Katalog

29 HAZİRAN 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/13 EKONOMİDE DÎYALOG OSMAN ULAGAY TÜSİAD Genel Sekreteri Ertuğrul lhsan Özol ve Prof. Emre Gönensay'la konuşmamız'n ikinci bölümünde, özel sektörun enflasyon karşısmdaki durumunu ve fınansman sorunlarını tartıştık, faizlerin geleceği konusundaki görüşlerini aldık. Sayın Gönensay, Türkiye ekonomisinin ve özellikle de kamu kesiminin finansman sorunlannı konuşmanuzın birinci bölümünde ele aldık. KonoşmamıziD ikinci bölümünde ise özel sektörün sonınlanna deginmenin yerinde olacağını düşünüyornm ve size ilk olarak şunu sonnak istiyorum: Özel sektörun, özellikle de sanayi kesiminin süregelen enflasyon karşısındaki durumunu nasıl değeriendiriyorsunuz, sanayici asünda memnun mu enflasyondan, yoksa şikâyetçi mi? GÖNENSAY Eğer çok mutedil bir enflasyon söz konusu olsaydı, yüzde 510 gibi, belki bir sıkıntı yaratmayabilirdi özel sektör için. Fakat yttksek enflasyon ancak sürekli olarak hızlandınlırsa özel sektörü, o da geçici olarak rahatlatır. Bu sene yüzde 30, önümüzdeki sene yüzde 40, ondan sonraki sene yüzde 60'a çıkarsa özel sektör 3 sene rahat eder ve ondan sonra da bam diye herşey yıkılır. Bu şekilde arttırma da çözüm yolu olmadığı için ve enflasyon konusunda büyük bir belirsizlik olduğu için böyle bir enflasyon özel sektör için bir kurtarıcı değil. Bilakis aşırı derecede bir belirsizlik ortamı, finansman yüklerini, işletme sermayesi yüklerini artıran ve dolayısıyla herhangi bir ciddi yaunma gidilmesini engelleyen, aym zamanda yabancı sermayenin de Türkiye'de yatınm yapmasıru engelleyen en önemli faktör olarak önümüzde duruyor. Bu dunım perisan etmiştir bence özel sektörü ve bu bunalım içerisinde sorunlan erteleyerek, her gün bir başka çıkış yolu bularak, günttne idare ederek yaşamaktadır özel sektör. Bunun içerisinde istisna olan sektörler, şirketler vardır, ama genelde maalesef durum bu. Pekiyi, bu flnansman sonınunda, yani faiz maliyetierinde duşünülebilecek çıkış senaryosu nasd olabilir? O konuda fikriniz nedir Sayın Gönensay? GÖNENSAY Şimdi tabii şu var; bankalann durumu artık 1980'lerdeki gibi değil. 1980'de faiz maliyetleri, bankalann giderleri, toplam giderlerin içerisinde küçük bir şeydi ve faiz spredlerini azaltma imkânı vardı. Bugün yok artık. Bugünbankaların faiz giderleri, toplam giderler içinde ortalama yüzde 85 pay ahyor, personel giderleri Ulagay sordu, Gönensay ve Özol yanıtladv Enflasyon, özel sektör için AIDS gibi zararlı Göneusay: Enflasyon böyle tırmamrsa özel sektör üç sene rahaı eder, ondan sonra her şey bam diye yıkılır Faiz konusunda bugün lam bir çıkmaza girildi, mevduat faizleri yUkseltilirse muılaka kredi faizleri deyukselecek ve özel sektör bu yiıkü tastyamayacak. Özol; Hukümet kredi faizlerini cıddi olarak duşurmek istese, önce bankacılık üzerindeki vergileri. şarjları indirir. Hükümet kaynaklan kamuya çekebilmek çin sanayicınin yararlanaipğı fonları ucuzlatınak istemıyor. ise yüzde 9. Bugün artık bankaların yapacağı birşey yok. Mevduat faizi.olduğu gibi yüksek kredi faizlerine yansıyor. Bu arada hükümetin koymuş olduğu şartlar da var. Ancak o şartlar kalkar ise kredi faizleri bir miktar inebilir. Onun dışında bugün artık mevduat faizi, kredi faizini tayin etmeye başlamıştır. Orada ancak mevduat faizleri düşerse, enflasyon düşerse kredi faizleri de düşer. Tek