Katalog

/ HAZİRAN 1986 Kurultay notları CUMHURİYET/7 Erdal Inönü Genel Başkan Batakhk bitkisi BETÜLUNCULAR ANKARA "Sen bana kaç oy topianm?", "Sen 3 oy ver, ben sana 5 oy verdinrim''. tki gündür Atatürk Spor Salonu'nun çimenli bahçesinde sürdürülen "paurtkkr" SHP tkinci Olağanüstü Büyük Kurultayı'nın özünü oluşturdu. Partinin geieceği, felsefesi ne olacakn? İktidara yurüdüğünü söyleyen bir partinin kendisini iktidara getirecek olan kıtlelere verebileeekleri neydi? Bunlar hiç ama hiç kimseyi ilgilendirmiyordu. Varsa yoksa yönetime girme pazarlığı yapılıyordu. Kurultayın ikinci gününde de delegeler salon yerine bahçeyi yeğiediler. Dinleyicilerin dahi ilgi göstermedikleri kurultay, A tatürk Spor Salonu 'nun bahçesinde başladı ve yine aynı yerde sona erdi... Saat 09.00'da başlayacak olan ikinci gün çalışmalar 10.00'da zoraki başlatılırken, "Uste kavgası" Gürkan ile Inönü 'nün bile yanm günlerini genel merkezde geçirmelerine neden olurken, biz de boş salonda bozuk ses düzeniyle derdini aniatmaya çalışan delegeleri bırakarak bahçede dolaştık. tlk karşılastığımız BUdiri Komisyonu üyelerinden MUieTvekili ha Vardal, kurultay bildirisinde "yabana konuklara yapuan tatsn gösterinin bir provpttyon olduğu " hususunun belirtümesini istediğini anlattı. Ancak Vardal'ın bu istemi komisyonda rağbet görmemişti. Bir başka köşede tartışan bir gruptan kulağımtza "ttbaskanlannın Ustesi tam birffyasko" sözleri çarpıyor. Eski Ankara Belediye Başkanı AU Dinçtr, "tt başkaıüarmm Ustesinde eski politikacılardan kimsenin buhınmadığını"söykyince, bir delege "Bu teslimiyetçülktir. Görtceksiniz. Sonunda Deniz/Baykal'ı kastediyor) akacak ve gdsteristni yapacak'' diye söze kanştyordu. Bir delege, başka bir delegeye "BUyor musun? Aydm Bey OsUyi beğennumif. DeğiftirOecekmif. Sabah ikisi de kurultaya geldi, arabadan inmeden genelmerkeztgittüer"dedi. Arkasından hemen yanıt geldi: "Kardeşim, listeyi il bafkanlan hazırladı. Kıyamett koparan yine il bafkanlanymış. .\astl is anlayamadık." Genel Başkan Yardımcılanndan Mületvekili Ayhan Ftrat, Onceki gece hazırlanan il başkanlan liştesinde kendisinin deyer aldığım, sonradan listenin değiştirilmiş olduğunu anlatırken, yanlannda bulunan birgrup delege "Bu iş btter"diyerek öfkeierini açığa vuruyorlardı. Bahçe turumuzu tamamlamak üzereyken, SHP MilletvekUi Durcan Emirbayer'in istifa ettiği söylendüerine tanık olduk. Ancak hiç kimse netbirşey söyleyemiyordu. Bunun üzerine uğle saatlerinde liste sorununu çözerek kurultaya katılan Aydm Güven Gürkan 'ın yanına gittik. Gürkan, yorgun ve sinirli göriinüyordu. " Saym Genel Bafkan çok stkınna gibisiniz.. GÜRKAN Yok, hayır. Insankm biraz olsun rahatlatabildiniz mi? GÜRKAN İnönü 'ye sorun. O gOruştü. Ben görüşmedim. Efendim, Durcan Emirbayer tn istifa ettiği söylenlyor. Size böyle bir istifa dilekçesi geldi mi? GÜRKAN Bana istifa fılan gelmedi..." Oğle saatlerinde değişen liste geldiğinde, sabah öfkeli bazı ytizler gülerken, listeden çıkanlanlann neşesi, yerini üzüntü ve kızgmlığa bırakıyordu. tl başkanlannm Onceki gece düzenledikieri listeyle ilgili ilginç benzetmeyi, Ylğtt Gülöksüz yaptı: "GeUr durumuna göre yapılan dünya haritalan vardır. Afrika küçucük görunur. A vrupa ise kocaman. SeküsU bir dünya harüaa. Hakkari, TunceU ü bafkanlan ile tstanbui, Ankara, tzmtr gibi çok sayıda delegeye sahip illerin başkanlan esit oya sahipler." Yiğit GülOksüz ile Hlkmet Çettn, kurultay bildirileri ellerinde odadan aynhrken, komisyon üyesi Arslan Baser Kafaoğht bildirinin havrlanacağı odayı anyordu. Bize sordu. Az Once toplanunm sona erdiğini sOyledik.. Tasfiye endisesi içindeki HP'li milletvekiUerini, son listeye 11 milletvekilinin alınması bir Olçüde rahatlattı denilebilir. Listede kendi istmlerim göremeyen bazı milletvekilleri, "Yönetime bu anayasayı yapan Tülay Oney üe Ayhan Fırat mı girecek? Bu parti anayasayı değiştirecekti degil mi?" derken ikinci listede isminı bulamayanlar, "Biz çıkınca oldu", listede kaldığım görenler ise, "Şimdi dengeiendi" biçiminde yansıttılar duygulannı... (Bastarafı 1. Sayfada) ise boş oy kuüandı. 