Katalog

Cumhuriyet TAKVtM: Salübi: Cumhnrtyet Matbaacüılc ve Gazetecilik T.A.Ş adına Nadir Nadi, • Genel Yayın Müdürü: Hasan Gemal, Müessese Müdürü: Emlne Uşaklıgil, Yazı Işlen Müdürü: Okay Gönensin. « Yazı Işlerl Müdür Yardımcısv. Ahmet Korulsan, Haber Markezi Müdürü: Yalçın Bayer, Sayfa Düzeni Yönetmenl: All Acar 19 Mayıs 1983 tmsak: 3.35 Güneş: 5.38 Temsncaen ANKABA: îalçın »ofan IZMÎR: Hlkmet Çetinkaya, ADANA: Mehmet Mer.aiı, £ Servıs Şefleri: > tstanbul Haberleri: Selahattin Güler, Dış Haterler: Ergun Balcı, Ekonomi: Osman Ulagay, Yurt Haberleri: Barbaros Gençak, Kültür: Aydın Emeç, Magazin: Yalçın Pekşen, Düzeltme: Konur Ertop, Araştırma: Şahin Alpay tkindi: 17.07 Akşam: 20.33 Yatsı: 22.16 Bnrolar: • Anfcara: Konur Sokak No: 24/4 Yenişehir, Tel: 17 58 2817 58 66, îdare: 18 33 35 • tzmir: Hallt Ziya Bulvan No: «5 '3, Tel: 25 47 0913 12 30 • Adana: Atatürk Caddesi. T.H.K tşhanı Kat 2/13, Tel: 14 55019 731 • Basan ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecilik TA.Ş. TUPkocağı Cad. 39/41, Cağaloğlu. PK: 246îstanbul, Tel: 20 97 03 (5 Hat), Telex: 22246 öğle: 13.10 Âvrupa'nın "anti sosyalist,, Sosyalistleri Avrupa'da «değişim» vaadi ile iş başına ge. len Sosyalist partiler, koşulların zorlaması ile içeride ve dışarıda mu. hafazakâr politikaya yö tıeliyorlar. Dış Haberler Servısi «Newsweek» dergısı Avrupa' dakt sosyalist partıierı «Avrupa'nin antisosyalist sosyaüstleri dıye tananhyoı. Dergırun habenne gote, Fransanın eskı sağcı Başbakanı Raymond tiarre o, Mıtterrand'ın uyguladıgı k«v merlen sıkma polılıkası ko nusunda ne duşunduğunu sormuşlar Raymond Barre gülerek şu yanıtı vermı%: «İktidarda olsam, ben de ay nı programı uygulardım.» Gerçekten Âvrupa'nın gu neyınde sosyalist partiler ga numuzde iktıdardan duşıı~ duklerı muhafazakâr hukumetlerin pohtıkasını uyguhr yorlar. Bu ılginç olgu. f;erek ekonomik gerekse dii; politikada göze çarpıyor. So n yıllarda Yunanıstan. Fransa ve Ispanya'da sosyalist partiler gorevı aldılar Portekiz'de Mario Soares in Sosyalistleri seçimlerden en büyük parti olarak çıktı Italya'da ise Bettino Craxi'nin Sosyalist Partisi. anahtar partı niteliğine kavuştu Hakimler ve savcılar Doğu'da eu az 2 yıl lıizmet yapacaklar ANKARA, (ANKA) Hâkımler ve Savcılann Doğu'da en az ikı yıl hizınet yapmadıkça başka ye re atanamayacaklarına ıhş. kın yonetmelık Resmı Gazete'de yayınlandı. Hakimler ve Cumhuriyet Savcılan hakkında uygulanacak atama ve nakıl yonetmelığıne gore, adalet teşkıiatı bulunan yerler, coğrafi ve ekonomik koşulları, sağlık, sosyal ve kultürel dayanakları, matı rumıyet derecelerı ile u>aşını, gelişme ve onemlı nıerkezleıe yakmlıkları dik kate alınarak beş bolgeye ayrıldı. Hakimler ve Cumhuriyet Savolan Beşmci Bolgede iki, dördüncü bölgede üç, üçüncü bölgede dört, ikinci bölgede beş ve bırinci bölgede de yedi yıl hız. met yapacaklar. 