Katalog

SAYFA DÖRT: CU?ÎÎÎURIYET = 5 Mart 1071 O DEVRÎN, MÎLLI EGİTİM BAKANI REŞÎT G A U r İ N BİR FOTOCHAFI NCE, «Darfilfünuıra Osmanî» adını taşıyan Istanbul Darülfünununda uzun süre yönetim ve öğretim balcımmdan orta öğretimden fazlaca farkı ol nıayan bır sıstem uygulanmıştır. Bu Darülfununun özellikleri şunlardır: (T) Darülfunun bilımsel özerk Jîğe sahiptir. (7) öğrçtimds sömestr usulü kâbul edılmıştır, (î) Kukuk, Tlp, Edebıyat, Fen bıiımlerinden oluşan Darülfüııunrîa â) îlükuk dalındakjedeni Hukuk, Ksra ve Deniz Tıcaretı HukuKu, Anayasa ve Kamu Huktıku, Idare ve Ççza. Hukllku, Usul Hukuku, Devletlerar&sı Hukuk, Ekonomi ve Maliye, Roma Hukuku, Avrupa Medeni Hukuku, Mukayeseli Hukuk. b) Edebiyat dalında: Türk, 1ran, Arap. Batı Tarihi Edebi* yatlân, mantık, ahlâk, terbiye, ruh biîimlen, sösyai bılımler, felsefe, doğal evrensel eko nomık eoğrafya, Avrupa Osmanlı • Sıyasî Turk Tarihleri. c) Fen dalmda: Matematık, Kımya, Fizik, Eiyoloji... okutulmaktaydı (i) Hukuk, Tıp, Edebıyat ve Fen dallannda öğretim üyesi olabılmek ıçın: O ıııl«tıı Ü 30 yaşmı uoMurmuş olmak, 0 Rİr hilim kıırumıından dîplomah olmak, Çalıştıpı bilim knln il« bir vabancı cül bilmefc, Çâhştığı bilim dah Ue bir vapıt sahîbî olmak,.. (5) Müh Lğitım Bakanı. Darülfünunun Başkamdıi 1 (6) Her okulun (medrese) ba$mda bjr başkan vardır. Başkan okulu temsü eder. Okulun tum çaUşmalanndan sonımludur. Raşkanhif surrsî bir yil olup, tekrar seçılebılmp hakkı vardır. (?) îki okul başkanlığı tek kışıdp toplanamaz. (|) Dartılfununa ögrenci olarak pirebıîmpiî îçirr Re«;mf yacJa özel «Mektcbi Sultaniye'den rlıplomah olmak zorunludur. Mpktebı Suitanıye'den dıplomah olanlar bır gırış sınavından geçtikleri halde, «Mektebi Aliyp» den diplomaU olan!ar böyle bır sm&vdan geçmeden Darulfu nuna gırerler. (?) îstanbul Darüîfünunu tü?el kışjlığe sahıptır. «21 Nisan 1924» rulmuştur. 7amanm Millî Eğltım Bakanı Reşıt Galıp. îstanbul Darulfununu i2e Istanbul Unıvfr^ıtesı arasındaki ıhskının derecesinı kamu oyuna şoyle açıklıyor: kuruhışu başlaran îsÜniversitesinin dünkü U lanbul Darulfununn ıle hiçbir ilişkisi yoktur. ( niversite ypni bir kıırumdur. Geienpğ'i kendisi ilp başla>acaktır. Kurum, öz Türkçp uyçun bir ad bulununcaya kadar üni\ersilp admı ta^ıvacaktır. îstanbul t*niv«»rsît«wf loplaucı, birleştirici bir kttnım nlacaktır... Proffsörler sadrce bır V37i makinası dc&il. öçrfnrivp hilîmspl esinlik getircn, nn oiilük cdpn, nnun çaJışma VP araştırma piiciinii daîma co>kiın (utan bir kavnakttr. G^rçek pro frsor kpndisi dr daima bilimin sürpli öijrpncî'si olandir, Vcni ünivprsifpmiz Tıp, Hukuk, FPTI, Edebiyat FakültPİerindpn mpvdana çelivor. îlâhiyat FakültPsi. tsîâm Arastırmalan Enslitüsü seklini almıslır l'nivprsitpmi7in bundan başka şimdilik yedi pnstitiısıi vardır. 