Katalog

8 KASIM 1985 EKONOMt CUMHURÎYET/9 TUBKIYE'den Eski Maliye Bakanı Kemal Kurdaş: Petkim tirünlerine zam İZMİT (Cumhuriyet) Izmit'in Yanmca bolgesinde kunılu Petkim (Petro Kimya Sanayi A.Ş) DrünJerine flç ay içinde ikinci kez zam yapıldı. Yapılan zammın yüzde 3 ile yüzde 6 arasında değiştiği bildirildi. Yapılan açıklamaya göre piyasada en çok ilgi ve rağbet gören ürünlerden olan sentetik kauçuk ve karbon siyahma yüzde 3, PVC'ye yüzde 5 ve boya sanayiinde hammadde olarak kullanılan kabrolaktama da yüzde 6 oranında zam yapıldı. Ozal piyasa ekonomisini beceremedi Ekonomi Servisi "1985 Sonbadumnda Tiirkiye Ekonomisi ve tzJenen PolitikaJar" konulu toplantıda özal hükümeti ağır bir biçimde eleştirildi. Eski Maliye Bakanlarından Kemal Kurdaş, Türkiye ekonomisi 24 Ocak karartanndan bu yana 6 yıla yakın bir zaman geçtigi halde hâlâ biitiin önemli karartann ve yönetimin Ankara'dan aynntılanna kadar dikte edildigi bir komuta ekonomisi hiiviyetini korumaktadır" dedi. Kemal Kurdaş, "Sayın Başbakan ve ekibiaio Türkiye'de rasyoneJ bir piyasa ostemi içinde isdkrmra, sosyal adalete, içdış dengeye ve bıdı kalkınmaya dayaiı bir ekonomik modeli gerçekİestirmevf ve uygulamaya niyetli ve yeterli olmadıklan artık biitün çıplaklıgıyla ortays çıknuşür" diye konuştu. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti tarafından düzenlenen ve yoneticiliğini Marmara Üniversitesi Rektörü Orhan Ofoz'un yaptığı toplantıya konuşmacı olarak Kemal Kıırdaş'ın yanı sıra Ege Bölgesi Sanayi Odası Baskanı (EBSO) Şinasi ErUn ve tstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim Üyesi Prof. Dr. GüJten Kazgan katıldılaı. Eski Maliye Bakanı Kemal Kurdaş dinleyiciler tarafından ilgiyle izlenen ve hükümete ağır eleştiriler yönelttiği konuşmasmda şu görüşleri savundu: "6 yıJda Türkiye ekonomisi istikrara ve saglıklı bir gelişmeye kavuşamamışUr. Özal ve ekibi devfct biitcesindeld aşın isnftan yolunun üretimi arttırmaktan geçtiğini belirten Şinasi Ertan "Monetarist politikalaıia bir yere gidOemcz. Köklö maliye poHtikalarına ihtiyaç vardır. KDV'nin dışmda da bn alanda hiçbir reform yapılmamıstır. Yeni *ergi paketinm dc m g i getirterini yükselterek antienflasyonist bir etki yapabBecegini sannuyorum" diye konuştu. Ertan Kunımlar Vergisi için koyulan yüzde 46'lık oranın çok yüksek olduğunu savunarak "EHmyata pirince giderkea evdeki bulgurdan da oJmayalım" dedi. İSTtKRAR POLİTTKASI GÜNDEM DIŞI KALACAK Toplantıda konusan Istanbul Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Giilteiı Kazgan Türkiye'de de uygulanan ve ekonominin bünyesini kemiren "istikrar politikalan"nın çıkmazını artık ABD'nin de anladığını ve gelecek yıldan itibaren bu tür politikalann gündem dışı kalacağını söyledi. Kazgan Türkiye'de bir yandan gelir dağıiımı bozulurken diğer yandan bir gelir artışı olduğunu belirterek bu