Katalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumharitet Maıbaacılık ve Gazetecilik Türk Anonim Şirketi adına N»dir Nadi, • Genel Yayin Müdurü: Hassm Cenuü, Müessese Müdürü: Emiae Uşaklıgil. Yazı Işlerı Muduru: Okay Gönensin, • Habcr Merkezi Müduru. Yalçın Bayer, Sayfa Dü,enı Yönetmem: Ali Ac*r, # Temsüciler. ANKARA: Valçın Ooguı, İZM i k: HikmetÇelinkaya. ADANA: MehmetMercan. TAKVİM 8 Ekım 1985 Imsak: 4.36 Guneş: 6.00 Istanbul Haberlerr Reha Öz, Dış Haberler: Erju» IUICL, Ekonomi: Osnnn (Jlıgi), Kultür: Aydın Emeç, Magarin: Yatçın Pck^a. Spor Damşmanr AbdıUkadir Yucelmaıı, Duzeltme: Rtfik Darinş, Araştırma: Şahin Alp«y. îş Sendıka. Şakraa Ktleoci. Haber • Araştırma. Ufuk Guldemir. # Koordinaıor: Akmct Konıban. # Malı tşler. F.rol Erkut. llan Zivı Eıgeac Halkla llişkıler Galderen Koşar, ldare: Husryin Gnrtr, lşleıme Sadun Sonmez. Basan ve Yavan: Cumburi>et Matbaacılık ve Cazetecılik T.A.Ş. Turk Ocağı Cad. 39'41 Cagal'oglu lstanbul, PK: 246Istanbul, Tel 5?.6 10 00(9hat), Tetex: 2J246 • Buroiar. Ankara: Ziya Gokalp Bulvan lnkrtap Sokak No: 19/4 Tel: 33 II 4147, Telex 42344 • tnnir: Halit Ziya Bulvarı No: 64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 • Adana: Çakmak Cad. No: 134 Kat 3. Tel: 1455O.I9'»31 Telex: 62155. Öğle: 11.57 tkindi: 15.08 Akşam: 17.43 Yatsı: 19.02 Deniz Baykal Ecevifi siyasal manevm yapmakla suçluyordu 3 C ~~ ^ ^ ^ a n k a y a , 4 Temmuz 1977 günü Söleyman De,%* mireTe Başbakanlık görevini verecekti. Aldıgım bilgi, Konıtürk'ün görev veren yaasında sade bir dil kullanacağını, anayasanın belirli hükümlenne dayanarak Demirel'i Başbakanlığa atayacağım gösteriyordu. "Sade ve klasik!" Korntörk, CHP azınlık hükümetıni kurma görevini Ecevit'e verirken, ülkenın icinde bulunduğu koşullan sıralamış, iç huzurun sağlanrnasına dayalı kimi görüşler de öne sürmüştü. Bir destek! "Bnna memnun oldum" dedi Demirel. "Demek direktlf vennekten vazgeçti. Y»Y«Ş yavaş polltikayı ögreniyor." Politikayı ögrendiğini soyledigi kişi, Cumhurbaşkanı Korutürk'tü. Curahurbaşkam'nın tutumunu bana Basın Müşaviri Ali Baransd aktarmış, "Kösk, yeni polemiklerden kaçınıyor" demişti. Ecevit, Demirel'e "faşist" diyordu Sonun başlangıcına nasıl gelindi? DEMOKRASİNİN SONBAHARIj^ CÜNEYT ARCAYÜREK mmerkes Demirel'in saat 18.00'de Köşk'e çıkıp görev almasım beklerken, daha önce Ecevit Çankaya'ya gelmiş, on dakika kalıp çıkmıştı... Bu ziyaretin ardından Genelkurmay Başkanı Semih Sancar Çankaya'ya gelmişti... Gönüller birden bulandı... • Mkinci MC için Erbakan'la şıkı bir pazarlığa girişen Demirel, Birinci Cephe Hükümeti'nde Erbakan'dan ne çektiğini şöyle dile getiriyordu: "Şu saçlarıma bakın, bir yılda İKİ LİDER BtR ARADA beyazladı..." r  Ecevit ve Demirel o donemlerde sadece cenaze törenlerinde ve kokteyllerde bir araya gelirlerdi. Bu karşılaşmalarda ise sadece soğuk bir tokalaşma ile yetinilirdi. Sancar neden Köşk'e çıktı irden heyecanlandık. Herkes Demirel'in saat 18.00'de Köşk'e çıkıp görev almasım beklerken, daha önce yenisi kuruluncaya dek Başbakanlığı sürdüren Ecevit, Çankaya'ya gelmiş, on dakika kalıp çıkmışu. Dahası bu ziyaretin ardından Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar saat 18.45'te Çankaya'ya gelmişti. Gönüller ve kafalar bulandı. Ecevit kısa konuşmuştu: "Kimi devlet işierini anlaltun, ztrareüm hükümct sorunuyla Ugili degil" demişti. Oysa istifa eden hukumet saat 17.30'a dek toplamıdaydı. Görüşme diasi şöyleydi. 