Katalog

17 NİSAN 1986 CÜMHURİYET/7 Karın tokluğuna çalışıyorlar ŞÜKRAN KETENCİ Sulu tanmda dekara verimde Fransa ve Italya'yı aştık. Modern tarımın, yüksek verimin bütün gerekkri yerine getiriliyor. Ancak bu verimi yaratan işçiler çağdışı ilkel koşullarda çalıştırılıyor. Gezici tanm işçisinin sendikaü olması, yürürlükteki yasa hükümleri ile söz konusu değil. Daha üyelik fişinin doldurulmasında işverenin işyeri sigorta kaydı ve numarası yok. Gezici tarım işçilerinin sorunlarını tartışmak iizere düzenlenen bilimsel toplantıda bilim adamlan rakamlarla en önemli çelişkiyi sergilemiş oluyorlar. Sulu tanmın yapıldığı Adana yöresi ve Trakya'da buğdayda dekara verimin 350 kilonun ustüne çıktığı belirtiliyor. Övünçle, bunun Fransa ve İtalya'da elde edilen verimden daha yüksek olduğu da vurgulanıyor. En modern, en çağdaş tanmın bütün gerekleri yerine getirilerek yapıldığı açıklanıyor. Ya bu yüksek verimi yaratan tanm işçilerinin durumu?.. Fransa, İtalya tanm işçisinin koşulları ile karşılaştırmak söz konusu değil zaten. Türkiye'de geçerli olan anayasa ve yasalann gereklerinin yerine getirilmesi, asgari işveren ve devlet sorum^küı lariaıar arasınaa Kauın uvjiuklarda yerteşmelertne ve yaşamalanna izin verilen gezici tarımluluğundan söz etmeniz; toplaniştının havasını, amacını saptırJ Yüzde M'inden fazlast tuvalet ihtîyaçlarmı açıkta görüyorlar. YaçaaifUgötiirulenhizfrutyokgibi pılan en büyuk hizmet, temizügi çok tartifmah su tanklan ile su vaibnesi, ya da kuyu, pompa açümıs olması. Gerek tasıma, gertkse makla suçlanmanıza yetebiliyor. frff/ftfrftrf kaplarm pisttği içmekuüanma sularmda ikinci bir kirlüiğe yol açıyor. Bir yandan, gezici tanm işçilerinin yasa ile tanm işçilerine de sağlanmış sağlık sigortasından dahi yararlanamadıklarını öğreniyorsunuz. En yetkili resmi ağız, aileden bir kişinin yakalandığı hastalığın tedavisi için bir aiGezici tanm işçilerinin sorun kümlerı oncelıkle ışletmekte yü öylesine uzak görülüyor ki, işçi yonu aşan gezici tanm işçisinin lenin bütün bir yılda kazandığı larından söz ederken, bununla kümlü olan sommlulann bu çar den tümden kopmama adına çağdışı yaşam ve çalışma koşul paranın harcanması gerektiğini hiçbir ilişkisi olmaması gereken pık gelişmeyi çok doğal kabul yardımlarda aracı işlevi benim larında devleşmış sorunlarına, açıklıyor. Bir diğeri bir tarla haAAFLI'mn adımn bu kadar sık edip geliştırmeye çabalamaları. senmiş. Aslında bir diğer acı yıizun altmda çadır, 2 gezici vadan ilaçlanırken, yanındakinça geçmesî çok haklı bir okur gozlem de AAFLI gorevlilerinin araç, birkaç seminer ve toplanSendika yönetimi bilefarkına bu işi de bizim sendikacılarımız tı, araştırma, bir örnek bannak, de işçilerin çalışmayı sürdürmetepkisi yaratabilir. Bundan bizim değil, başta hükümet ve gtiç varmadan bu havaya uymuş. dan daha çok benimsedikieri yo bazı kooperatiflere gerçekten leri nedeni ile çok ağır zehirlenlii tarım