Katalog

29 ARALIK 1985 EKONOMİ Geçen hafta CUMHURİYET/9 Merkez Bankası'nın karar zincirine yeni halkalar Büyük çaplı kur ayarlanması düşünülmüyor Doların yıl sonu sürprizi: 2.46 mark Amerikan Dolan 1985'in bitimine birkaç gün kala büyük bir surpriz yaparak Batı Alman parası karşısında 2.46 marka düştü. Noel tatilinin sona ermesiyle önceki gün yeniden açılan New York'taki VVall Street borsasında dolar satış dalgasının başlamasıyla Amerikan parası başta mark ve sterlin olmak üzere önemli tüm paralar karşısında keskin bir düşüşe gecti. Noel öncesinde döviz alış verişlerinin iyice yavaşlaması üzerine yılın son birkaç gününde önemli bir hareket beklenmezken doların hızlı değer kaybı döviz piyasalarında şaşkınlık yarattı. Uluslararası şirketlerin ve bankalann yıl sonu bilançolarında gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra yaygın biçimde dolan elden çıkarmaları piyasalarda döviz ahşverışlerinin yoğunlaşmasının nedeni oldu. Bu gelişmeler sonucunda dolar, mark karşısında mayıs 1983'ten bu yanaki en düşük değerine indi. İngiliz Sterlini hafta başındaki 1.42 dolarhk değerinden haftanın son gününde 1.44 dolara çıktı. Amerikan parası tsviçre Frangı karşısında da değer yitirerek 2.11'lerden 2.08'e kadar geriledi. Avrupa borsalarında iki günlük Noel tatili sonrasında döviz alış verişinin genellikle seyrek olmasına karşı özellikle doların elden çıkanlmasına yönelik eğilim ağırlık bastı. Dış piyasalarda Noel tatili ve oncesi Devalüasyon yok Merkez Bankası'nın bir üst düzey yetkilisi "Her nl sonunda bu tür devalüasyon söylentileri çıkar. Ancak uluslararası piyasalardaki gelişmelerin dışında bir kur ayarlaması yapmayız" dedi. ENİS BERBEROĞLU ANKARA Umudu dolara bağlayan ihracat ve bankacılık kesimi ile Merkez Bankası arasında son 2 aydır süren "sessiz savaş", "devalüasyon söylenlUeri" ile doruğa ulaştı. Ancak Merkez Bankası'ndan üst düzey bir yetkili, uluslararası piyasalardaki gelişmelerden bağımsız bir kur ayarlamasının düşünülmediğini bildirdi. Son iki yildır Amerikan para biriminin uluslararası piyasalarda sürekli değer kazanışı, Türk ihracatçı ve bankacılık kesiminin işlemlerini dolar ağırlıklı olarak yürütmelerine yol açıyordu. Dolardaki değer artışı, bankalar için kflrlı bir yatırım aracı, ithalatçılar için de önemli bir teşvik olanağı yaratıyordu. Ne var ki, eylül ayının ortalarında bir araya gelen sanayileşmiş Ulkelerin temsilcileri, "dolan frenlemeye" karar verince, Amerikan para birimi, dış borsalarda değer yitirmeye başladı. Dolardaki düşUş, Merkez Bankası kurlarına "durakhuna" biçımindc yansıyınca, ihracatçı ve bankacılık kesiminde "kardan zarar etme" endişesi doğdu. Bir banka genel mUdürü, "Türklye'nin, uluslararası piyasaya bu kadar baglı kalmamasını ve Merkez Bankası'nın daha esnek bir kur polirJkası" izlemesini, başka bir deyişle, "dolan uluslararası piyasadaki duşüşe karşın yükseltmesini" istedi. Ihracatcılar, dövizlerini yurda getirmeyerek, "Merkez Bankası'nın dolan hızlandınnasııu" beklemeye başladılar. önceki gün yayımladığı açıklamasında bu soruna da işaret eden Merkez Bankası, "döviz akışının islendlgi ölçUde düzenli saglanamamasından" yakındı. Nitekim Merkez Bankası, geçen günlerde bir genelge ile, bankalara giren her 100 doların 20'sini devralma yolunda bir adım attı. Söz konusu genelge, bir Başbakanlık yetkilisi tarafından şöyle yorumlandı: "Merkez Bankası, farklı kur uygulaması Ue bankalann döviz bozdurmasını leşvik etmek istedi. A n » bu mumkun olmadı. Hatta kamuoyunda yanlış anlamalara yol açtı. Son genelge hilft dövizin üstıine yatmaya kalkanlara bir tepki oldu sanırım." SÖYLENTİLER Bankalar aracılığıyla altın satışından ve farklı kur uygulamasından arzuladığı dövizı elde edemeyen Merkez Bankası'nın yaru sıra, banka ve ihracatçı çevrelerin "dövizin üzerine yatnuüan" sonucunda, başgösteren "döviz sıkıntısı" söylentileri, tstanbul Tahtakale'deki karaborsa piyasayı, 1,5 yıllık uykusundan uyandırdı. Serbest piyasa ve Merkez Bankası kurları arasında 30 liralık bir fark doğdu. Bu gelişmelere paralel olarak, yine bankacılık ve ihracat kesimlerinden yükselen "devalüasyon" söylentileri dikkat çekti. Dolardaki yıllık değer artışının (yüzde 40 düzeyindeki) 10 puan altında ve yüzde 30 düzeyinde gerçekleşmesinden kaynaklanan bu beklenti ve söylentiler, Merkez Bankası nezdinde büyük tepki yarattı. Merkez Bankası'ndan üst düzey bir yetkili, görüşlerini şöyle dile getirdi: " H e r yıl sonunda böyle devalüasyon söylentileri çıkar. Bu yıl da eylül ayından itibaren dolara umut baglayanlar, bizim, kuru hızlandırmamızı istiyorlar. Oysa biz, uluslararası piyasadaki gelişmelerin dışında bir kur ayarlaması yapamayız. Bu nedenle bu tür beklentiler boşa çıkacaktır. Ne var ki, devalüasyon söylentileri bile rahatsızlık vericidir. Aynca devalüasyon bekleyen kesim, doların uluslararası piyasadaki dUşUşüne karsı Turk Lirası kanısında deger yitirmemesİ nedenlyle üaten kardudır. Nitekim sıkıntılar belli olçude geçistirilmiştir ki, ihracat dövizlerine akıs baslamıstır." Munzam karşıhk faizleri sıfırlandı ANKARA, (Cumhuriyet Bttrosu) Merkez Bankası, emisyon kontrolünde önemli bir adım daha atarak, bankalann topladıkları mevduat için yatırdıkları yasal karşılıklara verdiği faizi sıfırladı. Yasal karşıhk oranı da önümüzdeki yıl içinde kademeli olarak düşürülerek, ekim başı itibariyle yüzde 15'e indirilecek. Aynı tebliğ ile halen yüzde 19 olarak uygulanan yasal karşıhk oranı gelecek yıl 1 şubatta yüzde 18'e, 29 martta yüzde 17'ye, 31 ınayısta yüzde 16'ya ve 27 eylülde de yüzde 15'e indirilecek. Bankalar topladıkları mevduatın bir bölümUnU "yasal karşıhk" olarak Merkez Bankası'na yatırıyor ve bu hesaplara tanınan aylık yüzde 1.4 düzeyindeki faizden yararlanıyorlardı. Ancak Merkez Bankası yetkilileri, uzun süreden beri yasal karşıhk faizlerinin emisyon hacmi üzerindeki olumsuz etkisinden yakınıyorlardı. Bir yetkili, bu konudaki görüşlerini şöyle dile getirdi: "Yasal karşıhk mikUn önceden