ek gelirin üretken kesimlere gitmediğini söyledi ve, "Bu artan gelir kime gidiyor? Ekonomide tasarnıf da artmadıgına göre bu gelir artışlan vergi kaçuma egüimi yüksek, tasamıf egilimi düsük oian kesime mi gidiyor," dedi. Kazgan, eğitimi ve üretken yatınmları ihmal eden kamu kesiminin ulaştırma yatınmlanna ağırlık vermesini eleştirdi, kısa vadeli dış borçlanmanın arünasını ise "teblikeli gelisme" olarak değerlendirdi. EKONOMİ NOTLAR1 OSMANULAGAY "Murtrnin AIDS Sorunu Enflasyon Şokunu Gölgelerken Son günlerde Türkiye'nin en önemli konusu, en güncel sorunu hangisi? Tam iki yıl önce enflasyonu alt edip "ortadirek" dediği kesimi güçlendireceğini vaat ederek jktidara gelen Özal hükümetinin bu vaadini yerine getirmekte gösterdiği büyük başansızlık mı? Belki de bu başansıziığın etkisiyle Anavatan Partisi'nin tüm kamuoyu yoklamalannda puan kaybetmesi, bazı kamuoyu yoklamalarına göre ikinci parti durumuna düşmesi mi? SODEP ve Halkçı Rarti'nin birleşmesiyle oluşan SHP'nin Anavatan'a karşı iktidar alternatifi olup oiamayacağının tartışılması mı? Yeni partinin programı ve niteliği mi? Türkiye'de yasayan insanlann büyük çogunluğunun gün geçtikce daha kötü beslenme toşullanna itikfiğini ortaya koyan göstergeler mi? Türkiye'nin kısa vadeli dış borçlannın artık dünya fınans odaklarının da uyarısma konu olacak şekilde hızla artması mı? İş âleminin peşin vergiye gösterdiği tepki ve "peşin vergiyi KDVye bağlarsanız KDV hastlav da duşer" tehdidi mi? AET, Türkiye'ye kendi ölçüleri içinde giderek daha mesafeli bakarken ünlü işadamlanmızın AET yetkililerıyle göruşmeye gitmeleri mi? Hayır, hayır bunların biçbiri değil. Basınımızı izlerseniz göreceksiniz ki, Türkiye'nin şu andaki en önemli sorunu sosyetede "Murti" adıyla ün yapan Murtaza Bey kardeşimizin "AIDS" olup olmadığı sorunu. Bir grup gazeteye göre Murti Bey, tehlıkeli bir "AIDS" hastası olarak ortalarda dolaşıyor ve ("hayal tacirliğt" kadar olmasa bıle çok tehlikeli olan) bu hastalığı memleket sathına yayacak bir potansiyele sahıp bulunuyor. Pek çok ünlü kişi de Murti Beyle çeşitli düzeylerde yakınlıklar içinde bulunmuş olduğu için korkulu günler, saatler yaşıyor. Bir başka grup gazeteye göre ise Murti Bey "AIDS" olduğu iddiasıyla adeta toplum dışına itilen, haksız yere damgalanan, ama aslında 'A/DS"ten muzdarip muzdarip olmayan bir kişi. Bu görüşü savunan gazetelerde, kucak kucağa fotoğraf çektirmek henüz moda olmadığmdan, Murti Beyle kahramanca el ele tutuşan gazeteci arkadaşların boy boy fotoğrafları yayımlanıyor. Günlerden beri yüksek tırajlı gazeteierimizin manşetleri Murti Beye ayrılmış durumda. Enflasyonun tek bir ayda pek çok OECD ülkesindeki yıllık oranın üzerine çıkması, halkın pahalılıktan inlemesi, SODEP ve HP'nin birleşmesi gibi konutar Murti Beyin serüvenleri yanında hep ikinci planda kalıyor. Bu koşullar aitında bir