işverenleri olmak üzere, Kendisine yukletilen yardım der lunda. örneğin pek çok Türklş küçük rakkamlt borç para yar melere, meslek hastalıklanna heilgili, yetkili, sorumlu pek çok neği işlevini, daha doğrusu seminerinde, tanm işçilerinin so dımı ne getinr, varın siz hesap def olduklannı belirtiyor. Sadece kişinin gocunması, tepki duyma AAFLI'dan gelen kuçuk fakat runlannı, çalışma ve yaşam ko layın. Bir de gümruklerde kalmış çalışırken değil, aynca buradan çok büyük görünen yardımları şullarını yansıtan fılmleri gösteraldıkları bulaşıcı hastalıklarla sı gerek. aktarmayı başlıca işlevi gibi be me çabası onlardan geliyor. içme suyu kaplannı unuttuk. kendi yaşadıklan yere döndükönce ne zaman bir seminerya nimser olmuş. Tabii sürekli taGezici tanm işçilerinin tarlada su lerinde çok ağır salgın hastahkda toplantı, eylemde Türklş bir rım işçilerini iş yasası güvence "Sendikacılara, bu sorunun on ıçmelerınde kullanılabilecek bez lara yakalandıklan ve oradakisendika AAFLI adlannı yan ya sine alacak yasal değişiklik iste lann sorunu olduğunu benimset su kapları, Sendikalar Yasası lere de bu hastalıkları taşıdıklana görüyorsanız, toplamda mi sürekli gündeme geliyor. An meye çaltşıyoruz" esprisi dahi sendikalara bağışı yasakladığı rı bildiriliyor. Araştırmaların önemli rakamlar tutmasa da pa cak tarım işçileri arasında sendiyapılabiliyor. için gümruklerde kalmış. Biryıl tüm rakamlan, kelimenin tek rasal harcamamn tamamma ya kalaşma, sendikal işleve ulaşma Yüzbinlerle, ülke çapmda mil dır çıkanlamadığı için bekliyor. anlamı ile karın tokluğuna, fiikınımn AAFLI'dan geldiğini bilmeniz gerek. AAFLI, Amerikan işçi sendikalannın Asya ülkele TtYATROGÖSTERİ 528 66 29526 10 00/412 rinde hizmet yapan enstitüsünun kısaltümış adı. îşin ilginci, geliOORMEf. ri ABD devlet bütçesinden ÇaTOPLULUGü •«»» SMnr U3MI7 1444327 lışma Bakanlığı bütçesine aynlan ary C(M<wy IAD fonundan sağlanıyor. BüKan\Mwrtm hastçisi tün dünya ülkelerinde ve hatta kınrt dun>a Mv > ABD'de bu fondan yapılan harak \nKf*»ıı v» AUBUZ tul*»k rdılır k s t ltund« kura ılc btrbırlertnı j*mt zort camalann kullanımında CIA de16 Nısan Carç 1830 2100 Salı 21 1S [Indrımb H]ikbunu> * * Kundc kurtanMıdlvtruia R*n>p ••*([ netımi ve etkisi tartışılıyor, çeşitli bıhnrı \rrınde \utba^ının v*rRil«nıt Cats 15 00 2 1 1 5 NÖBETÇI TİYATRO Peı Cuma 21 15 suçlamalar getiriliyor. C tesı 19 00 21 15 ÇEH0VLARMN PtZV 14 0016 30 Pers 1830 Gelin görün ki AAFLI adı geSUAOIYî ATLMiTIK SINEMAS! BİRDEMET çince Adana yöresinde, tanm iş n»ıiM 18 30 Pa*ar 15.00 nllın m <nunu >onrtrn ı»l*t dıprr Cuma 2100 1830 Paoı 1530 Yaijw 3 harta <c n Ctesı 1530 Paartesı balı 1830 >>kud«r lcl 133 06 18 aunar tı>atr(»ı f ICM 1S 00 18 00 T<N 355 43 70 çileri çevresinde pek çok kapı C»r» pf rç rıımı İ U C 11* paz 17 00 açuıyor. Çünkü Türklş, Tarım1M3 Iş ve AAFLI'mn yıllardan bu yana uygulanan bir tarım işçileri projesi var. Bu proje