1 Türk Dfvriml Enstltüsii 2 T71ıısal Eknnomf ve Toplumbilimi Fnstitiisü 3 Türk Bilimi Enstitiîsü 4 CoğTafya EnstitÜMi 5 Morfolofi Enstitiîaü 6 Kimya Enstitüsü 7 ElektroMpkanik Enstıtüsü. Bunlar bilimsel araştirmaların gur SPSU mprkozleri olacaktır. Tpni ünivprsitpnin cn önpm H Ö7eIIiği ulusallığı ve dovrimriliğidir öçrcncîve daha iyi hayat şartları Raçlavabilmpk için düşünüyor ve çozüm yollan arıyoruz, öçrcncinin ucuz; ve temiz yaşayahilpcpgi yurtlar açmak, okuma odaları. dinlenme >prlpri, duş vcrJrri yapmak istij orıi7. Bu şekildc öğrcnci yaşamaktan, çalışmaktan mutiuluk duvacaktır. Mustafa Kpmal Türkive'si bugün Ga7İ Setinin rlinden kuvvetli hir arınaçan daha alıyor. İstanbul Darüifiinunu kapanmıs Jstanbul f'nivcrsitesi açılmıştır. Taşasın Ünivprsıtc » (18.1033 ta rih. Hakimiyeti Mılliye. G a z ) Reşit Galip'in 19"1 yıhnda ver dığı demeçten çıkanlacak en onemlı sonuç, o zamandan bu yana umversıtelpnmızde onemli sayılabılerek bir reformun yapılmadığıdır. » .. bir şekilde sağlanamaması, 13) Başkanlık ve kurul uyehk Ifrmın bellı uyeier arasında pav laşılması ve bunun tutku doğuı ması, 14) Darülfünun'a tanınan O7erkbgin «çrptim uyelerın CP kotıi^e kullamlması. YARIN Dogıı deffil, Baü, Diin değil, yarm... İSTANBUL ÜNİVERSİTESt, ESKİ YILLARDA l't MİN» OLARAK TEURİSAT YAPIYORDD» Aradaki fark BSTANBUL Darulfuniınu 31 İ T e r n m u z 1933 de kabul edı™ îen bır yasa ıle kapatürnış, yerina îstanbul Ümversıtesı ku PSİİISİ Çobanları hilc ^ohırmıişjer, yüz ,^aşınd«Tki hasla, tilrek kadınları bilc. Çadirlar bombo* kalmış, sürıılor, de^eler, atlar bajıboş ovava dökiılnıuşlerdi. Jki ay sonra bırakıldıklarında cadırhırını jorlo bir buldular, «;arnura, toza bulanmış, ya&malanmış. Çadırlarda hir kibrit çöpü ile bırakmatvuşlar. Nc ya. tak. ne vorıyan. ne de kapkacak, Surulorin hcpsiîii ko.^lıılpr paylaşmışlar, kespn kescnc, snlan satana. Karakolun n zamnnki Uzatmaiı Cavuşu bir süriivü kapmjş. satıp şchirde bir ev alniış. on odab. Bu daha riillcrp dcsinn. O yıj hııtıııı oba tnpnllariı. Sürıındd Bir lokma rkmrk irin dilpndilrr. Adanaya. Valnc «ikâvet edip hallorini bir bir anlattılar. Vali sruldu. Kuksımct Kn. na^ı da ffiıldu ustierine, candaımalar, >37i >a7an adamlar Hukıınıct Konağı da pııldıi. Sokaklar adam almıynrdıı Fethullah habasmın >anında biraz şa5kın, öfkoli, utanmış, korkulu. delirmiş eibi baba«sın» sokuimıış, IHI aknn insnn sciinp bnkı>oıdu. Akan insan scli onlara ^ütıhnrdıı. Sohri cıkttlnr, jrece <>1du. Sehir «jıkır sıkır ışık icindevdi, onlara eiıluynrdtı. Tn7İu yollara duşmuşlcr, yolun tozlan da onlara gfüliivordu. Açaçlar, kuşlar, arılar, çiçckler, onlara grülüyovlardı. Baba. baba, baba çülüvorlar.» Frthulîah bir ai^acm altmda atcşlcr içindp kıvrannnı. janı>or, titriyordu. «Baba, baba, h.ilıa bizp çiilüvorlar..» Babnsınm ıpıslak sakalını, ki7kardeşlerinin «sapsan olmuş vüzünü. anasımn büyumüş. fırlamış, bir. kaç niisli olmuş çozlcrini ansıvor sonra hiç bir şeyi ansıyanu>or U/ıın bir surc. Sonra IMusalı obası Bevini ansıvor. Uzun, kederli yiblü. Kara kırçıl sakallı. Yuzü kınşık kalmış. Jati* tath, yurejçç su se le pHİütmüyor: «Canınf ftıkma hay •Bİ7de biraz koyun, deve kaldı, biraz at kaldı. Bira7 da para. Simdi sizc bunlardan vereccâim. Bizim «badan her ev sızin obadnn hcr evc verecek. Eskidcn görenek böyleydi. Ne yapalım? Tâ ezelden beri gorcnek bövlcdir..» Öjle yaptılar. Bir Haydar Ustanm atı. