Katalog

18 OCAK 1987 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURÎYET/5 İSMAIL GLLGEÇ MÜZİK FİLİZ ALI HAYVANLAR Birlikte soluk alıp verdîler İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası 2324 ocak konserteri / Şef Ionescu Galatı / Solistler: Ayla Erduran (keman), François Guye (çello) / Başkemancı: Gülden Turalı / Program: Metamorphosen Richard Strauss, O. 102 La Mınör Keman ve Çello îçın lkılı Konçerto (Brahms), Sifurbazın Çırağı (Paul Dukas). Richard Strauss (18641949), hayatının ılk yarısını 19 vuzyılda, ıkıncı vansını da 20 yuzyılda >aşamış bır bestecı olmasına rağmen, ruhen ve duşunce bakımından bır 19 yuz>ıl bestecısıdır dıye duşunurdum hep Ne var kı, Metamarphosen'ı dınlerken, bestecının, 1960'lardan başlayarak gıtgıde guç kazanan "mınimalıst" akımın bır bakıma öncusu sayılabıleceğı fikn uvandı kafamda Strauss, Metamorphosen, vanı Bıçım Değıştırme adını verdığı bu yaylı çalgılar esennı 1945'te 85 yaşındavken besteledı tkıncı Dunya Savaşı sona ermek uzere>dı artık \e Almanya bıtmıştı, va da başka bır de>ışle, bıçım değıştırme aşamasındaydı Strauss'un Almanya'sı bır daha gerı gelmemek uzere tarıhe karışacaktı Bestecı partısyonunun sonuna " I n Memoriam" ıbaresını kovmuştu "Can veren Almanva'nın anısına" demektı bu Hem solist hem koro Eserde on keman, beş vıyola, beş çello ve uç kontrbasa ayrı partıler vazmıştı Strauss Yanı >a>lıların herbırıne hem solist hem de Yunan trajedılerınde görulduğu gıbı koro gorevı verılmıştı Eser, uç a>Ti motıflı, ıkı tema gnıbu uzerıne ınşa edılrruştı Bırbırıne bağlı, ama sureklı bıçım değıştıren bu temalar ve motıflerın gelıştırılmesı, şımdılerde "mınimalizm" dıye adlandırılan bıçım anlayışının ılkelerının habercısı olarak kendı ıçlennde kml kıvıl devınen ve bellı behrsız bıçım değıştıren gözle görülmez hucrelere benzıyordu Aynntı çalışması Işte bu özelhğınden dolavı BİR ÇELLİST, BİR KEMANCI İDSO'nun 2324 ocakta verdıği konserlerde kemancı Ayla Erduran ile çellist François Guye, Brahms'ın Ikili Konçerto'sunu coşkuyla yorumladılar. Metamorphosen, yaylı çalgılar orkestrası repertuarının yorum lanması hayh zorlu eserlerınden bırı ıdı Belırgın bır saydamlık gerektıren, partıler arası devınımın mıkroskop altındavmış gıbı buyumesmı sağlayacak aynntı çahşması ısteyen bır eserdı bu Şef, Ionescu Galati, pek çok bakımdan usta bır şef Orkestrave dınleyıcı ıle ıyı ıhşküennı goz ardı etmemız haksızlık olur Fakat aynntılann uzerıne gıtmemek gıbı bıreksığı var Ya sıkılıvenvor y a d a onca ınce çalışmanın yararına ınanmıyor Oysa, kanımca, her bestecının, her eserın kendıne ozgu karaktennı, kışılığını ortaya çıka ran, ışte bu aynntılar ve stıl ozelhklerıdır Orta hallı bır orkestra bıle, çaldığı eserın gerçek kışılığını yansıtacak bazı temel avrıntılara onem verdığınde, ıvı orkestralarla bov olçuşebılır Kavnavan bir volkan Kemancı A>la Erduran, ışte bu sozunu ettığımız karakterı ortaya çıkarma konusunda olağanustu duyarlığı olan bır sanatçı Insan onu dınlerken sankı hıpnotıze oluyor Brahms ıkılı kon çertonun daha ılk basında, kemanın, çellova verdığı başlangıç yanıtında Ayla Erduran, eserın tum karaktenm avcunun ıçı gı bı bıldığını kanıtlayacak mandı rıcılıkta, ıçın ıçın kaynayan bır volkanın dış görunuştekı sukunetını aktararak gereklı atmosferı