kestiriiemiyor. Mevduat akışına baglı olan yasal karşıhk ntiktanna uygulanan faizler, planlanmayan, hiç hesapta olmayan nakit çıkıgına yol açıyor." Merkez Bankası, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yer alan tebliği ile yasal karşıhk faizlerim sıfırladı. Genelge yumuşatıldv Döviz tevdiat hesabı döviz pozisyonunda gösterilecek Merkez Bankası döviz kıskacını gevşetti ANXATWN YORUMU Dolar (alış kuru) Piyasi ta kumllan işlenüyor mu ? ANKARA, (ANKA) Merkez Bankası, ticari bankaların döviz yönetimine müdahale eden genelgesinde, yumuşama yönünde bir değişiklik yaptı. Yapılan değişiklik, bankalardaki dövİ7 tevdiat hesaplannın, yeniden bankaların döviz pozisyonlan içinde değerlendirilmesine olanak vermeye yönelik. Merkez Bankası'nın perşembe günü yayımlanan genelgesi, bankalann döviz gelirlerinin yüzde 20'sinin Merkez Bankası'na devri ile "döviz tevdiat" adı verilen, ticari bankalarda döviz karşılığı açılan döviz mevduat hesaplannın yüzde 20'sine eşdeğerde karşıhk aynlması yanında, döviz tevdiat hesaplannın, döviz pozisyonu içinde yer alması yönündeki uygulamaya da son vermişti. Buna Şöre, uygulamada, bankaların döviz tevdiat hesaplarına gelen dövizleri TUrk Lirası'na dönUştürmek zorunluluğu doğmuştu. Bankalar ise, Türk Lirası'na dönUştürmek zorunda kalacakları, ancak yüzde 20'si için döviz cinsinden munzam karşıhk yatırmak durumunda kaldıkları döviz tevdiat hesaplarını frenleme olanaklarını araştırmaya başlamışlardı. Bu gelişmenin basına da yansıması üzerine, Merkez Bankası, genelgesinde yumuşamaya giderek, döviz tevdiat hesaplannın döviz pozisyonu içinde değerlendirilmesine yeniden olanak sağladı. Böylece, eylül ayı sonunda 1 milyar 606 milyon dolara ıılaşmış bulunan, yıl sonu itibarıyla ise 2 milyar dolara yaklaşmış olduğu tahmin edilen döviz tevdiat hesaplarında herhangi bir tıkanmanın önüne geçilmesi amaçlanıyor. Merkez Bankası'nın bankalara teleks mesajıyla ileteceği bu yeni düzenleme çerçevesinde bankalar, döviz tevdiat hesaplan için Merkez Bankası'nda tcsis edecekleri yüzde 20'lik munzam karşıhk dışında kalan yüzde 80'lik bölümü ellerinde döviz olarak tutabilecekler. ANKARA Uzmanlanna hafta sonunda çıkarttıklan maliyet hesaplartnı değerlendirerek "döviz tevdiat hesaplan" konusunda ne yapacaklarını belirlcmeye hazırlanan banka yönetıcilerine, Merkez Bankası'nın bir sürprizi var. Pazartesi sabahı elterine ulaşaeak tcleks mesajlanyla, döviz tevdiat hesaplartmn Merkez Bankası'nda tesis edilecek yüzde 20'lik munzam karşıhk dışında kalan bölümünün, döviz pozisyonlannın hesabında dikkate ahnacağım öğrenecckler. Açık anlatımtyla, döviz tevdiat hesaplan, yüzde 20 eksiğiyle eskiden olduğu gibi bankalarca döviz olarak elde tutulabilecek. Merkez Bankası'nın mesajı, bankacüık kesiminı kuşkusuz rahatlatacak. Geçtiğimîz perşembe günü Resmi Gazete'de yayımlanan "Döviz İşlemlerine Müdahale Genelgesi"ne bakarak, döviz tevdiat hesaplarma gelen dövizleri hemen Türk Lirası'na çevirmek zorunda kalarak