8 bin lira aylıkfı ve sigortasız gencin 5 yıl hapsi isteniyor Çaycı Hasan, yanam oteli görmeye gelince yakalandı Hasan Akgün : «Tüpün alev aldığım görünce ba. ğırarak müşterileri uyandırmaya çalıştım, daha sonra da korkup kaçtım» dedi. tstanbul Haber Servlsl 36 kışınm ölümü, çok sayıda kişırun de yaralanması ile sonuçlanan Washlngton Otell yan gınına neden olduğu ileri sürulen caycı Hasan Akgün, yanan otelı görmeye geldıği sıra. da polısler tarafmdan yakalandı. t u n Adlıye'ye sevk edılen Çaycı Hasaıı (31) nobetçı mah kemece tutuklanarak cezaevine gonderıldı. Hasan Akçün yangmdan sonra Kadıköy'deki bır akrabasına gıtmış, Orada bır kaç gün kaldıktan sonra Sınop'un Boyabat ılçesıne giden Çaycı Hasan koyu Asarcı'ya anne ve ba bası üîülmesın diye uğrama. mış, onun yerine Duragan kazasmda asker arkadaşınm evin de 5 gün küimış. Akgun Adlıye'ye sevkedılirken 36 kışınm olumüne neden oıan yangmın sorumlusu olarak gos terılmenın ezıklığı ıçınde ıdı. «Ben garaz olsun diye yakmadun ya oteli. Asabım bomlduğu için kaçtım.» dıyen Çaycı Hasan yangınm çıkışını şoyle anlattı: «Ben 3 yıl önce yine bu otelde çalışıp ayrılmıştım. Yan gmdan 30 gün önce yeniden aynı işyerine girdim. Yangın sa. bahı çay yapılması gereldyordu. Benden tüpü değiştirmemî istediler. Ben tüpü değiştirip yaktıktan sonra asağıya su dol dnrmaya gittitn. Döndüğümde tüpün alev aldığım görünce avazım çıktıfı kadar bağırmaja başladım. Bütün müşterileri ujandırmay» çalıştım. Daha sonra yangın büyüyünce üç metre yükseklikten kendimi dı. şarı attım. Ayağım bnrkuUnuş. tu. Korktuğum için kaçtım.» Otel yangınının soruşturmasım yapan C. Savcısı Şevki Arat taralından ifadesi alınan Hasan Akgün çıkarıldığı nöbetçi Istanbul 1. Suîh Ceza Mahkemesı'nce tutuklanarak cezaevine gönderıldi. Hasan Akgüa hakkmda «Tedblrsizlik ve dik. katsizlik sonucu yangına sebe. blyet vertnek» suçundan TCK'nın 383. maddesine göre S yıla kadar hapis cezası istenlyör. Yanan otelde 8 bin lira aylıkla sıgortasız olarak çalıştığım söyleyen Hasan Akgun, cezae vıne gıderken cebınde 3 bin lîra parası bulunuyordu Öte yandan olayla ılgili olarak daha önce tutuklanan otel işleticisinin oğlu Necatı Şerefoğlu ile resepsiyon müdürü Barbaros Yaveroğlu'nun tahlıyesı için yapılan itıraz reddedıldi. Mario Soares: Portekiz'lı Sosyalist lider, kemerleri sıkrna progranu hazırlıyor. nin aşın artmasınm önlenmesi konusunda Hıristiyan Demokratlar'la göruş birliğme vardı Fransa'da ise François Mitterrand. muhafazakârlan aratmayan bır kemerleri sıkma pohtikası uyguluyor. Bu arada Portekız Sosyalist Partisı'nın lıderi Mario Soares'in ticarst açığını kapatmak ve enflasyonu aşağı çekmek ıçm bir kemerleri sıkma programi hazırladığı bildiriliyor. Andreas