Katalog

27 EKÎM 1986 EKONOMİ CUMHURÎYET/ll ULUSLARARASI BORSALARDA GUNEŞ BATMAYACAK TÜRKIYE'den Mevduat faizleri için karar bugün ANKARA, ( u . ) Merkez Bankası Banka Medisi, mevduat faiz oranlannın geleceğine ilişlrin karan bugün verecek. Merkez Bankası yetkilileri mevduat faiz oranlannın enflasyon için belirIcnen hedefler doğrultusunda yeniden ele alınacağını ve gekcek fiç aylık dönemdelri durumunun saptanacağmı kaydettüer. Merkez T^ın|f»M, faiz oranlanna flişltin en son karannı vadesiz mev, ş rihid i i b duata uygulanacak faiz oranının 1 ağustos tarihinden itibaren yflzde 10 olarak devam etmesi biçüninde vennişti. Merkez Bankası'mn nisan ayında faiz oranlannda yapügı dflzenlemeye göre vadesiz mevduat faizinin ust sınınnın yflzde 20 olması gerekiyordu. Ancak, bu karardan agustos ayı başında vazgeçUdL Mevduat faiz oranlannda en son geniş kapsamlı değisikliğin yapıldığı 29 n'«i»"Hairi banka meclisi toplanüsında alınan kararla vadeli mevduat hesaplannda faiz oraru 23 puan düşürülmüştü. Bu düzenlemeyle 3 ay vadeli •enhtttm faiz oranı yüzde 44'den yuzde 42'ye, 6 ay vadeli •evdutm faiz oranı yflzde 48'den 45'e, 1 yıl nMfcM DMTdntB faiz oranı da yuzde 55*ten 52"ye indirilmisa Yflzde 35 olan bir ay vmdeö mevduatın faiz oranı değiştirilmemişti. PETKİM ürünlerinin tümü karaborsada Yaklaşık üç aydır antişok ve kristal adlı plastik hammaddelerinde süren karaborsa, üç ana plastik hammaddesine daha sıçradı. Stok yapan tüccann 1.5 milyar liradan fazla 'haksız kazanç' elde ettiği hesaplanıyor. FARUK BESKİSİZ PETKİM'uı bir aylık bir bakım dönemine girmesi piyasada tüm ürünlerde çift fiyat oluşmasına ve sıkıntıya yol açtı. Daha önceleri PETKlM'in yeterli üretim kapasitesine sahip olmamasından dolayı Polistren antişok ve kristalde başlayan darlık devam ederken, bakım dönemiyle PETKlM'in ürettiği polietilen, Polipropüen ve PVC'de de ikili fiyat oluştu. Bu durumda daha önceden stok yapan tüccar bir aylık ihtiyaçtan hesaplandığında l.S milyar liradan fazla "haksız kazanç" elde ettiği ortaya çıkıyor. Yaklaşık uç aydır antişok ve kristal adlı plastik hammaddelerinde süren karaborsa üç ana plastik hammaddesine daha sıçradı. PETKtM, antişok ve kristaldeki karaborsayı önlemek için başlatüğı ithalat gnişimini henüz sonuçlandırmazken, Polietilen, poliproplen ve PVC'de de PETKİM fiyatı ile piyasa fiyatı arasında yaklaşık 100120 liralık bir fark oluştu. Polietilen grubundan P/2 enjeksiyon eltek adlı hammaddenin PETKİM çıkış fiyatı kilo olarak 589 lirayken, şu anda bu hammadde piyasada 680700 liradan satılıyor. Aynı şekilde branda ve poşet uretiminde kullanılan polietilen hammaddesinin fiyatı da 590 Urayken, 650700 lira arasmda satıhyor. Poliproplen grubundanvetekstilde çuval üretiminde kullanılan moblen adlı hammadde PETKlM'de 663 liralık bir Fıyattan satılırken bu maddenin piyasa fiyatı 750800 lira arasında değişiyor. Polistren grubundan antişok ve kristalin fiyatı ise PETKlM'de yaklaşık 690 lira iken piyasa 800900 lira arasmda bir fiyatla ancak bulunabiliyor. Plastik piyasası ilgilileri PETKlM'in ithalata gittiğini ama henüz ithal antişok ve kristali piyasaya vermediğini belirterek "PETKİMin ithalaü nedeniyle bu hammaddelerin fiyatlan karaborsada 100200 lira geriledi. Şimdi herkes PETKlM'in piyasaya mal vermesini bekliyor" dediler. Ambalaj sanayiinde, kaplamada ve daha birçok alanda kullanılan PVC'de de aym şekilde ikili fiyat oluştu. PVCSuspansiyon, PETKİM bakıma girmeden önce 559 liradan satüıyordu. Sana Tesislerin bakıma girmesi sıkıntı yarattı Hidroelektrik santrallarda gerileme ANKARA, (a*.) Türkiye'nin toplam elektrik firetimi içinde suya dayah santraDann payıfaıziagerfliyor. 