büyük bir kur riskine girecekleri için bu hesaplan frenlemek, hatta tasfıye etmek gerektiğini düşünen bankacılar, bu kararlannı erteleyecekler. Bastnda da vurgulanmtstı. Döviz tevdiat hcsaptannın bankalann döviz pozisyonlan içinde yer almasma izln verllmeseydi, 2 milyar dolara ulaştığı söylenen bu hesaplardan kaçış bâşlardı. Buraya akan dövizler ise. yeniden yeraltma inerdL önemli bır yanlışlık düzeltildi. Ancak düzeltme, gcnelgcyle değil, Merkez Bankası'nın "uygulama açtklaması" biçimindeki teleks mesajtyla yapıltyor. Belki, uygulamaya daha sonra yeniden ve kamuoyuna yansımadan müdahale edebilme olanağının elde tututması düşünülüyor. örneğin, bankaların döviz tevdiat hesaplanndaki dövızi elterinde tutabiltneleri, Merkez Bankası'nda mevduat tutmalanyla ilişkilendirilebilir... Merkez Bankası'nın bankalardakt Türk Lirası mevduat hesaplan nın munzam karşılıkları için faiz oranlanm yılbası itibarıyla sıfırladığmı açıkladtğı bugünkU genelgcsi de, bu anlama gelmektedir. Banka sistemini, yılda 300 milyar liralık düzenli bırfaız gelirinden yoksun bırakan son altı aydaki munzam karşıhk opemsyonumın bugünkti son halkasınm boyutu, yalnızca 6065 milyar lira kadar; kamu finansmamnda tahmin edilenden çok daha fazla sarsıldıp anlasılıyor. Yılda 6065 milyar lira için nıunzam karşıhk fcizlerinin birden sıfırlanmasının, banka krsdi tnaliyetlerinde yol açacağı artışı, artık ekonomiyi yönetenler dikkate almıyorlar. Şimdisırada, 1986 yılı Uazine bonosu vedevlet tahvili satısları var. Banka sisteminin elindeki 600 milyar lirayı aşkın bono ve tahvilin yentleriyle değiştirilmesi, cynca I trilyon lirayı aşkın yeni bono ve tahvilin altmı her nepahasma olursa olsun sağlanacak. Görünen, hem iç hem dedtşfınansman alantnda sorunlartn çözümü, en avndan 1986 yth için piyasa ekonomisinin ker.diliğinden gerçekleşeceğine inanılan Vüıenieyki' etkisiyle olamayacak. Devlet, bırakın müdahaleyi, bütünüyle ernredecek. Arz ve talep kuralı, bu noktada oluşanfıyat yapısı, ekonomide sapma ya da aşınmaları acaba neden gidermedi? ve sonrasında yaşanan bu hızlı değişmeier ıç piyasada daha farklı yaşandı. Dolar Merkez Bankası kurunda hemen hemen hiç hareket etmezken hafta ortasında serbest piyasa olarak bilinen Tahtakale'de 605 liraya fırladı. Doların Tahtakale'deki yükselişi kısa ömürlü oldu ve haftanın ikinci gününden itibaren geri çekilmeye başlayarak perşembe günü 588 liraya kadar indi. Ancak ahşsatışların durma noktasına gelmesi ve Merkez Bankası'nın da dövize ilişkin aldığı önemli kararlar zincirinin etkisiyle Tahtakale'de dolar, dün ve önceki gün yeniden 600 lira sınınna dayandı. Batı Alman Markı da serbest piyasada 239 liraya ulaştı. Dolar ve markın serbest piyasada yükselişinde bir diğer önemli etken de işçi dövizlerinin beklenildiği kadar bu piyasaya akmaması oldu. Yeni yü ahşverişleri allına taze kan verdi Altın fiyatları değişik nedenlerle de olsa hem içerde hem de dış borsalarda hızlı iniş çıkışlar göstermeye devam ediyor. İçerde