yol olarak o kalıyor. Veyahut devlet o maliyetleri çekip alırsa bir miktar ucuzlayabilir. Ve hatta bazı görüşlere göre o da mümkttn değildir. Çünkü o kadar aşırı kredi talebi vardır ki bu kredi talebi, faizleri yukarı doğru çekecektir. Şimdi gündemde olan bir konu da mevduat faizlerinin yükselmesi olduguna göre, demek ki kredi faizlerinde düşüş değil, yeniden bir yükselme bekleuebilir... GÖNENSAY Tabii, düşüş mümkün değil. öyle bir açmaza gelmiştir ki Türk ekonomisi, bugün bankaların net bir yıllık faizi yüzde 38,5'tur, enflasyon yüzde 40 civarında, bence sene sonunda yüzde 50 olacak, yani negatif faiz oluşmuştur. Ne yapahm öyleyse? Reel müspet faize gidelim. Mevduat faizlerini serbest bırakalım veyahut yükseltelim. Bu olduğu gibi kredi faizlerine yansıyacak. Bugün efektif olarak yüzde 7075 civannda olan kredi faizleri daha da yükselecek. Zaten arük bir düğüme gelmişiz. Bu düğümü, marjinal faizi biraz yükselteyim mi, serbest mi bırakayım gibi düşüncelerle çözmek imkânsız, artık böyle bir çıkış yolu kalmamış. Çünkü enflasyon kontrol edilememiş. Şu anda nasıl düzeltilebilir? Enflasyonu indirmekle düzeltilir. Enflasyon da belki hızlı bir biçimde indirilebilir, ama çok ciddi tedbirler almak gerekir. O tedbirlerin ise hiçbir tanesinin alınmadığı görülüyor. Siz özel sektörü, özellikle de enflasyon ve finansman sonınu açısından nasü degerlendiriyorsunuz Sayın Özol? ÖZOL Şimdi efendim, enflasyon bir taraftan belki sattıkları mallar itibarıyla bazı avantajlar sağlıyor özel sektöre, fakat girdiler açısından, ücretler açısından beklenmedik yükler getiriyor, bu bakımdan kararsızlık yaratıyor. Yatınmları önlüyor, işsizliğe sebep oluyor. Piyasa ekonomisinin aslında en büyük hastalığı enflasyondur. Bir nevi AIDS gibi. Bu hastalık bir kez gelince de bütün bünyeyi tahrip ediyor, kamuya giriyor ve kolay kolây da sıyrılmıyor. Birtakım aspirin mahiyetindeki tedbirler de bunu halletmiyor. Müspet faiz verme şeklinde bir ekonomik kaideyi ekonomi ilminde haürlamıyorum ben. Müspet faiz belki bazı sosyal grupları enflasyonun etkisinden konımak için sosyal tedbir olarak düşünülebilir, ama ekonomik bir tedbir değildir. Ben böyle bir şey hatırlamıyonım, öğrenmedim.. Biz müspet faiz üzerine fazla gidersek sanayi yatınmlarını tamamen imkânsız hale getiririz ve başka solüsyonu bulamazsak bu bizim sonumuz olur. Çünkü bunun kredi faizlerine de vansıması kaçınılmaz olur.. ÖZOL Ayrıca ben şunu ilave etmek isterim. Hükümet, faizleri ciddi olarak ındirmek istemiş olsa, bankacıhk üzerindeki şarjları indirir. Devarnlı biliyorsunuz, üzerine koyuyor, indirmiyor. Bu da gösteriyor ki faizlerin yüksek olması bugün yürütülen sistemin devam ettirilmesi için şart. Çünkü yüksek faiz ortaya çıkmazsa yatınmlar canlanabilir ve o zaman kamunun yatınmlarını devam ettirmesine imkân kalmaz. Mevcut politika yürütülemez. Binaenaleyh, sistem olarak düşünecek olursanız, hükümet aslında sanayiye dönük faizleri indirmek istemiyor. Kaynaklan gene kamuya çekebilsin ve politik yatınmları devam ettirebilsin diye.. GÖNENSAY Bir de madalyonun öbür tarafı var. Kendisi piyasadan daha rahat borçlanabilmek için alternatif faizleri de sınırlamaya çalışıyor. Yani, mevduat faizi sınırlamasırun tahvil ihracında, resmen olmasa bile fıilen SPK'nin bir sınırlaması haline getirilmesinin bir yerde kamunun borçlanmasını kolaylaştırmak