Katalog

29 NİSAN 1987 * • • * CUMHÜRl YET/13 ABDFin ortakhğı petrol arayacak ANKARA (».a.) Türkiye'deki petrol arama faaliyetlerinc çokuluslu bir şirket daha katılıyor. Petrol Işleri Genel Müdürlüğü'nden geçen günlerde ortak arama ruhsatı alan ABD'li Middle East Firması ile Finlandiyalı Weste Oy firması, toplam 260 bin hektar bir alanda petrol aramaları yapacak. Adıyaman, Diyarbakır, Mardin, Urfa illerini kapsayan yörelerde yapılacak aramalarda 6 ayrı ruhsat kullanılacak. Ülkemizde halen petrol arama faaliyetlerinin büyük bölümü Türkiye Petrolleri Anonim Ortakhğı (TPAO) tarafından yapılıyor. TPAO, 16 bölgede yaklaşık 7.5 milyon hektar alanda petrol arıyor. TPAO, bazı bölgelerde yabancı petrol şirketleri ile arama faaliyetlerinc katılıyor. Türkiye'de uzun süreden beri petrol arama çahşmalarını sürdüren Kanada, ABD, lngiliz, Hollanda firmaları ise yaklaşık 3 milyon hektar bir alanda petrol arama faaliyetlerinde bulunuyorlar. Irak'ın sınır köyleri boşaltılıyor HAKKÂRİ (Cumhuriyet) Irak hükümeti, bir süre önce aldığı sınır köylerini boşaltma kararını uygulamaya koydu. Bu uygulamayla özellikle Kuzey Irak'ta bulunan ayrılıkçı güçlerin denetimi altında olan Kuştepe, lmaziye ve diğer bazı köylere zorunlu göç uygulaması emri verildi. Tanınan bir haftalık süre içinde anılan köylerin boşaltılmadığı gerekçesiyle bu köylere düzenlenen saldırıda kimsayal bombalar kullanıldığı, çok sayıda çocuk, kadın ve yaşhnın öldüğü bildiriliycr. Faizsiz konut kredisi ANKARA (a.a.) Memıırlar, i>çilet ve işçi cmeklılcıinc ödcncn faizsiz konut kredisi odcmeleıı y tııılyar 311 milyon 117 hin liraya ıılaştı. Geçcn yıl uygulamaya konıılan lai/.si/ konut krcdisinden bııgunc kadar 12 bin 970 ki,i yararlandı. lai/si/ konut krcdİMiıin 5 nıilyar 708 milyon 356 bin lirası rnemıırlara, 2 nıilyar 881 milyon 277 bin lirası işçilere, 651 milyon 7S4 bin lirası da KİT'lerde çalışanlaıa verildi. Iai/si/ konut kredisinin kııllandınlınasına [ımlak Kredi Bankası, Anadolu Bankası vc l'amukbank aracılık ediyoı Bugune kadar saglanan kredi lerın 5 nıilyar 20 milyon lirası F.mlak Kredi Bankası'nca, 3 nıilyar 351 milyon lirası Anadolu Hankası'ııca, 161 milyon lirası da Pamukbank tarafından ödendi. Münir Nurettin Selçuk anıldı Ünlü sanatçı Münir Nurettin Selçuk ölümünün 6. yıldönümünde Yapı Kredi Bankası ve yakınlan tarafından Aşiyan Mezarhğı 'ndaki kabri başında anıldı. Ünlü bestekâr ve ses sanatçısı Münir Nurettin Selçuk 'un kızı Meral Selçuk, merhumun eşinin de bulunduğu kabrine "gülü çok severlerdi" diyerek, güllerden oluşan iki sepet bıraktı. Okunan dualarla anma töreni sona erdi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Mülkiyeliler Birliği'nin geleneksel "Çarşamba Konfcransları" dizisinde bu hafta gazetemiz yazarı Ergun Balcı konuşacak. Mülkiyeliler Birliği'nin Konferans Salonu'nda bugün saat 18.00'de başlayacak olan konferansta Ergun Balcı,Gorbaçov'un siyasal ve ekonomik alandaki son reformlarını anlatacak. Ergun Balcı, Gorbaçov'u anlatacak Leyla Şeşbeş ve öteki adaylar 27 Mayıs günü yapılacak olan 1987Kainat Güzellik Yarışması'na katılmak üzere Singapur'a gelen güzeller, birbirleriyle kaynaşıverdiler. Ev sahibi ülkenin güzeli Marion (önde), güzelimiz Leyla Şeşbeş (soldan ikinci), Kuzey Marianalı Luciana, Christine (Malezya) ve Dagmar'dan (F.Almanya) oluşan grup, birbirinden hiç ayrtlmıyor. (Reuter) HABERLERIN DEVAMI OLAYLARIN Muhalefet karşı çıkıyor ARDENDAKI CÜNEYT ARCAYÛREK yazıyor vundu. Ecevit şöyle konuştu: "Yeni öneriye göre Meclis ilk asamada bir anayasa degişikllgini en az beşte üç oyla kabul edebilecektir. Cumhurbaskanı'nın geri göndennesi durumunda Meclisin direnebllmesi, beşte üç yerine üçte iki gibi daha yttksek bir oy destegi saglamasına baglı olacakür. Yürürlükteki 175. maddeye kıyanla yeni öneri Meclisin Cumhurbaskanı'nca geri gönderilen bir degişiklikle direnebilmesinl çok güçleştirmektedir. Hatta olanaksız kılmaktadır. Meclisin beşte üç çogunlukla istedigi bir anayasa değişikliği Cumhurbaskanı'nca uygun bulunmazsa halkoylamasına da sunulamayacak. Böylece Cumhurbaskanı'nın yetkisi Meclis ve halk iradesinin ustüne çıkanlmış olmaktadır. öneri halkoylamalannda seçmenlerin en az yüzde 60'ının oylamaya katılması koşulunu getiriyor. Böyle bir koşul hem gerçekçl degildir hem de halk iradesini engelleyici nilellktedir. Toplumun tümünü ilgilendiren ve hayati önem taşıyan konular dışındaki halkoylamalannda katılım çok düşük kalır. Anayasa değişiklikleri, yüzde 60 kalılım kosuluyla, kolaylastınlaeak yerde büsbütiin guçleşiirilmiş olur." Ecevit, iktidarın kendi önerisinde ısrarlı olmaması halinde konuyu görüşebileceklerini ve somut önerilerini ayrıntılı olarak açıklayabileceklerini söyledi. 