Katalog

19 Temmuz 1971j CUMHURnrET SATFA BE! IT f mmmmm Başbakan sayın Erim'in Kocaeli milletvekili olarak hazırlayıp bir de revizyondan geçirdiği Anayasa değişikliği taslağı nihayet Meclis'e geldi. Taslak aynca, dört partinin liderlerine de teslim edildi. Taslak ve değişiklik istekleri karşısmda, acaba, partilerin bugüne kadarki tutumlan ne? Buna saym Erim cevap veriyor: •Düşünülen yenilikleri, partileri mümkün olduğu kadar her madde üzerinde uzlaştırarak tesbit etmeğe çok önetn verdim. Bu uğurda yoğun bir çaba harcadığımı siz de yakından biliyorsunuz. Buna rağmen, bütün ilgili, yetkili ve sorumlu kurul, makam ve şahıslan, önemli saydıi ğım ilkeleri koruyarak, aynı noktalarda birleştirmek, her maddede, her noktada ve her zaman mümkün olmadı. Uzlaştırma gayretlerime devamla yeni bir ilerleme elde edemiyeceğimi gördüm.» Peki, bu duruma rağmen Anayasa değişikliği TB MM'den nasıl geçer diye bir soru hatıra gelmez mi? Gelir tabiî.. Bunun da cevabı, bu defa sayın Baçbakan Erim'in dili ile şöyle: «Yeni Anayasa hükümlerinin bir an önce gerekli formalitelerden geçirilerek TBMM'nin onayım kazanmasını sağlamanızın, hâlâ içinde bulunulan koşullar gözönünde tutulunca, bilhassa demokratik parlâmenter hukuk rejiminin yaşaması ve sıkıyönetime ihtivaç duyulmadan huzur ve sükunun devamı için önemli katkısı olacağına bu vesile ile işaret etmek isterim.» Hepsi bu kadar! fcöşe Degişir mi ? Değişmez mi ? iamento'da 7 gün YENİ TASLAK'TA NE VAR NE YOK Turhan ILGAZ Todıno doyum olmaz K tN'ÖNÜ İLE ERİM BİR ZAMANLAR MECLİSTE BÖYLE YANYANA OTURURLARDI.. Başbakan Erim ve kamuoyu PARLAMENTO'NUN Saym Başbakan Nıhat Erim"in, veren önemli bir bolümün, pahalılık sorunuyla, şartların zorAnayasa'da yapılması duşunülen lanıası gereği, bir Anayasa değideğış.ıldıkler sözkonusu olduğunşikliği konusundan daha çok ildan beri, ısrarla üzerinde durdugili oldugunu en az bizler kadar ğu bir konu var: Kamuoyu... Basıyi bilmektedir kuşkusuz. Bu bakan ılk değişiklik metni üzeönemli bölüm, örneğin yeni Sırinde TRT'ye görüşlerinı açıklarkıyönetim yasasının hükümlerinkcn de bu konuya değinmiş. çağden çok, sıkıyönetimin yaşadığı daş demokrasınin bir «Kamuoyu kentin trafik sorununu bir çırpıda çözümlemesiyle ilgilidir. demokrasisi* olduğunu, yasalann Ve bu sorunun çözümlenmiş olkaıııuoyunun eğiiimlerini dile geması, çözümün yasa değişıklikletırebüdığı ölçüde yeterli ve gerıne gerek duyulmadan eldeki çerli sayılabüeceklerini tfade etyasaları yüreklilik ve iyiniyetle mısti. Erım, Anayasa degışıklık. uygulanması sonucu gerçekleşleıının son şekli üzerine bir İstanmesinin düşündürebileceklerinbul Gazetesine verdiği özel deden çok çok daha önemlidir, omeçte de bir kez daha kamuoyun nun ıçın. Sayın Başbakan hıç dan sözetmış: Üniversiteler ıdari kuşkusuz bunu da çok iyi bilmektedir. ozerkliğinin, Anayasa güvencesınden çıkartılıp, normal bir »asaSayın Başbakan kamuoyuna nm sınırları içme alınmasının, ıguvenmektedir. Bu güvene, o leıde. tutucu ıktıdarlarca, yasama kamuoyunu yansıtmağa çalışan, yetkisinin özerkliğı bütün bütun oluşturmağa çalışan bır basın organı olarak nasıl katılmaortadan kaldırabılecek bıçimde yız?.. Ama Sayın Başbakanın kullanılmasına yolaçabileceğıne ilışkın bir soruya şu ce\abı ver Hükümetı. TBMM'ye sevkettiği yasalarda hep sertleşme eğilımi mıştir: «Ben her zaman şunu tekgöstermektedir. Buna örnek olarar ediyorum: Bugün demokrasi, rak. Türk Ceza Kanununda dekamuoyu demokrasisidir. Kamuoğişıklıkler yapan. tasarıyı. zabıyu eğer ona müsaitse japar Katanın silâh kullanma yetkisini mun>u nıuait değilse yapamıız." genişleten tasarıyı ve de Anayasa'da yapılması düşünülen değiSaym Başbakanın bu sözlerı \ ışıklikleri gösterebiliriz. Sayın muoyuna karşı büvük bir guveni Başbakan bizden çok iyi bilir ki, yansıtıyor. Anayasa profesorü olarak düsfleKamuoyunu oluşturmak ve d:ğı h;r kamuoyunun tartışmayansıtmakla gorevlı bır basın or. ganı olarak bu guvene katılma sız benimseyeceği tasarılar değildir bunlar. mak olanaksız. Ama ışbu gorev geıeği de kamuoyu üzerinde soyAnayasa değısikliklerine karşı lenecek pek çok şeyimız var .. bugüne kadar çeşitii tepkiler gelÖnce gen kalmış ülkemızde kamekteyse, bu 1961"den buyana, muoyunun ne yazık ki «niceliğUdeğ^tirilmek istenen Anayasa'ne değil «niteliğine güvenmek nın on yıl içinde oluşturulmasıdurumunda olduğumuzu çok iyı na olanak verdiği kamuoyundan biliyoruz. Nüfusumuzun; aazete eelmektedir. Yoksa ülkesinin nigıtmejen, radyo gırmemış <TV ne ce yetkilisine «Sucluyorurn» didemek?..) bölgelerde yaşajan pek ve bağırıp bır insanı kurtarabibuyük bir çoğunluğunu Sajın 'on Zola"nın dayandığı kamuoyu Başbakanın sözünü ettiği anlamda rurkiye'de de şu gün olsaydı ne kamuoju olarak, istesek dc etkılı 12 Mart'a gelinirdi. ne Anayasa'sayEmayacağımızı, herhalde Sayın nn değişmesi sözkonusu olurdu. Başbakan da. politikacı olarak değıl ama bır bilinı adamı olarak kabul edecektır. Böylece «nicelik» yönünden kamuoyumuz epey eksıliyor. Geriye, yine gcri kalnıışlığımız sonucu nitelik olarak fark. lılıklar gosteren aydından sözümonaaydına kadar uzanmış bir azınhk Ualmaktadır kamuoju olarak.. Saym Ba^bakan. V u azınlık > ifMnrl*» <r?in!iilr vflUIII ICSVffaCl Başbakan Nihat Erim, kümlere oranlara yeni taslaja hâFikret OTYAM kim olan yumuşakhğın da görüAnayasada yapılmasını nüşte kaldığı löylenebilir. Gerçi. eski metinde yeralan öngördüğü değişikliklere «13 'A» maddesi 11. maddeyle birBizım Hafız yine düştü An yacaksınız.. Üzerine üçbes doson şeklini verdikten son leştirilmiş ve bu maddenin başlıkara'ya.. Beni almaya gelmi? matesı dilediğiniz biçımde dog. ğı hürriyetlerin ra, hazırladığı taslak met özü, «Temel hak ve kötüye kulla dayanamayıp.. «Mademki ışle rayacaksınız ve veşil biberleri sınırianması ve nini dört büyük partinin nılması» olarak değiştirilmekle • rinin öneminden yıllık izne çı olduğu gibi, tavanm orasma kamadın, memlekete gıdelım burasına koyacakMnız, tuzlayıp liderlerine gönderdi. Otuz yetinilmistir, «V'icdan hürriyetl» I| birkaç gün dinlen, sana kendı fınna süreceksiniz.. ne ilişkin 19., «Özel hayattn