gibi bir amacı da var. Sizin dediğiniz doğru, ama~o açıdan da yüksek faize izin vermemesi lazım, kendinin kolay borçlanması için. OSMAN ULAGAY EKONOMİ NOTLARI Petkim tahvilleri bugün piyasada ANKARA (ANKA) Petkim'in 50 milyar liralık lahvılı bugün satışa çıkarılıyor. Tahvillerin 19.4 milyarım Ziraat, 10.8 milyarım Anadolu, 10 milyarım tktisat, 9.8 milyarım da Emlak Kredi Bankası satacak. Tahviller, satışın ilk iki günii Merkez Bankası 'mn efektif alış kuru üzerinden pazarlanacak. Bankalar, 1 temmuz çarşamba gününden itibaren istedikleri kur üzerinden satış yapabilecek. Petkim tahvilleri, bu kuruluşun özelleştirilmesi sırasında yüzde 10 fazlasıyla hisse senedine dönüştürülebilecek. Petkim 'in özelleştirildiği dönemde 1000 dolarlık tahvilinin karşıhğı örneğin 1 milyon lira eden bir tasarruf sahibi, Petkim 'in 1 milyon 100 bin liralık hisse senedine sahip olabilecek. TURKIYE'den lutun yuz güldürdü BrükseVde sancıh AT zirvesi HADİ ULUENGİN BRÜKSEL AT'nin temel harcı durumundaki Roma Antlaşması'nın otuzuncu yıldönümunü kutlamak amacıyla Bruksel'de düzenlenen "Avrııpa Bayramı", cuma gecesi Verdinin "Nabucco" operasıyla uverturü yaparken, topluluk üyesi 12 ülkenin devlet ve hükümet baişkanları, fazla bir "bajnnn" görunumü arz etmeyen Ortak Pazar zirvesi için bugün arya söylemeye başhyorlar. Altı ayda bir yenilenen dönem baskanlığmı 1 temmuzdan itibaren Danimarka'ya devredecek olan Belçika1 nin ev sahipliğini yapacağı zirvenin en buyük öze'.liği, uzun süredir süriincemede kalan ve AT'nin işleyiş mekanizmasını "zehirleyen" bir dizi soruna, nispeten köklu çözumler aranacak olması. Mevcut sorunları dört ana başlık altında toplamak mümkün. Bunlar, sırasıyla, AT iç pazarının oluşturulması, iktisadi ve sosyal bütünlüğün pekiştirilmesi, ortak tarım politikasının gozden geçirilmesi ve bütçenin denklenmesi konulan. Son iki konu birbirleriyle çok yakın ilışkide oldukları için, bunları tek bir bölum altında değerlendirmek daha kolav. Halen, toplamı 35 milyar ECU (29 trilyon TL.) olan Ortak Pazar 1987 bütçesinde 6 mil>rar ECU'luk (5 trilyon TL.) bir açık mevcut. Artık kronik bir hal alan bu açığın kapatılması için onerilen yeni yontem ise, daha once KDV gelirlerinin bir bölumunu aktaran üyelerin, bundan boyle gayri safi milli gelirI İlk 5 ayda tütiin dtşsatımı yüzde 78.4 arttı. ANKARA {*.«.) Türkiye'nin geleneksel tanm uninleri ihracatı. yıhn ilk 5 ayında, geçen yıhn aynı döncmine göre yuzde 31.2 oranında artıı. Anış, tutün ve fındık ihracatındaki yukselmeden kaynakîanırken, diger geleneksel ihraç ü r ü n l e n n d e gerileme kaydedildi. Devlet tstatistik Enstiîüsu (DÎE)'nin verileıine göre, yılbaŞindan mayıs ayı sonuna kadar 427 milyon 76 bin dolariık kuru üzüm, kunfincir, fındik, paırnık ve tütün ihraı; ediidi. Geçen ysîın aynı doneminde bu ürünlerin ihracatından 325 milyon 33 bin dolar döviz gelin sağlanmışıı Ocakmayıs doneminde tuıün ihracatı, ge^eo yjlın aynı donçmine göre yüzde 78.4 oranında arttı. Geçen yıl 124 milyon 643 bin dolar olan S aylık lutün ihracau, bu yıl 222 milyon 423 bin dolara yükseldi. Ayni dönemde fındik ihracatı yuzde 26.2 oranıda artarak, 117 rnilyon 231 bin dolardan 148 mü>on 45 bin dolara ulaştı Aynı dönemde, pamuk ihracannda yuzde 42.8, incirde 7.1, üzümde de 0.1 oramnda gerileme kaydedildi. lerinin yuzde 1.4'unu AT kesesine koymaları. Bruksel