nükleer savaş falan çıkmadıkça Murti Beyin manşetlerden inmesi pek mümkün görünmüyor. Murti Beyin AIDS'le kanşık serüveninin günlerce gazete manşetlerinde kaldığı bir ülkede "insana, habere, demokrasiye saygı" stoganıyla ve oldukça büyük iddialarla yayın hayatına atılan bir gazetenin ancak 47 gün sürebilen serüveniyle ilgilenen ise pek yok gibi. Gazetecilik alanında çok tecrübeli bir grubun böyte bir girişimi 47 günde noktalamaya karar vermesini nasıl yorumlamalı? Hürgün'ün umduğu ilgiyi görememesi neyin göstergesi? Geleceklerini bu girişime bağlayan gazetecilerin geleceği ne olacak? Gazete çıkartma heveslileri bu olaydan nasıl etkilenecek? Bunlar son derece önemli ve yanıtlanması gereken sorular gibi görünüyor, ama bu konulara eğilmek basında bir tabu galiba. işte bu ortam, Murti Beyin günlerce manşetleri işgal ettiği, "Hürgün'ün ise sessizce basın tarihinin paragraflan aca6in^jîil: diği ortam bugünkü iktidar için bulunmaz bk n.imet. h f l f ^ \ ^ 8 " tığı vaatleri tutamayan, pek çok temel sorunu çöze'rrteyerrn'ffkümetin "partak çocukları"ntn, bu ortamda basını günlerce mesgul edecek yeni buluşlarla ortaya çıkmaları da o kadar zor değil. Bir "çikita muzu" ithali, bir "köprünün satışı" basını günlerce meşgul edebiliyor, bankaların meraklılara altın plaka satmaya başlaması, "Altın devri başladı" diye manşetlere çıkabiliyor. Böyle bir ortamda iktidar ciddi şekilde hesap vermekten kaçınmanın çeşitli yoilarını bulabiliyor. Ustaca saptırmalarla kamuoyunun dikkatini başka yerlere çekebiliyor. Türkiye'de Anavatan Partisi'ne iktidar afternatifi olmayı düşünenlerin bu ortamı çok iyi değerlendirmeleri gerekiyor. Eğer bu ortamın kalıcı olduğu ve Türkiye'nin gerçeğını yansıttığı düşünülüyorsa, o zaman Anavatan'a alternatıf olmayı düşünenlerin ciddi ve kapsamlı seçenekler aramayı bir kenara bırakıp, halkın dikkatini çekecek yeni ve orijinal buluşlar peşinde koşmaları "tavsiyeye şayan" görünüyor. Firmaların yarıgı 8tandart dışı tiretim yapıyor ANKARA (MJL) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın 1985 yılının ilk 10 ayında toplam 8 bin 396 flıma bakkıodı yupa& standarda uygumhık daNtimi loraıda 4 Ma 477 firma mahkemeye verikli. Mahkemeye verilen firmalardan 139'u hakkında mahkumiyet karan verilirken, 4 bin 338 finnanın davası sürilyor. 1985 yılı staodart denctimlerine ilişkin açıklamalarda bulunan Sanayi ve Ticaret Bakanı C«hil Aral, Tükelici kalitesiz maldan yalunBakU hakbdır. Bakanlık olank denetimleıi hassasiyetle sürdurüyontz" dedi. Türkiye'de standart uygulama&ı nın yeni başladıgını hatırlatan Aral, şunlan söyledi: "Almaouz gereken çok uzun bir tatsatt mevcuL Dtneümler lizerindc hasıasiyetk durank, deaetin aoaafiaıuı hcr 3 ayda bir kanuoy u a «oplu oiank a n edece|fe. lyiye dofru ghkrrtfmin eoataim. Ba •eticeteri hep bcraoer görecegiz." Konferansa katılan