1906 yıhmn ük yananda, suya dayalı t»ntT»Tl»rrl»n «»jHanan rnrrjinm toplam ddctrik ÜTCtİinİ İtİmtflri payi ÜÇte birin alana düştü. Ocakhaziran dönetninde toplam elektrik urctiminin yuzde 31'i hidroelektrik «nrrallarda gerçekleftirildi. 1985 yıhnın aynı döneminde ürcümin yuzde 36.9*u hidroelektrik santraUarda gerçekleştirümif, bu oran yüın bütünü için yüzde 35.2 olarak hesaplanmıstı. 1982 yüında Turkiye'nin toplam elektrik aretiminin yuzde 53'ü hidroelektrik kaynaklardan saglanıyordu. Bu taritaten sonra, suya dayah santraüardaki verim gerilemesi, termik santrallann kapasitesmdeki artıj, Turkiye1 nin su kaynaklanndan daha az yararlanmasma yol aço. yiciler PVC süspansiyonu şu anda ancak 680 liradan bulabiüyor. Bu fiyat farkı PVC ve diğer plastik hammaddesi gnıplannın türevleri için de geçerü. Plastik piyasası ilgilileri bu durumun yaklaşık bir iki hafta içinde sona ereceğini, ama bir aylık zaman içinde tüccarlann iyi bir vurgun vurduğunu da sozlerine ekliyorlar. Hesaplandığında sadece polistren ve antişokun bir aylık piyasa ihtiyacı 2 bin 250 tonu buluyor. Kilo başuıa 150 liralık bir fark düşünulduğünde bir ayhk sürede tuccar her iki maddeden yaklaşık 340 rnilyon liralık bir "fark" almış oluyor. Diğer üç grup hammaddenin toplam gunlük ihtiyacının 450 ton civannda, bu ürünlerde ortalama fiyat farkının ise 100 lira olduğu gözönune ahnırsa bu maddelerin tüccann cebine bıraktığı "para" 1 milyar 350 milyon lirayı buluyor. Sanayiciler, PETKlM'in bakım döneminden hemen hemen herkesin haberli olduğunu hatırlatarak "Ama kesin zamanı bilmediğimizden bir aylık süre icin alacagımız miktan kestiremiyorduk. tkincisi PETKİM'de var olan kuyruktan dolayı istedigimiz kadar bjunmadde alamadık. Bu dnnım yakında sona erecek, ama PETKİM bakıma girerken, bundan sonra piyasanın bir aylık ihtiyacını giderecek şekilde öretim yaparsa daha iyi olur" seklinde konuşuyorlar. Borsocıya göre dünyti elektronik bir köy EDtP EMİL ÖYMEN LONDRA Her şeyden önce borsada "parkeyi aşındırmak", yani bizzat borsada bulunmak gerekmiyor artık. lşyeri, borsa olmaktan çıkıyor. Senet ve diğer kıyrnetli kâğıtlann alım satımlanyla uğıa^an borsa bankerlerinin kendi binalan ve bürolan, "olay"ın yasandıgı yerler oluyor. Borsa başka faaliyetlere sahoe olmayı sürdürecek tabii. Bülün bu işyerlerinin gereksindiğı yeni telefon, teleks, fax, kompütür bağlantılan, 3 kilometrekarelik, "dty"de telefon idaresine yojun sorunlar dogurdu. Kaç kilometıe yeni kablo dösendiği, yeni kaç hat verildjji henüz ftyikİBnw?nııdı. Ayrıca bürolann, kompütür donanımını alacak biçimde yeniden düzenlenmesi gerekti. Kablolann, tabanın altından geçirılmesi, ayrıca ekranlann parlamamaa (ışık yansıtmaması) için de ışıklandırmanın ona uygun yapdrnası şan. Butun bunlar için bina içlerinde önemli ölçüde tadilat gerekü. Hele eski binalarda... Yeni ofıs ve Londra'va doluşacak yabancı banker ve görevliler için kiraiık ve satılık ev gereksinmesi, fiyatlan hele merkezde yuzde 30 dolavuıda arttırdı. Bazı fırmalar, "ci«y" dışında bazı boş yerlerde kendikrine yeni ofis binalan inşa ettirmeye giriştiler. YAŞAM BİÇİMİ DEGİŞİYOR Londra Borsası'nda hayat sabah 10'da baslar, öğleyin bol şaraplı rahat ve uzun bir yemekten sonra saat 16'da mesai biterdi. tngilizlerin yavaş ve sakin tempolanna çok uyan bir hızdı bu. Artık bu da tarihe kanşıyor. Londra'da borsaa, artık sabah 6'larda ayakta olmak, henüz kapantnış olan Tokyo borsasında olup bitenleri öğrenmek zorunda. Aksam da 20'den önce işten aynlmasına imkân pek yok. Mesaı suresinin artmasının nedeni, Londra'nın da kompütür "m«rifetiyle" New York ve Tokyo başta olmak üzere dünya borsalanna tamamen bağlanması. Borsaa için dünya artık elektronik bir köy. öyle bir köy ki, 24 saat ayakta ve uyumuyor. Londra açıldığında New York'ta gece. New York borsası açıldığı sırada Londra'da saat 14. Londra borsası kapanırken, New York'ta henüz öğle vakti. New York kapanırken, Tokyo'da saat sabahın Tsi ve borsa henüz acılmamış. tki saatlik "boreasızlığı" Sydney gideriyor. Sonra isi Tokyo devralıyor. Tokyo, zaman açısından avantajh. Bu avantajın farkına yeni vanhyor... tşte 24 saat faai bir borsa düzeni. Amaç: Aman para durmasın, en emin yere girip çoğalsın, ansuı. Durursa düser. Dünyayı döndüren paradır. Borsa bankerleri tabii ki 24 saat ayakta kalmayacak. Ama eskisi gibi rahat ve yavaş bir hayata da paydos. Geleneklerine çok bağlı lngilizlenn en ağnna giden de öğle yemeklerinden mahrum kalmak. Çünkü artık "vakil gerçekten nakit." Sabah çok erken ısbası yapmak zorunluluk. Bu nedenle bazı fırmalar (herhalde yakında hepsi) çalısanlanna sabah 78 arasmda kahvaltı verecek. örnegin, "Phiips aad Drew"un kahvaltılannın bol kolesterollu, acı kahveli olacaguu, insanı sabah sabah zıpkın gibi yapacağını fırma yetkilisi muzip bir eda ile anlatıyor. Aym yetkili, "Ögleyin dlerine bir sandviç olsuo alabilecekler mi bakalım?" derdinde. JNSAN TtPİ DEGİŞİYOR Böyle bir tempoya kim var? Kafası hızla ve saatlerce calışan, en fazla üç ya da beş yıl böyle kosturduktan son KOMPÜTÜR MARİFETİYLE Londra'da borsaa, artık sabah 6'larda ayakta obnak, henüz kaparamş obm Tokyo Bonası'nda obıp büenleri öğrenmek lonuuta. Akşam da 20'den önce iften ayrjt, mastMİnUcânpekyok.M«aaisüraİHİnarmuummnedeni,Londrtt>mdakom^ York ve Tokyo bagta obnak ütere dünjm bonolaruut tamonm bağUomuısı. Kuşçulu: Para basarak kalkınma olmadığını gördük tSTANBUL, (*JL) tstanbul Tkaıret Odan (tTO) Yönetim Kurulu Bajkam Nuh Knfçulu, ihncata yeni teşvik tedbirlerinin, zaman gearümeden getirihnesinin zorunhı olduğunu bildirdi. KuşçudfialftarealerdedL Ekonomüün biri olan ödemder ÎTOBajkamNuhKufçtıhttharünhnasına ba&ncat tesvik edttmeU. b olarak iyilejtirflebüecejpjıi kndedeo Kuşçulu, te$viklerin yeterazligindcn yakındı, "GATTı nfaMa M H Ikn ç trtoJerine yaıde 100riUmuHİyMvcıca Ukckr var. Aacak btede w o b a baa tofrfldcr de laHaddı" diyen İ7O Bmjkanı, yatınm teşviklerinin de benzer seldlde "ert*ttaT sozlerine ekledi. tTO Yönetim Kurulu Bafkam Nmh Kafcala, konuyla ilgfli olarak şunlan söyledi: 'Daajada acf ttataı lancabafl 6acaüi oıaalavda dcstek ıcı Ijor, ı , te e k a t ^ ı ytnJe 3» tn ta taenl Mrtafrikyok. VeÜu tta Kktörierde, kârlanna gl ka&maau otnadıtııu g«nttik." Biale sa «MU, fkna, IkncaU yöndBc b««Mşttıaricrdea Uç w ImkİK yoktar. Pkra b«umk raız pança göre degerieniriz. Biz, Mze kaç pan verikcegmi sormayız. SÂdece fiyabmızı söyJeriz, o kadar" diyor. "ErtngTUİ" da sabahtan aksama kadar güneş görmeden ekran önünde, telefon başında. Ama gelıri die taksimetre gibi işliyor. Eski borsada eskiden centilmenbankerler silindir sapka giyerlernüş. Bu gelenek, yakınJarda bir tek Ğrflet tahvillerinın alımsatımıyla meşgul olan kişi tarafından surdürülüyordu. Şimdi devlet tahvili alımsatımı sırasında komputürün önürlde de acaba silindir şapkalannı takacaklar mı? Değisen kurallar, kılık kıyafeti dahi etkiliyor. Takılan kravat, giyilen elbise, simge olmaktan çıkıyor. .', Demiıvçelik, vergi iadesi rekortnıeni Gültekin: Akaryakıt sıkıntuı olmaz EkMOBİ SenU Petrol Ofısi Gend Müdurt hUkm* GUkUm dttn banna bir açüdama yapaıak, "Ş« aaia TtrUjcMUa UeMr MUtcdndc yokakanalot k i a detlMir" dedi. Akaryakıt süanüsı ba}gö*terdiSi yolunda çıkan haberlerin gerçek dısı oldujunu ileri sOren Oültekin daha sonra şunları dir ve A Avrupa'da Japon oto satışlaıı padadı DUNYA'dan Ekonomi Setrtt Bat/ Avrupa da oto satıslar tlk dokuz aylık verilere göre, 17 Avrupa ulkesine ihraç edilen Japon 14.4 otomobillerinin sayısı 12.4 12.6 geçen yüın aynı donemi19 12.0 1 . ne oranla yüzde 21 ar11.6 11i tıs kaydederek, 1 11.2 1. 11 ınflyon adete ulastı. Ja10.5 10.0 ponya'nm Ud en bflyflk 4.1 3.7 3.7 3.7 otomobfl ureticisi To2.9 3.1 yoto ve Nbsan, Federal 2.6 3.0 Almanya'nm önde ge2.6 2.8 ten otomobil finnası 10.8 12.0 BMW'yi geçerken, Nis8.23 m.8.92 m. san, Meretdeg ve Angttaı Rover'e çok yaklaştı. Uzmanlar 9 aylık rakamların, Avrupa ülkelerinin neden Japon UrünleriDövizin Döviz ne karşı korumacı önlemlere Alış Cinsi başvurdukknnı gösterdiğine işaret ediyorlar. Korumaa önlem1 ABO Doları 716.35 1 Avustralya Doları 460.04 lerin en zayıf olduğu Federal Al1 Avusturya Şilini 50.27 manya pazannda ise Japon otoBatı Alman Markı 352.10 mobil satışları ilk dokuz ayda Belçıka Frangı 16.98 yüzde 30 artış kaydetti. JaponDanimarka Kronu 93.46 lann böylece bu pazardaki payFransız Frangı 107.76 lan yüzde 13.2'den yüzde 14.8'e Hollanda Florini 311.46 yükseldi. Volksvvagen ise, tspan102.78 İsveç Kronu ya'nın SEAT otomobil fırması427.54 İsviçre Frangı nı aldıktan son/a belirgin bir 00 İtaryan üreti 50.91 farkla Avrupa'daki liderbğini 100 Japon Yeni 443.01 sürdürüyor. 2434.87 Kuveyt Dınarı Sterlin 1011.84 S.Arabistan Riyali 191.05 ANKARA (a.a.) Yıhn ilk sekiz ayında, ihracatçıların hak kazandığı vergi iadeleri açısından ilk sırayı demir çelik ihracatçılan aldı. Ocak ağustos dönemindeki 172.6 milyar liralık vergi iadesinin dörtte birlik bölümu demir çelik ihracatçılarına gitti. Türkiye'nin son yıllarda gelişen demir çelik ihracatı için sekiz ayda 43 milyar liralık vergi iadesi olanağı sağlandı. 1985 yıhnın aynı döneminde demir çelikçiler için 40.4 milyar lira ayrılmıştı. Bu sektör için aynlan vergi iadeleri toplam vergi iadelerinin yüzde 23.8'ini oluşturmuştu. Geçmiş yıllarda vergi iadesinden aslan payını alan "doknma ve giyim" sanayiine yapılan destek ise azaltıldı. Sekiz ayda dokuma ve giyim ihracatçılarına toplam vergi iadesinden yüzde 16.7'lik pay aynldı. Dokuma ve giyim sanayiinin 1986 yıh ocak ağustos döneminde vergi iadesi tutan 28.8 milyar lira oldu. Bu sektöre bir önceki yılın aym döneminde 50.5 milyar liralık vergi iadesi olanağı sağlanmış, bu da toplam vergi iadelerinin yüzde 29.7'sini bulmuştu. Bu yıl vergi iadesinden en fazla pay alan üçüncü sektör de "gıda" oldu. Gıda maddesi ihracatçıları toplam vergi iadelerinin yüzde 12.1'ini oluşturan 20.8 milyar lira almaya hak kazandılar. 