87 doğal delegenin oy kullanacağı 2 nolu sandıkta ise, 28 doğal delege oylamaya katılmadı. Oylamaya katılanların 45'i, Erdal İnönü için oy kullanırken, yine 14 oy geçersiz sayıldı. Daha sonra 33 kişilik MKYK üyeleri belirlendi. İl baskanlannın hazırladığı listenin onceki gün tepki görmesi üzerine üzerine Erdal İnönü, dün yer.i bir liste hazırladı. Seçimler sonunda bu listeyi 12 kişinin deldiği anlaşıldı. tnönü'nün hazırladığı 35 kişilik liste şöyleydi: Aydın Güven Gürkan, Sırrı Özbek, Tülay Öney, Erol Ağagil, Banş Can, Sururi Baykal, Ayhan Fırat, Vecihi Ataklı, Fikri Saglar, lbrahim Taşdemir, Cezmi Kartay, Mustafa Timisi, Cahit Angın, Hicri Fisek, Ugur Batmaz, Ozkal Yici, Muzaffer Saraç, Türkân Akyol, Atila Sav, Güler Tanyolaç, Tevfik Çavdar, Şiileyman Sanalioğlu, tbrahim Önen, Yigit GüJöksüz, Cahit Talas, Mehmet Kıcıman, Yakup Kepenek, Ercan Karakaş, Nafiz Çnbukçu, tsmail Cem, Enis Tütüncü, Ernan Işd, Halii tbrahim Şahin, Nail GüreJi, Nail Gürman. Sayım sonuçlan gece 01.30 sıralannda belli oldu. Oylama sonunda tnönü'nün ustesinde yer alan Erol Ağagfl, Sururi Baykal, Ayhan Fırat, Vecihi Atakh, Cezmi Kartay, Hicri Fişek, Ozkal Yici, Süleyman Sanalioğlu, Mehmet Kıcıman, Ercan Karakas, Nafiz Çubukçu, Erfaan Işıl, Halil tbrahim Şahin ve Nail Güreli seçilemedi, bu listeye dışarıdan gırenler de şunlar: Cüneyt Canver, Halil Akyttz, Cemal Seymen, Ahmet, Güryüz Kelenci, Fikret Ünlü, Erzan Erzurumluogln, Mehmet Mogultay, Mustafa Gündeşlioğlu, Birgen Keleş, Eşref Erdem, Turgut Atalay, Hızır Ekşi. Inönü'nün listesinde yer alan 6 genel başkan yardımcısından Türkân Akyol ve Tevfik Çavdar MKYK üyesi olurken, Ayhan Fırat, Vecihi Ataklı, Halil lbrahim Şahin ve Cezmi Kartay ise seçilemedi. Listede yer almayan, ancak aday olan genel başkan yardımcısı Kenan Nehrozoğlu da seçilemedi. Sendikacılann ağırlıkta olduğu MKYK'ya giremeyenler arasında genel sekreter yardımcılanndan Sahir Kocak, Muhteşem Vasıf Yücel ve Edip Servet Devrimci de bulunuyor. MKYK'ya girmeyi başaran 7 milletvekili şunlar: Aydın Güven Gürkan, Fikri Saglar, Banş Can, Sırrı Özbek, Cüneyt Canver, tbrahim Taşdemir ve Tülay Oney. Erdal tnönü, SHP Genel Başkanlığı'na seçildiğinin belli olmasından sonra Gürkan ile birlikte kurultayın yapıldığı Atatürk Spor Sarayı'na geldi ve delegelere teşekkür etti. Ses düzeni ile kürsünün kaldırılnıış olması nedeniyle çevresine toplanan delegelere ve gazetecilere konusan İnönü, "hep birlikte SHP'yi iktidara götüreceklerini" bildirerek Aydın Guven Gürkan'a genel başkanlığı sırasındaki çalışmalarından ötürü teşekkürlerini sundu ve "Bundan sonra da birlikte çalışmalanmıza devam edecegiz ve bana en büyük yardımı yapacagına en ufak kuşkum yoktur" dedi. Aydın Güven Gürkan ise Cumhuriyet muhabirinin sorusunu yanıtlarken, MKYK içinden genel başkan yardımcılığına seçilme kararı verdiğini üstü kapalı bir biçimde açıkladı. Gürkan, bir onceki akşam il başkanlan listesi belli olduğunda yüzünün asıklığımn hatırlatılması üzerine, "Seçim sonuçlarına bakacağız. Mutlu olup olmadığım ona göre belli olacak. Partiyi gü. venilir ve iayık ellerde görmek istiyonım. Benim mutluluğum bu olur" dedi. Gürkan, "MKYK üyeliği dışında bir görev alıp almayacağınız, bu sonuca göre mi belli olacak" sorusuna ise, "O karar verilmiştir" yanıtını verdi. Gürkan, tnönü'nün kendisiyle ilgili olarak bana en büyük yardımı yapacağından en ufak kuşkum yoktur sözlerinin anımsatılması üzerine de, "Tanım orada yapılmıştır. Sayın İnönü görevi n niteligini anlatmıştır" diye konuştu. Erdal Inönü, bütünleşme kurultaymda genel başkanhğa seçilmesinin^ kendisi için en büyük onur olduğunu bildirerek, partisinin başansı için canla başla çalışacağını belirtti. tnönü, bu başannın partüilerden göreceği destek ve yardıma bağlı olduğunu belirterek şunları söyledi: "Hep birlikte SHP'yi iktidara götüreceğiz. SHP'nin yeni başkanı olarak önce TBMM'de partimizin göriişlerini inançla ve inatla savunan milletvekillerimize yerel yönetimlere ve bütün partililere selamlanmı gönderiyorum, saygı ve sevgilerimi sunuyorum. Yeni MKYK'ya da şim ver, Kurultay Başkanı seçilmesi yöntemini de eleştirerek, tnönü ve Gürkan'ın konuşmasından sonra bütün sıraların boşaldığını anlattı. tnönü, kurultayın kapanış konuşmasını yaparken Cüneyt Canver'in "Deiefeterim oylanna ipotek konulamaz" dediğini hatırlatarak, bu görüşe katıldığını bildirdi. tnönü, "Canver konuşmasıyla en gözel listeyi size sundu. Karan siz vereceksiniz. Benim de katıldığım il başkanlan toplantısında hazırhuunı liste tabii ki sizin görüsJerinizi ortaya