun olarak yaşandığı, yönetıme oğrencı katılımının sağlandığı, demokratık bır ünıversıte hedefı, mücadele zemmının eksemm oluşturmalı Bu sureç yasanırken, geçmış dönemlenn bır muhasebesım yapmak, o dönemın hatalanndan ann mak bır başka acıl gereklılık Resmı soylem her özgurluk her hak talebırun ardında, 'karanlık güçler' arıyor Bunlann kımler olduğu da belırsız Resmı ıdeolojıden farklı duşun mek, karanlık guç damgasını >emek ıçın yeterlı sayılıyor Bence artık dehşe tengız karanlık guçler edebıyatına son vermek gerek Hıç kımsenm bu ol mazsa, oıekı olur dıyebıhceğı ıkıncı bır yurdu, avnı dılı, aynı tanhı, avın gu zellıklen paylaştığı ıkıncı bır halkı, ıkıncı bır gençlığı yok' Hep yakına bakmaktan gozlerim bozuldu Genç ınsan ne yapar9 Koşar, yuzer, sınava gırer, dağlara tırmanır, ağız do lusu kahkahalar atar, sever Sağlık gençlikte fazla onemsenmez Hapısane oyle değildir Mahpusluk yaşa bakmaz. Uzun yun don kollu yun fanila, ka lın çorap, tabanı yuksek terlık gerektirir Selım mapusane gençlığının sağlık sorunlarını şöyle anlatıyor "lçenye gırdığımde gözlenrrun her ıkısı 1 5 derece mıyoptu Sureklı yakı na bakmaktan gozumun odağı yennden oynadı Şımdı S 5 mıyopum Mer cek gıbı camlar taşıvorum Kötüışıklandırılışyerlerdeoku>orum Betondan eklem romauzması kaptım Bu rahatsızhğım ılk kez tek tıp elbıse dırenışlen sırasında çıktı Çıplak değıldık, fakat bıze verdıklen bır tek eşofman sogugu tutmaya yetmıyordu Geçenlerde doktora çıktım, 'Karacığennde buyume var' dedı Ne anlama geldığım bılmıvorum Çok sayıda açlık grevıne katüdık Ne ızler bıraktı bılmıvorum Dıyarba kır, Ankara ve Istanbul dan gelen arkadaşlarda fizıkı açıdan ağır ızler var Ben onlann yanında sapa sağlam sayılırım Sağlığımı korumak ıçın ıkı adımlık hucrede bıle volta attım Bahçede gormuşsundur Bezlerı orup kalın bır ıp halıne getırdım Parmaklıklar arasına gerdım barfiksım oldu ' Bir kızı sevmek Selım, çocuk yaşta duşmuşsun ıçenje. Ana, kardeş sevgılı otesınde bır kızı sevebıldın mı'1 "Benden oyle don başı mamyır bır sevda öykusu beklıyorsan hayal kırık lığına uğravacaksın, bunu baştan söyleyeyım Sevmıştım, hâla sevıyor mu yum, voksa sevmekten korkuyor muvum tam keşfedebılmış değılım Lıse 1 sınıftaydım Derslerle sıyası faahvetım arasında geçen vogun bır hayatım var Genış arkadaş çevrem Onun sanırım ılk once guzellığı dıkka tımı çektı Benı asıl etküeyen ıse tavırlarındakı kendıne guvenlı hah>dı Te neffuslerde sık sık bır araya gelıyorduk Sı>asal konular ağırlıkta olmak uzere hemen her konuda söyleşıvorduk Bırbınmıze şıırler okuyorduk Nazım ın şıırlennı Karşılıklı olarak ozel şeyler hıssettığımızın tarkındayız, ama bunu ıfade etmıyoruz.' Hıç evlenmekten, gelecekten soz elmedınız mı? Bıriıkle duşlere dalmadınız nu 7 "Nasıl dalacağız' Yıl 1979 Bır sure önce Maraş katlıamı yaşanmış Once sınde