Katalog

29 MART 1987 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR AYIHOMZ HALA PAMA. MAPIN CUMHURİYET/S ÎSMAJL GVLGEÇ ( / BU UlKEPE DHMLAR Agop Ayvaz Bey, yaşayan bir tiyatro tarihi Beyoğlu'nda lahmacuncu arüyor, aıııa tiyatrolar eksîliyor "JVe yazık ki, her geçen gün Beyoğlu'nda lahmacuncu, kürkçü, kuyumcu sayısı artıyor, ama tiyatrolar eksiliyor" diyor Agop Ayvaz. "Kuyumcular, lahmacuncular lüksumuze, midemize, tiyatro ise kafamıza, kalbimize yarar." DİKMEN GÜRÜN UÇARER Agop Ajvaz Bey, eskı bır Istanbullu. Çocukluk yılları Dıreklerarası'nda geçmış 0 gunlerı yaşadığı ıçın kendını mutlu sayıyor "Ramazan aylannda Şehzadebaşı'nda dolaşmak saatler surerdi. tki taraflı tiyatrolann onu hıncahınç dolu olur, halk içeri karapanayla çagnlırdı, omuz omuza yururduk" dıyor "Bir yanda Nasıt Beyın tiyatrosu, karşısında Xel Hasan'ın tiyatrosu, Ferah Tiyatrosu... Geçen gun Şehzadebaşı'na gittim. Bir zamanlar Mıllet Tıyatrosu olan hanın ıçıne girdim. Anılanm canlandı. Tarihi bir tiyatro semtt >ok edıldı gıttı. Dusunun, orada kimler ovnamamış kı; Mınakyan, Kınar Hanım. Naşit Bey, Dumbullu İsmail... Şımdi ise onlardan bir iz dahı bulamamak ne acı ne kadır bılmezlik." Ayvaz Bey, bır tiyatro sevdalısı olmanın ötesınde tıyatroya emek vermış kışılerden de Hem eskı bır aktor hem de 1986'da kırkıncı yılını tamamlayan tıyafro dergısı "Kulis"ın sahıbı Kendısıyle once tiyatro yaşamından kısaca soz edıyor, sonra da eskı Istanbul tıyatrolan arasında şoyle bır dolaşıyoruz. 1 lira gundelik Sayın Ayvaz Bey, tiyatro tutkunuz, tiyatro yaşamınız nasıl başladı. Sizi nerelere getirdi? AYVAZ Benım tiyatro tutkum Şehzadebaşı'nda başladı "Kırmızl Cuzdan Cinayeti", "Demirhane Muduru" gıbı oyunlarla 1929'da Şark Tıyatrosu'na gırdım bır lıra gundelıkle ve ılk kez Narlıkapı Yazlık Tıyatrosu'nda oynadım O zaman yazlık tiyatrolar vardı ve bız semt semt dolaşırdık Uskudar, Beykoz, Anadoluhısarı, Kadıkoy gıbı. Hatta bugunku Taksım Parkı'mn olduğu koşede de Eldorado Tıyatrosu vardı Darulbedayı, Raşıt Rıza Tıyatrosu orada temsıller verırdı yaz aylarında ve her gece dolardı Eskıden tiyatro sevgısı daha başkaydı, daha yurektendı Mesela, "Çifte Keramel"ı hatırlıyorum, zorlukla yeı bulunurdu Âşık rolünde Şark Tıyatrosu'na donehm yıne Gezgıncı bır gruptuk Burada çalıştığım surede Naşit Beyle de oynama ze\ kını tattım Kınar Hanım bır sure bızımle çalıştı Çok mezıyeılı bır sanatçıydı Kulağı bıraz ağır duyardı, ama dudak hareketlennı okur, bu eksığını çok lyı kapatırdı. Herkesın rolunu efcbere bılırdı Sait Koknar da Darulbedayı'ye geçmeden once bızım toplulukla oynadı Şark Tıyatrosu'nda oynarken, ıkı yıl uşak ve polıs rollenne çıktım Eskıler, oyuncuyu sahneve ahşnrmadan onemlı rollere çıkarmazlardı Belkı buyukluklerı de bundan ılerı gelıyordu Sonra bır gece on ıkı bolumluk "Kara Değirmen Cinayeti"nı oynarken, âşık