175. maddenin önemli olduguna işaret eden Ecevit, "Bu maddede yapılacak köklü degişikllkler aceleye getirilemez. Partilerarası göriısnıelerde derinliğine ele alınma.iı gerekir. Bu konuda Sayın Başbakan'ın kendi üzel hesaplanna dayanan Işbilirici takvimi bizi hiç ilgilendirmemektedir" diye konuştu. Rahşan Ecevit, geçici 4. madde değişikliği önerisi ile ilgili görüşlcrini açıklarken de, şunları söyledi: "Yasaklar konusunun 175. madde için ongörülen yeni yönteme benzer bir yöntemle halkoylamasına sunulmasını asla kabul edemeyiz. Kabul edenler çıkarsa onlann da kasıtlı davrandıklannı kanıllan ile dünya flleme açıklanz. Sayın Başbakanın kafasındaki takvime göre o yöntemle yapılacak, hem de köylü larlasında veya yaylasında, kentli de tatil yerindeyken yapılacak bir halkoylamasında yuzde 60 kalılım saglanacagına güvenilemez. Bu konuda Ule halkoylaması yapılacak ise kesin bir koşulumuz vardır. Yasaklılara eksiksiz anlalım özgüriügü tanınmalıdır. Yani ıneydanlarda radyoda, televizyonda adaletli ölçüler içinde serbestçe konusabilmelidlrler. Onlara her lürlü konuşma hakkı ve özgürlügü tanınmadan yapılacak bir halkoylaması en az 1982'dekl anayasa oylaması kadar demokrasiye aykırı olur, en az onun kadar gölgeli olur." DSP Genel Başkanı, bu hak ve özgürlükleri kullanabilmenin bir koşulunun da 2969 sayılı yasanın kaldırılması olduğunu belirtti. Ecevit, "Eger geçici 4. madde kaldınlacaksa, anayasanın bazı kalıcı maddeleri ile butun lopluma getirilmiş olan agır siyasal hak kısınUlan da blrllkle kaldınlmalıdır" dedi. Doğtudan halkoylaması yerine dolaylı halkoylaması yöntemlerini tercih citiklerini de anlatan Ecevit, DSP'nin anayasa değişiklikleri konusundaki önerilerin iktidar tarafından önyargısız otarak dikkate ahnacağını umduklarını belirterek aksi halde yeni bir rejim bunalımı doğabileceğini sözlerine ekledi. CİNDORUK'TAN TEPKİ DYP Genel BaşVanı HUsamettlh Cindoruk, ANAP tarafından dün imzayaaçılan teklifle ilgili olarak, "Teklif sadece Özal vc imzacılarını baglayacaktır" dedi. Husamettin Cindoruk, a.a. muhabiıine yaptığı açıklamada, anayasa değişikliği konusunda Başbakan Turgut Ozal'ısözünde durınanıaklasuçladı. Cindoruk, şöyle konuştu: "Başbakan, anayasa degişikligini diğer partilerin genel başkanlarıyla görüşecegini ifade elnıişli, sozuııde durmadı. Bu teklif, bugün Meclis Baskanlığı'na vcrilmislir. Biz, IJYP olarak teklife baglı degiliz. Lslclik her gün bir başka şey söyleyen, degişik girişimlerdc bulunan Basbakan'a guvenimiz de yoktur. Başbakan Türkiye Cumhuriyeti'nin ve devletinin karakterini bozan ve ona yakışmayan bir çizgiiçindedir." Cindoruk, Başbakan özal'ın, demokrasi ve Türkiye için ciddi bir engel ve tehlike oluşturmaya başladığını da öne sürcrek, sözlerini şöyle tamaınladı: "Türk demokratik sislenıinin, bu Basbakan'a köle gibi baglı bir çogunlugıın elinde zedelenmesine engel olacak bütun çabayı ve gayreti gösterecegiz. Teklif sadece Ozal'ı ve imzacılarını baglayacaklır." DKMİRKI : HKNİİ/ DEĞERLENDİRMEÜİM Sülcyrnan Demırel, Karadeniz gezisinden sonra dun akşam uçakla Erzurum'dan Ankara'ya dönerken, ANAP'ın Anayasa değişikliğiyle ilgili teklifi ile ilgili olarak, "llenüz degerlendirmedim. Yeni ögrendim. Gezinin sonunda Erzurum'da verdiler. Nereleri düşündüklerine bakmaın la/ıın " dedi. (Baştarafı I. Sayfada) egemen oldugu yolundaki dokundurmalar Çankaya 'da tedirginlik uyandınyordu. Nıtekim Cumhurbaşkanı, sürekli söyleştigı, Çankaya 'ya yakın yazarlar aracıhğıyla, bu dokundurmalara serzenişle bulunuyordu. Neçare özal, ıkıli yönetirnle ilgili dokundurmalan haklı çıkardt, dün ANAPgrubunda anayasa değişikliğiyle ilgili son muda formülteri okumaya geçmeden önce, hazırlanan yasa metnı uzerinde Cumhurbaskanıyla ' 'tam bir mutabakat içinde'' olduğunu resmen duyurdu. Oysa günlerdir anayasanın nasıl değışeceği ya da değiftinlemeyece/ji konusunda siyasal partiler arasında, kamuoyunda yoğun larlısmalur yapılıyordu. Dun bir kez anladık ki, özal için tartışmalar. daha Onceden kaieme aldığı bir senaryonun izlenmesi