Katalog

KURTULUŞ SAVAŞI ANILARI 300 Lira, Çağdaş Yaymlon Türkocagı Cad. 39/4) Cagalo&lu/tstanbul BELGELERLE Ebubekir Hazım Tepeyran Cu m hu r iyet 62. Yıl; Sayı: 21993 Kurueusu: Yunus Nadi 100 TL. <KD\• dah.ı, 18 Kasım 1985 Paza TOPKAPI SARAYI'NDA YAŞAM Çağdaş Yaymlan, Türkocagı Cad. 39/41 Cai.aloi.lu / htanhul. 400 lıra Tavernier Zirve öncesi Weinberger'in Başkan'a yazdığı mektubu,New York Times ele geçirdi Reagan'a sert oF uyarısı Zirve yarın 6 Reagan: Aynkklar çok derin Başkam, Cenevre'de gazetecilerin sorularma verdiği yamtta, Savunma Bakam tVeinberger'i görevden almayı düşünmediğini söyledi. %Morbaçov, bugün Cenevre'ye geliyor. Shultz, Reagan'ın Yıldız Savaşları konusunda taviz vermeye niyeti olmadığmı belirtti. Dış Haberier Servişi Sovyetler Birligi Komünist Partisi Genel Sekreterı Mihail Gorbaçov'Ia ABD Başkanı Rooald Reagan arasında tüm dünyada merak ve heyecanla beklenen tarihi zirve yann başüyor. Başkan Reagan, önceki gece Cenevre'ye gelişinde verdiği demeçte iki ülke arasında derin görüş ayrılıklannın bulunduğunu söyledi. Reagan, "ABDSovyet ilişkilerinde yeui Wr basiangıç yapılması, bölgesel çatışmalar, insan haklan ve silahsulanma konulannda göriiş auşverişinde bulunulması gerektigine inanıyorum. Ancak bu konularda iki ülke arasındaki göniş aynlıklan (Arkası Sa.6. Sü. l'de) Sertlik yanlısı Savunma Bakam Weinberger'in, Reagan'm Cenevre'ye hareketinden hemen önce verdiği mektupta Yıldız Savaşları programım sınırlandırma konusunda Gorbaçov'a güvence verümemesi istendi. Weinberger'in mektubunun New York Times'da yayımlanması Beyaz Saray çevrelerinde tepki yarattı. Beyaz Saray sö'zcüsü Speakes, "Başkan'ın mektubu gazete yerine kendi bürosunda okumayı tercih edeceğini" söyledi. TANJU AKERSON NEW YORK ABD yönetimi içinde, zirve konusundaki görüş ayrılığı Savunma Bakam Cas par Weinberger'in s o n anda ABD Başkanına verdiği "tavsi Yavuztürk'ün, TBMM Bütçe Plan Komisyonu'nda Suriye'nin yürütiüğü silahlanma faaliyetleri nedeniyle NATO için "tehlikeli ülke" ilan edilmesi olasılığmdan söz etmesi üzerine Dışişleri Bakanlığı, Suriye'ye güvence verdi. Suriye Büyükelçiliği'ne iletilen Dışişleri bildiriminde, Yavuztürk'ün sözlerinin basın tarafından "yanlış yorumlandığı" belirtildi ve Bakan'a aîfen yayımlanan sözlerin yanlış anlamaya yol açmaması istendi. SEDAT ERGİN ANKARA Milli Savunma Bakam Zeki Yavuztürk'ün hafta içinde TBMM Bütçe Plan Komisyonu'nda Suriye'nin yürüttüğü silahlanma faaliyetleri nedeniyle NATO için "tehlikeli ülke" ilan edilmesi olasılığmdan söz etmesi üzerine Dışişleri Bakanlığı Suriye'ye güvence verdi. Diplomatik kaynaklardan sağlanan bilgilere göre, bu konudaki bildirim, Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzeyde bir yetkilisi tarafından Suriye Büyükelçiliğine iletildi. Bu bildirimde, Yavuztürk'ün sözlerinin basın tarafından "yanlış yorumlandığı" belirtildi ve basında Bakana atfen çıkan sözlerin Suriye tarafından yanlış anlamaya yol açmaması istendi. Bu girişimde, Türkiye'nin Suriye ile iyi ilişkiler içinde olmak isteği de belirtilerek, bu komşu ülkenin NATO tarafın size değil israiTe dönük (Arkası Sa.6. Sü.Vde) CESEVRE'DEREAGAN'LIGUERNİCA Reagan Gorbaçov zirvesininyarın yapılacağı Cenevre kenti, geçen haftayoğun gösteZÎRVE VE EKONOMIK rilere sahne oldu. Füzelere harcanan