rolundekı delıkanlı gelmedı ve benı apar topar onun yerıne çıkarttılar O geteden sonra rejısor Çok K V ŞAAPMfcTAN KİM KİME DUM DUMA " » BEHİÇ AK ELDORADO SAHNESİ ÖNÜNDE "Bugunku Taksim Parkı'mn olduğu koşede de Eldorado 77yatrosu vardı'" diyor Agop Ayvaz Bey. "Darülbedayi ve Raşıt Rıza Tıyatrosu orada temsiller verirlerdi yaz aylannda ve herkes dolardı.'' Agop Ayvaz 'm arşivinden aldığımız bu fotoğrafta, 1922 yüında Darülbedayi sanatçılan Eldorado sahnesi onunde. âşık rollerını hep bana verırdı Ama devam edemedık, ettıremedık Amatör çahşmalara yöneldık Onun da ayrı bır tadı var 1946'da "Kulis"ı çıkartmaya başladım O gunden bu yana hıç aralıksız devam edıyorum ve kırk yılı gende bıraktım Tencereden spot Hâlâ o gunlerin heyecanını duyuyorsunuz. Bugun de tiyatro size aynı tadı verivor mu? AYVAZ Tıyatroyu ben bu saydığım kışılerden ve oncelıkle Mubsin Ertuğrul'dan oğrendım Onunla çok yakın bır dostluğum oldu Nasıl ımkânsızlıklar ıçınde çalıştığım ızledım Darulbedayı'yı yaşadım 1925'te "Hamlet" oynanırken, nasıl tencerelerın kalaylanıp, ortalannın delınerek spot yapıldığma şahit oldum Tiyatro kolektıf bır ıştır Söz "Hamlef'ten açılmışlu'ndan başlayarak yanışının birinci ayını sessiz sedasız geride bırakan Şan Tiyatrosu*na kadar kısa bir gezinli yapabilir miyiz yok olan, yok edilen tiyatrolanmız arasında? AYVAZ Belh bır sıra ızlemeden aklıma gelenlerle başlarsak, oncelıkle Ortakoy Tıyatrosu'ndan soz edeceğım Turkıye'de ılk tiyatro Ortakoy'de yapılmıştır Ermenıler tarafından Fasulyeciyan ılk bu tıyatroda çıkmıştır sahneye Yırmıyıloncesıne kadar yıkıntı halınde duruyordu Hatta bır keresınde ıçıne gırip gezmıştım Sahnesi bıie yerlı yerındeydı Şımdı o tarıhın uzerınde kocaman bır bma yukselıyor Eskı eserlerimıze hıç kıymet vermıyoruz maalesef Gomulup gidenler Gedıkpaşa Tıyatrosu'nun da ıskeletını gordum, ama neye ya>a dönuşturuldu Mide ile kafa Evet, Alkazar gibi seks filmleri gosteren izbe bir sinemaya donnştu \e şimdi de bir kunıluşun yemekhanesi olarak surduruyor yaşamını sanırım. Bizde tiyatro sanatının kaderini en iyi belirleven orneklerden biri Elhamra. AYVAZ Ne yazık kı, her geçen gun Beyoğlu'nda lahmacuncu, kurkçu, kuyumcu sayısı artıyor, ama tiyatrolar eksiliyor Kuyumcular, lahmacuncular, lüksumuze, midemize, tiyatro ise kafamıza, kalbimize yarar Ses Istanbul'un ılk tıyatrolarından ve en guzellerınden bırıvdı Bılıyorsunuz, Haldun Dormen yıllarını verdı oraya Ses'ı de bılereiv mı, bılmeyerek mı bılemem, yaktılar Bır zamanlann Naum Tıyatrosu'nun yerınde St Antuan Kılısesı var şımdı Çıçek Pa sajı'nın vanındakı sokağın adı hâlâ "Sahne Sokak"tır Bugune kadar Beyoğlu'nda tek dırenen salon Kuçuk Sahne oldu Bıraz daha yukarıda, bır zamanlann Luks Sıneması vaktıyle Şark Tıyatrosu'ydu ve Darülbedayi, Tepebaşı'na geçmeden once ıkı yıl orada oynadı Şımdı pasaj vapılmak