1985 yıknın aynı döneminde toplam vergi iadelerinin yüzde 7.0'sini oluşturan 11.9 milyar lira gıda ihracatına aynlmıştı. 27 EKİM 19M Döviz Satış 730.68 469.24 51.28 359.14 17.32 95.33 109.92 317.69 104.84 436.09 51.93 451.87 2483.57 1032.08 194.87 Efektıf Efektif Alış Satış 716.35 737.84 437.04 473.84 50.27 51.78 352.10 362.66 16.13 17.49 93 46 96.26 107.76 110.99 311.46 320.80 102.78 105.86 427.54 440.37 48.36 52.44 420.86 456.30 2313.13 2507.92 1011.84 1042.20 181.50 196.78 Eyltil aylan itibanyia son bir yıida 1.5 milyar dolar Dtinya Bankası'ndan, 1.3 milyar çeşitli fırma ve bankalardan, 872 milyon uluslararası para piyasasından, 200 milyon tslam Kalkınma Bankası'ndan, 23 milyon Kuveyt Fonu'ndan sağlandı. ANKARA (ANKA) Türkiye, eylül 198586 döneminde 4 milyar 135.9 milyon dolar kredi sağladı. Kredinin 1 milyar 566.3 milyon doları Dünya Bankası'ndan. 1 milyar 349.6 milyon dolan çeşitli firma ve bankalardan, 872.5 milyon dolan uluslararası para piyasasından, 200.8 milyon doları İstam Kalkınma Bankası1 ndan, 22.6 milyon doları da "Kuveyt Fonu'ndan aiındı. Dünya Bankası'ndan sağlanan 1 milyar 566.3 milyon dolarlık kredinin S64.3 milyon dolan Kayraktepe Barajı, 255 milyon dolan drenaj ve tarla içi geliştirme ptojesi, 197 milyon dolan ikinci demiryolu projesi, 100 milyon dolan da Afşin Elbistan Termik Santralı'ıun tamamlanması için kullanılacak. Dünya Bankası'ndan alınan 300 milyon dolar mali sektör kredisi, 140 milyon dolar da işletme yardımı olarak değerlendirilecek. Çeşitli fırma ve bankalardan sağlanan l milyar 349.6 milyon dolarhk kredi de en büyük pay, 340.9 milyon dolarla Karayolian Genel Müdürliiğü'nün oldu. Diğer kuruluşlann sağladığı kredilerin miktan da şoyle: Botaş 257 milyon, Hadne ve Dış Tkaret Mösteşariığı 200 milyon, PTT 177.5 milyon, TEK 166.1 milyon, Köy Hizmetkri Genel Müdürlügu 96.9 milyon, TDCI50 milyon, TKİ 37.5 milyon, Sıvas Demir Çelik 17 milyon, Temsan 2.6 milyon, DSİ ve İstanbul Üniversitesi 2 milyon dolar. Uluslararası para piyasalanndan sağlanan 872.5 milyon dolarlık kredinin 540 milyon dolarını Töpraş, 150 milyon dolanm Ziraat Bankası, 92.5 milyon dolarını Devlet Yabrun Bankası, 77.5 milyon dolanm Desiyab, 37.5 milyon dolanm Turizm Bankası, 25 milyon dolanm da Türkiye Sınai Kalknıo a Bankası kullanacak. Türkiye, 1 Eylül 1985 ( Eylül 1986 tarihleri arasmda Islam Kalkınma Bankası'ndan sağladığı 117.6 milyon dolarhk kredinin 85 milyon dolannı Tüpraş'm petrol ithalatına yöneltti. Kredinin 11.3 milyon dolannın tsdemir, 10 milyon dolanmn Ziraat Baokası, 11.2 milyon dolannın da Sümerbank tarafından kullanılması öngörüldü. Kuveyt fonundan alınan 22.6 milyon dolarhk kredinin ise TCDD'nin sinyaiizasyon projesine yöneltileceği öğrenildi. ydda4.1 müyar dolar kre YABANCI REKABETİ \^ OLUŞUYOR ;v Londra borsası yabancılara kapa, lıydı. 