18.00'den önce Ecevit Köşk'e çıkıyor 18.00'de Derairel'e görev veriliyor 18.4î'te Genelkurmay Başkanı Çankaya'ya çağnhyor. Demirel e, Ecevit'in birden Çankaya'ya çıkış nedenini sordum: "Bagünkü siyasal geüşmelerle ilgisi yok" "Neyle ilgisi var?" "...Hasan Esat Işık'la, Çankaya, güveaoyundan önce Sancar'ın Ecevit'i kutlamasında direndiler. Sancar, güvenoyundan onct kutlamayı geri çevirdi. Guvenoyundan önce böyle bir durum, ordunun hukumeti benimsedigi ideniml verecekli. Sancar'dan yapılacak iki askeri manevr» için izahal vermesini istiyorlardı. Genelknnnay Başkanı, Başbakanlığa giderek degil, yazıyla istenilen bilgileri gönderdi. Buna sinirlendigi anlaşdan Ecevit, Köşk'e gitti ve şikâyette bulundu. Sancar'ın cagnlış aedeni bn... " B zeteci gruplar: Ecevit'in yanından Demirel's koştular. AP önderi, izlenimime göre, Ecevit'ten bu önerileri beklemedığı için şaşırmıştı. Ama, paniğe kapılmamıştı. Kameralar hazırlandı sonunda. Demirel de düşünebilecek zaman bulmuştu böylece. "Ben bir başka odada koalisyon kurarken, diger odada başka bir hükümet şekli konnşmam" dedi. AP önderi, Ecevit'in önerilerini siyasaJ bir manevra olarak görüyordu. Üç sağ parti arasında hükümet gorüşmeleri son aşamaya gelmişti. Hemen hemen aradaki tüm sorunlar çözulmüştü. Tam bu sırada Ecevit'in önerileri getirmesi tumüyle yeni hukümetin kurulmadan çözülmesine yol açmak içindi. Üçlü 'cephe' çözüiünce Ecevit kısa süre önce eiinden kaçırdığı iktidar fırsatım yeniden yakalayacaktı. Ecevit aradı, "Eger" dedi. "Adalet Partisi icinde d«mokratik yöntemler geceriiyse, bu öneriler olurulur konuşulur." "Eger geri çoTİlmesinden sonra bu onerilerinüzin hatâ gecerii oldugunu bize soylerseniz, bunun uzerine gidebiliriz" dedim Ecevit'e. AP Siyasal manevra MSP'in istekleri emirel, "Hüknmet işinin dörtte uçiinu ballrtdm" dedi ve gülerek ekledi. "Geriye katan dörtte bir önemli." Dörtte bir ise, Erbakan'dı. Demirel, "Ecevif e işbiriı^i önerecegini, her a) bir kez topianmaUnnı isteyecegJni" söyluyordu. Bu öneriyi Ecevit'in kabul etmesi mantıkdışıydı. Uygulamaları bu hükümct yapacak, her ay duzenlenecek toplantıkula sankibu uygulamalan CHP de onaylıyormuş gibi bir hava yayılacak: Ecevit, bu öneriyi kabul elmezdi kuşkusuz. Haklı olurdu. Demird'in umutlu olup olmadıgını araşuran sorulara "iimitle iş görmem, hesap yapanm" yanıunı verdigi sırada, sağ partiler arasında karma hükümet konusundaki göruşmelerden yayılan haberlere göre, MSP kabinede "arslan payı" istiyordu. MSP'nin Maliye, Sanayi, lçişleri, Milli Egitim Bakanlıkiannı istedıgi, MHP'nin de Içişleri'ne, Milli Eğitim'e, bir de Milli Savunma Bakanhğı'na göz diktiği bildiriliyordu. Erbakan'da ağız degışikliği vardr. HUkümet konusunda seçenekJer sırakyordu: CHPAP hükümeti olabilirdi. MSP, AP'yı dıştan desteklerdi. MSP'nin katılacağı bir hukumet kurulabilirdi. Tabii, Erbakan sonuncu seçeneği yeğlerdi. Dileyen bu yeni anlaşmaya siyasetin cilveleri desin, Derairel'in MSP ve MHP ile hükümet kurmasına yanlı olanuyordum. Çünkü geçmişte kimi sözler dinlemiştim. Örneğin bir gece Demirel Birinci MC hukumetinin işbaşında olduğu sıralarda, "Şu saclanma bakın, bir yılda beyazladı" demiş, Erbakan'dan çektiklerine bu kanıtı göstermişti. Çekilenler bir anda unuıuluyor muydu? Üç sağ partinin "hükümet knrma koausunda ilkede anlaşmaya vardıklan" açıklandı. Demirel, "Erbakan cok makul" diyordu. "Eger icraat yapamayacaksak, secimle gelmeye ne gerek var" diyor bana. Bugün toplanacak Partilerarası Komisyon üç ana sorunu çözecek: Yeni hükümet protokolünu geçen MC hükümetinde yapılan hatalann tekrarlanmaması tedbirlerini ana sorunlara getirilecek görüşleri. AP önderine göre, MSP yönetimi, eğer CHP ile bir hükümete girerse, parti, 810 milletvekilinin 'gidebUecegindtn' korkuyordu. D grubunu etkilemekten söz ediyordum kuşkusuz. Bu öneriyi de Ecevit geri çevirdi "Bu. Demirel'in öteki partiler üzerinde baskı yapmasına >arar, ama dilerseniz kendi düşüneeniz olarak, CHP önerilerinin hâlâ geçerli oldugunu yaonw" dedi Ecevit. Bir dayanak arıyordum oysa. Denu Baykal'la konuştum, öneriler olayını sordum: "Buz gibi siyasal manevra!" dedi. "Bununla AP icindeki muhalefeti ayaga kaldınnak istiyor." Gece Demird'i aradım, duygularmı yatıştırmıştı: "Biz kimsenin metresi değiliz, bu bir. Bizdeki iç muhalefeti yola çıkarmak istiyor, bu iki. Ama, bu benim işimi kolaylaştınr, bu da üç." Ardından kısa geçmişin olaylarını sıralayarak kıyaslamalar yapıyordu: "Geçen kez hukumet görevini aldıktan sonra bir arayış içindeydi, niye o zaman gelip teklif etmedi açıktan. Çunku azınlık hükümeti peşindeydi. tşine gelmiyordu. Açık söylüyorum, eger bu önerilerini bir gun once yapsaydı, bir degeri vardı. Biz, bağımsız başbakan kangını 1971'leri amaçlıyor bir kez yedik, bir daha hayır!" Ecevit'in girişimme karşın "parti içinde hiçbir şey" olmayacağmı savtınuyordu. "Eger bu işbiriigine yanlı olanlar varsa, canlan cehenneme! Zaten iş bilmek üzere. Birkac adamla meselenin son durumunu ben saptayacagjm ve lamam! Işimizi kolaylaştırdı." pılmasma izin vermemişti. Belirli gazetecüer bir aradaydık. Ugur Mumcu ile yanyana oturuyorduk, Teoman Eırl, Mehmel Ali Kışlalı, Orhan Duru.. Ecevit'in evindeydiler. Saat 19.00'du. Karanlık henüz basmamıştı. Ecevit, AP'ye götürdüğü önerilerin siyasal manevra olmadığıru, tumüyle içtenlikle hazırlandığını, o giine değin yaptığı açıklamalann koşutunda anlattı. "Ama siz" dedim Ecevit'e, "Çankaya Köşkü önünde Demirel'i faşistlikle suçladınız, sonra gidip ona hükümet olmayı önerdiniz." "Evet, ettim" dedi Ece\it. "Danıştay'a, Sayışlay'a böylesine vaziyet alan bir adam faşisttir bence..." Oysa, o sıradaki görüşmenin anahtan söyledigi bu oluşumlar değildi. Bir 'adam'a faşistlik suçlaması yapıldıktan sonra, faşist olan adamla' bir araya gelmeyi istemenin tersliği söz konusuydu. Ecevit, "Yalnız