gerekli sahneleriydi. Partiler arasında mutabakat ara yışı, belirli noktalarda bir anlasmaya varmayı amaçlaması, bunların hepsıni aklına koyduğu formUlii olgunlaşttrmak için duzenleınişti. Çünkii özal, bu tartışmalar siirerken bir haftada üç kez Çankaya 'ya gidiyor, kafasındaki anayasa değişikliği formülleri üzerinde Çankaya ile "görüş alışverişinde" bulunuyordu. Başbakanm sorunu, muhalefet ya da kamuoyu defildi. özal'ın sorunu, bugüne kadar Çankaya ile sürdürduğü yakın işbirliğini bir kez daha gerçeklestirmek, Çankaya ile anlaşarak anayasa metnini dilediği gibi değiştirecek yöntemı kahul ettirmekti. Neçare, mimarı olduğu 1982 Anayasası 'nın bu kez özal larafından yasal yolla delınmesıne yol açacak değişiklik metnini Çankaya onaylıyordu. Sonuçta, Çankaya ve Başbakan dışındaki tum demokratik kurumlar, böylesine önemli bir konuda dışlanmıştı. Denilebilir ki, Cumhurbaşkanı ne yapabilirdi? Çok şey yapabillrdi. özal 'ın i 75. madde üzerindeki düşlerinı Çankaya çok iyi b'iliyordu. Hele son hafta. bu değişikliğin metnini de görmüş olmalıydı. özal'a, bu nıetnın kesın olarak açıklanmasından önce parti liderlerine vermesini söyleyebilir, Başbakan bu isleğe karşı çıkarsa, lurizm mevsimini açma gezısınden önce muhalefet liderlerirıi çağırarak hem guruşlerini alabilir hem de olası bir anlaşmaya zemin hazırlayabilirdı. Ayrıca, özal'ın yeni formülüyle Çankaya 1982 Anayasası 'nın kendisine tanıdığı çok önemli yasal bir olanağın guçlenmesini kabul ediyordu. Anlaşılan Çankaya da 1988 seçimlerinde özal'ın yeniden tek başına iktidara gelebileceğıne ınanıyor, olası anayasa değişikliklerinin geriye bırakılmastnı bir emniyet silbabı olarak görüyordu. Doğrusu, D YP yöneticilerinirı yargıları haklı çıktı. Başta Cindoruk ve ötekiyetkililer, Çankaya'nın özal'ın getireceği formüle fazla dayanamayacağını açıklan söylüyorlurdı. Çankaya, başlarda 175. madde gibi çok önemli kimi istekleri engelleyici bir barajın değışlirilmesine karşıydı. Daha sonra, özal'ın 201 + halkoyu formülünü kabul edemeyeceğini duyurmustu. /uterı Özul, puzarlığı all düzeyde tutmak istiyordu. Madem ki, Cumhurbaşkanı 201 oya karşıydı, aman efendim, ne beisi var, sayıyı 240'a çıkanverirdi. Anayasa halkoylaması ile geçmemış miydi, o halde her değişikliği halkoylamasına götürürdü. Kalın çizgileriyle bu mantık geleceği gözlemekten çok günumüzü kurlarmaya yönelenlere sağlıklı bir yöntem gibi görünebilir. özal, şimdi şunu söyleyebilir: Parlılere bu metni duyurduğunu öne stirebilir. Bir açıdan haklı da çıkar. Anayasa değişiklığinde DSP'yiyanına almaya çalısan özal'ın, dün açıkladığı metni ayncalık tanıyarak birkaç gün önce bu partiye ulastırdığı bilıniyor. DSP ise, bu metin üzerinde çalışıyormuş da, yeri geldiğinde açıklamalar yapacakmış da.. Yetkililer ı böylesöylüyor. özal'dan aldığı metnı uçıklumayı siyasal gelenekiere uygun bulmadığı için kamuoyuna duyurmadıklarını söyieyeceklere, bir larıhte Bülenl Ecevit'in kişiye özel ve gizli başlıklı bir mektubu TV'den açıkladığı Orneği rahatlıkla verilebilir. Demek kı, DSP, Özal'ın anayasa metnini göruşlerine bir ölçiide uygun görse, anlaşılıyor kı, örneğın önesürdüğü, seçımlerde oy barajmın duşurulmesini özal kabul ediverse, bu partimiz için işler daha başka olacakn. SllP'ye gelince, o ayrı bir âlem, bir A llahlık parli görüntüsü veriyor. Dün sabah Cumhuriyet'te özal'ın dün açıkladığı 175. madde ve öleki değışiklikler ayrıntılarıyla yer alıyordu. Bir parti. bir lider ve kadrosu ne yapardı? Kısacası haberi okur. dünku grup toplantısmagıder, 17.5. madde üzerindeki fıkirlerini yeni aşamaya göre ayarlayarak söylerdi. Hatta, o dakikalarda Başbakanm yaptığı açıklamalurı bekler, buna göre bir tutum sergilerdi. Ncredeee? Cumhuriyet'te haberin çıktığı, özal'ın grubunda anayasa açıklamaları yaptığı sırada, Erdal tnönü, bakınız grubuna ne söyluyordu: "Anayasanın 175. maddesinin değiştirilmesi için Başbakanm bir süredir amacı belli olmayan önerileri bugünlerde açığa çıkacak." Tek sözcükle, maşallah! Anamuhalefel sıfatma kendini layık gören bu partide gazeteleri sabah erken doğru dürüst okuyan birilerı yok mu? Siyasal gelişmeleri, hatta Başhakanın grupta anayasa değişikliğini açıklayacağını davul zurna ile ılıın etliğini öğrenip lidere ve kadroya duyuran bir "hızlı siyasetçi" bulunmuyor mu? An alan ÜskUdar'a geçiyor. SHP lideri olanca nezaketiyie Çankaya '• ya