Komisyonu Başkanı Jacques Delors'un hazırladığı ve bu yuzden de "Delors paketi" olarak isimlendirilen yeni formülün zirvede nasıl karşılanacağı henüz meçhul. Ortak Pazar bütcesindeki açığın çok onemli bir bölumü, AT tarım üreticilerine aktarılan subvansiyonlardan kaynaklanıyor. Zirve öncesinde bütün üye ulkelerin uzerinde hemfıkir olduğu tek konu, arıık "ortak lanm potilikasını" (OTP) gozden geçirmenin zaroanı geldiği. Bütçe sorunun OTP'ye bağımlı diğer bir yönu ise, uye ulkelerin AT kesesine koydukları parayı nasıl arttıracakları. Örneğin, tarım sektörü ikincil olduğu için şu anda ATye ver, diğinden az atan lngilıerc, OTP de ğiştirilmeden bir kuruş arttırım yapmayacağını bildiriyor. Butçe konusunda bağlayıcı karar alma yetkisi olan Avrupa Parlamentosu Başkanı Lord Plumb ise, başkentlerin yaptığı bu "çingene hesabının" gerçekte topluluk devletlerine yılda 50 milyar ECU fazla harcamaya mal olduğunu ve eğer AT, "tek senet" adı verilen yeni uygulamayı harfiyen yerme getinrte bunun ortadan kalkacağını bildiriyor. tşte butün bu nedenlerden dolayı, topluluk devlet ve hükümet başkanlarmın bugun başlayan doruk toplantısında, butçe ve ortak tarım politikası sorununa teorik bir çozum bulunup bulunamayacağı, bulunursa da bunun pratikte ne kadar uygulanacağı, cevabı ortada açık bir soru olarak duruyor. Türkiye'nin en yüksek binası Mersin Ticaret Merkezi olacak MERSİN (a.a.) Türkiye'nin en yüksek binası olarak inşa edilecek Mersin Ticaret Merkezi'nin temeli, Tartm Orman ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Doğan tarafından atıldı. 175 metre yükseklikte ve 52 katlı olacak Mersin Ticaret Merkezi, 143 bin metre karelik alanda kurulacak. Türkiye 'nin en yüksek binası unvanını da alacak Mersin Ticaret Merkezi 4 bloktan oluşacak. Merkezin çarşı bölümü gelecek yıl, gökdelen kısmı ise 1989 yılında hizmete girecek. Ticaret merkezinde, dükkân ve bürolann yani sıra otopark, lokanta, kafeterya.. düğün salonu gibi sosyal tesisler de bulunacak. Geçenlerde iş âleminin bazı önde gelen simalannın da bulun! duğu bir sohbette söz döndü dolaştı, dövize endeksli gelir ortaklığı senetlerine geldi. Devletin doymak bilmeyen bir iştahla borçlanmaya devam ettiğini belirten işadamları, "Borçlanmak zoriaştıkça bakalım daha ne tavizler verilecek" sorusuna yanıt ararken samimi sohbete renk katan bir işadamımız, "Parası olana yakmda ikramiye, hatta hoşuna gidebılecek başka şeyler de teklif ederlerse şaşmaym" diyerek espriyi parlattı. ; Bir yandan harcamalarım denetim aitına alamayan, diğer yandan yeterli vergiyi toplayamayan devletin, giderek büyüyen açık' larını kapatmak için başlattığı iç borçlanma süreci gerçekten ilginç aşamalardan geçmış ve ilginç bir noktaya gelmişti. Bu noktaya gelinirken geçilen başlıca aşamalar şunlardı: ', • Devlet tahvili ve Hazine bonolarını bankalara satmak için, ön; ce ikna ve hafıf baskıyla birlikte yüksek faiz ve vergiden muafiyet tozları kullanıldı. • Tasarruf sahiplerine devlet tahvili ve Hazine bonosu satabilmek için, bu menkul değerler zaman zaman banka mevduat faizlerinin uzerinde faizlerle ve istendtğinde paraya çevrilme koşuluyla pazarlandı, özellikle kurumsal yatırımcılara çekici gelen vergiden; muafiyet avantajı sağlandı ; • Baraj ve köprü gibi bazı kamu tesislerinin gelirleri, gene yüksek getiri vaatleriyle ve gene istendiğinde paraya