1984'te yünlrlüğe giren bir uygulamayla yabancı banka ve firmalara da kapılar açıldı. Amerikan devLondra Borsası açıldığında leri, "Citicorp", "Chase Manhattan". "Security Pacific"; Avrupa devlep New York'ta gece. New "Credit Suisse", "Deutsche Bank"r York Borsası açıldığı Asya devlerınden "Hong Kong aıKÜ Shanghai Bank", diğer irili ufaklı sırada Londra'da saat 14. banka ve fırmalarla Londra'ya doluf • Londra Borsası tu. Toplam 350 banka şube açtı. Bun; kapanırken, Tokyo'da saat lann 39'u Amerikan, 25'i Japon. sabahın 07.00'si ve borsa Yabancılar, lngilizfirmalanrunçohenüz acılmamış. tki ğunu satm da aldılar. örneğin^ "C3ticofp" iki lngiliz fınnaya 75 mfl, saatlik "borsasızlığı" dolar ödedi. Yabancılar ne de ol 2 Sydney gideriyor. Sonra işi yondaha zengin. tngiltere'nin en büsa Tokyo devralıyor. Tokyo, yük yaurun bankası olan "Morg»« zaman açısından avantajh. GftnMTin sermayesi 988 milyon do* lar. Devlerin yanında çerez gibi kalıi Bu avantajın farkına yeni yor. Credit Suisse'inki 7.6 milyar, Devarılıyor. Işte 24 saat faal atsche Bank'mkı 10.2 milyar dolar. • • bir borsa düzeni. Amaç: BORSA HALKA İNİYOR j Aman para durmasın, en Hisse senedi ve tahvil almak sua' emin yere girip çoğalsın, dan vatandas için kolaylasıyor. Bazı bankalar küçük şubelerinde dahi se< artsın. Durursa düşer. Dünyayı döndüren paradır. net ve tahvil bürolan kuracaklar. tn* giltere'de hisse senetlerine büyük iK gi oluştu. tstanbul köprüsü gelir at* taklığı işlemlerinin yarattığı heyecaO ra daha sakin bir göreve atanabileyaşanıyor. Geçen yıl tngiliz telefon cek, firma basamaklannı emin adımidaresi "British Telecom" hisseleriai larla çıkacak yetenek ve eğitimde satışa çıkardıgında bir milyon kişi taolanlar. Analitik yetenek ve hırs, borrafından kapışılmıştı. Bir bankaıun sa bankerliğinde çalışacak gençlerde geçenlerde hisselerini satışa çıkaracaaranan iki nitelik. Yakın yıllara kağım açıklaması üzerine başvuranlar dar Oxford ve Cambridge'den olmak, 5 milyona ulaştı tngiliz gaz idaresL baba ya da amcanın aym meslekten "Britista Gas" de gelecek ay satışa sıı^ olması, geleneğin sürdürülmesi için nuyor hisseleri. Başvuru sayısı günanahtardı. Artık değil. Müthiş yıp de yüz bin. "Büyük pattama"dan öfl; ratıcı çalışmanın karşılığını ise ce hisse ve tahvil almak sıradan va"müthiş" kazanarak alıyorlar. Mide tandaşın hara degilken şimdi mümkanaması ve kalp knzi geçirmeye karkün. Ustelik, artık isterse tngiliz, isşılık, yüda 2 mityon dolar kazanmak terse tsviçre, isterse Kanada hissesi olası. Ama normalde, yılda 120 bin alabilecek. Hisseler uluslararası. dolar maaş ve bir o kadar da ikraBütün bu noktalara bakıldığı zamiye ve komisyon doğal bir gelir. man, bunun büyük patlama değjl, Maaslar, "büyuk patlama" ite daha vakti saati gelmiş doğal bir gelişim da patlamış durumda. olduğu anlaşümıyor mu? Sermaye pvEurobono konusunda uzman, yasasımn fazlasıyla oluştuğu bir or"hırdı ve yükselen yeni koşak^ın bir tamda epey geç kalmış bir patlamaörneği "Kent Ertugrul" ve henüz çok da genç. "Biz, firmaya kazandırdıgı DÖVİZ KURLARI Dünya borsalannda geçen hafta NEW YORK BORSASI, hafta sonunda açıklanacak olan ekonomik verilerin beklentisiyle haftamn ilk gunlerini durgun geçirdi Önceki haftayı 1837.04 puanla kapatan Dow Jones endüstriyel ortalaması, 1805.68 puana kadar geriledi. Gerilemede OPEC toplantısı konusundakı belirsizlik de etkili oldu. Daha sonraki günlerde, dayanıkh mallar siparişlerinin ve tuketim harcamalannın artlığı yolundaki ekonomik veriler ve dolann değerinin yükselmesi, Dow Jones endüstriyel ortalamasınm 1835 puana kadar tırmanmasım sağladı. LONDRA BORSASI, genel olarak durgun bir hafta yasarken endeksler sürekli bir düşüş içinde oldu. Önceki haftayı 1610 puanla kapatan Fmancial Times100 endeksi, 1572 puana kadar geriledi. TOKYO BORSASI, haftamn üç gününde önceki hafta başlattığı