toz kondurmamak için çaba içinde. Gazete yazmış, bakma. Başbakan tam o sırada açıklamalar yapıyormuş, ona göre bir davranış sprgılemek gerek, ciddı bir partiye yakışmaz diye görmezlikten gel. Sonra da çık ortaya, 'ver oyları iktidara gelelim' diye halka seslen. Olacak iş değil. Muhalefetin durumu da aynen böyle. ANAP grubunda özal, anayasadan önce" Karadeniz"e sataştı. Siyasel "illa ki bu koltukta kalacağım, geri döneceğim diye yapılmaz" bu yurdu. Ama kendileri o koltuktan kalkmamak, hatta daha görkemli bir koltuğa oturmak için elinden geleni yapmayı hak sayıyor. Tarih okurmuş, geçmis olaylardan "hisse" çıkarırmış, gıdip de dönen siyasetçiye tarihte hiç rastlanmıyormuş. Bilgi eksıktiği ortada. Bugün can düşmanı, dün uğabeyi Demirel, 1971'de "gitli", iki yıl sonra döndü geldı. Yanılgıya düşüyorsak affola, tngiltere 'de galiba Pitt udlı bir siyasetçi sekiz dokuz kez "gitmiş, gelmiş... " Dünkü ANAP grubunda bir sonbahar mevsimi yaşanıyordu. Yaprakların dökuldüğu, ortalığı hafîfbır çürüme kokusunun sardığı, insana hüziln veren bir sonbahar gunü. Eski AP'lilerden 30kadarı, büyük törenle, özal'ın her birini iki yanağından öptüğü bir törenle, ANAP'a giriyorlardı. Uzaktan baktım her bırine. her ismi duydukça şöyle bir duşündüm. örneğın, Haldun Menleşoğlu, 30 arkadaşının lideriydi, özal'ınyanında duruyordu, zayıflamış, inceimişti. 1973'te Faruk Gurler'in Genelkurmay Başkanlığı'ndan soyunarak cumhurbaşkanı olmaya giriştiği günlerde AP'li Menteşoğlu, bakanlığmı yaptığı AP'ye ters düşüyor, Gürler'e oy vereceğini öne suruldüğüne göre ant içerek bildiriyordu. Fenerbahçe'yi kurtaramayan Faruk Ilgaz, olur olmaz yasa önerıleriyle Mecliste büyük ün yapan Buldanlı, MDP'nin kuruluşunda kulis faaliyetleriyle Sunalp Paşa'ya hizınet veren Süleyman Çağlar, Demirel'e karşı genel başkanlığa adaylığını koyan Ünat Demir. Hemen hepsi yapılan açıklamaya göre, "demokrasi mücadelesi veren insanlar" olarak ANAP'a giriyorlardı. özal, antiDemirel olarak bilinen bu 30 kişiyi partisini gUçlendirmek için bağrına basıyordu. Dünün AP' sıne, bugünun DYP örgutune ters düşen bu eski politikacıları, ' 'ağabeylerini", kuracağı bir danışmu kurulunda görevlendirecekti "tavsiyelerinden yararlanacaktı." 19S3'iln gilçlil özal't, hey gidi günler, bugün nerelere ve nelere sarılıyordu. Bu tür kuvvet gösterilerinin tabanda hiçbir değeri olmadığını acaba biliyor muydu? Yoksa, bir günlük propaganda için, ANAP'ın gıderek güçtendığı sanısını verebılmek için mi bu yollara sapıyordu? özal'ın önerisi 256pırılpırıl oyla TBMM'ye gelir, görüşülür, 267 oyla geçer, Başbakanla mutabık Cumhurbaşkanı onaylar, halkoyu yolu açılır. Ancak, yasaklarla ilgili oylama haziranm hangi günü yapılır, işte bu bellı değil henüz. Halkoylamasının koşulları nelerdir, kimi konuşabilir, nasıl konuşabilir, bütün bunlar ANAP'ın yarım yamalak her işi gibi, Onümüzdeki günlerde ortaya çıkar. Bugün iyiniyet sergilemesı gıbı gösıeriimek istenen anayasa değişikliği önerisinden daha ne oyunlar çıkacak ... Semra özal'ı bulup soramıyoruz ki, öğrenelim. GERÇEK (Baştarafı 1. Say/ada) "Susacağım" diyor. Cumhurbaşkamnın da sessiz kalacağı anlaşıltyor. Peki, si4ç işlemedikleri halde cezalı olanlar, masum olduklarını ispat etmek için referandumda çabalayaeaklar mı? Yasaklı politikacılar "Biz de konuşmayacağız" diyorlar. Hakları var. Kanunsuz ceza yemiş bir insanın, suç işlemediğini yurttaş önünde ispatlamaya çalışması hem kendi adına hem de ülke alına ayıplanacak bir iştir. Oyleyse siyasal yasakların kaldırılması için yapılacak halkoylaması sessiz sedasız geçecek gibi görünüyor. Bu sessizlik nasıl yorumlanacak? "Sükut ikrardan gelir mi denecek?" Olay dramatik bir renge bürünmüştür. Başbakanm "Siyasal yasakların kaldırılması konusunda konuşmayacağım" demesi hiçbir anlam taşımaz Konuşsa rte söyleyecektir? "Siyasal yasaklar kaldırılmasın" mı diyecektir? Gönlü öyle isliyor, yüreği çarpıyor; aına söylemeye dili varmıyor. • • * (Baştarafı I. Sayfada) değişiklikleri için yeni güçlükler ortaya çıkardığını belirterek, şöyle konuştu: "175. madde kalıcı bir maddedir. llk adımda anayasa degi» Ikllklerlnln MecUste kabulü için gerekli oyu azaltıyor. Bir de gizll oy geliriyor. Bu, baflı bapna tuhaf bir şey, çünkii anayasa degJşlkllfti, herkesin nkrini açıkça savunması gereken bir deglşikllktir. Güriiltüye gelecek bir deftlşiklik degildir. Hiçbir