çevrilme koşuluyla tasarruf sahiplerine satıldı. ; • 1987 yılı başında kamu menkul degerlerinin faizleri ya da gelirleri biraz aşağı çekildi, fakat enflasyon hesabı tutmayınca faiz; ler yeniden yükseldi. Bunun da yeterli olmayacağı anlaşılınca bu; kez dolara ve marka endeksli gelır ortaklığı senetleri ihracına gidildi. Böylece tasarruf sahibi, (1) Dolar ve marktaki kur artışından,; (2) Baraj gelirının bir bölümünden, (3) İstedığinde senedini işle; miş kur farkı ve gelir payıyla paraya çevirme olanağından ve (4) Vergi muafiyetınden yararlandırıldı. ; "Bundan âlâsı can sağlığı" diye duşünmek mümkündü ama devletimiz bundan âiâsını düşünmüştü. Bu kez gene dövize endeksli olarak ıhraç edilen PETKİM tahvillerini satın alacak olaniara yukarıda sayılanlara ek olarak bir avantaj daha tanınıyor Bu tahvil: lerden satın alanlar kur artışlarından yararlanmanın ötesinde mark ve dolara verilecek faizden de yararlanacaklar; tahvillerini anında paraya çevirebilecekler ve vergiden muaf olacaklar; isterlerse de PETKİM'in özelleştirilmesi söz konusu olduğunda tahvillerini PETKİM hisse senetleriyle değiştirebilecekler ve üstelik yüzde 10 oranında bedava hisse alabilecekler. Devlet, finansman açığını kapatmak için her türlü tavizi vermeye hazır görünürken iç borçlanma sürecinin tam bir kısırdöngüye girdıği ve enftasyonu besleyen en önemli etkenlerden biri haline geldiği gozden kaçmıyor. Son elde edilen rakamlar, bu yıhn daha ilk yarısı dolmadan kamu kesiminin tahvil ve bono satışı yoluyla gerçekleştirdiği iç borçlanmanın 23 trilyon lirayı bulduğunu ve bunun yansının üç ve altı ay vadeli yani çok kısa vadeli borçlanma olduğunu ortaya koyuyor. Bu yılın ilk yarısındaki iç borçlanma rakamı geçen yılın aynı dönemindeki rakamın üç katına yükselirken yılın bütünü için yapılan 45 trilyonluk iç borç tahmininin bile iyimşer kalabileceği anlaşılıyor. TÜSİAD'ın bir süre önce yayımladığı "İç Borçlanma" raporunda açıkça ortaya konduğu gibi kamu kesiminin bu kadar yüksek faizlerle ve diğer tavızlerle, bu kadar kısa vadeli (hatta bir anlamda vadesiz) olarak, bu kadar büyük çapta borçlanması, tam bir kısırdöngünün içine girildiğini gösteriyor. Bugün varılan noktada yalnızca daha önce alınan borçların anapara ve faiz geri ödemelerini yapabilmek için bile yeniden büyük çapta borçlanmak gerekiyor. Yüksek iç borçlanma yüksek faizleri, yüKsek faizler yüksek iç borç servisinı, yüksek iç borç servisı yeniden yüksek faizle iç borçlanmayı gündeme getiriyor. Gene TUSİAD Raporu'nda belirtildiği gibi bu kısırdöngüden kurtulmanın ise tek bir köklü çaresi bulunuyor: Vergi gelirlerini hızla arttırmak ve kamu harcamalarım ciddi şekilde dısıpline almak. Bunlar ise kendini ona buna taviz vermenin kolaycılığına kaptırıp yarmları ipotek aitına sokma eğilimine giren Özal yönetiminin kolay göze alabileceği önlemler değil. Devlet Borçlanmak İçin Daha Neler Verecek? SERMAYE PttASASINDAN TDA'nın ilk iş merkezi İstanbuVda ANKARA (ANKA) Teşebbüsu Destekleme Ajansı'nm (TDA) ilk iş merkezi Istanbul Doğu Sanayi Sitesi'nde açılacak. Açılış, Başbakan Turgut Özal'ın da katılmasımn beklendiği bir törenle yapılacak. İş merkezinde çalışmak üzere yapılan çağrıya 1200 girişimci yanıt verdi. Bu başvurulardan görüşmeye çağrılan 70 girişimci de elenerek, en çok 17'sine olumlu yanıt verilecek. Seçilecek 17 girişimci, tstanbul Doğu