koymaz. Sizi baglamaz. tl başkanlan kendi beğendikleri isimleri yazmıslardır" dedi. tL BAŞKANLARI TOPLANTISINDAN SONRA Sosyaldemokrat Haikçt Parti'nin yeni Genel Bafkanı Erdal İnönü üe eski Genel Başkanı Aydm Güven Gürkan, tt başkanlanyla yaptıklan "Uste hazvlama" toplantısvun çıkısmda. YüzJer gergin. (Fotoğraf: aaj diden başarılar diliyorum. MKYK ile birlikte bütün üst yönetimin Meclis grubu ile tam bir abenk içinde çalışacağız. Burada bütünleşme sürecinde olağanüstü bir çaba ile yürüten ve genel başkanlığı devraldığım Sayın Gürkan'a da şükranlanmı belirtirim. Sayın Gürkan, bütünleşme sürecinde üstün çabalan ve eşsiz başansı ile sosyal demokrat tabanın tükenmez hayranlıgını kazanmıştır. Bundan sonra birlikte çahşmalanmıza devam edecegimize ve bana en büyük yardımı yapacağına en ufak kuşkum yoktur. SHP'nin yolu açık, başansı kesin olsun." LtSTELER NASIL HAZIRLANDI? SHP Kurultayında il başkanlarınca ortak "anahtar liste" oluşturulması çalışmalan amaçlanan sonuca ulaşamadı. önceki geç saatlerde belirlenen il başkanlan listesinde "26'lar" grubu çoğunlukta yer alınca, bazı il başkanlan itiraz etti. Genel Başkan Aydın Güven Gürkan da, listede altı milletvekiline yer verilmesi ve bir grubun üstürüük sağlaması üzerine, "Böyle bir listeyle parti bir yere gidemez. MKYK'da bir şey yapılamaz" deyince Erdal İnönü devreye girdi. tnönü, il baskanlannın verdiği yetkiye dayanarak listede değişiklik yaptı ve miJletvekili sayısını 11 *e çıkanrken, "sendikacılar" ve "26'lar" grupian arasında bir oranda denge sağlandı. Ancak, tnönü'nün listesi üzerinde bir uzlaşmaya vanlamadı. İl başkanlan kurultaydan bir gün önce Genel Başkan Aydın Güven Gürkan ve Başkanlar Kurulu üyesi Erdal tnönü ile yapılan toplantıda alınan ilke kararı uyarınca ortak liste oluşturmak için onceki gece genel merkezde yeniden biraraya geldiler. Ancak, genel merkezdeetkinlik için çaba harcayan "sendikaaiar" ve "26'lar" gmplanna destek veren il başkanlan ayn ayn toplanarak kendi eğilimleri doğrultusunda bir ortak liste oluşturulması için çaiışma yaptılar. "Sendikacılar" grubuna destek veren il baskanlannın Turist Otel'de, "26'lar" grubuna destek veren il baskanlannın da Meşrutiyet Caddesi'nde Ertal Otel'de yaptıklan toplantılarda iki ayn "iskelet liste" oluşturuldu. Sabah saat 03.00'e kadar süren tartışmalar sonunda liste üzerinde çaiışma yapması için İnönü'ye yetki verildi. İnönü, "Sorumlulugu üzerime alıp, ben listeyi oluşturmaya çalışacağım" dedi. Toplantıdan sonra, il başkanlan kulis için delegasyonlarının beklediği otellere dağılırken. İnönü ve Gürkan genel merkezde 30 dakika kadar baş başa görüştüler. İnönü, saat 03.30 sıralannda partiden ayrılırken, gazetecilerin ısrarlı sorulanna yalnızca, "Çaiışma bitmeden bir şey söylemem" yanıtını verdi. Başta İzmir, İstanbul ve Sakarya il baskanlannın itiraz ederek, "Böyle bir liste bizi bağlamaz. Bunu biz benimsesek delegasyonumuz kabul etmez" dedikleri liste üzerinde sabahın erken saatlerinde çalışan İnönü, saat 10.15'de kuruhayın yapıldığı Atatürk Spor Sarayı 'nda Gürkan ile yeniden kısa bir görüşme yaptı. Gürkan ve tnönü, kurultay salonuna hiç girmeden, bu kısa görüşmenin ardından genel merkeze giderek görüşmelerini sürdürdüler ve il başkanlarmı toplantıya çağırdılar. Genel merkezin en üst katındaki MKYK toplantı salonunda saat 11.30'da yapılan il başkanlan toplantısında ise liste konusunda bir görüşme yapümadı. 30 dakika kadar süren toplantıya Gürkan ile birlikte katılan İnönü, il başkanlarına yaptığı kısa bir sunuşla kendi oluşturduğu listeyi verdi. İnönü, "Bu listenin sorunlan çözcceğini sanıyorum. Bunun sonımluluğunu da ben yükleniyorum" dedi. tl başkanlan toplantısında alınan oylar nedeniyle 35 kişilik bir liste oluşmasını dikkate alan Erdal İnönü de listesinde 33 yerine 35 kişiye yer verdi. Kurultayın sabahki bölümünde çeşitli delegelere söz verildi. Gerek il baskanlannın, Gerek lnönü'nün hazırladığı listede yer almayan Adana Mületvekili Cüneyt Canver, kurultayda söz alarak MKYK'yı ve listeleri sert biçimde eleştirdi. Konuşmasıyla delegelerin ve izleyicilerin çılgmca alkışlannı toplayan Canver, "Parlamentonun üzerinde hiçbir güç tanımıyonım. Delege iradesi üzerinde bir guç tanımıyonım ve il başkanlannm listesini de tanımıyonım" dedi. Canver, 12 Eylül'den bu yana en büyük sorunun demokrasi