jekilde korkarak, fikrinl saklayarak yapılacak bir deglşlklik degUdir. Böyle bir dcgişikllk leklifi niye gizli oyla yapılsm? Gizli oylama, kifileri ilgilendiren şeyler için yapılır. Anayasa degişikligini gizli oyla istemek Umamen yanlış bir yol". tnönü, getirilen yeni teklifle, Cumhurbaşkam'nın "veto" edeceği anayasa değişikliklerinin Mecliste kabuİU için üçte iki çoğunluk gerektiğini hatırlatarak, şimdiki anayasada da durumun aynı olduğunu anlattı. Inönü, Başbakan özal'ın getirdiği teklifte her anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulması ilkesinin getirildiğini belirterek, bunun büyUk bir güçlük olduğunu savundu. Inönü, halkoylaması için en az yüzde 60 katılım aranmasını da Uçüncü bir güçlük olarak niteledi vc bu nedenlerle anayasa değişikliklerinin eskisinden daha zor hale geldiğini iddia etti. SHP Genel Başkanı, anayasanın Cumhurbaşkanının görev ve yetkileriyle ilgili 104. maddesini hatırlatarak, bu maddede anayasa değişikliklerini halkoyuna sunma görevinin Cumhurbaşkaru'na verildiğini anlattı. lnönü, getirilen anayasa degişikliği ile Başbakan özal'ın Cumhurbaşkam'mn bu yetkisini elinden aldığını savunarak, "Ben bunu Sayın Cumhurbaşkam'nın nasıl kabul ettigini bilmiyorum. Burada getirilen degisiklik sadece 17S'e degll. 104. madde de değiştiriliyor" şeklinde konuştu. Seçmen yaşının 19'a indirilmesiyle milletvekili sayısının 450'ye çıkarılmasına olumlu oy vereceklerini söyleyen Inönu, Başbakan özal'ın kabul etmeyerek uygulamaya koymadığı madde hükümlerine göre bir başka maddeyi değistirdiğini öne sürdü. Başbakan Özal'ın geçici 4. maddenin kaldırılması için özel bir referandum hazırladığını belirten tnönü, bu durumda ANAP iktidannın anayasa değişikliği için Mecliste çoğunluk sağlayacağına inanmadığını söyledi. Erdal lnönü, Başbakan'ın Cumhurbaşkaru ile mutabakat sağladığıru açıkladığının hatırlatılması Uzerine de, "Ben ona inanmıyonım. Ben konunun benim söyledigim açıklıgıyla ortada olduguna inanmıyonım. Başbakan'ın bugüne kadarki beyanlan o kadar yanılücı ve kandıncı oldu ki, bu yeni durum karsısında gelişmeleri görelim diyonım" şeklinde konuştu. DSP Genel Başkanı Rabşan Ecevit, dUn düzenlediği basın toplantısında, partisinin anayasa değişikliğini kolaylaştırmayı ve bu değişikliğe halk katılımımn sağlanmasını benimsediğini, ancak iktidarın yeni önerisinin bu amaçlara ters dUştüğünU sa Özal: Seçimde görüşürüz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut ö/al, "Bir şahsı tekrar koltuga oturtmak için parli kurulmaz. Türk milletini anlamaz zannediyorlarsa, seçimlerde lıep beraber açık seçik görürüz" biçimiııde konuştu. özal, Süleyman Uemirel'in düzenlediği mitinglere de değinerek, "tstedikleri kadar bindirilmiş kıtalan oraya buraya yıgsınlar. Bu memlekelle geriye dönüşün olacagına inanmıyonım. Esas irtica bııdur" dedi. Başbakan Turgut özal, partisinin TBMM grup toplantısında dün yaptığı konuşmada, Süleyman Demirel'i adını vermeksizin eleştirdi. Ileri Batı ülkclerindc siyasctten çcşitli nedenlerle avnlanlann ecri dönmesinin kcsinlikle söz konusu olmadığını söyleyen Ö/al, Türkiye'de olaylara sebep olan asıl düşuncenin "zamanında aynlmanın bilinmcmesi" olduğunu vurguladı. Özal, "Benden baska kimse o işi beceremez demek, millete inanmamaklır" dedi. Skordan (Baştarafı Spor'da) türk Stadı'nda çalıştı. tlkokul öğrencilcrinin göstcrisi ve "Tiirklye Türkiye" biçimindeki tezahüratları altında yaklaşık 1.5 saat antrcnman yapan konuk ekibin teknik sorumİusu Robson, zorlu bir maça çıkacakları inancında olduğunu belirterek, "Kazanmak zorundayız. Daha önce de snvlemiştim, sonuç için tahmlnde bulunamam.Maçı bekleyin. Ancak, biz çok iyi durumdayı/ ve bıınıı da bozmaft istemiyonız. Karşımızda degişik görünümde Türk lakımı olduğunu da biliyoruz" biçiminde konııştu. TAKIMLAR Ingiltere Yugoslavya Türkiye K. lrlanda O 3 2 2 3 G 3 1 0 0 B 0 0 1 1 MA ,0 7 1 4 1 0 2 0 Y 0 2 4 5 P 6 2 1 1 Anayasa nasıl 1. özal'ın dün açıkladığı öneri, Meclis genel kurulunda, halen yürürlükte olan anayasanın 175. maddesinin belirlediği esaslar uyarınca görüşülecek. Anayasa değişikliğinin kabulü için TBMM üye tam sayısının(400) üçte ikisinin, yani 267 milletvekilinin kabul oyu gerekiyor. 2. Anayasanın 175. maddesini değiştiren öneri, 267 milletvekili tarafından kabul edildikten sonra onaylanmak üzere Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e gönderilecek. Evren, anayasa değişikliği önerisini, anayasanın 104., 175. ve geçici 9. maddesinde belirlenen yetkilerine göre inceleyecek. 