hızlı diisüşü sürdürdü. Çarşamba gıinu sonunda NikkaDow endeksi 15.819.5 puana kadar gerileyerek, 8 gün içerisinde yaklaşık 2000 puan düşuş göstermiş oldu. Endeks böylece aynı zamanda 20 ağustostaki 18.936.24 puanltk rekora göre yüzde 17 gerilemiş oldu. Endekslerdeki düşuşte küçuk yatınmcılann satışları etkili oldu. Ancak perşembe günü yatırım kuruluşlarının hisse senedi almaya girişmesiyle borsadaki durgunluk canlılığa dönüşürken, NikkeiDow endeksi de 488.72 puanla tarihinin en büyük günlük artışını gerçeklestirerek 16308.27 puana fırladı. SERMAYE PtYASASBNDAN Borsada arz da var, talep de Bir önceki haftada belirttiğimiz "yeniden dirilis " olayı, hafta içinde hisse senedi pazannda talepte olduğu kadar mal arzında da canlıhk yarattı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda geçen hafta içinde her ne kadar kâğıtlar havalarda uçuşmadıysa da görülen o ki, kasım ayına gireceğimiz şu günler içinde belirli hisselere karşı pazarda oluşan talebin karşılığında mal arzında da bir genişleme gözlendi. Bir önceki hafta da belirttiğimiz gibi "yeniden diriliş" olayı piyasaya canlıhk getirdi. Ancak, bu durum karşılığında çoğu piyasa gözlemcisi tarafından fiyatlannda aşın yükselme göstereceği kesin gözüyle bakılan bazı hisselerin yüksek arz karşılığında fiyatlarının gerileme göstermesi, mal arzının mas edilememesi seklinde yorumlandı. Bu olaya en somut örnek olarak Rabak hisselerinin gösterilebileceğine işaret eden borsa gözlemcilerine göre, söz konusu hissenin 4/7 bedelli, 4/7 bedelsiz arttmm yapacağı kesinleşmiş olmasına rağmen hemen her seansta 5 binden fazla malın sürülmesi bu hissenin fiyatının bir önceki hafta kapanış fiyatının 200 lira daha altında bir fiyaıla haftayı kapatmasına yol açtı. Bu arada, yine geçen hafta içinde sermaye arttmmı duyurulan Hektaş hisselerinde ise talebin altında mal sürülmesinden otürü bu hissenin fiyatlannda yukanya doğru bir gelişme görüldü. Bilindiği gibi, Rabak 2 milyar 800 milyon lira olan ödenmiş sermayesini 6 milyara, Hektaş ise 1 milyar 200 milyon lira olan ödenmiş sermayesini 2 milyar 700 milyona çıkaracaklar. Uzun zamandan beri üzerinde yüzde 33.33'lük bedelsiz hissesi bulunan Döktaşda bugünden itibaren bedelsiz hisselerini şirket merkezinden dağıtmaya başlıyor. Aynca geçen haftamn ilginç gelişmelerinden biri de Kartonsan hisselerinde gözlendi. Tevsi yatırımım tamamlayarak deneme üretimine geçen ve bu deneme üretimlerinde çok iyi sonuçlar alındığı öne sürülen bu şirketin hisseleri 6 milyar lira olan ödenmiş sermayesini 1 milyar 500 milyon lira dalıa arttırarak 7 milyar 500 milyona çıkaracağı haberinin de kesinleşmesiyle haftamn "nıtulamayan" kâğıtlanndan biri olmasına yol açtı. Söz konusu şirketin, 1 milyar 500 milyonluk sermaye antınmının yüzde 20'sini bedelsiz, geri kalan yüzde 80'lik kısmını da paralı olarak gerçekleştireceği söyleniyor. Geçen hafta içinde bir önceki haftaya oranla hisse fiyatlarının olduğu kadar arz ve talebin de canlı olması pazardaki hisselerin değişik eğriler göstermesine neden oldu. Bu hisseler arasında bir sektör bütünluğü gösteren Bagfaş, Gübre Fabrikalan ve Ege Gübre hisselerinin de nasiplerini alması borsa gözlemcileri tarafından da ilgiyle izlendi. Gübre sektörünün başta gelen" isimleri olarak göze çarpan söz konusu bu üç hisseden Gübre Fabrikalan zaten uzun zamandan beri sürekli talep görürken geri