olduğunu belirterek, il başkanlannm hazırladığı listede kendisine yer verilmemesinden burukluk duyduğunu söyledi. Canver, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Milletvekilleri MKYK'ya kontenjanlarla gireceklerse hiç girmesinler daha iyi. SHP Kurultayı böyle mi olmalıydı? Anlaşılan ben yapbklanmla kendimi onaytatamamışım. Demek ki her telden çalmak gerekiyordu". Canver, MKYK üyeleri ve il baskanlannın kurultayı saptırdıklannı belirterek, "Soruyonım, il başkanlan siz delegelerin tek tek gönışlerini aldılar mı? O balde sizler fuzuli geldiniz. Siz yetki belgenizi verseydiniz il başkanlan sizin adınıza oy kullanırlar. Sizler de yorutmazdınız" diye konuştu. Canver'in bu konuşması üzerine bütun salon ayağa kalkarak, "Canver, Canver" diye alkışlarla tempo tuttular. Can. Kurultayda seçilecek yeni MKYK üyelerinin SHP programını yürüteceğini ve iktidara varmak için uğraşacağını anlatan tnönü, "Hiçbir yanılgıya yer venneden göıüşlerimizi balka üetecegiz, geçim süunbsı ve hayat pahalüıgmı önieyecegJmizi, özgür ve mutlu Türkiye kuracağımm anlatacağız, partimizin göriişlerini berrak hale getireceğiz" şeklinde konuştu. KURULTAY BİLDtRİSİ SHP Kurultayı sonundayayımlanan bildiri alışüagelen bıldirüerin aksine oldukça kapsamlı ve uzun yazıldı. Bildirinin başında ANAP iktidan eleştirilerek, "bagiinkii iktidann pontikalannın ulusal olmadıgı" öne süriildü. SHP'nin, bu politikalarla ilkel bir kapitalist modelin acımasız uygulamalanna karşı TUrk halkının tepkisi olduğunu vurgulanan bildiride, şu görüşlere yer verildi: " Tam anlamıyia çoğtdcu ve özgörlttkçn bir demokrasi yaratacagu. lnsanhk onuruyla bağdaşmayan uygularaalara son vereceğiz. lşçi haklannı gerileten bâtnn düzenleraeleri kaldıracağız. Duşünce özgürlüğünü bütün boyutları ile yaşama geçireceğiz. Hızb bayiimeye ve sanavileşmeye öncelik vereceğiz. Gelir dagüımındaki dengesiz gıdişi durduracağız. İşsizligi yeneceglz. Dış satımdaki artışı sağlıklı temellere dayandıracagız. Demokratik halk kooperatiflerini geliştirecegiz. Halkın katılmasına dayalı bir yönetim sistemi kuracağız. Bölgder arasmdaki dengesizBkleri buJa azalnp bütünleşmiş bir ekonomik ve toplumsal yapı yaratacagız. Geleceğe umutla bakan bilinçli bir gençlik için çalışacağız. Geniş kapsamlı bir af çıkaracağu. Kamu yönetimindeki yanlış kadrolaşmaya son vereceğiz. Dış politikaya gerçek bir ulusal nitelik kazandıracagız. Demokrasiyi ve sosyal demokrasiyi örgütleyip kökleştireceğiz". Kurultayın dünkü çalışmalan sırasında partısinden istifa ettiği söylenen Mületvekili ve SHP Saymanı Durcan Emir Bayer, "partısinden istifa etmedigini ancak edebilecegini" söyledi. Vefa listesi, cefa listesi FÜSUN ÖZBİLGEN ANKARA Erdal Inönü ve Aydın Güven Gürkan, dün sabah il başkanlarını toplayıp, gece hazırlanan ü başkanlan listesini bir yana bıraktırarak kendi listelerini açıklayiverince, geceyansından sabaha kadar dalgalanan kulisler büsbotün kanştı. 11 başkanlan listesine üişkin tepkiler, bu kez de genel başkanlar listesine yöneldi. Kongre salonunda sürekli olarak dağıtüan çeşit çeşit, boy boy, allıgüllü listeler de delegelerin iyice kafasını kanştırmaya başladı. tnönü ile Gürkan'ın sabah il başkanlanna "Us«Uk ettirdikkri" listede göze çarpan özellik şuydu: Partinin 26'lar ve 11'ler kanadından eşit sayıda kişinin alınmasına dikkat edilmiş, HP kanadı olarak da yine bu gruplara eşit sayıda mületvekili listeye alınmış, bir iki uzman üe de sayı tamamlanmıştı. Liste ile ilgili olarak kulislerde yaptığımız konuşmalarda şu yonımlan dinledik: "Erdal lnönn ilk başU bir liste yapmak istemedi. Uttt hmrmtmma işinj ÖTgÜtC ve 9 İM^llântafina btnÜCtl. Gruplardan Aacak oolmna hanrtadıgı Ustc, neyin oimayacatını •rta ycıc koyaaca, mejia otabütcefi de meydana çıkb. Eicr ilk btşUn bu Uste empoze edüseydi böyük lcpU toplardı, ama simdi bu listenin topUyacatı leplü 0 başkanlannın bir gece önce oluştardaJklan Uste kadar tepki çekmeyecektir." Deniz Baykal'a çok yakın bilinen bir MKYK adayı da şu yonım ve kulisi anlatıyordu: "Bu Uste Gnrkan »gırnklıdır. Gece. il başkanlannın yapdtı Bsteye Gfirkaa çok siairienmiş. Alıp listeyi yere atmıt ve "Bunlarla mı bu partiyi idare edecegu" diye bagınnıs. Sonra Erdal Beyin yanına gttmis, gece saat 03.00'ten soara iki saat Erdal Beyin eviade if«p«ıımq r e p i y j h r . Görkaa, Inönö'y