altın fiyatları büyük ölçüde doların lahtakale'deki seyrine takıldığı için dış borsalardaki gelişmelere fazla duyarlı değil. Doların Tahtakale'de 605 lirayla zirveye ulaştığı haftanın ilk gününde Kapahçarşıda 42 bin 750 liradan satılan Cumhuriyet Altını Noel tatili dolayısıyla dış borsalann kapalı olduğu günlerde bile hızlı düşüş gösterdi ve 41 bin 700 liraya kadar geriledi. Aynı şekilde 24 ayar külçe altının fiyatı da gram başına haftanın ilk gününde 6400 liradan işlem görürken hafta ortasında 6260 liraya indi. Altın fiyatları doların serbest piyasadaki değerine göre belirlendığı için hafta boyunca Amerikan parasının gösterdiği hızlı iniş çıkışlar hem Cumhuriyet hem de Külçc Uzerinde büyük etki yaptı. Nitekim haftanın son gününde Al Cumlıurtyet Altını 42./ 5tf* 42 6 0 0 ^ w 3 8 0 r 42 100 Paktaş, şubatta işletnıeye açılıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Maliye ve GUmrük Bakanhğı'nın vergi borcu nedeniyle el koyduğu Paktaş, şubat ayında işletnıeye açılacak. Işletmeciliğini Sumerbank'ın yapacağı tesıs için 100 milyon lira sermayeli bir şirket kuruldu. Sümerbank'ın, devir tarıhinden bu yana ^çilere 100 milyon lira düzeyinde bir ödemede bulunduğu, tesisin işletnıeye acılacağı tarihe kadar söz konusu ödeme rakamının 1 milyar lirayı aşacağı öğrenildi. 23 ?" 75 26 27 tom tın tıyatlannın dış borsalarda 1.5 dolarhk yükselmeyle 326.50 dolara çıkmasına Amerikan parasının Tahtakale'de yeniden tırmanışa geçerek 600 liraya dayanması eklenince Cumhuriyet Altını ve Külçe fiyatları da arttı. Bir yanda yeni yıl öncesi alışlar diğer yanda da yurt dışında çalışan işçilerin talebinin artışımn da etkisiyle Cumhuriyet haftayı 42 bin 100, Külçe de 6330 liradan kapattı. Devletçiligimiz ihtîyaçtan MUAZZEZ MENEMENCtOĞLU 1968yılında "Cumhuriyet DOneminde Sanayte Geçiş eylemtne Katılanlar" başlıklı biryazı dlzisi hazırlamayı ve bu dizi içinde Sayın "tsmet Inönü"ye de yer vermeyı düşündüm. Bu amaçla CHP Genel Merkezi'ne telefon ettığimde Alt ihsan Göğüf Beyın bu konuda bana yardıma nlabıleceğım söylediler. Nitekim Oyle oldu ve Ali thsan Beyle birlıkte Pembe Köfk'e gıttik. Dıleimı Sayın tnönü 'ye ilettim. Sorula\mı aldılar, okudular ve ancak erlesı gün yamtlayabıleceklerini söylediler. Ertesi gün gılliğimde sorutanmı kesınlısız yamtladdar. 22 Nisan 1968 günü yapılan bu görüsmenin teyp bandı Sayın Alı thsan GOğüs'te bulunmaktadır. Sayın Inönü'nün, kendı iktisatpolitıkasına yön veren nedenler, devletçilık anlayışı ve sanayilesme timalleri kuvvetlı sayıyorlar ve konusunda yöneltmis olduğum soru bekliyorlardı. Ben öğrendiklerilara verdlğı bugüne kadar hıçbıryer mi kesin kanaatler olarak bede yayımlanmamıs yanıllannı nimsedim ve siyasi hayata başasağıda sunuyorum. bakan olarak bu hazırlıklarla girdim. Aldıklanmızın hepsını Benim iktisadi politikarru kavihtiyaç gereksinmesi ile geri alaramak için tarih olayları içinde bilirlerdi. Unutmayalım ki geçyetişme tarzımı gözden uzak tutmiş zamanlarda yapılan