Papandreu: Yunanistan'm NATO ve AET'ye üyeliği hâlâ devam ediyor. François Mitterrand, Avrupa'ya yerleştirilmesı ongorü len ABD fuzeleri ve NATO konularında eski Başkan Valery Gıscard d'Estaıng" den çok daha fazla Washington'a yakın. Portekiz' de Mano Soares. Atlantik İttifakı'ndan yana olduğıınu her fırsatta yineliyor. îspanya Başbakanı Felipo Gonzalez ise seçim kampatıyası sırasında İspanya'nın NATO'ya üyeliği konusunu halk oylamasına sunacağını söylemişti. Ancak Gonzalez, iktidara geleli beri bu sorunu unutmuş görunüyor. «Newsweek» dergisi, sosya François Mitterrand: Sağcı hühükümetleri aratmayan kemer sıkma politikası uyguluyor. list Iiderler arasmda «En eğlendirici davranışın» ise Yunan Başbakanı Andreas Papandreu'dan geldiğini belırtıyor. Andreas Papandreu NATO ve AET'ye ateş püskürerek iktidara gelmişti. Ama Yunanıstan bugün ner iki örgutte de üyeligıni sıir düruyor. Papandreu, «uslu» durmasmin karşılıgı olarak geçenlerde AET ile 3 milyar dolarlık yardım anlaşması imzaladı. Avrupa sosyalistlerin içeride muhafazakâr ekonomik politika izlemeleri, Ijşanda ise Sovyetler Birliği'ne kar Felipe Gonzales: NATO'ya üyelik konusunu şlmdllik unutmuş görunüyor. §ı mesafeyi korumalan, gerçi ABD'yi memnun ediyor. Ama bu partilenn içeride, tabanlarını yıtirmeye başladıkları da gozlemyor. Ger'K Mitterrand, gerekse Papandreu'ya karşı kendi seçmün lerimn bir bolumunden ve partılerinin sol kanadından gelen tepkiler giderek yogunlaşıyor Avrupa sosyalist leri, sola kaysalar, bu kez orta sınıfı karşılarına almak tan korkuyorlar. Bu bakınv dan, bir çıkmaza girmiş gö rünüyorlar. Şimdilik Avrupa sosyalistlerinin. ıdeolojiyi geri plana iterek. pragmatizme kaydıklan gözleniyor. Muhafazakâr politika Guney Avrupa'da iktidar yolunun sosyalistlere açılma sının tetnel nedenlennden biri ekonomik bunalım. Ne var ki, sosyalistler 'ktidara gelir gelmez ekonomık bunalım onlan da yıpratmaya başladı ve seçim vaadleri ile ekonomik gerçekler arasındaki çelişki giderek arttı. Sosyalistler. Sovyetler'e de muhalefette olduğundan daha değişik bakmaya başladılar. Sonuç olarak içeride ve dışarıda muhafazakâr po litika izlemeye başladılar. tçeride kemerler sıkıhrken dışarıda da Sovyetler'le mö safe korundu. Ispanya'da Başbakan Felipe Gonzaiez. enflasyona yol açabilecek büyüme poi tikasından dikkatle kaçarken, Italya'da Sosvalist lider Bettino Craxi işçi ücretleri Dış politika Avrupa sosyalistlerinin dış politikalan da, muhafazakârlan aratmıyor. Örneğin Ulastırma Bakanı: Mektuplar bir günde alıcilara ulastırılacak ANKARA, (a^.) Ulaş tırma Bakanı Mustata Ay san, mektuplann bir gün içinde ahcılanna ulaşttrılması için mekanizasyona gidilerek yurdun 18 yerinde yeni posta işleme merkezleri kurulacağını söyledi. Ulastırma Bakanı, «Dfinya Haberleşme