gizliMemleketin içinde bulundualtı esas ve bir geçici mad liği»ne ilişkin 15., «Basın hürriye eümle (tögürme) yapavım» dedı.. line ilişkin 22. maddelerdeki yeni (u siyasal ortam ve az gçlişde halinde saptadığı de değişiklikler «öz»den çok «sözde Her bölgenin yöresel yiyecek mi'likten çok gelismeve doğru ğişikliklerde, Başbakanın olmuştur. basımevlerine el kon lerı vartfır ve söğürme de Orta yönelen ekonomik tedbırler... ması hükmü kaldırılmış, «BasımAnadolunun kendine özgü bir Şey .. ilk hazırladığı metinden evi sahlplerinin yükümlülükleri et yemeğidir. Her ne kadar e mnütansonr». (alısmı* kndorbeterdir. vallahi doŞçok uzaklaşmadığı, hattâ kanunla düzenlcnir» denilip geçil. tın pek bol olmadığı şu gün rn) ..etın cinsıne EÖre bekleyemiştir. Ama buna karsılık, «Kişi lerde et yemeginden bahsetme. Domate«ler sııyunu hiç uzaklaşmadığı görülü güvenliği» hakkındaki 30. madde nin yeri değilse de, söğürmenın ceksiniz bir kovar ki. su koybir koyar, yor.. Bu yargımız, deği de gözaltında tutma süresi toplu tarifini de yazmakta bir sakın ma diye buna derler ve et o tu islenen suçlar için yedi güne çıca yok, hem illallah politikabu ka. şikliklerin. Başbakanın kartılmıjtır. Oysa bu sürenin 24 dan Hele su sıcak günlerde içinde bir piser pi«er ki. olsun. dar ohır. Yanl afivet çıkarüması bile, deyimiyle «temel felsefe saatten 48 saate gürültü koparan hiç mi hiç çekümiyor Onun «Tooo Hafız» riedım «Defil ilk taslağın en için siyasal yazıya «bosver» ıp bile risi» yönündendir. Yoksa. hükümlerinden bıri olmuştu. «Ta «midegel» bir yazı sanırım da mrmlrkfte. Gnlbasına tünlerde drcek dnrom vok. Sn bll Yargı yolu. baslıklı 32. madde biçim olarak baktığımız de yumuşatılmış görünenlerden ha makbule geçer.. tazetede çaltsmamız gerek vani > da, yeni taslak eskisinden dir. Yeni metinde, «Olağanüstü SÖĞÜRME Bırim Hafız «Senin isindfn yargı mcrcilerinin kurulamayadört ^asıl ve altı geçici cafına dair 19§1 Anayasasınîh «Söğürme» et ve sebzeden ya de» diye baslacfı «Ne halin t *' " bît httkml}" gacçı saklanmıştır, •aı^ ' ^ ö t s a «Sr* tfirtp'bît . madde eteik olarak j|azır. 'sincafına dair 19gl Anayasasınîh kep « pılır.m * ıCalzefbeyl '«1«*(fayV**^' ^ e Garatla"? irMti sin hukrn^ g*n;ı saklanmıştır, ^ j Şi lanmıştîF." Eski tasfaitta ma bn mado*de, ««özde^ ySpılmTt"'yım : *' ' ' '"' •"•«"' "Ha, «tittı» devTneî bir değişiklik «oze dokunur niKenan iki parmak yüksek» yaptı. AP'lilenn ovlanyla Tayer almıyan ycdi Anaya telıktedir. Maddede geçen «tabii likte dıkdörtgen bir ıaç tava. bii Senatör Ekrem Acuner'in sa maddesinde, bu yeni hakim» deyimi yerine «Kanunen | yeteri kadar koyunun döş, ya> de va<ama dokunulmazlıfiı gur. tâbi olduğu mahkeme» deyimi tarafından satırla metinde değişiklikler ön kullanılmaktadır. Ve kimin hangi I ni kaburga et, bol domate*, bete ıtitmisti ve o canım Anaparçalanmış yasa'nın getirdigi kuruluslarhallerde hangi kanunla hangi | yeşil biber Hepsi bu kadar~ dan Anaya*a Mahkeme<i de do. görülmüştür.. Saym Erim'in, taslak metni il« birlikte liderlere gönderdiği