ben, AP'yi hep ayırdım bu sözlerden, AP'nin tümünu" dedi. "Fakat beyefendi, gene siz hemen secim öncesi, lzmir'deki konuşmanızda üç beş ay önce AP ile CHP'nin 'asta' koalisyon olmayacağını ilan ettiniz. AP'ye bu önerileri götürdiigünuzde saat 17.00 idi ve üçlü cephe işi bitirmişti. Şimdi lülfen soylcr misiniz, dışardan bu gorunüme ve gelişmelere bakan birisi ne der, nasıl duşünür sizin davranışınızın karşısında. Üstelik ben 'siyasal manevra da' demedim. boyle kokuyor bu davranış dedim." Ecevit. "Ama siz hep CHPAP koalisyonu istediniz" dedi. "Bir yanlışımz var beyefendi" dedim Ecevit'e. "Böjie bir koalisyonu sürekli isteyen ben degil, Metin Toker'di." Ecevit'in bu girişinden sonra CHP önderi Ege'deki durumu ele aldı, Yunanistan'la aramızdaki Ege sorunlarını 'vahim' olarak niteleyerek, "silah üstünıü|umiiziın kalmadıgını. Ege sonınunda Lahej'de ve Bruksel'de NATO'da odünler verildigini" anlattı. Ecevit'e göre yeni hükümete daha ağır şiddet olaylarımn gelebileceğini, MHP'nin "daha akıilıca" davranarak 'huzur ister' gibi göründüğünu, aslında "amacının sessiz ve derinden gitmek" oldugunu. devleti ele geçireceklerini, MHP'nin hukumet ışinde uysal davranışının hükilmete girmek istemesinden kaynaklandıgını açıkladı. Ecevit'e göre, MHP "orduya da cengd atmıştı." Kimi sol fraksiyonlann şiddeti tırmandırmalan halinde şiddete şiddelle karşı çıkmayarak, ama "sessiz ve derinden gidip" devleti ele geçireceklerine inanıyordu. Demirel'in erken seçim istemesinin nedeninin "ekonomik tabloda oldugu gibi göriındügiinu" belirtiyordu. saglanırsa CHPAP yapar. Ben iyi niyetle yardım ederim" dedi. lnsanlan az buçuk tanıyanlar için bu savlar fazla geçerli değildi. Oysa, önemli kuşku böyle bir kabinede o günün siyasal kadrolan nedeniyle uyumun sağlanamayacağıydı. Aynca, iki partinin iki önden hükümet dışında kalınca, "tarafsız Başbakan" önemli sorunlarda hükümeti toplamadan önce, birinden ötekine koşacak, görüş alacak, göruşleri birleştirmeye çalışacaktı. Türkeş'in bankalan devletleştirme isteğinin "güçieri eliode tutma" isteğinden doğduğunu söyleyen Ecevit, "ciddi sanayicOerin" Erbakan'ın sanayii elinde tutmasından tedirgin olduklarını belirtti. Erbakan "sanayide devlet" diyorsa, bunu kendi yararları için söyluyordu Çizdiği tablodan sonra, "Ne olabilir?" sorusu ortaya geldi. Pesten bir sesle, belirsiz bir ifadeyle "Belki ihtilal ohır" diyebildi. Kurulmakta olan MC için yargıları daha kesindi: "Çok şey yitirilecek. Belki de demokrasi uzun sürt dolaba kaldınlacak. Atalurk, çok istismar edildi, ama bu devletin temelinde hâlâ O var. Şu milli egilimin haline bakınız. Bugune kadar restorasyonlan hep askerler yapb, APCHP dönemiyle bunu siviller yapabilirdi. Biz, bnnu istedik." İki önder arasındaki söz düellosu sürüp gidiyor, gazete manşetlerinden inmiyordu. Bu tartışmalar arasında açıklanan kimi savlara bir yenisıni bırdenbire Ecevit ekledi: "Hukumel kurma hazuiıklan sırasında 'gizli bir protokol' hanrlandı" diyordu. "Kara Kuvvelleri Komutanlıgı'na kimin getirilecegini aralannda tardşmışlar. Bu yagalara