Sanayi Sitesi'nde çesitli alanlarda üretim yapan 280 işyerinin satın alma, yurtiçi pazarlama, ihracat, ithalat danışmanlığı, maliyet mühendisliği, tercüme hizmetlerı, sekreterlik hizmetleri, istihdam rehberliği, bilgi işlem hizmetleri, teknik danışmanlık, mali damşmanlık, hukuk danışmanlığı ile iş güvenliği ve işçi sağlığı danışmanlığı alanlarından bir veya birkaçında hizmet verecekler. Dünyu Borsada fiyatlar borsalannda yeniden canlandı Fiyat artışlanna karşın tMKB 'de geçen hafta, önceki haftanm 2 milyarhk işlem hacmine ulaşılmadı. NEW YORKBORSASI inişli çıkışlı bir hafta geçtrmesine rağmen Dow Jones Endüstriyel Ortalaması, beşinci kez an arda haftalık anış göstererek 2436.86 puana ulaştı. ABD Hazine tahvillerininfiyatlanndaki artış nedeniyle pazartesi günü 24.66 puan kazanarak 2445.51 puana çıkan Dow Jones Endüstriyel Ortalaması, yatınmcılann kârlanm almaya başlaması uzerine salı ve çarşamba günleri düşüş gösterdi. Perşembe giınü doların iştikrar kazandığı yolundaki haberler uzerine 22.64 puan çıkarak 2451.05 puana ulaşan endeks, cuma günü puan kaybetmekten kurtulamadı. Ancak buna rağmen Dow Jones Endüstriyel Ortalaması, bir önceki haftaya oranla 16.01 puan artış gösterdi ve haftayı 2436.86 puanla kapattı. LONDRA BORSAS1, haftayı ilk günlerdeki gerileıneden sonra gösterdiği hızlı çıkışlarla yüksek kapattı. Sterlinin iştikrar kazanması ve hükümet tahvillerinin faizlerinin güçlülüğü, çarşamba günü Financial Times100 endeksinin 2284.0 puana kadar çıkmasını sağladı. Financial Times100 Endeksi hafta sonuna doğru inişe geçti. TOKYO BORSASI geçirdiği inişli çıkışlı haftaya rağmen NikkeiDow Endeksi, haftayı 25 bin puanın altında kapatmadı. Pazartesi günu 647.77puanlık rekor bir düşitşle 25 bin puanın altına düşen NikkeiDon Endeksi, daha sonra yüksek teknoioji fırmalarının hisse senetlerine gösterilen yoğun talep nedeniyle toparlandı ve haftayı 25 bin 31 puandan kapattı. FRANKFURT BORSASI hafta sonunda, hafta başındaki yüksek performansını yakalavamadı. Federal Alman rkonontisine ilişkin olumlu haberler uzerine haftaııın ilk nunleriıtde 1998.3 ptıanu f,ıkun Coınınenbank Endeksi, haftanm ikinci varısmda datgulundı, ancak 2 bin barajını yakalavamadı. Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda geçen hafta fiyatlar yeniden yükselme eğilimi içine girdi. İMKB Endeksi, 28.34 puanlık bir sıçramayla 446.31 puana ulaştı. Borsa birinci pazannda işlem gören 10 şirketin hisseleri, bir haftada yüzde 10'un üstünde değer kazandı. Bazı kâğıtlarda değer artışlanrun yüzde 35'e kadar çıktığı gözlendi. Birinci pazarda 22 İcâğıdın değeri de hafta başına göre yüzde 10'a kadar yükselme kaydetti. 3 hisse senedinin değeri de değişmezken, diğerleri hafta başına göre değer yitirdi. Fiyat artışlarına karşıhk, tMKB'de geçen hafta, önceki haftanm 2 milyar liralık işlem hacmine ulaşılamadı. önceki hafta İş Bankası'nın 1.4 milyar liralık işlemi nedeniyle patlama gösteren işlem hacmi, geçen hafta 1.5 milyar lira düzeyinde kaldı. tMKB'de geçen hafta, özel sektör tahvillerinin işlem gördüğü pazarda 8.6 milyar liralık; Hazine bonosu, devlet tahvili ve gelir ortakhğı senetlerinin işlem gördüğü pazarda da 136.6 milyar liralık işlem hacmi gerçekleşti. Borsada geçen hafta yaşanan önemli oiaylardan biri de Çimentaş, Kepez Elektrik, Mensucat Santral, Pınar Süt ve Sifaş'ın birinci pazara