ıçın vıkıhyor bır zamanlann unlü Şark Tıyatrosu Beyoğlu Şehır Tıyatrosu da Hatemoğlu'nun deposu Saray Sıneması'nuı yerınde de eskıden Luksemburg Sıneması vardı Yabancı tiyatro gruplan geldığı zaman orada oynardı Marie Bell'ı, Cbaries Boyer'ı orada ızlemıştık Yunan gruplar oraya gelırdı Yıne bır yangın kurbanı olan Tepebaşı Tıyatrosu'nu da Muhsın Bey, tiyatro muzesıne donuşturmek ıstıyordu Yazık oldu, tıpkı Aksaray Kuçuk Opera'ya olduğu gibi, Kultur Sarayı'na olduğu gıbı, Şan'a olduğu gıbı. Hıç unutmam, Kultur Saray: yandığı gece Taksım Meydanı'nda ağladım. Şan Tıyatrosu'nun mımarı Yetvart Şahbaz dostumdu Bınanın ust kısmını yaparken çok uğraşmıştı Dayanıklı bır bınaydı, bır usta ışıydı Bence elektrık kontağı değıl, "Muzır Muzikal" yanmasına sebep oldu o guzelım bınanın Evet, bojlesine urkutucu bir yanguun boylesıne çabuk ortbas edilmesi de pek çok soruyu yanılsız bırakıyor... Bizi eskilere goturdunuz, teşekkur ederiz. P Î K N İ K PİYALE MADR.4 J1KMET, ' l M\ GIACOMETTI' MI, HIZU GAZETECİ NECDET ŞEN &EN Bl 5BYSTMEYE 61TSEM, Ycdısck z yıl onccs/ydı • As^uöan y<znı donmuşturn va t?ır /s J conemaya txıslamadan onca şoyte Wr guneye uzonıp sivılliğtf cıkormaK ;5t<zmı$tım &ır tzmmuz aksomıydı Agop Ayvaz Bey eski bir İstanbullu. Çocukluğu Direklerarası 'nda geçmiş. 1929'da 1 lira gündelikle Şark Tıyatrosu'na girmiş. Orada Naşit Beyle oynama zevkini tatmış. "Kara Değirmen Cinayeti"ni oynarken, âşık rolündeki delıkanlı gelmeyince apar topar onu çıkarmışlar. ken, Muhsın Ertuğrul çok ıyı bır oyuncuydu, ama çevresındekılenn de ondan aşağı kalır yerlerı yoktu Huseyın Kemal. Bedia Muvahhıt, Nevire Nevir, Galip Arcan, Ercument Behzat, Kuçuk Kemal... Bugun ise çok ıyı sanatçılarımız var, ama hepsı dağılmış vazıyette Herhangı bır eserı seyrettığımız zaman ıkı, bılemedınız uç oyuncu ıyıdır, dığerlen genellıkle aynı duzeyı tutturamaz Eskıden böyle bır şey soz konusu değıldı Onun ıçın de gonlum o gunlerde İlk tiyatro Ortakoy'de Geçenlerde bir dergide okudurn, Londra'da son tiyatro yangını 1887'de olmuş. En azından jakıp yıkmada onlardan >uz yıl ilerdeyız. Şimdı sianle Beyograr Hepsı gömuldu gıttı taşlar arasına Ortakoy'den Pangaltı'ya geçersek, karşımıza Pangaltı Tıyatrosu çıkar Bugun kapalı duran bu tıyatroda ılk oynayan grup Gençler Temaşa Heyetı'ydı Tahta bır bınaydı Bız de on beş gunde bır temsıller verırdik orada Sonra yıkıldı ve yerıne kâgır bır bma yapıldı, yıne tiyatro olarak Bır sure sonra da daha kârlı dıye sınemaya dönuşturuldu Şımdi ise mırasçıları anlaşamadığı ıçın boş bekhyor Karşısındakı Incı Sıneması da eskıden haftanın bir gunu tıyatrolara kıraya verılırdı Beyoğlu'na donecek olursak, bılıyorsunuz, Elhamra uzun sure Istanbul Tıvatrosu'na ve Engın Cezzar Gulnz Surun Topluluğu'na yuva oldu Sonra orası da smema ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACl AĞAÇ YAŞKEN EĞÎLtR KEMAL GOKHAN 2,17. peMOKgATıK. &î MtKEDE YAŞlYoRüZ. ARKAMŞIM HAFTALıK HABER DERGİSİ 12 EylUI'den sonra solislâm diyaloğu TARİHTE BUGÜN MUMTAZ ARIKAA 29 Mart ISLÂMIKTIDARA GELİRSE... • *% • Kanlı Pazar gibi bır provokasyona bır daha asla gelmeyiz" "Kuran'ın her sayfasından kan damlar. Böyle bır kultürden demokrası çıkabıhr mı'?' "Bugün Fas'tan Sovyetler Bırlığı 'ne kadar bırçok ulkede ana muhalefet akımlannı radıkal İslâmcı güçler oluşturuyor ' "Solun antıAmerıkancı tavn bırçok Muslümanı uyardı Ç Anadol, 0 Akbal, M A Aybar M Belge, A Bulaç, C Çandar H.Özdalga, B Zengın, M Metıner D Perınçek, M Çelık, K Boratav MİNI'K GÖLOE DW TEKNELERL 1929'DA BU6UA1, ITALYAÜLAR BÜYUK HALlHJDE,NFM/ SOLü'A/e Girri. çuNtaj, SUYUNUN Sıa LA SOÇALTILAN 6ÖLUN YArAĞWD/>, 19OO Y/L OLAN, CAUGULA 'NIM rEKA/BS/ OI?7XrA ÇtfyMffT/. KSUT7AI/N 25 KHJOM£T1SE GU GÖLÜ OIAN NEMl, GUZELUĞl MeD£NıYL£ DIAUA'MINAYNASI*CHYEANILMAIC7X, DlAA/A F£ST/VALLER.IUE SAHMB OLM4/cmy£)/. ŞBNLttCLEJS tMPAgATVIS. TTBEglüS V£ G4LI6UL/İ, &//5£& BuYU/C TSfCNE yAPTTRMtÇri YUZY/LLA/S. SOAI/SA, 1B9S 'TE, SO ALT/MM tCEfFSD/LSAJ GEM/LB&, 1923i931 Y/LLA/Ç/ A/SASfA/PA OIS.7XyA Ç Golun Plânı Toplatılan iddianame Kurdıstan Ulusal Kurtuluşçuları davası ıddıanamesının öykC'sü Donemın Sıkıyönetım Koordınasyon Başkanı Korgeneral Bölugıray Yurtdışında dın adamlarının görev yaptığını bılmeden kadro ve ödenek çıkarma çalışmaları surdüruyordum' En fazla rv.aaş alan Belediye Başkanı Altınsoy anlatıyor İbrahim Tatlıses Rabıta tartışması sürüyor RA< fZESTDRE eP/LOI. IT DUNYA SAI/AÇl , /TALYA'PAM ÇEKfLMEYB^OKLAAIAA/ , 8U 6EM/LE& DE / 1937 denılen nıınete onun elıle kavuştu Saltanat muessesesmden bır ınuddet sonra Turkler ıçın hıçbır nıana ıfade etmıyen hılafet muessesesı de ortadan kaldırıldı Bızde dının devlet teşkılatt ıçıne sokulmuş eserlerınden olan Şer'ıye ve evkaf Vekaletlerıle ser 'ıye mahkemelerı ılga edıldı. nık Nemı GSIu'nde. 50 YIL ÖNCECumhurİYet Laiklik hakkmıla bir konferans Arkadaşınuz thsan Anf Gokpınar dun akşatn Beyoğlu Haikevmde laıklık hakkmda bır konferans vermıştır " Turkler buyuk bırfikrı tekamul eserı olarak dın ve devlet ışlerını bırbırınden ayırmışlardı Bunıı boyle Ben de Şarklıyım o da ben de yönetmenım o da, bu yuzden Yılmaz Guney le benı mukayese edıyorlar BUOUIN ÇIKTI 29 Mart vapmayan Osmanlı ımparatorluğu bu hatasının cezasını çok acı bır şektlde çektı Ataturk, buyuk ve eşsız ınkılapları arasında Turk müleiını bu derdden kurtardBu suretle Turk tanhınde hakıkı ve muılak laıasme Ataturk devrınde başlandı \e Turk mılletı Hurnvetı vıcdan 19371987 Teşkılatı Esasıye kanundakı (Turkıye devletımn dını ıslamdır) kavdı da çıkanlarak yenı devlet tamamen laık esaslara ıstınad ettırıldı. Cumhunyet Turkıye'sınde laık esasların hakım olınası mılletınuzm muaze\ı terakkı hamlelennde musbet tesırler yapmışıır