ve sonrasında neler olduğu bılımyor Her hafta bır cenaze torenınde yız Yaş 15 16 da olsa, âşık da olsa, bılınçlı bır ınsanın sevgılısıyle duşler ku racağı gunler değıl Genç ınsan toplumsal geuşmelere samldığından daha fazla duyarhdır O yıl hapısaneyle tanıştım 15 yaşındayım Her zıyaret gunu sektırmeden geldı Cezaevı okulun karşısındavdı Teneffuslerde sevredebılıyorum onları Göruşmemızın bırınde, 'Benımle arkadaş olduguna pışman mısın''' dıye sor dum Yuzunun aldığı ıfade karşısmda, soyledıklerımden vazgeçıp hemen ko nuyu değıştırdım Sevgımız ılk sınavım başarmıştı Zaten aşk 'hıçbır zaman pışman olmamak değıl mıydı" Içende kaldığım ıkı ay boyunca çok şey gordum Gözumun önunde bırısı şışlemp olduruldu Küçuk çaplı bır ısyanın ıçınde yaşadım Onu duşunmek her şeyı daha katlanıhr kılıvordu Yureğımın soguduğunu hıç hıssetmedım Tahlıye olunca tekrar okula dondum Çıkjşımdan sonra sık sık karakola alın maya, sağcılann saldınlarına hedef olmaya başlayınca okulu yarı yıl tatıhn de bır sahıl kasabasına aktardım Ayrıhk başlayınca, mektuba sarıldık Orada okula devam ederken, bır sı yası grup ıçınde faalıyetlere katılıyordum Sıyası soruralumuz da vardı Bır sohbet sırasında ona kız arkadaşımdan söz eaım 'Bılır bu ılışkıyı' dedı Se bebını sordum, cıddı bır cevap veremedı Ben de bıtırmeyeceğımı belırttım" Sevdıgını kucaklavamadıgına >anıyoısun. Neden duygulanıuzı boyksıne basünjordunuz? Hayatın sırn İçerdeki ınsanın en renkli anları, yatağa surtüstü uzarup, gözlennı yuma rak duş dunyalanna uçmaktır Hıç ınmek istenmez bulutlann üslünden Mahpusane bu Sabah sayımı var, akşam sayımı var, arama var, temizlik var, karavana var, bulaşık var, çamaşır var, var oğlu var Düşten uyanıvenrsın Tabıı bu sözünu ettığımız varlar, baskı dönemlennde sayılan varlar kategonsmden değıl Selım'ı zaman makmesıne bmdırdık, geçmışe yolculuğa çıktı Hayatın sırnnı keşfeuığıne ınandığı, yaşadığı üç olayı yetuden anımsadı, düşledı "Gerçekten benım de unutmak ıstemedığım olaylar var Uçacağım duygusuna kapıldığım bır anda karanlığı yırup, harlayan, sonra da hemen ka>bolan bır ışık gıbı yaşamın anlamım ve güzellığını yakaladığımı sandığım anlar Lıse 1 smıftaydım Maraş katlıamım protesto etmek ıçın eylem yapmış tık Göstenlerden sonra okulu terk ettık Yolda sevdığımle bırlıkte yürü dum Onun \ anında olmaktan büyük mutluluk duyuyordum Gene o uçma hıssı tşte dedım, ınsanlan katledıyorlar, sen sessız kalmıyorsun, yanında ıçıru ısıtan bırısı, sevdığın Yıne bır zaman tnşaatta ışçılık yapıyorum lşçı arkadaşlanmla bırlıkte, komık derecede düşük ücretlen arttırmak ıçın dırenış vapmış, sonunda taleplenmızı kabul ettırmıştık Yenı kazancımızla erzak alarak yammızdakı bır sıte mşaatmda dıremşlerını sürdüren ısçılen zıyarete ğıtmıştık Yemeklen yıyıp, saz çalıp türkü söyledıkten sonra kendı sıtemıze