aykındır." "MHP, CHP'ye yakınlaşarak meşrulcişmak istiyor" çarşambaları yaptıgimız özel gene geldi. Kurutay istedi. çay taplantılarım' birden iki Ama akıilıca bir demeç vergün önceye alan Ecevit, 8 di. Eğer bu merkez yönetiAğustos 1977 günü saat mi erken olmasaydı, bugün 18.30'da. muhalH gorünen milletvekil"Parti içi meseieierte ilgili lerinin hiçbiri gelmezdl. olarak bir degertendirme Hepsi liste başı oldular. Ortam ve koşullar uygun olyaptım " diye söze gırdı. "Güvenoyu alamamaktan madığı halde Deniz Baykal dolayı bir huzursuzluk var, bir kadro' oluşturmuk teteama pek abaıtmıyorlar" di mektedlr. Partkte ideolojlk aynfık yok. MHP, CHP'ye yen Ecevit sürdürdü: "... Ciddi bir huzursuzluk yakınlaşarak 'meşrulasrak' istiyor.. görmedim. Yö... Partide netim Kuruluyideotojlk aynlık la Meclis grupyok, ama straları arasında tejide ayrılık surekli bir işbirvar. Demokraliği oluşturabttik kuruluşlarla lirsek ki gerek ilişki sorunu var ciddi mevar. Biz daha sele olmayaiyi yönlendidcak. Deniz Bayriz, diyorlar. kal, olağanüstü Kanıtı nerede? kurultay'ı redGrup yöneticidedlnce, İsralerini genel nm yok' dedi. merkez seçmeÇok az sayıda di. Eteştlriler milletvekili ku DENtZ BAYKAL bunlara da yorultay istedi. Küçuk kurultayı toplamak nelik. Bir kadro gitsm, d^jegerekiyor. Erken kurultay ri gelsin, bunun faydası geniş ölçüde tedirginlik yok. İlişkilerdeki uyuşmazuyandırdı. Sakıncalan ağır lıklan çözüp doşttuk havası basryor. Yani bir kamptn ye getireceğim. İlişkilerdeki rine öbür kamp göreve ge bozukluklan manevi baskı lecek. Ne olacak? Oysa yaparak önleyeceğim..." bunlan biriikte çalışmaya itmek gerek. Deniz Baykal Sinırli değıtdi Ecevit, kendiarada bir, bir iki haftada bir ne egemendı. Faşizm isteyen geür, benimle konusur. Son aydtn çevreler oldugunu vurtoplu göruşmelerden önce guladı. Ecevit'le beş çayı ran Sitesi'ndeki evinde, Gölbaşı'm gören pencerelerin hemen karşısındaki bir koltukta oturan Bülent Ecevit, bana döndü: "Konuşmalanmıza Cuneyt Bey'in AP'ye yapngun önerileri siyasal manevra gibi gösteren yazısından başlayalım" dedi. Bir süredir "özel beş çayı" toplantılannı yapamıyorduk. Ecevit'in hükümet kurma girişimi, ardından gelen MC gruplaşmasıyla ilgili oluşmalar bu toplantıların ya O ^ ^ ışlalı, "Peki, ama bu karanlık tabloya rağmen, Demirel niçin iktidar olmak istiyor?" diye sordu. Ecevit bir sure durdu, sonra biraz önce anlattıklannı daha baska biçimlerde söyledi. "Anw nicin iktidar olmak istiyor?" diye üsteledim. "tktidar hıra ve hesap vermemek istegi" diye yanıtladı Ecevit. Ecevit, "Turkiye, sosyal, ekonomik açılardan Fransız Ihtilali'ni yaşıyor" diyordu. Tarafsız bir Başbakanla iki partinin işleri nasıl yürütecegini sordum, hele Kıbns sorununda gerekeni yapamazsa, bu Başbakan ne duruma düşerdi?.. Ecevit, "Yapar efendim yapar. Kabine içinde uyum K Hesap vermemek için utün gözler bu sava çevrildi. Bir protokol, hem de Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na kimin getirilecegi konusunda?.. Çok duyarlı konuydu. Bir süredir orduyu 'siyasetin içine çekme' davranışlarıyla ilgili kimi savlar vardı kulislerde. Cephe ortaklarının orduyu kendi yanına alabilmek için kimi planlar yaptığı bir süredir soyleniyordu. Ecevit'in "hükümeti kurmak için bir araya gelen partilerin gizli protokol yapmaya hakkı yoktur" demesine Demirel aynı gun karşı çıkıyordu: "Silahlı Kuvvetlerle Ugili 'gizli protokol' yaptıgımız iddiası yalandır" diyordu: "Ecevit'i müfteri ilan ediyonım." 