i etkileyerek bo yenl listeyi Baariatmıs. Bakın, bu listede özdlikk Deniz Baykal'a yaku kisiler çıkanlnus, yerine sendlkanlar aunııuş. Halkp Parti'den aluan kisiler de sendlkacüaria isbiriigi yapabüecek isfanler. Böylece oalara agırhk tamnnus oldu. Gürkan U baskanlannın iradesiDe ragmen bizleri listeden çıkarttırdı." tstanbui il örgütünden delege olmayan iki partilinin yorumu ise şöyleydi: "Inönü ile Gürkan ın listesi onlar için vefa, biztm icin cefa listesidir. Eski gend baskan, eski genel sekreter diye vefa gösterip listeye aMıgı kisiler ve yine HP kökenU diye vefa borcu olarak pariamenteriere kontenjanlaıia olnstmnlan bn Uste parti yöneümine gddigi takdirde bizim için cefa olacakür. Ba yönetimle örgntler cefa çeker, millet de cefa çeker." Bu tür süregelen yorumlar arasında kimlerin bu listeyi delebüecekieri tartışmalan da beraberinde geldi. Cüneyt Canver, kürsüde o canhıraş konuşmasını yapıp, genel başkanları suçlayarak, il baskanlannın listesini tanımadığını açıklarken birden bire kongrenin havasını da degiştiriyor ve dışarlarda, otellerde, lokantalarda süregelen kulisleri ve oralarda söylenen sözleri ilk kez kurultay kürsüsüne getiriyordu. Bu nedenle dısarda kulis yapmak ta olan delegeler de ilk kez salona girerek, kürsüdeki hatibi dinlemeye başlıyorlardı. Canver'in konuşmasından sonra salondaki genel yargı şu oldu: "Canver, gend başkanlann Ustesini dder ve MKYK'ya girer." Sendikacılann desteklediği Ahmet Güryttz Ketenci'nin de listeyi delebileceji yine kulislerde konuşuluyordu. Bu arada delegasyonlann, genel başkanlar Ustesinde beğenmedikleri isimleri değiştirmeleri için hummalı bir kulis başladı. MKYK'nın üyesi olmanın asıl anlamı ise, SHP gibi önünde güç günler ve zor gorevler bekleyen bir partinin yönetimi gibi gerçekten çok güç bir görevi üstlenmekü. Eger bu görevi yeterince yerine getiremeyecek kisiler, salt bir grubun adamı olduklan için bu kurula girerlerse, ilerdeki başarısızlıklannın sonuçlannı parti örgütünün yanı sıra, bu partiden bir şeyler bekleyen kitlelerin de üstlenecekleri idi. Nitekim bir grubun adayı olma iddiasıyla kongre başkanlığı görevi verilen genç bir il başkanırun, bir gün önce kurultay konuklanna yuh sesleri yükselirken salona, dinleyicilere ve delegdere hâkim olamaması hem partiyi, hem de bu genç il başkanmı yıpratmıştı. SHP kurultayı ilk günü heyecansızdı. tkinci gün ise, liste ve kulis çalışmalan ile gecti. Kurultayın heyecansız olmasına, "Artık delegeler duygusal olaylara ve heyecanlı koouşmalara degil akılcı ve maaükJı davrananlara onem veriyorlar, delegder heyecanlı degil, ama büinçli" yorumunu getirenler vardı. Bu yorumlann doğruluğu veya yanlışlıgı delegelerin elierindeki çeşit çeşit listelerden seçecekieri MKYK üyelerinin "partiyi yönetebUecek kadrolan <nı, yoksa hiziplerin yapügı kulislere göre beliren ıdaylan mı seçtikleri" belli olunca onaya çıkacak. ^)nümüzdeki günlerde ve aylarda SHP'nin göstereceği başan veya başansızlık grafıği, delegelerin bilinç düzeyini de belirlemiş olacak. ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN nın bağnna"yöneltti, onları harekete geçirdi ve onların sesini Herkesin her türlü formüle itiduyurmasmı istedL Aslında Erraz etmesi, Erdal İnönü'nün baş dal tnönü tarafından oluşturulan langıçta, "Partinin yönetimine liste, "Baykalcılann etkinliğini girecek adayları siz belirleyin" törpülerken, parti içindeki grupdemesine rağmen, ortaya çıkan lara da eşit ağırlık tanıyan" bir listeden memnun olmayışı üzeri hale geldi. ne "yeni bir liste" hazırlaması ya Gerçekte tüm bunlar ayrıntı. da hazırlanan listeyi "yeniden "Şunlartn listesi, bunlann listesi" düzenlemesi" gerçekte hemen her kurultayda görülen olağan gibi aynntılar particiliğin olağan kavramları. Asıl olan, "partinin olaylardır. MKYK'ya girmek amacıyla eğer ikiyüze yakın aday ülkeyi yönetirken belirleyeceği hedeflerin", kurultayda belirmevarsa, bunlardan sadece otuz üçü MKYK üyesi olabilecekse, sidir. Bunun yolu da, tabanın tercihlerinin parti yönetimine elbette her kafadan hem ses çıyansımasıdır. Kurultayın ilk gükar, hem de memnun olmayannü biz böyle bir eğilim görmedik. ların sayısı memnun olanlara göre daha yüksek olur. Bundan Ancak, dün hava birdenbire dedaha doğal bir şey olamaz. Par ğisti ve delegeler "kendilerini naticiliğin özünde yatan da budur. sıl