mekruplarda. eski ve yeni değişiklik metinleri arasındaki «temel letsefe» yakınlığı. «llgilileri aynı noktada birle;tirmek mümkün elamadı. l'zlastırma gayretlerine devamla yeni bir ilerleme elde edllemeyeceğmi gördüm» sözleriyle ifade edilmektedir. Başbakan mek tubunda, değişikliklerin kabul edilmesiyle 12 Mart'a yolaçan ortamın giderilmesine yardımcı olacaklannı da liderlere hatırlatmak. ta. «Yeni Anayasa hükümlerinin biran önce gerekli formalitelerden freçirilerek TBMM'nin onayına sunnlmasınu ıstemektedir. Biraz tuz.. YAPILİŞ! : önce. et satan, yani satscak eti bulunan bır ka=ap bulacaksınız.. O kasabı bulduktan sonra bir biçimıne getirip almak istediğiniz kaburga tarafından 1961 Anayasasınm «Devletlestireti kestıreceksiniz. Eti kestirme» hakkındaki 39. maddesi, yeni I dıkten sonra «Kasap etendi, değişiklik taslağında aynen ko I lutfen sunu kütüğe koyup Cçrunmuştur. «Kamula«tırma>ya i1 beş satır atın» diveceksiniz. O, lişkin 38. maddede ise, AP'nin ıssatır'ı alacak (Ha sahi satır rarları nisbî olarak yeralmıs dudeyince aklıma Doktor Kemal rumdadır. Nitekim kamulaştırma Satır dostumuz gelcfi. amelıbedelinin taksit süresi. yalnız topvattan sonra mide nasıl Kemal rak reformunun gerektirdiği ve Bey? Acele cevap) ve istemını» yeni orman yetiîtirilmesinin sözze gbre parçalavacak. Eti alıp konusu olduğu hallerde 20 yıl ola. bir fınna gideceksiniz, evinde rak öngörülmekte, turizm ve u' ••"••• •= , havasazı fır'nı olanlar «vıne kân pro; mn gerçekleştirilmesi gonra eti tavaya k o . g l d e c e k . . için sürc 10 yılı aşamayacagı I belirtilmektedir Maddeye şöyle bir fıkra da eklenmiştir: «Verçi değerinin. gerçek değerden fazla olması halinde idarenin. noksan gösterilmetj halinde ise mal sahiblnin kanun gerefince Itiraı ve dava haklan saklıdır.. mahkemeye tâbi olacağı yolunda bu açıklık yoktur. Devletleştirme, kamulaştırma ' • İsttnbul CHP Milletvekili Reşit Vlker'in yeni yaptırdığt SBÇ renfi arkadaşları Urafından yadırfandı. tlker'e kumral saçın daha çok yakıştığnnı, şimdiki sirah renjrin fitmedifinl öne sfirrn pkrltmenterler bir ha.Tİi fazla... BP Gene! Başkam Mnstafa Timisi. jeçirdijti trafik kazasıodan sonra kendisine verileo zorunlu iınt bitirdi \r parlâmcn to çalıştnalanna ba?l»dı. • Geçirdiği göz ameliyatındaD sonra kendiftine verilen gözlükleri «neeleri çok yadırfayan CHP Genel Başkam lnönfl, giizlüğe alışmış olacak ki elinden okımacak şeyleri düşürmüyor ve çevresindekilere sık sık «İTİ giirüyorum. sanırım gözlük de bana yakıştı» deyip ardından kahkahalar atıyor. Geçtiğimiz hafta Frar.sız Millî günü nedenivle Fransız Büyükeiçiüğiride verilen resepsiyonda Fransız Büyükelçisiyle bir saate yakın konuştu ve Fransızcasının da güzel olduğunn ispat etti. MGP Genel Başkan Yar dımcısı îmin Paksüt'iin son gür.lerde en çok kuilandjğı cüm le şu: «Seyahate gideceksiniz. bavulunuz hazır. ama trenle mi. uçakla mı neyle? Bu belli de fil..» • MP Genel Başkam Osman Bölükbaşı, koridorda yine etrafı kendisini dinlevenlerle çevriii durmadan anlatıvor.. Anlattıkla