katılması oldu. İMKB birinci pazanndaki şirket sayısı yeni katıhmlarla 45'e yükseldi. Akçimento hisseleri, 208 milyon lira ile geçen haftanın en çok işlem hacmine ulaşan kâğıdı oldu. Bu hisse senedini Kordsa, Koç Holding, Demir Döküm ve Çimsa izledi. Hisse senedinde en çok işlemi de 692 milyon lira ile Semih Menkul Değerler gerçekleştirdi. Bu kuruluşu da tktisat Bankası, Akbank, Yapı Kredi ve tş Bankası izledi. BORSANIN İÇİNDEN (HlvM.) Ea E* DüşM Yükstk Ryıt Ryat 65000 22 000 3650 10400 9.150 9.000 1M7 TAaşı (1*0) 21138 13333 31300 293.53 33899 HİSSE SEKEDİ (Mİ) (MM) (E) 255 62 000 9.678 20.000 2935 3400 685 2695 (E) ÇattKatet ÇakiHMi EMrtrlk Mkta* Egt Mracıhk (*) E«t Gökre C) Entyl Deair Çriik Gdftar Gübra FaMUtan tUta*(E) 2580 70 10410 455 3.295 1825 3870 DÖVİZ KURLARI Dövızın Cınsı 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Bat: Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florını 1 jsveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 Italyan Lıretı 100 Japon Yeni 1 Kıaveyt Dınarı 1 Sterlın 1 S.Arabıstan Rtyalı Dövız Ahş 848.45 610.46 66.13 464.90 22.41 123.05 190 98 139 26 412.87 133.19 560 59 64.16 580.85 3008 69 1369 57 226 25 Dovız Satış 852 69 613 51 66.46 467.22 22 52 123.67 191 93 139 96 414.93 133.86 563.39 64.48 583 75 3023.73 1376.42 227.38 Efektif Ahş 848.45 598.25 66.13 464.90 21.96 123.05 187.16 139.26 412.87 133 19 560.59 62 88 569 23 2948 52 1369 57 221 73 Efektif Satış 861 18 619.62 67.12 471.87 22.75 124.90 193.84 141.35 419.06 135 19 569.00 65.12 589 56 3053 82 1390 11 229 64 970 3215 2 390 12 882 205 7825 7.120 940 2910 9810 220 1.010 21. Kocaeli Sanayi Fuarı açıldı İZMİT (Cumhuriyet) 21. Kocaeli Sanayi Fuarı, dun saat 14.30'da törenle açıldı. Açılışa katılacağını daha önce bildirmesine karşın törene gelmeyen Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral'ın yerine kurdeleyi Kocaeli Vali Vekili Semahattin Inel kesti. Törende bir konuşma yapan hmit'in ANAP'lı Belediye Başkanı Necati Gençoğlu, Kocaeli'nin hükümetten "hak ettiği yardımı alamadığım" dile getirirken, sanayi kuruluşlanmn ve hızla artan nüfusun getirdiği en büyük sorunlardan birisinin çevre kirliliği olduğunu söyledi. Izmiı Demh ÇcHk (E) İzntr Drnıir Çrtft (T) Kartonsaıı (E) Kartoman (MM) Koç Holıllng (RHU) | Kaç YMımı(E) YatıraaOO Hrtrta*ffi 1.720 13530 80 65 12555 2.850 1.450 4 810 7.400 17315 5410 1150 10.615 1595 1155 1900 90 Ksrdsa(MM| Lassa DÜNYA'don Fransa'da özelleştirme iç borçlanmayı azalttı Ekonomi Servisi Fransa 'da özelleştirme uygulamalarının sonrasında devletin iç borçlanma gereksinmesinin azaldığı bildirildi. Fransız Hazinesi'nin Direktöru Daniel Lebegue, özelleştirme uygulamalarının Hazine'ye beklenenden daha fazla fon sağladığını ve bu gelişmenin sonucu olarak da Havne'nin yılbaşında planlanandan daha az borçlanmakta olduğunu söyledi. Hazine Direktorü Lebegue, Fransa'mn bundan böyle dıştan borçlanma yerine fon kaynaklannı çeşitlendirmeye gideceğini dile getirdi. (RHU) PermaSharp ve Permatik Toptancılarına önemli duyuru: PermaSharp ve Permatik ürünlerinin genel dağıtımı, 15 Haziran 1987 tarihinden itibaren, şirketler grubumuzun kuruluşu Krom Çelik Ticaret ve Sanayii AŞ tarafından yapılmaktadır. Saygıyla duyurulur. m 295 796 21650 850 400 8795 (MM) r (RHU) Sarkaysan (E) Sarkvysan (Y) 9200 9.000 8.650 2550 9550 18.000 9500 52.000 