3. Evren bu değişiklik önerisini anayasanın geçici 9. maddesi uyarınca Meclise dörtte üç çoğunluk aranmak üzere geri gönderebilecek. 4. Evren, değişiklik önerisini kabul ederse, değişiklik Resmi Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe girecek. 5. Böylece, seçmen yaşı, ilk yapılacak halkoylaması ya da genel seçimde 20'ye düşürülmüş olacak, TBMM 400 yerine ilk genel seçimde 450 milletvekilinden oluşacak, anayasanın geçici 4. maddesinin yürürlükten kaldırılabilmesi için halkoyuna gidilebilecek, anayasanın geri kalan maddeleri, ilk genel seçimden sonra yeni 175. maddenin belirlediği koşullarla değiştirilebilecek. Güreşçilere (Baştarafı Spor'da) rinde bir güres çıkarmasını bekllyoruz. Hareketten öncc kurban kestiren Güreş Federasyonu Asbaşkanı Yılmaz Ulusoy, Oıireş Milli Takımının Bulgaı istan'da en iyi dereceyi yapmaya çalışacağını söyledi. Ulusoy, "Güreşçilcrimiz 55 milyon Türkü lemsil edecek Bulgarislan'da. Onların bir şeyler yapması gerekiyor. Biz elimizden gcii'ni yapük. Şimdi sıra onlarda. Tıiııı Tiirklye onlarüun basan Im berleri bekliyor" diye konuştu. PARAVA BOGULACAKLAR Bulgaristan'ın Tırnova kentinde düzenlenen Avrupa Şampiyonasf nda altın alaeak güreşçiler paraya boğulacak. Federasyonun vaat ettiği altınların yanı sıra dünkü törende birçok işadamı şampiyonluk halinde "para ve cumhuriyet allını" sözü verdi. Kırkpınar Ağası Hasbi Mcnteşoğlu, Bulgaristan'daki turnuvada birinci olacak güreşçilere 1 çuval dolusu para (5001000'lik banknotlar halinde) vereceğini açıklarken, Sarıycr Belediye Başkanı Ali Sandıkçı, şampiyonları 3'er altınla ödüllendireceğini bildirdi. Ayrıca pek çok firma şampiyon güreşçilere çejitli hediyeler verecek. SANAK, M AR l l i ; l GÖROÜ Mersinli Ahmet Tesislcri'ndeki törenc kutılan sanalçılar, güresçiler tarafından ilgi ile karşılandılar. Hemen hemen tüm gUreşçiler, sanatçılarla tanışmak için adeta birbirleriyle yarış ettiler. Genellikle Fatma Girik ve Orhan Gencebay törende sürckli güreşçilerin çemberinde kaldılar. GÜREŞÇİLER: KÜKKMUVOKll/, Hareketten önce oldukça neşeli ve sakin gözükcn gürcşçilcr Bulgarislan'a gitmekten çekinmediklerini ve orada bulunan soydaşlarının da desteği ile en başarılı maçlarını çıkaracaklarını ilade ettiler. 1 GÜN EDtRNE'DE KALACAKLAR Otobüsle Istanbul'dan Edirne'ye geçen üüreş Milli Takım'ı hava dcğişiminc uyum sağlamak için, I gün hdirne'de kalacak. Güresçiler bu sabah Oulgaristan'a geçecekler. GA/KIKCİI KKK AMBARGO Bulgaristan'daki şampiyonayı izlemek isteyen gazetelerin gürcş muhabirlerinin bir bölümü vize alamadıkları için turnuvaya gidemediler. Federasyon üyelerinin araya girmesi ile ancak 3 gazetenin muhabirinc vize verildi. Diğer gazeteler ise Bulgaristan'a giriş için gerekli onayı alamadılar. Teklif ne getiriyor? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut özalın açıkladığı yasa önerisi anayasa değişiklikleri konusunda özetle şu yenilikleri getiriyor: • Anayasa değişikliğinin kolaylaştınlması hükmü ilk genel seçimden sonra yürürlüğe girecek. Değiştklikler 450 üyelik TBMM'de üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun (270) gizli oyuyla kabul edllecek. Cumhurbaşkanı değişiklik yasasını geri gönderirse, TBMMnin yasayı tekrar kabulü için üçte iki çoğunluğunun (300) oyu aranacak. Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulması zorunlu olacak. Ancak 175. madde değişikliği, seçmen yaşının 20'ye indirilmesi, milletvekili sayısının 450'ye yükseltilmesi gibi, bu öneride getirilen yenillkler halkoylamasına sunulmayacak. • Halkoylamalanna seçmenlerin en az yüzde 60'ımn katılması ve katılanların yüzde 51'inin kabul oyu kullanmış olmaları koşulu aranacak. • Seçlmlerde ve halkoylamalannda 20 yasına giren her Türk vatandaşı oy kullanabilecek. Seçmen yaşı belirlenirken, ay ve gün hesaba katılmayacak. Bu değişiklik hemen yürürlüğe girecek. • Siyasi yasakların kaldırılması konusunda bu yıl halk oylaması yapılırsa, oylamada 20 yaşına giren (1968 doğumlu) seçmenler oy kullanabilecek. • TBMM üye sayısı llk genel seçimde 450'ye yükselecek. • Anayasanın siyasiyasaklara ilişkin geçici 4. maddesinde yapılacak değişikliğin TBMM'de oylaması sırasında gizli oy koşulu aranmaycak. • Siyasi yasakların