kapsaSEVGİLİÇOCUKLARL mında tarım işçilerinin sorunları belirlenmeye çalışıhyor. ÇalışAKBANKSİZLERİ, ma, yaşam koşulları filme alınıGÜLMEYE.EĞLENMEYE ÇAĞIRIYOR. yor. Anket ve raporlar, seminerler düzenleniyor. Çadır, su kabı, yapılmak istenen örnek bannak, Saat 16.3019.00 köy kooperatiflerine borç para KARAGOZ VE KUKLA TIYATROSL' M00A SINEMASI'NOA yardımı gibi doğrudan parasal 337 01 28 katkılar da var. Aslında Tarım"Başlaı mısın, başlayalım mı, lş Sendikası aracıhğı ile yapılan Karagöz'ün evinı taşlayalım mı?" bu yardımlann toplamının hiç de KARTAL SANAT İŞLİĞİ işlevi olan önemli rakamları Muzıklı Oyun (Karagoz Kukla Orta Oyunu) TİYATROSU oluşturması söz konusu değil. Aipay Izer Oynayanlaı Derıeyen Ama yasalann işletilmediği, devTaceddın Dıker Taceddın Dıker Yoneten let babanın babalığını unutmuş Sebm Naş:t Ozc&n Selım Naşıi Ozcan Muzık Remzı Iren Aipay Izer göründüğü, siyasi iktidann soDekor Düek Onur Selâhatttn Erener Koreograh rumlu ve de gerçekten çok kazaSuat Sungur19202627 HİSAN nan büyük işverenlerin hiçbir şey Harbıye Konak 15.3018.30 yapmadığı bir alanda, bu çok Danslar Devekuşu Kabare Tıyatrosu 21 Cumartesı Paza: Saat 1 1 0 0 Dıiek Bale Okuiu AN Payrazoğhı (Eski Deveku$u) küçük bağışlar önemli bir etkinEMEK FransızcaAOrkçe Altyaalı M Salonnnda lik yaratıyor. GAZ) FransccVTurttc* Altya*147 96 66 M00A. Japoncâ/Turtıç» Altyaalt337 01 28 İTİMNEI 144 46 75 örneğin sağlık sigortasından yararlanamayan gezici tarım iş"Tora ve Jerry", konulu çocuk Blznleh AHMET KAYA çilennin, yüzbinlerce işçinın sağ• Gaa Sıntmın RESİTALİ lık taramasım yapmada kullanı • Suıanu 74 Saat 9 30 lan halen iki tane gezici araç var. ANTON ÇEHOV Osmanbey/Ista nbul Saat 9 45 Saat 9 30 "Şafak Türküsü" Bakıtkoy/Istanbul Kadıkoy/Istanbul Ikisi de AAFLI bağışı. Bu yılki HttPııu MARTI yine AAFLI tarafından finanse >Moda Sınemuı Oyun 2 Bölum edilen bilimsel toplantıda resmi Saat 10 00 Saat 10 00 Saat 10 00 26 NİSAN 1986 Yöneten Yucel Enen 19 Nlsan Cumartesi Saat: 17.00 yetkililer, sendika aracıhğı ile en Uskudar/Istanbui Kadıkoy /Istanbul Kad ıkoy / Ista nbul 1516171819 Nısan az 11 aracın daha bağışlanması ORTAKÖY KULTÜR MERKEZİ 1400 20 30da D«nlK>yn Cad T«l: 161 79 43 halinde ancak gerçek bir sağlık 'Davebyeler ucretsızdır 19 Nisan 15.00de Ortakoy Küttür Mefkezi Gıseier: O K.M 161 79 43 taraması yapabileceklerini bildir Çevre Akbank şubelennden •Cocuklanndaaevd^ı banka. diler. Üstelik yeni araçlann da alabıursınız EiD«k Sincması 144 84 39 Dereboyu Cad Ortakoy 161 79 43 ha az benzin yakar türden olmaMuzıklı Danslı Çocuk sını, eldeki araçlann benzin masOyunu ŞEHİR TIYATROLARI 20 Nısan 13 00de rafını bütçelerinden karşılayamadıklan için benzin giderinin 22 Nısan'dan ıtıbaren FATIH (S26 53 801 HiRBIYf M ERTUGRUl de karşılanmasmı istediler. Turqut OZAKMAN 140 77 20 A CEHOV / M FRATN Gezici tarım işçilerine geceliBİR $EHNAZ OYUN ği 60 liraya kiralanan ve kendi Yoralen