23000 10600 1250 1700 4300 1550 70000 2500 1.075 2.800 2 650 1175 1200 8.600 5200 5.000 53.000 8.900 3075 2.950 18500 9300 3300 9.350 1275 1200 1.725 7.800 2.100 3.850 3.900 2875 2.325 8000 5 250 5000 164 52 26323 232 50 10.000 192 42 59.000 472.00 26000 33467 29333 11000 12162 1350 1300 147.83 215.63 5175 14000 1750 91000 36400 2 650 136.97 10417 1125 3025 16530 20992 2 750 13812 1275 1275 92.31 9000 30050 6.000 269.02 5000 16393 55000 33343 299.70 10100 3 250 21007 3.200 14382 20800 21895 19057 10100 3500 14170 10.750 565.78 1350 9310 1250 213.04 1875 13800 8 200 26384 2 200 25143 3.850 205.38 4.325 18433 2875 113.86 2350 135.84 8.300 23782 5 700 22779 5050 10101 10200 19400 2550 Y O R U M CE\GİZ EVGİS Lnce eleyîp sık dokuyun Uzman arkadaşlarm haftalardır bu köşede çıkan yazılarında, sürekii bir talep fazlalığından ve bundan kaynaklanan fiyat artışlanndan söz edildi. Bana göre, fiyat artışlarındaki faktörlerden en önemlisi bu değil. Gerçek neden, sermaye piyasasını düzenleyen Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu'nun oluşturulmuş olmasıdır. Bu düzenlemelerden sonra bir de İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın açılması, tasarruf sahibi için bir güven ortamı sağladı. Fiyatlar da, gü\enli bir şekilde arz talebin çakıştığı noktada belirlenmeye başladı. Fiyatlar hızla tırmandı. Bu yükselme zaman zaman bizi de korkuttu, ama artık tasarrufçu da bizler de bu fıyatlara alıştık. Şu anda hiçbir hisse senedi fiyatının doyduğuna inanmıyorum. Gelişmiş ülkelerde. bir şirketin hisse senedinin fiyatı, dağıttığı temettünün en az 2530 katıdır. Oysa bizde bu oran en çok 1015 katına ulaşabilmektedir. Bu demektir ki, daha önümüzde çok yol var. Bir de İMKB'de kayıtlı şirketlerin sermayesine bakmak gerek. Birçok şirketin 12 milyar liralık sermayesi var. Bu miktar ancak bir yalı dairesinin fiyatıdır. katli olması gerekir. Kâğıt almadan önce, en az ikiüç uzman kuruluşa başvurmalan yerinde olur. Ayrıca, hisse senedini almayı kararlaştırdığı şirket hakkında küçük bir araştırma yapmak da tasarrufçu açısından yararh olur. Bunu, çarşıya alışveriş için çıkmaya benzetebiliriz. Genellikle, bir malı almadan önce küçük bir fiyat araştırması nasıl yapılıyorsa, hisse senedi alırken de benzer bir uygulama yapılmalıdır. Ekonomi Servisi Alman Henkel fırması, Fransız temizlik maddeleri ve deterjan üreticisi LesieurCotelle firmasım 2 milyar Fransız Frangı'na (yaklaşık 285 milyar lira) satın ahyor. Henkel, bir Fransız şirketini alıyrtr PERMASHARP Çelik Sanayii AŞ Sıparışlerınız ıçırr Kemeraltı Caddesı. Dogan Han 34, Kat 5 Karaköyİstanbul Tel: 145 11 20 (5 hat) Şon dönemlerde sözü en çok edilen konulardan biri de, kâğıt arzının patlama göstereceğidir. Bunlar beliıli bir dönem Bu arada, zaman zaman piiçin bolluk yaratabilir. Ama yasada dalgalanmalar olabilir. çok kısa süre içinde yine arz sı Bu dalgalanmalar ekonomik kıntısı olacaktır. Zaten, arzın ya da siyasi nedenlerden doğadoyum noktasına gelmesi de bilir. Bunlardan etkilenmemek mek, sermaye piyasasının ye gerekir. Yatırıma uzun vadeli rinde sayması ya da gerilemesi bakılmalıdır. Bu şekilde bakıldemektir ve böyle bir şeyi hiç dığı sürece, hisse senedinde en bir ekonomi bünyesinde kabul iyi rant elde edilebilir. etmez. Piyasamız, yeni olduğu için Cengiz EVGİN tasarrufçunun son derece dik Borsa Komisvoncusu