kaldırılması TBMM'de oylamrken, TBMM üye tam sayısının beşte üç (240 oy) çoğunluğu aranacak. Cumhurbaşkanı bu değişikliği geri gönderirse, bu kez aynen kabul için 26 7 oy gerekecek ve daha sonra geçici 4. madde değişikliği referanduma sunulacak. • Siyasi yasakların kaldırılması konusundaki yasa unerisi bir süre sonra Meclise getirilecek ve referandum tarihi de bu öneride yer alaeak. Referandum, sadece siyasi yasakların kaldırılması konusunda yapılacak. Yasakların kaldırılması için Mecliste 240 kabul oyu aranacak ve Cumhurbaşkanı ile özal arasında yapılan anlaşma uyarınca Cumhurbaşkanının imzalamasmdan sonra referanduma gidilecek. • Yasakların oylanması sırasında yüzde 60 katılım ve katılanların yüzde 51'inin kabulü koşulu aranacak. Şevket Kazan (Baştarafı 1. Sayfada) bulunduğu bir grup tarafından dövüldü. Emniyette tcşhis edilen Kazan'ın, daha sonra sorguya çıkartılmadan Sıvas'ı terkettiği an laşıldı. Samsun'dan önceki akşam Sıvas'a gelen kapatılan MSP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı izlemekle görevli Anadolu Ajansı ve Sıvas Vlakikat Gazetesi mııhabiri Haydar Aldıkaçtı ile Hakikat Gazetesi Ya/ı İş leri Müdürü ve Günaydın Gazetesi Sıvas muhabiri Hakan Avrı, şehir gırişi yakınlarında konvoyda bulunanların fotoğraflarını çekmek istedileı. Konvoydaki imam hatip öğrencilerinin fotoğraflarını çeken ga/etecilerin konvoyu geçmelerine, kapaiılan MSP'nin Genel Başkan Yardımcısı ve eski Adalet Bakanlanndan Şevket Kazan ile RP Sıvas ll Başkanı Osman Seçılmiş ve MSP eski ll Başkanı Tah rinde TBMM'de gizli oylama yapılacağını, ancak siyasi yasakların kaldırılmasına ilişkin geçici 4. maddo oylanırken açık oylama yapılacağını kaydem. Ö/al, sözlerini şöyle sürdür"Madde 175 Anayasanın degiş du: "Geçici 4. maddede neden gizli oytirilmesi, TBMM üye tam sayısının en az üçte hiri tarafından yazı ile tek lama yapmadiKimızı söyleyeyim. Gizlif edilebilir. Anayasanın degiştirilme li oyda 240 kabul çıkmazsa bunun fasi hakkındaki teklifler ivcdilikle gö lurası bize çıkarılır. Ama biz bu farüşülemez. Degişlirme leklifinin ka lurayı üzerimize almamak için bu bulü, Meclisin uye tam sayısının beşte meselede gizli oylama yapmıyoruz. üç çoğunluğunun gizli oyuyla müm Kimseden korkmadığımızı vc çekinkündür. Anayasanın degiştirilmesi medlğlmizi de gösleriyoruz. Geçici 4. hakkındaki teklifieriıt gönışülmesi ve maddeyi rrlinınduma goluruyuru?. kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışın Eski 4 siyasi parli liderinin hepsinin da kıınıınlunn görüşülmesi ve kabu de partlsi var. Kanunlar her ne kalü hakkındaki hukümlere tabidir. dar engelliyorsa da partilerle ilişkiCumhurbaşkanı anayasa degişlklik leri ortada. Madem partlleri var, biz lerine ilişkin kanıınlan TBMM'ye ge de yolu açtık, milielin takdirine bıri gondiTi'bilir. Bu takdirde, I'ürki raklık. Millel lakdir ederse partileriye Bııyıık Millct Meclisi'nin geri goıı nin başına geçerler. Ama benim tek derilen anayasa değişikliği hakkında duam var, 1980 öncesi zor günlere inki kanıınıı aynrn kuhul edip lekrar sallah bir daha dönmcyiz." cAmburbaşkanına gonderebilmesi, Başbakan Turgut üzal konuşmaüye tam sayısının Uçte iki çogunlusını tamamlayıp kürsüden indikten gu ile mumkun olabilir. sonra yasa önerisine ilk inızayı kenAnayasa degisikliklerini' ilişkin kadisi atlı ve böylece yasa önerisi imnunlann yürürlüge girebilmesi için zaya açılmış oldu. Yasa önerisinin halkoyuna sunulması zorunhıdur. TBMM Başkanlığı'na sunulabilmeAnayasa degişikligine ilişkin kasi için 134 imza gerekiyor. Özal bir nunlar, cumhurbaşkanınca Rcsmi gazetecinin "DSP'nin deslegini sagGazete'de yayımlaııdıklan sonra hal ladınız mı?" sorusuna, "Bizlm oyukoyuna sunulur. Halkoyuna sunulan muz kafi degil. Hepsini loplayacagız. anayasa degişikliklerine ait kanunlaOesteklerlerse geçer" yanıtmı vcıdi. rın yürürlüge girmesi için, halkoylaözal'ın açıkladığı yasa onerisinc masına ilişkin oy verme külükleringöre, anayasa değişikliğinin kolaylaşde ve sandık listelerinde kayıllı butınlması hükümlerj ilk genel seçimlunan, oy verme hakkına sahip seçden sonra yürürlüğe girecek. Ancak menlerin cn az yuzde 60'ının halkoygeçici 9. madde yürürlükten kaldırıllamasına kalılması vc kalılanlann yamadığından, 175. madde değişikliği nsından çogunun kabul oyu kullanhükmü Cumhurbaskanı'nın görev mış olması gcrckir." süresinin tamamlanmasından sonra