21 Temmuz 1977 gunu yeni hukumet listesi radyolarda, Meclislerde okunuyordu... Yerel seçımlerin 11 Aralık 1977 gunü yapüacağı ilan edilirken, Ikıncı MC hükümeıi, Turk Lirası'nın değerıni yüzde 4.5 oranında düşürüverdi. Birinci MC hükümeti zamanında, 26 ayda Türk parası yüzde 23.5 oranında duşurulmüştü. Benzıne de zam beklemyordu. Millet Meclisı Başkanı ise hâlâ seçilememişti. AP, Meclis Başkanlığını MHP ve MSP'ye verdiği biçiminde çıkan söylentilere tümuyle karşı çıkıyordu. Başkan seçilemiyor, Millet Meclisı çalışmıyordu. Ama... hemen herkes... konuşmaya, ".... Milli biriik ve beraberiige en çok ihtiyaç duyuldugu şu gunlerde..." diye bailıyordu. B Gizli protokol var nı, yok mu? SURECEK Meclis localannda görülmemiş tezahümt du. Millet Mecüsi'nın dinleyicilere ayrılan balkonlanndan "Milliyetçi Başbakan" hayktrışları yükseliyordu. Tabii, bunlar AP'literdi. "Bozkurtlar geliyor" diye sesleniyortardı. Tabii, bunlar MHP'lilerdi. "Akıncılar geliyor" diye bağınyoriardı. Tabii, bu sesler MSP'liierin sesJeriydi. Çok güvenoyiamaları görmüştük. Fakat bugüne dek dinleyicilerin batkonlardan bu tür gösterilerle Millet Meclisi Genel Kuruluna indiğine hiç tanık olmamıştık. Elbette bu havanın oluşmasında günterdir sürüp gıden siyasal gergınliğin büyük ölçude etkısi vardı. Sokaktakı sağ ve sol parti çatışması, iki kez sesii gosterîierle Millet Meciisine girmişti. Oy ağıriığını üzerine aian 'cephe başı' AP, "tire" olabilecek milletvekitlerini anyor, grup yönetim kurulu üyeleri surekli yoklama yapıyordu. Ankara milletvekili Dr. Oğuz Aygün, aranıian kişiler arasında en gözde olanıydı. Orhan Alp'in ne yapacağt biliniyordu. Yapmtştı da. Şarköy'e tatite gitmişti. Şarköy'den de ister inanın, ister inanmayin dercesine "Mücadelem. parti içl mücadeledir" diye kısa demeçler veriyordu. Altı ay sonra ortaya çıkacak "kopmalar" perde gerisindeydi. Bu asamada kopacak milletvekitlerinin ortaya çıkması beklenemezdi, erkendi. Bir süre geçmeliydi. MC hükömetinin başansızltğs kamuoyunda belirgin duruma gelince, AP'den istifa etmeferini kimse yadırgamazdı. Bu arada CHP ile pazarlık, kuluçka dönemine girerrji. Bekleyeceklerdi. 229 güvenoyunu arkasına alan Demirel, Millet Meclisinin gösterdiğı güvene klasik bir konuşmayia teşekkür ederken, CHP sıralarından "yuh" sesJeri yükseliyordu. Doğrusu "iç banşı" sağlamaya partisiyie, parti yandaşlannın tutumuyla çok görkemli gösterilerle başlıyorduk. Partiler arasında ve partilerin kendi içlerindeki hareketler artık hızlanacaktı. AP'de oluşmalar bir süre için "sükunet" dönemme gırecekti. Ama durmayacaktı. Kâmran İnan bile hâlâ kondorlarda Çağlayangil'i elestiriyordu. "72 yaşındakJ bir adamın kaprisi olur da, 47 yaşındaki bir adamın