bir görev beklediğini" liste Kimi kızacak, kimi danlacak, ki tartışması nedeniyle de olsa, fark ettiler. mi sevinecek ve tüm bunlar bir (Bastarafı 1. Sayfada) CÜNEYT ARCAYUREK yazıyor Listelerden Delege kıılkleri belirleyici oldu HAKKIERDEM ANKARA SHP Kurultayı, anahtar liste hazırlıklan, uzla^ma çabalan ve yeni olusacak 33 kisilik MKYK'da etkinlik sağlamak için "sendikaaiar" ile ' '26 'lar'' grupian çekismekri içinde geçti. İl başkanlannm, tnönü ve Gürkan ile sabahın 03.00'lerine kadar yaptıklan toplantıda bir uzlaşmaya vanlamadı, ama "anahtar Uste" çalışmalan başanlı geçti ve kurultayda çok sayıda "anahtar" ya da "anahtarak" liste ortalıkta dolaştı. Gruplardan hangisinin MKYK'da etkinlik kuracağında ise, il başkanlan ile yapılan çalışmalar değil, delegeler arasındaki kulisler belirleyici oldu. İl baskanlannın ortak liste haztrlamasmda etkin olabilmek için yürütülen çaltşmalar, Onceki akşam iki ayn yerde başlatıldı. Turist Otel'de birarayagelen "sendikaaiar" grubunu destekkyen il başkankmnın toplantısına, ilerleyen saatlerde, "26Tar"grubuna destek veren bazı il başkanlan da katıldı. tki grup arasında bir uzlaşma sağlamak için çaba harcayan, ancak "26'utr" grubunun bazı Onde gelenleri tara/ından, hakkında "bizim yanontzda başka sötier söylüyor, sonra gidiyor, başka sey için çaba harayor" dedikleri Ankara tl Başkanı Ertuğrul Günay'ın da kattldığı Turist Otel toplantısında 31 kişilik bir liste belirkndi. Bu listedekı isimlerin belirlenmesi sırasında Birleşmiş Milletler'deki veto uygulamasına benzer birsistem uygulandı. Adaylık için başvuruda bulunan 165 adayın adı tek tek okundu ve hakkında hiçbir itiraz olmayanlar listeye girebildi. Bir il başkanınm bile itiraz ettiği isimler ise, "veto " yemiş sayıldı ve listeye ahnmadı. Sendikaaiar grubundan Hızır Ekşi, Metin Sahin, Cahit Talas gibi isimlerin de bulunmadığt bu listeye "26'lar"grubundan Birgen Keleş, Güler Tanyolaç, tbrahim Onen, Mustafa Timisi de girdi. "26'lar" grubunun toplantısında ise, il başkanlan toplantısında önerilecek isimler arasında sendikaaiar grubundan kimse alınmadı. Toplantılardan sonra il başkanlan kısa bir süre delegeleriyle kulise girdiler. Toplantıda itirazlar başlaymca, "26'lar" grubu puanlama yoluyla belirlenen listeyi saat 01.30 sıralannda hemen basına duyurdu ve listenin sabah çıkacak gazetelerde yer almasını sağladılar. Toplantı sürerken, "26'lar" grubuna destek veren Balıkesir İl Başkanı önder Kırlı, gazetecilere kimlerin listeye girdiğini ve ne kadar puan aldıklarım tek tek duyurdu. Tarttsmalann uzaması ve Gürkan 'm da Onündeki kâğıtlan sinirli bir şeKıtae atıp, listeye itiraz etmesi üzerine ortaya çıkan havaya Erdal tnönü mudahale etme gereğini duyarak, "liste üzerinde değerlendirmeyapmak için"yeıki isıedi. tnönü, sorumluluğu kendisinin yükleneceğini bildirdi. İl başkanlan toplantısı sona ererken, "sendikaaiar" grubu Karanfıl Sokak'laki karargâhına giderek, saat 05.00'e kadar çalıştı ve anahtar listesmi hazırladı. tnönü ve Gürkan da bir süre başbaşa görüştüler ve tstanbui tl Başkanı Hasan Fehmi Güneş ve Divan Başkanı Erdoğan Yetenç ile de kısa birer görüşme yaptılar. Inönü ve Gürkan saat 0330 siralannda genel merkezden aynldılar. Gürkan'ın sıkınlılı havasımn, yanında her zamanki rahatlığı çok az da olsa değişmiş olduğu gözlenen tnönü, "u baskanlannın liste hazırlaması öneriniz başansızhkJa mı sonuçiandı?" sorusuna "çaiışma bitmeden bir şey söyleyemem" yanıtını verdi. Inönü, gazetecilerin ttim sorulanna karşın başka bir yanst vermedi hatta "Yorgun musunuz?" sorusuna bile "Çahşma bitmeden yorgun olup obnadtğmu söyleyemem"yanıtını verdi Çalışmasmı gün ıştyıncaya dek surdüren Inönü, belki de bu nedenle yorgunluğunun farkına kendisi bile varamadu tnönü, saat 10.15 sıralannda kurultayın yapıldığı A tatürk Spor Sarayı'na geldi ve kendisinden önce gelen Gürkan ile bahçede buluşarak ayaküstü kısa bir görüşme yaptt Inönü ve Gürkan daha sonra genel başkanlık otomobiline binerek genel merkeze gittiler. İl baskanlannın da genel merkezde toplanmalan için kurultay salonunda anons yapıldı. tnönü'nün Atatürk Spor Sarayı bahçesinde Atila Sav ve Hicri Fişek'e de sorunu çözecek iyi birformül bulduğunu bildirerek, "Şu andan itibaren bütün sorumluluk bende. Ama, sorun yaratmayacak bir çözüm buldum. Kafamın içinde, sanıyorum