yanlışmaıııak gerekir. Askeri hayat ve lıklar çoğunlukla ihtiyaç yüzünaskeri yönetimden sonra siyasi den işlenmiştir. Ulke yönetımingörevlerin içine ben Lozan Konde aynı zorluklara düşmemek feransı'ndan sonra girdim. Logerekir. Şimdi basbakan olduzan Konferansı'na gitmeyi ben ğum zaman Ulkenin en bayındır istemedim. Oraya görevli olarak yerleri harap olduğu gibi iktisagönderildim. Ancak birdenbire di hayatımızın yöneticileri sayıiçıne duştüğüm güçlUklerin o kalan tüccarlan ve sanayicileri gitdar geniş ve önemli olduğunu miş, yani biz onlardan yoksun bilseydim gitmemek için daha kalmışız; bilmez bir durumdaçok direnirdim. Lozan'dan çıkyız. Sermayemiz yok, bedelsiz, tığım zaman şu kanıda idim: Avyani imtiyazsız yardım da görrupa ile yüzyılhk hesaplaşmameyeceğiz. Bu koşullar altında mızda birtakım sonuçlar almışyönetime başladı k. Adli müşatık ama Avrupalılar bize bu sovirler, geçici kabotaj usulü munuçları isteyerek yermemişlerdi. ahede ile saptanan ticaret, hepVe Türkiye'yi eskiden olduğu gisi sona erdi. Askeri sınırlamalar bi ayrıcalık bölgeleri içinde södaha sonra kalktı. Türlü biçimmürebileceklerini sanarak barış de imtiyaz dediğım şeyler, kapıyapmışlardı. Onların kanısınca tülasyonlar. Yeni bir şey eklenharap bir Ulke sermayeden, ticamiş herhangi bir yardım imtiyazret fikrinden, endüstriden yoklarla olacaktır. 1929'u böyle bulsun bir toplum şiddetli ihtiyaç duk. 192931 dünya krizini kendi zoruyla mutlaka anlaşmalara vakendimizi yönetme hazırlığı içinracak, anlaşmalar arayacak ve o de geçirdik. Sonunda 193340'ta zaman Avrupa'nın yitirdiği aybir plan uyguladık. Nihayet rıcahklar birer birer yeniden ku1945'te II. Dünya Savaşı'nı gerulabilecekti. Uzun müzakere ve çirdik. Ve selametle geçirdik. Beçok zaman teklifsiz görüşmeler arasında bana telkin edilen fikir nim siyasi hayatımın krokisini böylece göze aldıktan sonra ayler şunlardı: Zaten Lozan Antrıntıları işlemeye başlayabiliriz. ,'aşması ticaretinden, kabotajınA an, adaletine kadar birtakım çık noktalar bırakmıştı. Bu açık noktalann beşer yıllık süreleri Ihtiyaçtan doğan vardı. Bu sürelerin sonunda gadevletçilik lip ihtimal Lozan'dan önceki durum hemen hemen geri verilmiş Benim devletçıliğım nasıl doğolacaktı. du? İlk bütçeyi 100 milyon tas. Benimle barış antlaşmasını lak olarak hükümette konuşimza edenler olayların gelişini tum. 420 milyon olarak çıkarböylece görüyorlar ya da bu ihdık. Tabii kabataslak hatırlaya Ismet Inönü'nün ilk kez yayımlanan bir iktisat söyleşisi U Özel sektör tahvüine yeni faiz düzeni ANKARA, (a.a.) Merkez Bankası, 1 Ocak 1986 tarihinden geçerli olmak üzere özel sektör tahvıl faizlerinin belirlenme yöntemini yeniden düzenledi. Getirilen yeni düzenlemeyle tahvil faizlerinin hesabında faiz tavanını belirleyecek 1.3'lük katsayı değiştirilmedi. Sabit faizli tahvillerdeki faiz alt sınırı ise kaldırıldı. Daha önce sabit faizli tahvillerin faiz alt sınırı 0.3 katsayıya göre belirleniyordu. FAİZLER NASIL HESAPLANACAK özel sektörün