dönmüştük Dönerken, ne 'Insan ınsanın kurdudur' ne de 'Hayat herkesın herkese karşı savaşıdır' dememıştım, kendı kendıme Uçuncusü, bır gün sevdığım kızla yürürken, kalabalık bır pasaja gırmış tık Koruma gudusuyle olsa gerek, uzenne doğru eğılmıştım Onun gövde sını kendı gövdemde hıssedıyordum O anda ışte hayat bu demıştım Sevgımn varlığını yüreğınde, gövdenın sıcaklığım gövdende duymak 23 yılda hayatın sırnnı çözduğumü sandığım, tanfsız aşkı yaşadığım üç mınıcık an Dışandan bakınca komık mı gelır bılemıyorum Ben her anımsadı ğımda, o anlardakı coşkuyu yemden duyanm Hayatımda gördüğum ilk pezevenk "lçenye gınşımın bırıncı yüıydı sanınm Yenı geldığım koğuşta herkesı henuz tanımamıştım Dostluğumun gelıştığı bır mahkum, uzun boylu genç bınsın ışaret ettı 'Şu görduğunün mesleğı pezevenklık Pazarladığı kadınlardan bı n de kız kardeşı' demıştı O an duyduğum ofkeyı anlatamam Hayatımda gördüğum ılk pezevenk Çırkef kuyusunun en ığrenç kokan yerınden Aynı mekâru paylaşmak ılk öncelen dayanılmaz geldı Bır yandan da yanlışını goz lüyorum, fırsatını bulunca uzerıne saldırıp kavga edeceğım Ofkem başka türlu yatışacak gıbı değıl Fakat adam benım ıkı katım Döğuşsek dayak yı yeceğım Ona bır yumruk vurmanın zevkı uğruna bunu goze alıyorum Ama ara sıra dokundurduğum laflara kayıtsız kaldı Böyle bır ınsanın olabıleeeğını aklım almıyor Ama bır gerçek ışte. Yurü yor, güluyor, yemek yıyor Dışardan bakıldığında her halıyle bır ınsan Ka famdakı dünya ve ınsan ımajı durmaksızın altüst oluyor Duşuncelenmdekı bazı değer ölçulerını değıştırmek gereküğını hıssedıvorum Uzun ıç tartışmalardan sonra kendı kendıme şöyle dedım 'Oğlum Selım, yaşam ve ınsanlar, senın kuçuk dunyanda canlandırdıgındar çok daha fark lı çok daha berbat yönlere sahıp olabıhrler Bu ınsanlarla ka\ga ederek ne>ı değıştıreceksın' Bu çocukça bır tepkı Işte sana değışıırmek ıstedığm haya tın hıç bıtmedığm bır yönü Buyur öğren' "O adamla sonra uzun uzun sohbet ettık 'Mesleğınden', kendınden soz mısıyım Açığımı bır yonu>le böyle kapattım Anatole France'da kadını, Şo holov'da ofkeyı, Gonçarov da tembellığı, Dosıoyevskı'de çılgınlığı, Çehov un hıkâyelennde kuçuk ınsanları en çarpıcı yönlenyle tamdım Yaşasın Dulcinea "Roman tıplerı ıçınde favorım Don kışot'tur Onun kışılığınde, so>umu zu mağaralardan çıkartıp bılgısayar çağına taşıyan ınsam göruyorum Onte hayal kuran, sonra da karşılaştığı tum engellere rağmen hayalının peşınd" koşan çılgın bır ınatçı, sınırsız bır hayalcı Yaşasın onun hayal dunyası Dul cınea "Brecht'm şu sözune yurekten manırım "En ıyı çözümler yenı probluıı ler ortaya çıkaranlardır Bır şeyın tam olmasını engellemek gerek" Zaten ha yatta hıçbır şey tam değildir, olamaz da Bence Gıordıno Bruno da, Kepler de, Pasteur de, Spartaküs de, Leonardo da Vıncı de karl Marks da bırer (4rkası 19. Sayfada)