Engtn GURMEN DELİBAL (151617181920 Nısan) getirdikleri malzemeler ile yapTurkçasa Gdksei KOHTAY YAneton Cuneyt TUREL tıkları tentelere göre çok lüks sa(151617 Nnan) M SalıÇarşPerşCuma 2130 yılan, aslında çok ilkel çadırlar Claude MAGMIER V HUGO / J TEPHANY MK. Pazar 15001830 ise topu topu 100 kadar. Başka DÖNE DONE katZ. Ctes; 18002190 1793 örnek olmadığı için çok önemli (OSKAR) Türkçesı Esm Talu ÇELIKKAN HARBIYE KONAK'ta 14054581482606 görülüyor ve bu çadırlann sayıYönelen Saltutc KAPLANGI Yönelen Jean Louıs Martın SARBAZ (151617181920 Nısan) sının da arttırılması isteniyor. (181920 Nısan) PETER SHAFFER En akıl almaz, acı olanı, geEZGİNİN zici tanm işçilerinin yaşam ve ça GÜNLÜĞÜ I!H:I:U'İ3 20 Nısan 16 00da lışma koşullarının daha insana V LUDVIG Munarrem BUHARA yaraşır bir diizeye ulaşabilmesin Yazar Tevfik ElHakım Enk VOSS R LUCKER Anton Çehov Neıl Şımon Yönetmen Seiçuk Akman de tek geçerli ve en kolay olan KUKLAGI DANS EDEN İSLİSİSLİyolu, anayasa ve yasalardaki hüYonelen len kölelik dönemine yakın bir ağır çalışma ve yaşam koşullannı sergiliyor. Alınması gerekli önlemlere ilişkin öneriler ise daha da düşündürücü ve acı. Devleün resmi kurumjarının temsilcileri sendika kanalı ile daha etkili sağlık, çadır yardımı istiyorlar. Sendikanın, işçilerin sayılarının belirlenmesi ve kimlik sahibi olmasında aracı olmasını istiyorlar. Tanmlş'in hukuk daruşmanı Av. Ahmet Vefa Güntürkiin, işçilerin yürürlükteki yasada öngörülen işlemleri yapıp sendika üyesi olmalarının fıilen olanaksız olduğunu açıklıyor. Yasaya göre bir işçinin sendikaya üye kaydını yapabilmesi için, tarım işçisi açısından notere gidilmesi, ödenecek ucret guçlüğü bir yana, geçerli üyelik fişinin doldurulabilmesi söz konusu değil. Çünkü işverenlerin sigorta sicilinde kayıtlan yok. İşçinin, işverenin'sigorta sicil numarasını, kendi sigorta numarasını vermeden sendikaya üyelik başvuru belgesini doldurabilmesinin yasal geçerliği yok. Yani gezici tanm işçisinin sembolik anlamda da olsa bir sendikaya uye olabilmesi söz konusu değil. Devlet babanın birkaç işçili işyerlerinin sigortaya kayıtlı olmamalannda, sigorta sicil numaralarının bulunmamasında mazeretleri olabilir. Ancak yüzlerle, hatta binlerle dönümlük büyük topraklarda en çağdaş tanmı yaptırabilen işverenleri, işyeri sigorta kayıtlannı yaptırmada nasıl bulamadığım açıklamak pek kolay değil. Hele çahştınlan işçi sayısının belirlenmesi ve kimlik verilmesinde, işçileri üye yapamayan sendikanın aracı olmasının resmi yetkililer tarafından önerilmesi. İşçilerin yaşadıklarr yerlerin biraz daha yaşanabilir hale gelmesinde işverende hiçbir sorumluluk görülmeyip, sendikadan çadır sağlamasımn istenmesi. Dahası, sendikadan sağlık taramaları için en az 1015 tane gezici araç istenmesi. önceden sağlanmş yüzbinlerle işçiye hizmet veren 2 gezici aracın benzin parasının dahi çok geldiği vurgulanarak benzin masrafının sendikadan, daha doğrusu