paralann AIDS araştırmalarına ayrılmasını isıeyen eşcinseüerden ABD'yi ya da Sovyetler BirliETKEN ği 'ni kınayanlara kadar bir grup gösteri düzenledi. Yukandaki fotoğrafta, cumartesi günü düzenlenen bir A merikan aleyhtarı gösteriERGUN BAl£l'nın ye katılanlar görüluyor. Göstericiler elierinde Picasso 'nun ünlü tablosu ' 'Guernica' 'nın posterini taşıyorlar. A ncak bu Guernica, değişik Guernica. Sol bastan ikinci resim, Başkan Reagan'm resmi. (Fotoğraf: AP) yoramu 3. Sayfada dan "tehlikeli ülke" ilan edilmesi yolunda bir çalışmanın söz konusu olmadığı vurgulandı. Bu girişimin yapılmasından sonra görüşlerine başvurduğumuz Suriye Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Tevfik SeUum, olayı doğruladı ve "Biz yiiksek Türk makamlanndan bu koouda tatmin edici bir acıkbuna aldığunız inancındayız" dedi. Buna karşüık, BütçePlan Komisyonu stenograflan tarafından tutulan Yavuztürk'ün konuşmasıyla ilgili resmi zabıtlar, Milli Savunma Bakam'nın Suriye'nin NATO için tehlikeli ülke ilan edilmesini teorik olarak mümkün gören ifadeler kullandığını gösteriyor. Ayrıca Yavuztürk'ün bir üyenin sorusu üzerine yaptığı açıklamalardaki görüşlerin çok net olmayan bir biçimde ifade edildiği de ortaya çı(Arkası Sa.6. Sü. 8'de) SHPDSP demeç kavgasıl^/" Değer KAVGAN1N GELİŞİMİ: SHP'II Angın (DSP kuruldugu gün): DSP'ye AP'li, MHP'li ve ANAP'Iıları da aldılar. DSP'li Rahşan Ecevit (Bir g ü sonra): DSP bölen değil, genişleten parti olacaktır. Üyelerimizin önemli bölümü daha önce demokratik sol görüşle bağlantısı olmayan kişilerdir. DSP'li Haluk Ozdalga (Bir gün soora): Cahit Angın'ın SHP'nin kapılarının sosyal demokrasinin daha solunda olanlara açık o/duğunu ilan etmesiyle, SHP'nin nasıl bir yamalı bohça olduğu biraz daha iyi ortaya çıkmaktadır. Üyelerimizin eskiden hangi göruşe bağlı olduğuna değil, hangi üoğrultuda olduklanna bakıyoruz. Cahit Angın (Dün): Birtakım seçkinlere güvenlik ve bağhlık dosyaları düzenleme görevi vermemize olanakyok ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Demokratik Sol Partinin resmen kurulmasıyla hareketlenen siyasi yaşamın sol kanadında mücadele "demeç kavgası"na dönüştü. DSP'nin kuruldugu gün bir demeç vererek partiyi eleştiren Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Sekreteri Cahit Angın ile partiye Uye olmadığı halde parti adına açıklamalar yapan DSP'li Haluk Özdalga arasındaki mücadelede dün son olarak Cahit Angın, "Kimse için dosya tutmuyoruz" dedi. Demokratik Sol Parti'nin kurulduğu günden bu yana süren "demeç kavgaa"nda bugüne dek şunlar söylendi: Cahit Angın DSP'ye APü, MHP'li ve ANAP'üları da aldılar. Rahşan Ecevit DSP kuruculanmn önemli bir bölümü, daha önce sosyal demokrat görüş lehine oy kullanmamış ya da sosyal demokrat görüş içinde fiilen görev almamış kişilerden oluşmaktadır. Bu da gösteriyor ki, DSP bölen degü, demokratik sol görüşü genişleten parti olacaktu. Haluk Ozdalga Sayın Genel Sekreter'in (Cahit Angın) SHP'nin kapılarının sosyal demokrasinin daha solunda olanlara açık oldugunu ilan etmesiyle SHP'nin nasıl bir yamalı bohça olduğu biraz daha iyi ortaya çıkmaktadır. DSP içinde sağ partilerin eski üyeleri var diye yapüan eleştirilere gelince... Üyelerimizin eskiden hangi görüşe bağlı olduklanna değil, şimdi hangi doğrultuda olduklanna bakıyoruz. Cahit