Başbakan Özal, bu maddeyi okııuygulamaya sokulabilecek. duktan sonra yasa önerisinde getiriBaşbakan özal, Cumhurbaşkanj len diğer maddeleri de şöyle sıralaEvren ile anlaştıklannı ve değişiklik dı: paketini Lvren'in "veto "MaddeAnayasanın 67. maddesielmeyecegini" söyledi. üzal'ın bu nin i. fıknısı asagıdaki şekilde degişaçıklamasına göre, değişiklik paketirilmislir: tinin kabulü için TBMM'de 267 kaSeçimlerin ve halkoylamasının yu bul oyu gerekecek, 267 kabul oyunpıldığı yıldu ay ve gun hesabına badan sonra F.vren yasayı ini/'alayarak kılmaksızııı, 20 yaşına giren her Turk geri çevirmeyecek. vatandaşı, seçme ve halkoylamasına "KENDİLERİ BİI.İRI.ER" katılma hakkına sahiptir. Başbakan özal, dün öğledcn sonMadde Anayasanın 75. maddesi ra 7 haziranda seçim yapılacak 84 aşagıdaki sekilde drgişlirilmişlir: TBMM, millelçe genel oyla seçilen yöredeki ANAP'lı belediye başkan adaylarına hitaben bir konuşma yap450 milletvekilinden kurulur. tı. özal konuşnıasında, "Benim Geçii'i madde Anayasanın geçici oyuıu 255. 267 oy bulunup anayasa 4. maddesinde yapılacak degişiklikdeglşmezse kendileri bilirier. Biz vate, bu kanunla degişlirilen 175. madzifemizi yaptık" dedi. Başbakan kode hükümleri uygulanır. Ancak gizli nuşmasından sonra adaylarla birliktc oy esası uygulannıaz. lıatıra fotoğrali çektırdi. Toplantının Yıırürlük ınaddr Bu kanunla Başbakanlık binasında yapılacağının anayasanın, ilan edilmesinc karşın, TBMM'de a) 67. maddesinde yapılan değişikgerçekleşlı. lik ile bu kanunun geçici maddesi UNllILIl.AN MADHE: 104 hükmü kanunun vayıını larihinde, Başbakan Özal akşam saatlerinde b) 75. maddesinde yapılan degisikANAP yönetidleriyle Mecliste yaklik ilk millelvekiii genel stçiminde, laşık 1.5 saat süren bir toplantı yapc) 175. maddesinde yapılan değiıı. Başbakan özal tuplantıdan çıkarşiklik ilk millelvekiii genel seçiminken gazetecilerin sorulan üzerine den sonra yürürlüge girer." Anayasa değişikliğine ilişkin yasa Başbakan özul, maddeleri okurönerisinin gerekçeli metnin tw/ırlan ken, zaman /aman açıklamalar da masından sonra bugün TBMM Başyaptı. Seçmen yaşının 2l'den 20'ye inkanlığı'na veriloceğini söyledi. özal. dirilmesini gerçekleştirerek, sözleriteklifin ha/.ırlanması sırasında bir nı yerine getirdiklermi kaydedcn maddenin unutulduğunun da ortaya Özal, "Seçmen yaşı helirlenirken, ay çıklığım kaydederck, "104. maddeve gün hesabına bakmayacagız. Mede Cumhurbaşkanının referandum sela bu stneki halkoylamasına 1968 yelkid varmış. Şimdi teklife bir maddogumiuların hepsi girer. Böylece de ekleyerek, 104. maddedeki refeseçnıen yaşı 19.5'e inıııiş oluyor" derandum yetkisinin ilk genel seçimlerdi.Yasa önerisinin son bölumumı den sonra yürürlükten kaldırılmasıokurken Özal, anayasa değişikliklenı geliriyonı/" dedi. Anayasanın 67, 75 ve 175. maddelerinin değiştirilmesine ilişkin teklıfe eklenen anayasanın 104 madde. siyle ilgili değişiklik teklifi şöyle: "Anayasa degişikliklerine ilişkin kanunları halkoyuna sıınmak". Cum hurbaşkanının görev ve yetkilerine ilişkin bu maddenin 5. fıkrasının aslı' ise "Anayasa degişikliklerine uV° kıınunları gerekli gordüğü lak halkoyuna sıınınası " hiçinv ANAH'ın önerisini dür kadar 130'dan fa/la AN vekili im/aladı. GEREKÇE Bugün TBMM Başl nulacak olan Anayasr dece dört salırdan o şöyle: "TC Anayar laması sonunda yü Kasım 1982 (arilı rek parlamentod ve kamuoyunda olan bazı ınudd gerekliği anla' teklif ha/.ırla' (Baştarafı I. Sayfada) yasanın değiştirilebilmcsıne ilişkin 175. maddede yapacakları değişikliği okudu. Değişiklik metni aynen Söyle: OzaFdan atak sin Aydın'ın da aralannda bulunduğu bir grup tarafından bııyuk lepki göslerildı. Şevket Ka/.an'ın içinde bulunduğu araç tarafından oııu kesilen gazelcciler araçlanndan indirilerek yaklaşık 60 kişilik bir grup tarafından dövulduleı. Şevket Kazan'ın sorgulaması, cınniyet ve savcılık arasında bııyuk gızlilik içerisinde yapılırken, go/altma alınan diğer 5 kişi dün akşam Cumhuriyel Savcılığf ndu itadelerı alımtıktan sonra sevkedildikleri nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi tarafından serbest bırakıldılaı. TEPKİLER Ga/elecileı Cemiyeti Başkanı ISezih Demirkent, saldın olayıuı nefrelle kınadıklarını bıldırdi. Demirkent, bakaıılık seviyesine de yükselmiş bir kısım lıderlcnıı deıııokrasinin va/.geçilme/ unsurlarından olan basına saldın yünettiklerini belirtti.