tepki çekmeyecek, bunu da gerekirse ben savunacağun" dediği öğrenildı. Ozellikle "26'lar" grubundan yana olan il baskanlannın yakınmalannı, geceki toplantıda yakınan öteki il başkanlan bu kez sessiz ama hafiften gülümseyerek izlediler. tnönü'nün listesinden sonra da anahtar liste hazırlıklan yoğunlaştL Kundtayda seçımler öncesi çok sayıda anahtar liste elden ele dolaştı. "Sendikaaiar" grubu ise, listesine aldığı DİSK üyesi sendikaaiar ve listenin üzerindeki Avrupa sosyalistlerinin amblemi olarak bilinen "kırmm gül" ile mesaj vermeye çalıştı. Ancak listede grubun önde gelen isimlerinden Ozkal Yici'nin unutulması kanşıklığa yol açtı ve seçimlere geçilmeden bu durumun düzeltilmesi yoluna gidildı. "26'lar" grubu ise "anahtar" olarak il başkanlan toplantısında ortaya çıkan listenin mi, yoksa hazırlanacak başka bir listenin mi kullanılacağı konusunda tereddüde düştu. Bu gruptan Cemal Seymen il başkanlan listesi Üzerinde duracaklannı bildinrken, Erol Köse deneyimli bir politikacı olarak daha radikal bir anahtar liste hazırlanmasını önerdi. Anahtar listelerinin dağıtımı sırasında delegeler, kendi aralannda loplanarak, kendi uçağını kendın yap kampanyasını anımsatırcasına "kendi anahtar listelerini" hazırladılar. Kurultayda (Bastarafı 1. Sayfada) davetlisi olan yabancı misyon şefleri ile diger parti yetkiliierine yapüan davranıslann ev sahipligine >akışmadıgı ve konuklara gösterilen (epkinin konukseverliğe sığmadığı" kaydedilerek, "Bu gösteriler siyasi görüşlerimizi yansıtmamaktadır" denildi. Önerge oybirliği ile alkışlar arasında oylanarak kabul ediidi. (Bastarafı 1. Sayfaaa) dengeci tutum izlemeye yönelCanver olayının durgun geçen mesiyle dün öğle üzeri il başkanSHP kongresini heyecanlı orta lan arasında "uzlaşma" sağlanama sürüklemesindeki asıl neden, bitmişti. Yoksa, MKYK seçimleri kuşkusuz, kendisinin de söylediği çeşitli listelerin çarpışmasından gibi, MKYK'ya üye olmasını ön sonra, uyum sözcüğünü çok gelemek için yapıldığmı öne sürdü rilerde bırakan bir sonuç verebiğü tertiplerdi. lirdi. İnönü, bir üçgen kurdu. Konuşmasında belki yer yer Bir benzetme yapılabilirse üçgeheyecanını bastıramayarak aşı nin bir ayağmda 11 kişiyle Bayrıya kaçan irdelemeler vardı, kal'cılar, öteki iki 11 üyede de ama Canver, parlamento açıldı sendikaalarla parlamento grubu ğından beri bir sosyal demokrat yer alıyordu. MKYK'nın 33 üyesi milletvekilinin ele alıp Meclise, böylece 'İnönü dengesiyle" üç kamuoyuna getirmesi gerekli ki eşit paya ayrılıyordu. Dahadoğmi konuların deyimi mazur rusu, İnönü parti içindeki güçlergörün bir çeşit cazgırlığını yap le bir "koalisyon" yapıyordu. mıştı. Ne var ki, denge varsayımıyBir yandan işkenceden başla la hazırlanan listeyi cebine koyup yarak çeşitli konularda çıkışlar kongreye gelen tnönü ile Gürla siyasal yaşamını sürdürmeğe kan, birdenbire karştlarında çalışıyor, öte yandan HP'den Canver fırtınasını buldular. SHP'ye dek parti içindeki "tepe ozellikle izleyiciler, ancak yer yer den gelen kişisel yönlendirmele delegelerin de alkıştanyla konudönem sonra düzenlenecek kutlk güne göre canlanan kurul re" karşı savaşıyordu. Doğrucu şan Canver'in çıkışından sonra, rultay için yeni heyecanlann kay tay, partinin tabanının niteligini Davut'luk kaybettl il başkanlan listesinin belirli ölnağını oluşturacak. Canver, kongrenin ilk gecesi çüde "delinebileceği" kuşkusu daha net bir biçimde sergiledi. yapılan listeye alınmadı, dün sa yönetici kadrolara egemen olmaTaban, "partinin radikal bir Tek tek kimin MKYK üyesi çizgiye"gelmesinden yana. Sos bahki son düzenlemede de saf ğa başladı. olacağı o kadar önemli değil. yal demokrat çerçevede yer alan dtşı bırakıldı. O da kürsüye çıkıp, Aslında delegeler, şu ya da bu Önemli olan, MKYK'yı oluştu"suçunun ne olduğunu"sert, he nedenle belirli adlar olarak bilitanımlann daha netleşmesini ve ran toplam kadronun partiyi yecanlı bir tonla açıkladı. Özenen kişilerden çok, yeni hangi doğrultuda ve nasıl yöne ülkenin yönetimine SHPgeldiği tiyle suçu, yönetimin idareı mas MKYK'ya SHP'ye yeni can, yeteceğidir. Partiyi iktidara nasıl takdirde, ülkede "iktidann gerlahatçı tutumuna uymamaktı. ni bir ruh verecek ve her şeyden hazırlayacağı, toplumun istekle çekten değişmiş olduğunun" keCanver konuşurken, gülümse önce ıktidar öncesi halka inecek sin bir biçimde