kaprfsi niçin oimaz?" diyordu kulislerde. Paylaşılamayan bakanlık 1977. A B EcevttDenürel bir arada *dım adım, ama hızlı adımlarla giden Bülent Ecevit, AP önderi Demirel'le Millet Meclisi'ndeki çalışma odasında bir araya geldi. Demirel, CHP önderiyle görüşüp görüşroemeyi düşünürken, Ecevit, Ust düzey yöneticileriyle konuşmuş, AP önderine kimi öneriler götürmeye karar vermişti bile. Ecevit'in telefonda gulümsediğinı seziyordum: "Orijinal öneriler"den söz cdiyordu. CHP önderi saat 17.00'de Demirel'in yanına girmeden önce sağ partiler komisyonunun "çok ıiunh" gectıği yaygınlaşmıştı. Demirel, CHP önderiyle göruşmeden önce, "Ortaklannız •e diyecek?" diye sorduğumda, •'Hükümeti ben kuruyonım, esasen haberieri var" diye yamtlaraıştı. Fakat CHP önerileri neydi? G t HP'den bir atak daha " ir saat sonra kapılar acıbp da Ecevit, AP önderinin yarundan ayrılırken, günün haberi patladı: Ecevit, AP önderine APCHP işbirliği önermişti! Kalabalık çevre dalgalandı. Gazeteciler Ecevit'in yanına koştular. CHP önderi gazetecüerin, parti yöneticilerinin yerlerini almalannı, TV kameralannın çalışır hale gelmesini bekledikten sonra. "Bu önerilerimizi Sayın Demirel geri çevirdi" dedi. 8 Temmuz 1977 Cuma günüydü. Homurdanmalar işitildi, rahatlayanlar sigara yaktı. . Ecevit, AP'ye uç seçenekli bir işbirliği önermişti: Millet Meclisi'nde çokluğa dayanan partinin başkanlığında, ^lillet Meclisi'nde daha az çokluğa sahip olan partinin baskanlığında bir CHPAP hükümeti kurulabilirdi. Eğer her iki partiden birinin Başbakanlığı uygun görülmezse, bir bağımsız ya da tarafsızın baskanlığında APCHP hükümeti gerçekleşebilirdi. Öneriler özenle hazjrlanmışıı. Durmadan bıyıklannı çekiştiren CHP'nin "Cinci Hocası" Turan GUneş, gulüyor, gülüyor ve bana " N a s l ? " diye soruyordu. Ga Partinin olur ya da olmaz güvenoyunu "riske" atması olanaksızdı. İnan, Demirel'in çağrısı üzerine Başbakanlığa gelmiş, Özel Kalem MüTemmuzunun dürlüğu 'nde sararmış biryüzle oturuüçüncü haftasmda bir gitn. yordu. Bitlis senatöru ve "müstafi" Basın dilinde Ikinci MC, DemirelEnerji Bakanı Kâmran İnan, bir süre in deyimiyle 'üç partili koalisyon sonra Demirel'le konuştu. Başbakan, hukumetinin' listesi Cumhuriyet Seistifayı geri almasım istiyordu, İnan natosu'nda okunduğu sırada, saatler ise, "toplumun kişiliğiyle ilgili nitele15.10'u gösteriyordu. mesini, başka bakanüğı kabul etmek AP Bitlis senatöru Kâmran İnan, istemediği yolunda gönderdiği oturduğu yerde ilk önce sarardı, sonhaberieri" söyluyordu. Demirel, kara kızarıp adeta morardı. rarlıydı, ama İnan da kararlıydı. Senato'da görevli personelden birini Demirel bir süre geçtikten sonra yanına çağırdı, kalemini çıkardı, hız"durumu " duzelteceğini söyluyordu. lı hızlı bir şeyler yazdı kâğıda. İnan ise, "herhangi bir bakanüğı Demirel'in Ikinci MC'sinde Enerji kabul ettikten sonra " boyle bir değiBakanltğı'na getirildiği "resmen" şimin en azından kendisini doyurmaaçıklanan Kâmran İnan bu görevinyacağmt anlatıyordu. den istifa ediyordu. Sonuca varamadılar. Başbakan'a istifasını göndermişti. ÇAĞLAYANGİL Değişmez Guvenoyuna doğru saatler çalışıKulis, siyasal partiler, AP kanadı Dışişleri Bakanı. (üstte) yordu. Ecevit. "çatlayan çatıdan" söz tumüyle kanştı. CHP'liler daha açıkediyordu. landığı dakikada bir "ftre" veren bu İSA.