Prof. Gühen Kazgan, Şinas Ertan, Prof. Orhan Oğuz ve eski Maliye Bakanı Kemal Kurdaş (soldan sağaX kaynaklanan ortalama yüzde 50 dolaylannda degişen bir enflasyonun, piyasa ekonomisinin zebiri olabilecefini bir türiü idrak edemiyor. Kardaş 1986'ya ilişkin görüşlerini de şöyle ifade etti: "19*6 yılı biitcesi aşın enflasyoaist bir bntçe olarak dttzenlenmiştir. Fi•ans açıgı GSMH'nin yözde 78 boyutundadır. BD takdirde önönnzdeki yıi da yine yüzde 40'ın ttstünde bir enflasyon kaçınılmaz olur. Ortaya çıkan tablo ve mizansen 1985'in aynısı olacaktır. Kamu kesiminin büyük bir israf içinde bulunduğunu belirten Kurdaş, "Ege ve Akdeniz sahilierinde resmi kuruluşlara ait dinlenme ve egitim tesislerinin bulunmadıgı koy kalmamış. Buna göre Türk bürokrasisinin düıryanın en iyi egitim görmüş biirokrasisi olması lazun", dedi. EBSO Başkanı ^inasi Ertan toplantıya 11 sayfaJık bir bildiri sundu. Şmasi Ertan Türkiye ekonomisinin sorunlarının kolay halledilir cinsten olmadığmı, ciddi boyutlara ulaştığmı ve sorunlann çözümü için zaman, sabır ve akıllı politikalann gerektiğini söyledi. "Türkiye'de yeni kapasiteler yaratmak, bugiınkü kiıiılık düzeyiyle yeni Arçeük'ler, Bossalar, Lassa'lar kurraak mumkün degildir. Yatırım yapmak çılgınhktır" diye konusan Şinasi Ertan şunlan söyledi: "Mayıs^ Un bu yana devlet tekelinde oian önemli mal ve hizmet fiyatlanna 34 aydır zam yapılmadı. Mevduat faizteri kredi faizleri aşağı ceküdi. Buna ragmen enflasyon oranı düsmemiştir. Serbest piyasa ekonomisini sadece 'Tıyatlara zam" olarak anlayanlar ve böylece enflasyonun önlenccegı göröşünii savunanlar ne kadar yanıldıklannı ber halde anlamışlardır." Ekonomiyi düzlüğe çıkarmanın ve enflasyonu önlemenin tek Sanayi ve Tkaret Bakanı ArtdTuketki yakmmakta hakh. Aral, toplam üretimın yüzde 60*111111 gCTçekleştirildiği İstanbulda piyasaya sunulan malların yüzde 63'ünün ambalaj standardına uymadığını söyledi. Istanbul'da 1 eylül10 ekim tarihJeri arasında gerçekicştirilen ambalaj standardı deneümlrnnde 2 bin 615 firmadan 625'i uygun görttlürken, 1942'si mahkemeye veıildi. Bunlardan 61'ı mahkum olurken, 1881'inin davasının sürduğü açıklandı. Balık ucuza satılabüir İSTANBUL, (ANKA) Türkiye nüfusunun yüzde yetmişinin hayvansal kökenli proteince zengin gıdalardan yoksun oldugu, buna karşılık yaklafık 1 milyon tonluk balık pounsıyelinın geregince değerlendirilemedi&i belinUdi. Karadenizü balıkçılarla i$birligi halınde çalı$an bir araştırma grubunun hazırladığı "balıkyılık ve beslcame lonınlanmız" adlı raporda bir kilo lemızienmiş, paketlenmi; ve dondurulmuş balıgm 250 Hraya satılabileceği göruşü savunuldu. Raporda, DPT için yaptınlan bir araştırma referans gösterüerek Karadenız'de yılJık 900 bin ton hamsi ve 500 bin ton istavritin üretiminin mümkün olduğu belirtildi. OSA...KISA.. SAUDİ AMERİCAN BANK Uluslararası düzeyde ilk dış şubesini bugün Istanbul'da açacak. Bankarun tstanbul Şubesı Genel Müdürü VtWk) Alanmddia "Bizim için TOrkiye'yi cazip kılan neden, bankacıhğı, ticareti ve yatınmları destekleyen yeni liberal ekonomi politikadır" dedi. MESS Olağanustü YOnetim Kunılu toplantısı Hilton Oteli Balo Salonu'nda bugOn yapılacak. YASED tarafından düzenlenen "Karçılaştırmalı tstönlük ve Oplinai Yabana Vtünm Karariın" konulu tanışmalı konferans bugün saat 15.3ffda Destek Reasürans'ın Maçka'daki toplantı salonunda yapılacak. Konferansa DPT Yabana Sermaye Ba?kanı N. Kemal Kılıç, Chase Manhattan Bankası Başkan Yardıracısı Sykes Wilford ve ekonomist Charles W. Smithson konu$macı olarak katılacaklar. RENAULT 9'un dizel modeli 1986 mart ayında piyasaya çıkanlacak. 3 milyon 900 bin liraya saalan benzinli Renault 9'lardan dizel motorlunun daha pahalı olacağı öğrenildi. CER METAL A.Ş.'nin de dış ticaret sermaye şirketlerine katılmasıyla bu jirketlerin sayısı 28'e ulaştı. TEB ile Uluslararası Ticaret Odası tarafından ortaklasa düzenlenen seminerde dünya ticaretinde teslimat ve ödemelerde ortaya çıkan sorunlar tartışıldı. Saudi American Bank, uluslararası düzeydeki ilk dış şubesini bugün Türkiye'de açıyor. Türkiye'deki ilk Suudi ticari bankası niteliğiyle Saudi American Bank, Türkiye ve Suudi Arabistan arasındaki ticari ve mali ilişkilerin daha süratli ve etkin yürütülmesini hedeflemektedir. Saudi American Bank İstanbul Şubesi, Türkiye'nin yalnızca Suudi Arabistan ile değil, aynı zamanda diğer Orta Doğu ülkeleri ile olan ticaret ve yatınm hacminin gelişmesine de hizmet edecektir. Saudi American Bank'ın bugünden itibaren Türk iş dünyasının hizmetine sunduğu şubesindeki uluslararası elektronik bankacılık uygulamasının, Türkiye'nin Orta Doğu ülkeleri ile ticari ve mali ilişkilerinde sürat ve güven kaynağı sayılacağına inancımız tamdır. Kıvançla duyururuz. DÜNYA'dan ABD'demini otomobil furyası NEW YORK, (ANKA> Birleşik Amerika'da da "minl" otomobil modası hızia yayüıyor. Az benzin yakan ucuz otomobile yönelen Amerikalüann sayısı giderek artarken, bu çeşit otomobil üretimine ağırbk veren bazı sanayileşmekte olan ülkeler, Birleşik Amerika'ya yaptıklan ihracatı önemli ölçüde arttırma olanağını buldu. DUnya petrol talebindeki duşüş nedeniyle petrol fiyatlarının düşmesi sonucu pahalı, orta boy otomobil üretimine yönelen Birleşik Amerikah ve Japon fırmalar, "mini" otomobil alanını tamamen boş bıraktılar. Bu olanaktan yararlanmayı bilen Yugoslavya, Yunanistan ve Giiney Kore gibi ülkeler Amerikan otomobil piyasasmdaki bu boşluğu doldurmaya koyuldular. Brezüya, Ispanya ve Tayvan da bu alanda araştırmalara giriştiler. DÛVİZ KURLARI Mefkez Bankasıteodıislemlan için doiann alı« kurunu 550 60 lira olarak behnedi. Döviz Dövız Dövizin Efektif Efektif Cinsı Alış Satış AHş Satış 1 ABD Dotarı 550 60 556.16 550.60 561.61 