Günü» dolayısıyla yaptığı açıklamada, Teleks santrallarmın kapasitelerinin artmlarak 1984 yüı sonundan itibaren Teleks aboneliğmde bekleme süresinin ortadan kaldırüacağuu bildirdi. Ucak tipi icin ABD heyeti geliyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ttirkiye'de üreülecelit uçak tipinln belirlenmesi amacıyla çalışmalar sürdürülürken, uçaklarm satış bedelleri hakkmda bilgl verecek ABD heyetinin hafta sonuna doğru Ankara'ya geleceği bildirildi. Edinilen bilgiye göre, hafta sonuna doğru Ankara'da beklenen ABD heyeti, Savunma Bakanhğı ne söz konusu uçaklan kullanan Hava ve Denlz Kuvvetleri temsilcilennden oluşacak. Resml ABD heyetinln bu aşamada Türkiye'de yapımı tasarlanan F • 16 ve P 18 uçaklarmın direk satış fiyatlannı Türk tara fma bildireceği ve bu bilginin uçak seçiminde bir referans niteligi taşıyacağı belirtildi. ABD resmi heyetinin bir süredir ertelenen ziyaretinin ger çeklesmesi İle uçak seçimlndo bilgl verme işlemi aşaması da geride bırakılmış olacak. Ancak, Türkiye doğrudan uçak satın almak yerine ABD ile ortak yapıma gideceğinden uçaklarm direk satış fiyatlan yalmzca «fikir vermek» açısmdan yararlı olacak. Direk satış fiyatının dışmda uçaklann ortak imalinde ortaya çıkacak mallyete ilişkin çalışmalar Ankara'da her Ikl uçağln yapımcısı firmalarla sürdürülüyor. Gerek P18 ve F201erin yapımcısı Norhtrop, gerekse, F 16'nın yapımcısı General Dynamics îirmalan ile yürütülen temaslarda 56 milyar dolara ulaşması beklenen projenin finansmanı sorunu üzerinde dunüuyor. Her ikl firma da projenin finansmanuu Türkiye' ye ek ftnansmamnı kolaylaştırmak amacıyla Türkiye'ye ek ihracat potansiyell yaratma taahhüdünde bulunuyorlar. Firmaların verdikleri tekliflerin değerlendirilmesinden sonra Türkiye «Çak seçiml konusunda kararmı verecek ve bunu resml bir mektupla ABD'ye büdirecek. YUNANtSTAN F.16TI SEÇİYOR Yunan basınmda çıkan haber lerde Yunan hükümetinin ABD ile sürdürdüğü görüşmeler sonunda General Dynamics'in yaptığı F • 16'lan seçtiğl bildiriliyor. Hükümet yanlısı «To VIma» gazetesi, bu konuda verdiği haberde Yunan hükümetinin P 16'lan seçtiğine illşkin karannı mayıs ayı sonuna doğru açıklayacağını bildirdi. «To Vi. nu», buna karşılık Yunan • ABD llişkilerinde beklenmeyen bir gerginllğin başgöstermesi ya da üslere ilişkin müzakerele rl olumsuz yönde etkileyecek bir gelişmenln ortaya çıkmasıtan Yunan hükümetinin karannda değişikliğe yol açabileceğl nl kaydettl. Haberde, F16'larm yedek parçalannın sağlanması konusunda uzun sürell bir anlaşmanın lmzalanacağını da duyurdu. Dün Adliye'ye eevkedilen 31 yaşındaki Çayct Hasan nöbetçi mahkemece tutuhlanarak cezaevine gönderildi, hakkında 5 yıla hadar hapis cezası tstenlyor. TASITLARIN ACIKLIFOTOROMANI GELIŞMİŞ ÜLKELER ÇOKTAN UZAY ÇAĞ1NA GİRDILER! HATTA OUNYAMIZIN