çıkaracağı sabit faizli tahvillerde faiz oranı bankalarca 1 yıl vadeli mevduata uygulanan azami faiz oranının şirket tarafından 1.3'ü geçmeyecek bir katsayı ile çarpılmasıyla bulunacak. Değişik faizli tahvillerde ise faiz oranı, belirlenen katsayının, ilk 1 yıllık dönem için tahvilin satış süresinin bitiş tarihini izleyen gündeki 1 yıl vadeli tasarruf mevduatına uygulanan en yüksek faiz oranı ile çarpılması yoluyla elde edilecek. lzleyen birer yıllık dönemlerde ise, önceki yıllık sürenin bitimini izleyen gündeki 1 yıl vadeli mevduat faiz oranı esas ahnacak. Bankalar, halen 1 yıl vadel; mevduata yıllık yüzde 65 oranında faiz uyguluyorlar. Buna göre, özel sektör tahvillerinin yıllık faizi yüzde 71.5'i geçmeyecek. ÎSMET tNÖNÜ'DEN Mlk bütçeyi yaptığımızda ihtiyaçlanmızın sınırı yoktu ve bütçemiz 100 milyondu. Ben dedim ki, bunu 95 milyon farzediniz, 5 milyon eksildi diye ülkeyi yönetemeyecek miyiz? fşte bu 5 milyon lirayı da yeni işler yapmak için kullandık. Bu fikir, devlet eliyle yatırım ve plan Jikrinin esasıdır. Ben, devlet bütçesinden Diyarbakır'a kadar demiryolu yapmak istediğimde bir eski sadrazam, "Bu adamlar ya para hesabını ya da uzaklık ölçüsünü bilmiyorlar" demiş. rak söylüyorum. lhtiyaçların sınırı yoktu. 100 milyonluk bütçeyi paylaşmaya çahşıyoruz. Bütçe olarak bir esas koydıım. Bunu 100 milyon farzetmeyinız. Deyınız kı 95 milyon. 5 milyon eksildi diye yurdumuzu yönetemeyecek miyiz? Şimdi bu beş milyonu şuııun için istiyorum. Binbır ihtiyacı olan ülkede yeni bir iş yapmak için elımizde 5 milyon lira var. Bunu hangi konuya verebiliriz? Bu fikir, yatırım tikrinin esası ve bır çeşit plan yapımını vurgular. Bunlann hepsi devlet eliyle ülke kalkındıracak bir gırişim eylemidir. Bunu genişlettiğimiz zaman ülkede bütçeden yatırım yapmak mümkün değildir. Mutlaka bütçe dışmdan sermaye bulmak gerekir. O da içerden olmaz, dışardan olur. Şimdi bunun karşısında ben bütçe içinden para ayırıp yeni bir iş yapmak fikrini ortaya atmış oluyorum. en taşkın zamanlarda isteklerini uygulayamamışlardır. Demek bizim devletçiliğimizin, özel kesimi alıkoyan, urkuten hiçbir yönü yoktur. Bizim devletçiligimiz başından mılletı imtıyazlardan kurtarmak için hiç el sürülmemış müesseseleri kurmak için yaratılmıştır. Bugün de böyle konular vardır. Devlet, bütün araçlarıyla el surülmemiş üretimi (ımalatı) yapmak zorunluğundadır. özel kesim için akhnı, sermayesini kullanacak olanlar, alabıldığine geniş ve sayısızdır. Bunun içındır ki, biz ekonomik yöntemimızi surekli olarak "karma ekonomi" olarak belirlemişızdir. DP Personnel INTERBANK is seeking personnrl for the Inlormation Systenıs Services Dcpartıncnt Systenı Programmers • BS «>r MS degree in (lompııtcr Scieııces, • (iood knowl<Mİgeof Asseınl)ler Lan^uage. • PıviVraI)ly. expon<MHT îıı IBM +.'i()() Systenıs Software and/or Data (oıııınuniraUons. Appliration Projçrammers • BS or MS degree in ('ompnter Seienees. • Cood knovvledge of COBOL aııd/nr PL1. • Basic kn<»wledge