Angın Demokratikleşme çahşmalarına katkısı olacaik ve ilkelerimizi benimsemiş her demokrata partimizin kapısı açıktır. Ancak DSP'nin kuruluşunda taruk olduğumuz gibi, birtakım seçkinlere güvenlik ve bağlılık dosyaian düzenleme gö Türkîş'in bitmeyen tartışması ^ revi vermemize olanak yoktur. Demokratik anlayışımız da buna izin vermez. Türk demokrasisi yalnızca Atatürkçülerin omuzlarında kalarak bugünlere geldi. Bu, demokrasinin sık sık kesintiye uğramasınm başlıca nedenidir. Türk solunu Avrupa solundan ayıran en önemli fark, Türk solunun demokrasi sorununa öncelik tanımak zorunda kalmasıdır. Avrupa'da demokrasi, kurumlarından yoksun bırakılsa da, 200 yıllık gelenek.özgürlükçü parlamenter sistemi yine ayakta tutar. 12 Eylül öncesi ve sonrasındaki olaylar, gerçekten demokrat ve liberal bir sagm oluşmasına katkıda bulunursa bundan mutluluk duyarız. D e m o k rasi için onlarla bile işbirliği yaparız. (Arkası Sa.6. Sü. 8'de) ° • açıklıyor ürkan'ın G, açıklamalarının tarihçiye verilecek gerçek belgeler olduğu r Diyaloğa tamammı, devam mı? Mürktş'te bugün il temsilcileriyle toplanü yapılacak. Toplantıda, "Hükümetin bilinen tavnna karşüık diyaloğun sürdürülmesinin yarar ve zararlan" tartışılacak. ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Türktş, bugün yapılacak "Ü Temcilcileri Toplanüsı" ile hükümetle "di>nlog" konusunu yeniden tartışmaya açacak. Türkİş'in 58 il, 8 bölge ve sendikaların genel örgütlenme sekreterlerinin katılımıyla yapacağı toplantıda Genel Başkan Sevket Yılmaz konuşacak. Yıhnaz'ın konuşmasında il temsilcilerine 1986 yılı için "yeni" bazı talimatlar ileteceği bildiriliyor. Şevket Yılmaz daha sonra "iktidann açıkça belli olan tavn karşısında diyaJog konusunda ısrarlı olup olmamanın yararlı ve zararlı yönlerini" tartışmaya açacak. Türktş, yaklaşık iki yüdır bu konuyu tartışıyor. (Arkası Sa.6. Sü: 4'te) inancındayım. Sayın Batur'un duyduğu huzursuzlukta da kendi açısından haklı olduğuna inanıyorum. Çünkü çarpıttığı gerçekler ortaya çıkmış ve oyun aydınlanmıştı. >5ilahlı Kuvvetler Subay ve Astsubay Sicil Yönetmeliklerine 12 Mart döneminde, içlerinde emekli Orgeneral Batur'un da bulunduğu muhtıracı komutanların emriyle eklenen hüküm acımasız bir kıyım aracı olmuştur, hukuk devleti ilkelerine aykırıdır. 11. Sayfada İbplum, emirle değişmez Mspanyol toplumunu ölçen bir termometteye sahip bulunmalıyız. Fikirlerimizi yayarak, entelektüel bir ikna yoluyla toplumun değişimini sağlamaya çalışmalıyız. Bir ülke; kararname, resmi emir, fermanla değişmez. Demokratik bir sistemle yönetilmemesi, Ispanya'nın AET'ye katılımım frenledi. Demokratik rejime geçişle tspanyollar, AET'nin hiçbir mazeret ileri sürmeyecekleri noktada AET'ye girmek için harekete geçmişlerdir. • Mspanya'nın modern tarihinde sağ, ilk kez bir araya gelerek demokrasiyi engellemek yerine, demokrasinin önünü açmıştır. NtLGÜN CERRAHOCLU MADRİD 25 yüdır Feüpe Gonzaies'le kader aıkadaşlığı yapan 44 yaşındaki İspanya Başbakan Yardıması Alfonso Guerm ile Franko'nun ölümünden 10 yıl sonrasının ispanya'sı ve tspanyol sosyalizmi konusundaki söyleşimizin ilk bölumunu dün yayımlamıştık. Guerra, sorulanmızı yanıtlamaya şöyle devam ediyor: tspan>ol kamuoyunda gendde NATO'ya karşı buyuk tepki var. Bu tepkinin •edenini apklayabilir misiniz? GUERRA