DIŞINDA SIK). Ş1K BİR TRAFİK BAŞLADI BİLE. Yalçın PEKŞEN yazd. İsmail GÜLGEC çiıdi Yeni sendikal düzen 8İZ TÛRKLER UZAY ÇAĞINA ŞİMDİLİK UZAKTAN BAKMAKLA YETİNİYORUZ. Is ahdinin feshine sendika itıraz edehilecek Eski yasa hükümlerine göre daha yetersiz kalan sendikal çahşmalann güvenliğine ilişkin hüküm. ler özellikle İş Yasası'nda iş güvenliğine ilişkin beklenen hiçbir düzenlemenin gehnemiş ohnası ile daha da büyük önem kazamyor. Sendika yüneticileri, ij yerl temsilcileri ve işçilerin sendlkaı çalışmalarına ilişkin guvenceleri düzenleyen yasa hükümleri, sendıkacılığı eskisınden çok daha büyük güçlüklerle yapılabilecek, riskli çalışma ko numuna sokuyor. Sendikalar yasasınm 29, mad desi sendika yönetiminde görev Bİmak Uzere iş yerinden aynlanlann, «seçime girmeme, yeniden seçilememe ya da istek lerlyle aynlma» gibi hallerle sendıkadaki görevleri sona erdi ğinde aynldıklan işe dönebihne hakkı tanıyor. Ancak lşçinin esM işi, ya da eski işine uygun bir İşe dönmesi halinde es '<! kıdem haklan ve ücreti sak lı kalıyor. Sendikadakl görevle ri nedeni ile hüküm giymiş olanlar ise bu haktan yararlana mıyorlar. Sendikal görevleri sü resince işyerlerinden sigortaü lik haklarını sürdürebilmeleri için ise işverene düşen pay da dahii olmak üzere SSK prim ve aidatlarmı kendilerinin yatırmaları gerekiyor. 30. madde sendika temsilcisL nin iş akdinin işveren tarafından feshedilemiyeceğine ilişkin hükmü kaldırılıyor. Hakİı neden gösterme koşulu ile işverene iş akdini fesh etme olana. ğını sağlıyor. Temsilci ve sendika bu karara 1 ay içinde itiraz edebilecek ve mahkeme de 2 ay içinde karar verecek. Mahke me temsilclnin işine lade kararı verirse, işten çifeanlma tarihinden itibaren bütün haklan temsilcilik süresince ödenme ye devam edilir. 31. madde ise işçinin sendikal çalışmasından ötürü çıkanlamayacağmı hükme bağlamış, buna aykın hareket eden 1 işvereni, işçinin b" vıllıls Uoretinden az olmamak üzere tt J minatla yükümlü kılmış. Eski yasa hükümlerine göra daha yetersiz kalan sendikal ça lışmalann güvenliğine ilişkin hü kümler, özellikle İş Yasasında iş güvenliğine ilişkin beklenen hiçbir düzenlemenin gelmemiş olması ile daha da büyük önem kazamyor. Bu arada yasanın 22. maddesinde yer alan sendikaya üyeliğin işverene 15 gün içinde bildirilmesi, tek tek üye likte, işyerinde sendika iste miyen, ya da işçinin seçtiğl sendikayı onaylamıyan işveren baskısı açısmdan çok ciddi bir sakınca taşıyor. Eskı uygula mada işverenlerin sendıkalaşma ya karşı gösterdikleri tepkl, bu nedenle çok sayıda işçinin işini yitirmesi, sendikal örgüt lenmenin başlangıçta işvereaden gizli tutulması, ancak yetK' asamasmda ve toplu duyurul ması uygulamasını getirmişti. Bu bile yeterli güvence olmamış, bınlerce işçi bu nedenle işini yitırrniş, pek çok iş yerin de sendıkalaşma gerçekleştiri lememişti. Yasanın 34. maddesi, sendika kuruousu ve yönetici olabilmek için gerekli 5. madde koşullarını temsilci için de zorunlu kılarken, temsilci sayıla nm sınırlıyor. 