yaratıyor Ayla Erduran'da pek az sanatçıva bahşedılmış bır ozellık var Muzıkle tum benlığının kavnaşması ve garıp bır frekans yayını ıle dınleyenı de varattığı o olağanustu duygu evrenıne surukleyebılmesı Yeryuzunde dunya kadar ıyı kemancı var Kımının teknığı göz kamaştırır, kımının tonuna bayıhnz, kımı gostenşlıdır, kımının de bılmedığı yoktur Ama pek azı ınsanı oturduğu yere çakıp, soluğunu kesebıhr tsvıçreIı çellist François Guye ıle Ayla Erduran, Brahms'ın bu fırtınalı esennı coşkuyla ve birlikte soluk ahp vererek yorumlarken sankı çevreden soyutlanmış gıbı eserın ıçıne gırebıldığımı sezerek ne kadar mutlu oldum Muzığın ama cı da buydu ışte Kemancı Ayla Erduran ve çellist François Guye KİM KİME DUM DUMA BEHIÇ AK Tvrlv sardı yanında cöctk $cr\ra pılovla flyva htltsi yedıff BİR DÜZELTME Geçen hafta çıkan vazımızda yanlışlıkla "çembalo" olarak basılan sozcuğun aslı "çimbalom' 'dur Ozur dıleyerek duzeltırız P t K N t K PİYALE VADRA Piyanist Meral Güneyman kaliteden yana HIZLI GAZETECİ \ECDET SENC&N 0 i O <0iUNU SAuAVA f iCETTAP DA 9C ŞgNC&N AS«BTı'ö/r BÂ8O ><5NE< M &Z ,Y\ (CE/MAL S£ Kı S OY&ft CA; 5Ü&L OLdNMA 100 konser yerine 10 konser Destek Reasurans'ta çağdaş Amenkalı bestealerın J * sl Tiraje ıle Mozart'ın Ikı Pıyano Konçertosu'nu öğtetmeıden Feryapıtlannı seslendiren Güneyman, Utusiararası İstanbul di Statzer >onetımmde çalmışlarFestıvalı'nm açılış konsermde Ayşegul Sarıca, Verda Erman dı Ikı kardeş çok kuçük yaşta ve Gülsın Onay'la birlikte Bach'm Dört Pıyano Içın pıyano derslen almaya başlamış Konçerto'sunu yorumlayacak lar Ilk oğretmenlerı Rana Erksan'ı sevgıyle anarken, pıyano Sımsıcak kışıhğı, ıçtenlığı ve kan i>i bir eleştiri bana jeterli" derslerının o zamanlar ne kadar alçakgönulluluğu ıle ınsana hudıyen Meral Güneyman, mena zevklı geçtığını hatırhyor Meral zur verıyor Meral Güneyman. jerı olmadığı halde hep ıyı kon Güneyman Hıçbır zaman çok Zaten tecrube ıle sabıttır, kendı ser teklıflerı aldığım, bu bakım çalışan bır çocuk olmadığını, dan şanslı sayılabıleceğını eklı ama hep severek pıyano çaldığıkendıyle barışık. yaptığı ışı ıyı ve yor doğru yaptığına ınanan sanatçını, once Ferdı Statzer, sonra da larda böbürlenme, kendını dev Juülıard Muzık Okulu'nda çalışSeverek piyano aynasında görme, ona buna çaüğı Joseph Raieff ten aldığı sağmur atma gıbı huylara hıç rastlam temel uzerıne oturtulmuş Meral Güneyman adını ılk kez lamıyorsunuz Meral Guney1968'de duymuştum. O yıl ablası tekmk ve muzık bılgısı sayesınman'la ılk kez taruşıyoruz, ama sankı yıllardır ahbapmışız gıbı rahat ve doğal geçıyor konuşmamız Öyle kendı halınde ve candan bır kışıhğı var Olauğundan başka turlu görunme çabasında değıl Eşı ve kuçuk oğluyla ABD'de, New Jersey'de oturuyor Uluslararası karıyer yapma gırdabına gınp, ozel yaşamını, eşı ve oğlunu ıhmal etmek ıstemıyor Az ve öz "Az sayıda konser veriyorum, ama bepsınin kalitelı olmasına dikkat edıvorum. Yılda 100 konser verine 10 konserle yetınebılınm. Dunya) ı dolaşıp, her yerde konser vermek benim içın onemlı degil. Verdiğim konserlenn kaJitesı, yeri ve vankılan onemli. VVashington Post, New York Times gibi gazetelerde çıde pek çok yanşma kazandığım anlatıyor sanatçı *Çağdaş besteciler 20 Ocak 1987 gunu Destek Reasurans Salonu'nda verdığı resıtalın çok ılgı