% Ne ummuştu, ne bulEcevit, konunun çözüme bağlanhukümetin ömrü üzerinde hesaplara du... (sağdaj madığını görunce yeni bir atılıma hagirmişlerdi bile. zırlandı. AP'de ise şaşkmhk egemendi. Ne Hukümetin guvenoyuna başvuracalkinci MC hukumetinin kurulması direnme Nuri Bayar'ın telefon ettiği oluyordu, Kâmran İnan, ne yapmak istiyordu ve istifanm altmda yatan çalışmaian yapüırken, Demirel'in sırada bir olçüde ktnlmtştı, fakat ge ğı gün bir basın toplantısı yapacak, tnan'la ilgili bilgisi buydu. Başbasa ce yarısma doğru Çağlayangil ama "Bir üyesi istifa etmiş, yerine atama neydi? Ecevit, Inan'm istifasını geri alma hiçbir konuşma yapmamışlardı, ama neden? gene aynı gerekçeyi göstere yapılmamış bir hukümetin" resmen kurulmamış oldugunu söyleyecekti. İnan'm "Dışislerinden başka bakan rek Inan'a karşı çıkmıştu sım dört gün bekledi. lığa gelmeyi kabul etmeyeceğini" biListe, gece yansmdan sonra yeniden Kâmran Inan'ın ruhsalyapısını bilBaşından geçmişti, bilirdL Kimi zadüzenlenmiş, Kâmran inan Dışişleri meyenler bu biçimdeki bir girisimin man milletvekili istifalan olur, sonra liyor otmalıydı. Hukümetin resmen açıklanmasın yerine, Enerji Bakanlığı'na atanınış üzerinde ters tepkiler uyandıracağını geri alımrdı. Ola ki?... hesaplayamazlardı. tnan'a, Ecevit'in Dört gün sonra Ecevit, "teşhisini" dan bir gece önce AP iist düzeyinden tı. Dr. Nuri Bayar, İnan'ı telefonla ara İnan, ilkelerine ters düşen bu du girişimi bildirildi. AP orıak gruplar açıkladı: dı, "Pürüzün çöziildüğünü ve Dışiş rum karşısmda hükumette kalamaz toplanmıştı, başkanlığa bir önerge gel"Çatı çatlamıştı". di, "tnan'ın Enerji Bakanlığı göreviKâmran Inan'ın parlamento içinde leri Bakanlığı'na getirildiğini" bildir dL ni sürdürmesi" islenildı. di. öteden beri ağırtık verdiği konu, mesOysa, tkinci MC'de verilen gorev Kâmran İnan kürsuye fırladı. 21 temmuzda hükumette Dıleğıyle ilgiliydi: Dış sorunlar. de kalması gerekiyordu. "Grubun atadığı bir bakan olarak göşisleri Bakanlığına getirildığinin açık1985 yılında yaptıgımız bir konuşKâmran inan'm kendine bağlı ol revi sürdüreceğini" bildirdi. Bir hafmada, "Toplum, beni dış sorunlarla lanmasını beklerken, "daha önce katanıyor ve kabul ediyordu*' dedi, ama bul etmeyeceğini bildirdiği" Enerji duğuna inamlan • on ya da on iki mü taya yakındır süren parti içi bunalım, tnan'ın • doğal olarak belirgin bir isBakanlığı'na atanıyordu. Sonradan letvekilini kışkırtarak guvenoyuna ka hükümeti işin başında zora surükleteği vardı: Dışişleh Bakanı olmak! öğrenecekti ki, Ihsan Sabri Çağlayantılmaması veya bu grupla güvensizlik yecek olaylar böylece kapanıyordu. Ecevit, böylece Süleyman Demirel Kâmran İnan'm bu eğilimi hiç kuş gil, "Dışişleri Bakantığı'nı Kâmran oyu vermesi hukümetin yazgısını tuin yardımma koşuyördu. İnan a bırakmam" diye direnmişti. Bu müyle değiştirirdi. kusuz Demirel'e iletitmisti.