50 işçiye ka aar 1, 50 ile 100 arasmda en çok üci, 100 500 arasmda en çok 4, 1000 2000 arasında en çok 6, ikibinden fazla işçi çalıştl ran iş yeri için en çok 8 tem sılci atanmasını ongörüyor. 35. madde ise, temsilcinin gö revlerini «işçilerin dileklerinl dinlemck, şikâyetlerini çözümlemek, işçi ve işveren arasın daki işbirliği ve çalışma ahengi ile çalışma banşım devam ettir mek, işçilerin hak ve menfaat lerinl gözetmek, iş kanunlan ve toplu iş sözleşmelerinde öngörü len çalışma şartlarrnın uygulan masına yardımcı olmakla görevlidir.» şeklinde sıralsdıktan sonra bütün bu görevlerin, işyerlerindeki işlerini aksatmamak ve iş disipîinine aykın olmayacak. biçimd© yapmasını ongörüyor. FAKAT UZAY YOLCULUKLARININ O KADAR OA YABANCISI SAYILMAYIZ. ŞİMDİLİK BAŞKA GE2EGENLERE GİOEMESEK BİLE OTEKI DÜNYALARIN YOLUNU KEŞFETMİS OURUMOAYIZ. KISA YA OA UZUN BİR SURE SONRA TÜRKİYE'DEN OE UZAY YOLCULUKLARI YAPILACAKTIR.' ŞİMDİYE KADAR OLANLARA BAKILlRSA, ULKEMIZDEN UZAYA YAPILACAK YOLCULUKLAR SOYLE GERCEKLEŞECEKTİR; Sendika yöneticileri genel kurula gidiş süresinin uzatılmasını istediler ÎSTANBUL (THA) Sendika yöneticileri yeni düzenlenen İş yasaları gereğince sendikalann 1 ocak 1984 tarihine kadar Genel Kurul toplantısı düzenle me zorunluluğunun ciddi aksalc lıklara yol açabileceğini öne sürerek Genel Kurul'a gidiş süresinin uzatılmasını istediler. THA muhabirine görüşlerinl açıldayan Petrol İş Sendikası Genel Başkanı Cevdet Selvi 60 11de sendikalarma bağlı işyerl bulunduğunu, bunlann belirlenen stire içersinde birleşerelc delege seçmelerinin çok zor olduğunu söyledi. Ciddl düzenlemelere gidildigl bir dönemde çahşmalann dar bir zamana sığdırılmaması gerektiğine değinen Selvi: «BUtün sendikalar yasalann öngördüğü şetdlde düzenlemeye gidebilmek lçin bir takım eksiklere karşın Genel Kurul'a gitmefe zorunda kalacaklar. Yeterli çalışma yapılmadan gtdilecek düzenlemelerde de ciddi aksaklütlar meydana gelebilir. Bu nedenle sürenin uzatılmasını zorunlu görüyorum» dedi. Konuya ilişkin görüşlerinl açıklayan Dok Geml. İş Sendlkası Genel Sekreterl GüngÖr Tan ile Kristal î$ Sendikası Genel Başkanı Hasan Basri Ba bah da kısa sürede yapılacalc düzenlemeleri doğru bulmadıklannı bu nedenle sürenin U2attlmasından yana olduklannı be UrttUer. Temsilcilik smırlamyor AMERIKALILAR UZAY MEKİĞIADINDA BİR DQL, MUS YARATTILAR. BU DOLMUŞLARIN TURKLER T AB AFINDAN DA ÇOK TUTULACAGISANILMAKTADIR. OYSA BEhi /ÜRABAV 4LO»3lM PA C4O4LOGLU YOICLtUNLi zae 2821 sayılı Sendikalar Tasa «mm 43. maddesi sendikala(Arkası 11. sayfada) Diğer bazı önemli hükümler