in Systenih I)«'sign and Projerl Managenıent (erhnkjiıes. WP And PC Specialisls H BS or MS degree in Conıputer Seienees or Kngineering. • Prelerahly. experienee in \\ ord Proeeshing. Muroeonıpnters and l^oeal Area Netuorks. For ali f)ositions. applicants slıould: • Be vmnger tlıan 35 years ol age. • Have eoınpleted military seniee. ('andidates will be re^nired to take an Knglish Profieieıuy Test. Please send a detailed resuıne and two f>hoiograplıs ( by January 15, 1 )86, to: Uluslararası Endustri veTiearet Bankası A.Ş. Personel Müdürlüğü Büyükdere Cad. 108/C, Esentepeİslanbul Ali upjjlu utıijiı.s »ıll IK irculcd wılh slrıcl ı oııli(lcıılıulıl\. Montajcıhkla sanayi kurulmaz Montaj sanayiine ait bir sorunumuz var. Montaj sanayu, bır ihtiyaca cevap verırse, pekâla çahşabilir. Ama montaj sanayii ile yurtta sanayi kurulmuş olmaz. Endustri var demek için temel sanayiye ve temel kuıuluşlara gerek vardır. Bunun sermayesi ya devletten gelecek, ya yabancı sermaye olacak. Endüstn sermayesinin zararsızını yani ciddısıni bulmak son derece zor bir şeydir. Son zamanlarda " k a r m a " Devletçilik ve özel sektör Bana her zaman devletçiliğimizin hangi konulara karışıp, hangilerine karışmayacağını tayin edelim dcmışlerdır. Güya özel kesim herhangi bir ışe gırıştiği (teşebbüs ettiği) ya da girişeceği vakit devletleştirileceğinden korkarmış! Bu korkuyu mazur gösterecek bizim hayatımızdan bir tek misal gösterilemez Hiçbir sınaı gırışimi kamulaştırmamışızdır. Tersine devletçıliklc bizim yaptığımu fabrikalar örnek olmuş, özel kesim sayısız örneklerını kendılcrı üretnıişler ve geliştirmişlerdır. Devlet elınde olan fabrikaları özel kesımc devretmek isteyen kuramcılar, Gümrüklü mallaruı satışıyla 200 milyarhk kaynak ANKARA, (ANKA) Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Kurtcebe Alplemoçin, gümrukteki malların tasfiyesini öngören satış mağazasında bu malların satış yoluyla ekonomiye kazandırılmasının amaçlandığını, bu yoldandaHazine'ye 200 milyar liralık kaynak yaratılmasının beklendiğini söyledi. Gümrukteki malların satışının yapılacağı Ankara Satış Mağazası, Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin tarafından hizmete açıldı. Alptemoçin, açış konuşmasında, gümrük kapılarında 30 milyar liralık malın tasfiyesinin yapılarak Tasfiye Genel müdürlüğü Ankara Perakende Satış Mağazası için ayrıldığını belirtti. yesi az sermaye ile devletın eklediği ya da vatandaşın ekleyeceğı çok sermayenin yönetimini ele geçırmeyı temel koşul saymak yoluna düşmuşlcrdır. Bu yontemlerle zaten sınırlı yatırım yeteneğimız büsbutün yağmaya bırakılmış olur. Sanayileşmede günlük ihtiyaç dönemını artık aşabilecek durııma gclmişı/.dir. Temel sanayiyi sağlam ilkelerle kurmaya çalışmak gereklidir. biçiminde gelen endustri serma INTERBANK Nufus cuzdanımı kaybettim. Hükunısuzdur. YÜKSEL KURHAN ULUSLARARASI lstatistik dersi verilir. TEL: 145 67 13 Nüfus cuzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. MURAT ÖZDEMtR