yerleşmesinden rine hangi ölçülerde karşılık veyana. Bir başka deyişle, iktidar yen İnönü, baştan sona parti yö politikalar oluşturan kişilerin sereceğidir. MKYK'nın parti netimini eleştiren sözlere karşı, çilmesini istiyorlardı. Fakat, pariçindeki herhangi bir "hizbin ya da "ANAP mı var, yoksa bir sos"kongreye heyecan geldiği" gibi tiden dışlandığı söylenen dinsel yal demokrat parti mi var", da grubun uzantısı olmaaan" bir gerekçeyle yanıt veriyor, SHP veya etnik gruplann koalisyobunun netleşmesinden yana. görev yapabilmesidir. Sanırız tabanını temelinden sarsan eleş nuyla güçlenen hizipler, delege MKYK listesi için başlangıçta Yoksa, SHP'nin "düzenin bir tirilere karşı gerekçeler sıralamak uzantısı olmasından" yana hiç eğilimiyle değil, merkezdeki güç yürütülen çalışmalarda il başgereğini duymadığım söyiüyor dengelerinin peşindeydiler. kanları işte bu tuzağa düşıü. On değil. Tabandaki bu radikal eğidu. Fakat, artık yuzü ası'ktı. Deİl başkanlannm MKYK'sı ne lar önce kendi delegelerinden lim, parıi yönetiminde "Ne ölçümek ki, İnönü de kızabiliyor, de görülüyor" kuşkusuyla yola derece özlenen politikalan hazırbağımsız bir hava içine girdiler, mantığına yer yer duygulan ege layabilecek, hangi oranda sonra da hazırladıkları ilk listeyle çıkan delegeler, "yönetimin de men olabiiiyordu. SHP'yi halk kitle/erinin gözdesi adı "Baykalcüara " çıkmış ekibin radikal çizgiye oturması için" oy kullandılar. Oysa, Canver'in Cumhurbaş haline getirebilecekti, doğrusu üyelerine daha çok şans tanıdıkanı'ndan başlayarak, yeni bir daha şimdiden sorulan sorular lar. Kıyamet de bu noktada kopDörtte üçü yeni politikaya girtu. Gerçi Deniz Baykal'la dün bir miş, ülke sorunlanna bulunduk ihtilal arayışt içinde olunduğuna bunlardı. dek uzanan suçlamalanna yanıt Yeni MKYK'yı daha ilk günara sohbet ederken, kendisi "Ben ları köylerin ve kasabalann vermemek, kafalarda kimi soru den başarısızlığa mahkum etmehiç bunlara kanşmıyorum, bu kahvelerinde, sokaklannda çöların askıda kalmasma yol aça mek gerekir. Elbet, yeni MKYK benim listem değil, çünkü ben züm arayan genç sosyal demokcaktı. da yeni dönemde üzerine düşen liste yapmadım" dese bile, par rat insanlar, zaman zaman, Eğer Canver konuşmasaydı, sorumluluğun büinciyle varlığıtili delegelerin istisnasız tümü ay deneysizlik nedeniyle hata yapını yargıda birleştiler ve "İl yor olabilirler. Bu onların "ilk yeni MKYK listesinin hazırlan nı bütünüyle ortaya koymaya çabaskanlannın listesi Baykalcıla politik kazanımı". Zaman zaman masındaki çekişmeler, taısız ge lışacak. Tabii, büyük görev başta İnönn listesidir" dediler. provokasyonlara da alet olabilir lişmeler, kongre kulisınin belli ler. Ama, buna rağmen, ''parti başlı konusu olacaktı. İl başkan nü 'ye düşüyor. Yönlendirici dav • Bunun üzerine Erdal İnönü lannm Baykal'a bölümu diye ni ranışlannı perde gerisindenfısılyi sosyal demokrat çizgiden onceki gece sabaha karşı "listesaptırmaya" hiç niyetli görün telenen grubunun ağırlık koydu dama dönemi geride kaldı. Doğ. ye el koydu". Gürkan'la oturamüyorlar. Eğer Cüneyt Canver' ğu liste, onceki gece yarısmdan mdan sorumluluğu sırtlıyor. rak, hazırlanan listeyi yeniden sonraparçalanmıştı. Ankara, İsMKYK da bugüne dek olduin dün iddia ettiği gibi, SHP gözden geçirdi. Bu hazırlık il tanbul ve İzmir il baskanlannın ğu gibi, muhalefet görevini gazeiçinde "sosyal demokrat olmabaskanlannın onayına sunuldu. yanlar varsa", bunları da temiz karşı çıkmasından sonra listeyi telerin gerisinde sürdürmemeli. Liste yeni biçimiyle kurultay saGürkan da elinin tersiyle geriye Gürkan da hangi hesapların içinlemeye çoktan kararlı. lonunda dağıtılmaya başlanıriımişti. Gürkan'ın il başkanları deyse, bunlan ya açıktan dile geBu kurultayda tam anlamıyla nı üzüntüye sevkeden sertliğe va tirmeliya da başanlı açılışları ilk ken, Cüneyt Canver'in söz alarak içini döken bir konuşma yapma temizleyememişse, gelecek kurulran davranışmdan sonra, saba günden eleştirerek partinin bü ' sı, parti yönetimi için oluşturu tayda buna çok kararlı. Gelecek hın ilk saatlerinde İnönü, direk tünlüğü üzerinde var olan kimi kurultay dediğiniz nedir ki?.. Do siyonu ele alıyordu. lan listeyi, sanırız değiştirdi. kuşku bulutlarının dozunu artÇünkü, Canver sözlerini "taba kuz ay sonra... İnönü'nun liste haztrlanıştnda tırmamalı.