rı, hikâye çoğunluk.. • Emekli Sandığı Kanunu dc sisiklik îörüşmeleri sırasında Senato Başkanlıjhna verdiği ve sert elestiriler üzerine geri al dığı önergesi ile ilgili olarak AP tzmir Senatörü Sayın Orhan Kor, C. Senatosnnda gündem dı 91 bir konu?ma yaptı. Kor, öner gesinin bazı basında kendisi aleyhinde bir hava yaratacak fekilde ele alındığından yakındı ve buna ragmen bir kasıt görmediğini de belirterek, «Benim bu önergeden hiçbir çıkanm yok. Senato çalışmalanmı bilen arkadaflanm da bunu bilirler. Ben memleket İçin çalışınm s«dece. Bu önergeyi verdim, ne görüşmelerinde ne de oylamasında bulunmadım.» dedi, özetle.. Bize de şn «çıklamayı gönderdi: «Gazeteruzın 5 Temmuz 1971 tarıhli ve 16851 sayılı nüshasının beşinci sayfasmda «Pes be birader» başlığı altında, ve Emekli Sandığı Kanununun C. Senatosunda gdrüşülmesi sırasmda adımdan bahsederek venlen haberin aşağıdaki şekilde tavzihini rica ederim. Ben, 42 sayılı kanuna göre emeklilik muamelesi ikmal olunmus ve bundan sonra hiçbir kanıın değişikliğinden istifadesi mümkün olmayan ve parlâmentodaki hizmetlerini inandığı ve kendisini Parlâmentoya gönderen seçmenlertn arzulan hilâfında hiçbir güce boyun egmeyen, küçük hesaplan bulunmayan bir parlâmenter sıfatıyla, önergemi, halen mer'i bulunan 1214 sayılı kanundaki bir hükmün, tatbikatçılara kolaylık olması bakımından ana kanuna aktanlması gayesiyle vermiş bulunuyorum. Sayın Demlr Yüce ve onun îibi düşünenlerin, Parlâmenter o'.duklarına göre, 1214 sayılı kanunun bu hükmünde bir haksızlık görüyorlar ise bu hütanun kaldınlması için teklifte bulunmaları vazifeleriydi.» Orhan KOR tzmir Senatörü kunulmazlıjı bazı sayın parlamenterlerimirin deylfiyle . «Reri fade* etti t. Şimdı diveceksiniz ki, Acuner'in o*okunulmazh8ı l!e töeürmenin ne ilsisi v»r?. Bakm II el «i nererle: Ben sb'iürme yemeSi tarif edeeektim, satır d e . yince Doktor Kem»l Satır aklıma geldi. bir çaâruım yaptı.. Satır devince siva«al seyler aklıma eeldi. baçladım sz gelismi* ülke. siyasal ortam falan demeye.. Sonra sivasal ortam falan derken birçok olaylara gitti aklım.. Neler gitti, neler geldi? Nihat Erim'in mekrubu, ilk değişiklik metni üzerinde TRTyt verdiği demeçte de ortaya koyduğu • Benim hatırladığım ön taslak prensipler bakımından ketin, fakat yazıiıs sekli bakımından kesin olmayan bir taslaktır» görü;ü. nu hatırlatmaktadır. Nitekim e«ki ve yeni değişiklik taslakları »rasındaki «temel felsefe» aynılığı değişiklikler konusunda. sıyasi partilerden. özellikle CHP'den çok, Sayın Başbakanın amaçladığı doğrultudan taviz vermediiini göstermektedir. Başbakanın hazırladığı yeni taslak metnınde. temel hak ve özgürlüklere ilişkin Anayasa maddelerindeki değişiklik, eski taslağa oranla daha yumusatı'.mı; gorünmektedir. Ancak buna karşılık, yeni metinde. «idarc^. ile ilgili maddelerde yapılan değişikliklerle. eaki taslak metninde olduğundan çok daha fazla güçlendirilmiştir. Bu 91, 105 ve 114. maddelerde getirilen değişikliklerde özelikle belirgin olmaktadır. «Kanun teklif etme yetkisi» hakkındaki 