NATO, lspanya'da, Kuzey Avrupa'yla değil, ABD ile özdeşleştirilen bir örgüttür. ABD ise, lspanya'da, diğer Avrupalı raüuefikleri için taşıdığı anlamdan çok farklı bir anlam taşır. ABD, müttefiklerince, Batı Avrupa'yı faşizm canavanndan kurtaran kunarıcı olarak görülür. Nitekim tspanyol demokratlan da, ABD'nin Fransa'yı Alman Nazizminden kurtarraasımn ardından, Ispanya'yı da Franko fa$İ2minden kurtarmasını bekiemişlerdir. Bu gerçekleşmemiştir. Üstelik özellikle 1953 yılından itibaren, Ej$eahower Amerika'sı, Franko'ya açık desteğini vermi.ştir. Dolayısıyla, lspanya'da, ABD'nin kurtarıcı olarak görülmesi şöyle dursun, Franko'nun mutteTıği olan bir imajı vardır. İspanya Başbakan Yardımcısı Guerra, Cumhuriyet'in sorulannı yanıtladı: Oy oranı yüzde 57 İkinci neden ise, tkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avnıpa'nuı yeniden inşası için Marshall Planı çerçevesinde müuefiklerine yardım eden ABD, Ispanya'yı bu plana dahil etmemiştir. Bu da, toplumun beUeginde yer etmiş bir olgudur tabii... tspanya'da demokrasiye geçisin temeUerinin, ekonomik ve sosyal açıdan, Franko döncminde atıldıgım ileri surenkr var. Bu göriiste otanUra katılıyor musuımz? GUERRA Hayır. Katiyetle bu göriıse kaülmjyorum. Ekonomik açıdan alınan mesafelere gelince... Artık neredeyse yarım yuzyıUık bir yönetimden sonra lspanya'da bir de arabalar olmasa mıydı yani. Bu göruşte olanlar, "Franko'dan önce eşek svtuda gidilirdi, şimdi arabarb gidiyoruz" diyorlar, eh insaf yani. Franko başkaldınsını yaptığj zaman zaten araba yoktu ki piyasada. Televizyon da yoktu o dönemde. Yani belli bir sosyal ve ekonomik evrimin olmadığı bir ülke gösterebilir misiniz bana? Bu nerdeyse doğal bir evrim. Franko'nun ölümünün 10. yıUnda, birden öyle saf, öyle çilekâr bir Franko panoraması yapılır oldu ki, hani neredeyse oturup ağlayacağı geliyor insanın. Hayır efendim. Franko ba$tan sona İspanya için talihsiz(Arkası Sa. 8. Sü. 4'te) Gürkan, "Yurt çapında güçlenmemizin göstergesi" derken, Özal, "Beklenen sonuç, ANAP'ın oyları arttı" diye konuştu. TÜREY KÖSE SARAYKÖY S O DEP'li Ali Rıza Kapanlıoglu'nun öldürülmesi uzerine boşalan Sarayköy Belediye Başkanlığı seçimini SHP adayı Ali Cengiz kazandı. SODEPHP birieşmesinden sonra ilk kez seçime katılan SHP, geçerli oyla(Arkası Sa.6. Sü. S'te) Sarayköy seçimini SHPfarkh kazandı Başbakan, 'Best' fabrikasını açtı Eski kitap kaldırıldı, yenisi yazılmadı Özal: DÇM hareket kabitiyetimizi daraltıyor Turgut Özal, otobüste gazetecilerle konuşurken, DÇM borçlarını kim almışsa onun ödemesi gerektiğini söyledi. Başbakan, Reagan Gorbaçov zirvesi için de "Görelim bakalım, ne kadar çözecekler" dedi. FAjRUK BİLDİRİCt GÜROL KARA BİTLtS / VAN Başbakan Turgut Özal, Bitlis ve Van illerini kapsayan iki günluk gezisinin başlangıcında Sıileyman Demird'in başbakanlık dönemine suçlama getiren Başdanışman Adnan Kahveci'nin sözlerini doğrulayarak, "DÇM'ler bizim harekeJ kabiliyetimizi azaltıyor. O zamanki anlayış, bu borcu Merkez Bankası'na yüklemiş, ama aslında kim almıssa onun odemesi gerekir" dedi. Özal, Türkiye'de hizmete giren ilk yabancı sigara fabrikası olan Best'in açıuşını yaparken de kalkınmada öncelikli yörelerde asgari geçim indiriminin önümüzdeki yıllarda arttırılacağını açıkladı. (Arkası Sa.6. Sü. 3'te) Felsefe kitapsız kaldı Felsefe