AAFLI'' dan istenmesi. Çağdaş köleler: Gezici tarım işçileri 'KöleTere Amerikan 'yardımV tlkel yaşamın bedeli ^2 verişli bir toprak parçaa üzerindt ifreti çadır ve tentelerde, susuı, tuvaletsiz yaşama, giysüerdeki tüm yoksuBuğa rağmen, genç kızJann güzeWği, tazeüği, yafama umutla bakısı yok olmamıs. tlk çadıra yaklastığmızda iki güzel genç kızı, biri diğerinin saçmt tararken yakaituhk. Ayaklar yatmayak, saçlar uzun airt yıkanamamıs, olsun, yine de tarakla güzeüeşttrme çabası var. Ajjr isçiliğin, kötu besUnmenin izltri henüz taze tenlerine irumemiş. Aynı genç kızlar 1015 yıl sortra nastl olacaklar? Işte iki yasındaki bebeğini süt kaimamış memestnden doyurmaya çahsan ve yaşı kırkın altmda bir kadın. Memesinde, dis etlerinde, dişlerinde kötü beslenmenin, yüzünde ağır isçiüğpı izkri üe. Gezici tanm işçileri için, kann tokluğuna ilkel yaşamın bedeli iste böylesine ağır. bizim tiyatro ORTAOYUNCULAR YARGI İÇİNDEN TRAMVAY GEÇEN ŞARKI RILARI TUvalete ihtiyaç yok mu? lardan ve yüzde 11.5'i kanal veren öduyor. Daha çok işçilardan sağlıyorlar. Araştırma ye gereksinme olan toplama cılar özellikle su kanallann döneminde ise kendi yol padan bırakınız içmeyi, kullan rasım ödeyerek gelenler yüzma suyunun bile kullanılma de 8.7'ye düşerken, elcilerin ödediği yüzde 9.1 'e ve işvesının çok tehlikeli olduğunu, renlerin yol parasım ödedikkanalızasyon dahil her şeyın sulama kanallanna bulaştığı leri ise yüzde 77.1 'e çıkıyor. Yolda kaza oranı, işçilerin nı belırtıyorlar. En temiz olkendi olanaklan ile geldiği çaması gereken su tanklan ile gelen suda dahi, gerek suyun pa döneminde daha yüksek ve yüzde 3.3, toplama işçilerinsağlandığı kaynak gerekse de kaza oranı yüzde 0.8. kullamlan araçlar açısından hiçbir güvence olmadığmı, geGerek çapa, gerekse toplazici tarım işçilerinin özellikie maya gelen tarım işçilerinin temiz olmayan bu sulan kulbir tek geliş nedenleri var. lanmalan nedeni ile çok yaygın hastalıklara yakalandıkla Yüzde 96 oranında gelir yarını vurguluyorlar. En önem ratmak için geldiklerini belirtlisi ise sağlanan suyun çok kı mişler. Ûcretleri, çalışmalannın sonunda ödeniyor. Hiç sıtlı, yetersiz olması. avans alamadan çalışanlar Gezici tarım işçileri yüzde yüzde 5762 oranında. lObin 232 oranında kamyon, yüzlira avans alabilenler yüzde de 1630 oranında otobüs, 67, 15 bin lira avans alabilenyüzde 24 oranında traktör, işçilerin yüzde 8691 'i çaler yüzde 23 oranında. Çalıdırlarda, yüzde 78'i kanallar yüzde 0.84 oranında tren ve şılamayan gün, birdönem boyüzde 2553 oranında otobüs da banyo yapıyor. Yüzde yunca ortalama 20 gune kave kamyonla bulundukları l'den fazlası ise çalışmaya dar çıkabiliyor. Beklenen gegeldiği aylar boyunca hiç ban bölgeden çalıştıklan yere gelir ise ister çapa dönemi, ister liyorlar (Çoğunlukla hem yo yapamıyor. toplama dönemi bütünü için otobüs ve hem kamyonla par5051 bin lira civarmda. ça parça yolculuk yaptıklan Içme suyu