1 Avuslralya Doları 367.25 370.96 348.89 374.60 1 Avusturya Şilini 30.24 30.55 30.24 30.84 1 Batı Alman Markı 212.25 214.39 212.25 216.50 1 Belçıka Frangı 10.50 10.61 9.98 10.71 1 Fransız Frangı 69.65 70.35 69.65 71.04 1 Hollancla Florini 188.24 190.14 188.24 192.00 1 jsveç Kronu 70.57 71.28 70.57 71.98 1 İsvıçre Frangı 258.01 260.62 258.01 263.17 100 halyan Lireti 31.43 31.75 29.86 32.06 100 Japon Yeni 270.83 273.57 257.29 276.25 1 Kuveyt Dınarı 1883.33 1902.35 1789.16 1921.00 1 Sterlin 789.56 797.53 789.56 805.35 1 S Aratnstan Riyali 150.67 152.39 143.33 153.89 Saudi American Bank ÇAPRA2KÜR 1 ABD DOLARI 2 5941 B.AJman Uarkı 7 9052 Fransız Frangı 2.9249 Hollanda Flonnı 2.134 Isvtçre Frangı 1751.83 Italyan Ureli 203.30 Japon Yem 3.6494 S Arabistan Riyali 1 Sterlin 1.434 ABD Dotan A1TINGÜMÜŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar kütçe 22 ayar bilezik 900 ayar gümiış ALIŞ 39 600 45.000 5.940 5.340 115 SATIŞ 39.900 46.000 5955 5.800 117 Kanada, Çin pazarından pay kapmaya çalışıyor OTTAWA, (AJVKA> Kanadalı şirketler, Çin Halk Cumhuriyeti piyasasına girebilmek için büyük çaba gösteriyor. Çin'de düzenlenen uluslararası fuarlara en çok katıkmın Kanada 'dan yapıldığı dikkati çekerken, tarımdan sanayiye dek bir dizi fîrma fuarda yer almarun yanı sıra, iş temaslan yapmaya özen gösteriyor. Son olarak Pekin'de düzenlenen "Uluslararası Tarım Sergisi"ne 50'den fazla fırma ik katılan Kanada, tarımsal hizmetler, donanım ve aygıtlar ile stoklama yöntemlerine ilişkin son gelişmelerini sergiliyor. önümüzdeki hafta sona erecek olan tarım fuarından sonra yine Pekin'de düzenlenecek bir başka fuar için de Kanadab sanayi grubu şirketlerinin "harekete geçtigi" belirtiliyor. SjJ \P 8 KASIM 1985 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI T.C. ZtHAJIT BANKASI DÖVİZ AUŞTL SJmŞTL 550.60 556.16 367.25 370.95 30.34 30.64 212.47 214.61 10.55 10.65 58.71 59.30 69.65 70.35 188.34 190.24 70.57 71.28 258.01 260.61 31.43 31.74 270.83 273.56 401.01 405.06 1883.32 1902.34 70.48 71.19 789 50 797.47 150.87 152.39 jjjj S? Saudi American Bank üımhuriyet (jıddesi 233. Harhiye, İstanbul Teleks 17 224 snıbk tr. 27 226 sabk tr Saudi American Bank, tiımü ödenmış .300 Milyon Saudi Riyal serma\çsi ile Anoninı Sirkeî tır. Alerkezi Rivad'dadır. DÖVİZİN CİNSİ 1 1 1 1 AB0D0UM AVUSTRALTA DOUHI AVUSTURYA Ş k M MTI ALMAN MARn EFEKTİF AUŞTl. SAnŞTl. 550.60 567.17 348 88 37830 30.34 31,25 212.47 218.66 10.02 10.86 58.71 60.47 69.65 71.14 188.34 194.01 70.57 72.69 258.01 265.77 29.85 32.37 257.28 278.98 380.96 413.08 1789.16 1940 66.95 72 60 789.50 B13.26 143.33 155.41 imÇİKAHUMI 1 DAltaURKA tHMIU 1 HUNSIZ HUNa 1 H0UAM)A FLOftRri itsvEÇRmm 1 İSVtÇIIE HtAIM 10t tTALTAM ÜHETt 1MMTONTEIİ 1KANADA DOLAM 1 KUVETT DİIARI 1N0RVEÇ »KMU ISTEİHJi 1 S. AMtiSTAM RİYALİ T.C. ZtRAAT BANKASI "GtciM criyOncı"