öğretmenleri bakanlığın belirlediği konularda kendileri hazırlık yapıp öğrencilerine ders anlatacaklar. Öğrenciler ise öğretmenlerinın anlattıklarından tutabildikleri noüarla yetinecekler. Mebliğler Dergisi'nde yayımlanan yeni felsefe dersinin konuları ise daha çok din dersi ve tarih dersinin konularını andınyor. ERHAN AKYILDIZ zırlayıp Tebliğler Dergisi'nde yayımladı. Yıllardır lise son sınıflarda 2195 sayıL Tebliğler Dergisi'nokutulan "felsefe dersleri", başde yayımlanan yeni felsefe derta eski Milli Eğitim Gençlik ve sinin konulan ise, bir felsefe derSpor Bakam Vebbi Dinçeıier, sinden çok, din dersi ya da tadaha sonra da aynı göreve getirih dersi kapsamına giren konurilen Metin Emiroglu'nun uygulan andınyor. Bu uygulamayla, • lamalarıyla "kitapsız din dersle felsefe öğretmenleri, bu yıl baÖbiir erege, öğrencilerde düri"ne dönüştü. kanlığın belirlediği konularda şünme ve anlama yetenegini geLiselerin son sınıflarında ge kendileri hazırlık yapıp, öğrenİiştirmeye gelince: Felsefe dersi cilerine ders anlatacaklar. Henüz çen yıla kadar okutulan tsmail felsefe kitapları olmayan öğren çerçevesinde buna ulaşma yolu, Tunalı'mn yazdığı "Fdsefe" kiancak ögrencileri filozof metintabı bu yıl öğretimden kaldınlır ciler ise, öğretmenlerinin anlatleri ile karşılaştırma Ue olur..." tıklarından tutabildikleri notlarken, yeni felsefe kitabı da henüz tsmail Tunalı, yazılış amacını la yetinecekler. yazılmadığı için, bakanlık yalböyle açıkladığı yapıtında konunızca felsefe derslerinde okutuGeçen yıla kadar lise son sınıflacak konulann başlıklarını ha larda okutulan felsefe kitabının (Arkası Sa. 8. Sü. l'de) yazan tsmail Tunalı, yapıtının önsözünde, bu kitabı yazmasının amaçlanru özetle şöyle anlatıyor: "Bu kitap, lise felsefe dersleri için düşüniildü ve yazıldı. Lisede felsefe dersleri niçin okutnlur? Bize göre, bir yandan ögrenciye felsefe bilimi bakkında bilgi vermek, öbiir yandan da öfrencinin düşünme ve anlama yetenegini geliştirmek için. Işte bn kitap, bu iki erek göz öniinde tutularak yazıldı. İlkin, felsefe problemlerini, luzumsuz aynnülara girmeden, özu ve birbirleriyle ilgi yonünden açıklamak istedik. Bu kez Torbab'da 'Refah Gecesi' Franctfnun Ölümünün 10. Yılında İspanya (2) İJlADRİD Bir adam; bir elinde kastanyet, bir yandan çalıyor, öte yandan sarmısak satıyor. Belli ki ıçmiş, hafif çakırkeyif. Kastanyetıni şakırdatırken bir bebek arabasına doldurduğu sarmısakları keyifli bir şarkının eşliğinde köy meydanında Madridlilere okutrnaya çalışıyor... Köyün adı, Chinchon, Madrıd yakınlarında ortaçağdan kalma bir köy. Sarmısağı, şarabı ve tıpkı bizim rakıya benzeyen anasonlu sert ıçkisıyle ünlenmiş... Köy meydanının etrafı çepeçevre iki katlı şirin evlerie sanlı. Teras ve balkonlar Madridlilerle dolu. Arabalarına atlayıp güneşli bir pazar gününü geçirmek üzere Chinchon'a gelmişler. Izgaralardan dumanla birlikte insanın iştahını gıdıklayan bir koku yayılıyor köy meydanından. Lokantaları ağzına kadar doldurmuş olan kalabalığa bakınca bir bakıma İspanya'da özel(Arkası Sa. 8, Su. l'de) 'Gerçek Uerici biziz' m Mzmir'de düzenlenen Refah Gecesiyle ilgili dava sürerken bu kez Torbalı'da düzenlenen Refah Gecesi'nde bir konuşmacı, "Hakiki mürteciler, masonlardır. Erkekseniz onların^ üzerine gidin" dedi. 7. Sayfada IfASAIV CEMAL