kalan iki şirketin hisselerinde geçen haftaya değin aşırı bir fiyat hareketliliği olmaması bu hisselerin o zamanlar için henüz. atak zamanlannın gelmediği seklinde yorumlamyordu. Ne vaj ki, bu kalemden olan Bagfaş hisselerinde de geçen hafta içinde talepte olduğu kadar fiyatta da bir hareketlenme meydana geldi. Bazı borsa uzmanlan söz konusu hissenin fıyatmm diğer gübre şirketlerinin hisselerine oranla düşük olduğunu savunurlarken, bu hissenin hakkında du' yulabilecek en ufak bir dedikodunun dahi bu hisseyi hareketr lendireceği göriişunü paylaşıyor: lar. Bu durumda, yatınmcılann. bu hisseye karşı yapacakları her türlü tasarruftan önce borsadaki havayı şöyle bir koklamalan ve kendi kendilerine "Acaba bir şey var mı?" sonısunu sormalan saİık verilir. Öte yandan, (B) grubu borsa bankeri olarak çahşan üç bankerlik kuruluşundan biri olan • Semih Menkul Kıymetler A.Ş.'nin, yönetim kademesindeki gelişmelerine paralel olarak « örgütsel gelişmelerde de bulunduğu öğrenildi. Söz konusu şirketin başkanı Semih Yıldız, " İstanbul hinterlandının en az yarısı kadar bir pazan bulunduğu ortaya çıkan İzmir ve bölgesinde de hizmet vermek amacıyla söz konusu şehirde de bu hafta sonunda bir şube açıyoruz'.dedi HAZIRLAYAN YENER KAYA ABD teknoloji ticaretinde açık verdi Ekonomi Servisi ABD'nin gelişmiş teknoloji dış ticareti de açık verdi. Dünyanın en büyük "geüşmiş teknoloji ihracatçısı" olarak bilinen ABD'nin bu alandaki dış ticaretinin 1986'da 2 milyar dolar açık vermesi bekleniyor. Japonya'dan yaptığı yüksek teknoloji ithalatı 1980 yılmdan bu yana 266 kat artan ABD, gelişmiş teknoloji dış ticaretinde 1980'de 27 milyar dolar fazla elde etmişti. ABD'nin 1980 yılından itibaren hızla gerileven gelişmiş teknoloji ihracatı, bu "fazla"nın, geçen yıl 4 milyar dolara gerilemesine yol açtı. ABD Kongresi'ne bağlı bir komitenin yayımladığı rapora göre, bu alandaki dış ticaret fazlasının, açığa dönüşmesinde en önemli etkenler doların gerilemesi ve araştırmageliştirme harcamalannın yükselmesi oldu. Eski tablolannız, tuğralı gümüşleriniz ve elyazma eserleriniz için L/evlet Tahvili, Hazine Bonosu, Gelir Ortaklığı Senetleri' nin kısa ve uzun vadeli alımsatımlannda hizmet veriyoruz. Portföyümüzün sunduğu geniş imkânlardan ve seçeneklerden yararlanın. Tasarruflarınızı verimlendirmek için İş Bankası uzmanlığından faydalanın. DB40 2.12 puan aldı D8 40 Hisse Senedi Ryat Endeksi HaftalıkGelişim % TÜRKİYE İŞ BANKASI MENKUL KIYMETLER MÜDÜRLÜĞÜ Celâl Bey ti Hanı Bahcekapı tyanbul Tel S20 66 90 (3 hat) Troy 140 79 36 Bir önceki haftayı 250.09'da 251.57 kapatan DB40 Hisse Senedi Fiyat Endeksi, geçen hafta da 2.12 puan daha alarak 252.21'de kapadı. Buna göre, dört hafta önceki düzeyine yükselen DB40 Endeksi'nde esas olarak geçen hafta içinde azunsanmayacak bir sıçrama beklenirken böyle bir gelişmenin olmaması, bazı hisselerin beklenenin altında bir per17 formans göstermesinden kay28 3 1T naklandı. örneğin fiyatlanndaki yükselmenın süreceğine kesin gözüyle bakılan Rabak hisselerinin hafta içinde piyasanın mas edemeyeceği düzeyde sürülmesi üzerine bu hissenin fiyatı kapanışta 230 lira değer yitirerek 2640 Uraya kadar gerileme gösterdi. Ancak, borsa gözlemcilerinin beUrttikJerine göre önümüzdeki haftalardan itibaren hisse pazarlaraıdaki «mlnnTnanın mal arzuun talebin üstüne çıkmasına rağmen süreceğine kesin gözüyle bakılıyor.