115. maddeye şu fıkra eklenmiştir: «TBMM üyelerlnln fider arttırıcı kanun tekliflerinin kabulü BAKANLAR KCRl'LU'NCN BU TEKLİFE KATILMAS1NA BAĞLIDIR». «Görev ve siyasi •orumluluk baslıklı 105. maddede ise şu yeni fıkra göze çarpmaktadır: «Bakanlnr, eylem ve lflemlerden sorumlu olduklan klmsele. rin «eçiminde ve calışacakları yerleri tayinde. özlük hakları laklı kalmak şartıyla takdir yctkisine sahiptirler.». Ve «Yargı denctimine ilişkin 114. maddede de şu yeni fıkra vardır: «Bn denetim. yürütme görevinin kanunlar çerçeve•inde ve jekil ve usule nygun olarak yerine getirilmesini sınırlayarak şekilde knllanılamaz.» Bu uç maddedeki yeni değiştirmelerin, AP'nin açıklanan görüşlerine olmasa bile, Anayasa değişikliğinde güttüğü temel düşünceye uygunluğu ortadadır. Neyse. fınna bakın. söSürme. niz yanmak üzere. Yoksa «ögurmenizi ben bile kurtaramam... İki yeni madde ve yüksek mahkemeler Yeni taslak ta, eskisinde olmayan iki yeni maddedeki değişiklikler de karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan biri «MIIIi savunma hak ve ödevine ilişkin 60. maddedir. Başbakanın ılk taslak üzerine görüşleıini TRT'ye açıklarken de belirttiğı gibi. bu maddede yapılan değı«iklikle, sözkonusu hak ve ödev Vatan hizmetii> de I yimi kapsamma alınmakta, bu\ . ödevın Silâhlı Kuvvetlerde ola 9^^^^ «U «^^^»««««ı bileceği gibi kamu hizmetlerınde de yapılacağı öngörülmektedir. Yeni taslnkta görülen ikinci bir önemli yenilik ise 110 maddedeHir. •Başkomut.tıılık ve Genelkur. may Baçkanlığı. baslıklı bu maddeye. Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet vasasının «Türk vatanı ve CumhuAnayasa Alahkemesının hararlyetlni konımak ve kollamak. rı gereği, 9 Tcmraui 1971 (Arkası 7. s aıfada) nunden bıı vana hukuki variık Ozel Okuliarla ilgili kanun Meclis'ten geçti lan sona ermıs olan ö/ei Yuksek Ukuliar ıle ılgılı Kanun ı»sarısının Mıllet Meclisındekl goruşülmesı geçtığırnr/ Cuma günü sona ermıs ve tasarı U e . r.el Kunılcn kabul edılmıştır. Mıllet Meclı«ınırı ba/ı ufa* dfHi«ıklıklerle benımsedığl tasH. rı Cumhurivpt Senatoîu torafın dan dd kabul ecfıidıji takdırde tcanurılasdcaktır Bu « i a n v t a . özel vüksek okullann yerine. tzmır'de L'?e Ünıversıtesıne. dıjer ıllerde ria Akaaemilere baglı re<mi vüksek okulların kıırıılma?ı ve özel okul ogrenetıennın öSrenıra lenne buraUrda rtevnm etmelerı nneoruimektedir Ö7el vüksek okul oSıencılerinırı. özel oktıllardajct haklan, bu otsullann ıe«mi nıtehŞe kavuşmssından sonra < » s*klı ka1 lacüktır Tasarıya göre. özel vuHseK o« kul vönefıcılerı kanunun vurur lü|# strmesınden sonmk) l »f ıçinfle. okullarıvi» tlsıij nutun belgeljrl resmi öğretım Kurum. lannın 1 Sandalyaların dağılışı 1 Milletvekili A.P. C.H.P. D.P. MGP. T.İ.P. M.H.P. M.P. BP. Y.T.P. Bağımsiz B05 224 141 41 Senatör 89 34 8 10 14 1 1 4 2 1 15 6 1 1 ^. İSTİKLÂL GÖKLERDEDİR, DİYEN ATA'NIN SÖZÜNÜ UNUTMA TÜRK HAVA KUVVETLERINI GÜÇLENDİRME VAKFI Temel haklarda... Temel hsk v« öıfurlüklttlt iloılı maddelerde eski taslaktakı hu. ^ 5 2 Kontenjan 15 M.l B.G. 18 450 183