ihtiyaçlanm, Yüzde 80'in üstünde evli ortaya çıkıyor). Yol parasım kullanma sulan ile birlikte çapaya gelen işçiler yüzde 80 olan gezici tarım işçilerinin yuzde 4465'i su tanklarından, yüzde 26'sı kuyulardan, oranında kendileri ödüyorlar. çocuk sayısı bol. 2 çocuklular yüzde 1617, 3 çocuklular yüzde 311'i yakın çeşmeler yüzde 16'smın elci ve ancak yüzde 1621, 4 çocuklular den, yüzde 2334 'ü tulumbayüzde 0.8'inin yol parasım işyüzde 1321, 5 çocuklular yüzde 10 oranında. Ortalama 4 çocuk ve 6 kişilik aileler olduklan belirlenmiş. Geldikleri iller ise oldukça belirli. Adana'ya çalışmayan gelenlerin yüzde 3840'ı Urfa ilinden. Gaziantep'ten gelenler yüzde 1011, Hatay'dan yüzde 920, Diyarbakır'dan yüzde 67, Adana il sınırlan içinden ise yüzde 67 oranında. Gezici tarım işçilerinin geldikleri yöreierde yüzde 7683 'ü kendi evlerinde yaşıyor. Çoğunluk 2 odalı evlerde yaşıyor. Tabii geldikleri yörelerdeki kendi olanaklan ile yapılan evlerin dummu da parlak değil. Tuvalet imkânı olmayanlar geldikleri yöreierde de yüzde 1213 gibi yüksek oranda. Ev içinde tuvaletlen olanlar sadece yüzde 1213, avluda tuvaleti olanlar ise yüzde 6675 oranında. Banyo imkânı olmayanlar geldikleri illerde de yüzde 4356 oranında. Tuvaletle birlikte banyosu olan yüzde 1314, ayrı SU TAŞIMAK Gezici işçilerin banndığı çadırlann çevre olanlar ise yüzde 2841 oransinde altyapı hizmetiyok. Sular, genç kızlarm artında geliyor. larında. TÜBtTAK adına Çukurova Üniversitesi 'nden bir grup öğretim uyesinin yaptığı araştırma, gezici tarım işçilerine ne kadar sınırlı hizmet göturüldüğunü, daha doğrusu gotürülmediğini apaçık ortaya koyuyor. Tarlalar arasında ekilmeyen alanlarda yaşamalarına izin verilen gezici tanm işçilerinin yuzlercesinin bir arada kaldığı yerleşme alanlarında yaşamın sürmesini sağlayacak hiçbir hizmet yok. Toplama ve çapa işçileri için yapılmış araştırmada, toplama işçilerinin ancak yüzde 7.9'u için bir tuvaletin varlığından söz edilebiliyor. Toplama işçilerinin yüzde 88.5 'i ve çapa işçilerinin yuzde 81.9'u tuvaleı ihtiyaçlanm açıkta görmek zorunda kalıyorlar. Araştırmalann gösterdiği NARAYAMATURKUSU GODOT GELDİ ROCK KONSERİ AQUA AKBAIMK LOKOMOPÜF DEVEKUŞU KABARE ZEKİ ALASYAMETİN AKPINAR NEVRA SEREZLİ AŞK OLSUN AHŞU GEHÇLER KRAL'LA BİLGE TAVŞAN AMADEUS ZAHIR İ FO Deniz kenarında, yaz, kış kullanılabileecek boş daire satılıktır. Tel: 356 75 18 YALOVA'DA 1926 Nısan Cumartesı saat 17.30'da Ortakoy Kultür Merkezi'nde TURKUSÛ" Butün Piakçılarda Oağıtım. KayTak Muzık Tcaret Tnazfepe Çar$ısı 17 B j t o r t TH S7D09 69 D^nu UYGUNER Turkçesı Yucel ERTEN (CTesı Pazat TurKçssı Can GURZAP Yon«en V6rw»fi Hakan AUINER nocoeı Kahraman ACEHAN (Ciesı • Pazaı nooae) ıC tesı Pazar Oyun Guntef San 1830 / Ça' 1500 ı Per 203C / Cuma 2030 . Ctesı 1500 2030 / Pazar 1500 ,830 EŞEK PİSPUSLU Sevgili Doktor 1516171819 Nısan 19 00da 19 Nısan 15 00 de Oyun 2 EJolum Yoneten Denız Gâkçer Perk