çekıcı bır programı vardı Tumüyle çağdaş Amenkan bestecılerının eserlerınden oluşan bu programı bazı değışıkhklerle ılk kez 1986 mayısında Washıngton'dakı Natıonal Gallery'de her yıl duzenlenen Amenkan Muzık Festıvalı'nde çalan ve ovgu dolu eleştırıler alan Meral Güneyman, repertuvarını belırlı dönem ve eserlerle kısıtlamak ıstemedığmı, daıma yenı eserler öğrenmeyı ve çalmayı tercıh ettiğinı vurguluyor Samuel Barber, Henry Cowell, Virgil Thompson ve George Gershvvin'ın hemen hepsı caz, ragtıme ve blues gıbı Amerıkan öğelerı taşıyan eserlen, dınleyıcı ıçın olduğu kadar piyanist ıçın de epey keyıf verıcıydı Şımdıye kadar Atlantıc Plak Fırması'na bağlı Fınnadar markası ıçın yaptığı uç plakta Frank Bridges'ten Webern'e, Chopinden Tlhan Mimaroğlu'na kadar epey genış bır bestecı yelpazesı ıçeren çeşıtlılıkte bır repertuvar sunan Meral Güneyman, 1987 yılı İstanbul Festıvalı'nm açılış konsennde Ayşegul Sanca, Verda Erman ve Gulsin Onay'la birlikte Bach'ın Dort Pıyano ıçın Konçerto'sunu yorumlayacak ÇÎZGtLtK KÂMİL MASAR.4C1 AĞAÇ YAŞKEN EĞÎLİR KEVAL AZ SAYIDA KONSER Güneyman az sayıda konser verdiğini, ancak hepsinin kalitelı olmasına dikkat ettiğinı soyluyor. Hafîasonu konserlerinde bir Gtircü şef İDSO'yu Cansug Kahidze yönetecek İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'm, haftasonu konserlerinde Gurcu şef Cansug Kahidze yönetecek Piyanist Meral Güneyman, orkestra eşlığınde Ravel'ın Sol Major Cansug Kahidze Pıyano Konçertosu'nu yorumlayacak ÜSTÜN DURUEL ~ istanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın bu hafta sonu vereceğı konserlere konuk olarak katılacak olan piyanist Meral Güneyman, çok ödüllü bır sanatçı İstanbul Beledıye Konservatuvan'nda Rana Erksmn ve Ferdi Statzer'le çalışan, sonra Salzburg Mozarteum Muzık Akademısı ve New York Juillıard Muzık Okulu'nda öğrenım gören Güneyman'a, genç yaşta kazandığı bu ödüllenn kendısını nasü etlcıledığuu sorduğumda şu yanıtı verdı "YansmaJar ve sonunda kazanılan oduller moralimi ynkseltip ego'mu okşadıgı gibi maddi olanaklar da saglı>or. En onemlisi, beraberinde yeni konserler getiriyor. Bununla beraber konudan uzaklasmamayı umarak, zararlı olabilecegini de so\lemeden geçemeyeceğim. Kazanmak ya da kazanamamak her zaman rölatif. Vucut ve en onemlisi ruhlanyla, beyinleriyle muziklenni icra eden kimseler poanla değerlendınliyor. Aynca, sanatla ilgisi olmayan oyunlann da bazen işin içine girdiği duşunulurse, SODUÇ onemini yitiriyor ve kaybeden bir piyanist kazanandan daha az yetenekli olmuyor." ABD'de kazandığı oduller ın yanı sıra ıkı de plak dolduran Güneyman, bunlardan bırıncısıyle 1981 yılının en ıyı beş yorumcusu arasına gırme başansını gösterdı. Çocuk sayılabılecek yaşta gıttığı ABD'de buyuk bır gelışme gösteren ve artık bugün dunyanın önemlı sanat merkezlerınden çağrılar alan sanatçı, bu kez Cansug Kahidze yönetımındekı İDSO eşlığınde Maurice Ravel'ın Sol Majör Pıyano Konçertosu'nu sunacak. Cansug Kahidze, Istanbul'a ılk kez gelıyor Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nı bırkaç kez yöneten sanatçı, öğrerumıru TıfUs Konservatuvarı'nda yapmış Şef olarak atandığı Tıflıs Operası'nda yönettığı pek çok operanın yanı sıra senfonık konserler de vermış 1973'ten bu yana Gurcıstan Devlet Senfoni Orkestrası'nın seflığını yurüten Cansug Kahidze, SSCB "Halk Sanatçısı" unvanına sahıp İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın, ılgıyle ızleneceğını sandığım 3031 ocak tarıhlı konserlennde, Meral Güneyman'ın yorumlayacağı Ravel konçertosundan başka orkestradan ıkı eser daha dınleyeceğız C. M. von Weber'ın "Oberon" uverturü ve A. Haçaturyan'ın "Spartakus" bale suıtınden bölümler Kullur Scrvısı Amerıka'da so kak aralannda doğan rock muzı|ı artık muzık okullarında a>n bır ders olarak okutulmaya başlandı Ozellık le eskı rock sanatçıları bu tur okul larda oğretmenlık yapıyor Orneğın 6O'lı yıllann sonlarında buyuk ısım yapan unlu basçı Tım Bogert bunlar dan bırı Tim Bogert ve davulcu CarmiiK Appıce o yıllarda rock'n roll tu ru ıçerısınde sert ve şok edıcı sesler den oluşan ve "hard" adı verılen ye nı bır tarzın onculuğunü yapmışlar kendılerınden sonra gelen bır çok rock grubunu, ozellıkle Led Zeppelın'ı etkılemışlerdı Lıberatıon gazetesınde yer alan ha bere göre bugun artık kırk ıkı yaşın da olan Bogert, Hollvvvood'dakı MııSKiens Instıtute"de profesor Oğren cılenne "hard rock" ve bunun sah ne sanatını oğretıyor Adı geçen okul dan mezun olanlarsa, konservatuar mezunlarıyla eş değerde devlet dıp loması alabıhyor Amerıka da "Grove School", "Fıvc Towns College", "BeıMee College" gıbı, blues gıtar ve rock tarıhınden Heavy Metal'e dek uzanan veşıtlı ko nuları ışleyen okullar bulunuvor Eddıe Van Halen, Cnc Claplon gıbı gu nümuzun unlu rock gıtarcıları da bu okullarda profesyonel hızmetlerde bulunuyorlar Sokaklardan müzik okuüarına 'rock' TARIHTE BUGUN MVMTAZ 4RiKA\ 28 Ocak 1912 DE 8U&UN, UNLU AMERIKAU RESSAM JACKSON POLLOCK (CEKSIH POLIK) OOSOU ONCBLE/Zl, K.UBlZM </e £ÛgeEAUZM(6ER.Ç£iaJSruCULUIc) AKILtLARJUIN £TK/SWDE ÇAllÇAN R.ESSAM, 194?'O£ FIRÇA KULLAHMAYI TEg.£EDeCEKTlR DENEYECEĞl YENI YONTSM, BE2I YBRE ÇAKlP, BOYALAZl DOKMEK VE DAMlATMAtC gfÇIMINDE OLACAk:T(R POLLOCK'tN ONCUC.U6UMU YAPTIĞI 8U YBNl AK'MA, "EYLEM SESMl W ADI VEfS.ıLECEKrıg. POLLOCK SAUATI IÇIN ŞÖYL£~ KOUUÇACAKTIR; "BEN DUYGULARIMS /SEStMLEMD/BM/YORUM, OL~ DUSU ıS'Bl AK7X£'YO£jjM OMCEPEM ESKlZ FıLAN YAPMAM, DOĞ&UPAN DO6&UYA BOYALARLA BAŞLAG.IKA /ÇE HEfZŞEY PSNETlMıM ALTtNDADlS., BıR KAZA OLMAZ ' " EYLEM RESMI! 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet ilıılıırLu'iı Isııu't Inonune: (.enevredp kazanılan yııksek zaferin manası Ankara 27 (a.a.) Reısıcumhur Ataiurk, Baş\ekıl Inonune şu telgrafı çekmışlerdır Hatayın mukadderaiını tayın eden karartn konseyden çıkmıs 28 Ocak 1937 uzerınde ne kadar şaşmaz bır dıkkatle durduğunu ve onlara en makul tarzlarda ıntac ıçın cesareı ve feragalle harekeı \e faalnete geçebılecek enerjı ve kabılıyetı bulunduğunu gösteren venı bır ornek olmuştur Turkne Cumhunvetı hukumetının bu sıyaseı kaıraıışının dunvada 19371987 sulh ve huzur ısteyen ve bunun ıcabı tabıısı olan hakseverlığı şıar edınmeyı fazılet bılen butun dun\a mılletlerınce takdırle karşılanacağına şuphe yoktur Tebrıklenmı Buyuk Erkanı Harbıye Reısı arkadaşlanmıza tebl i buvurmamzı rıca ederım. K Ataturk olduğunu Hancıye Vekılımızm şımdı aldığım telgrafnamestnden oğrendım Başarıtmış olunan mıllı davada lakıp olunan medenî ve ınsanî usule, arsıulusal lâyık olduğu kıvmetım verıleceğıne şuphe yoktur Bu eser, Cumhurıvet hukumetının mıllı meseleler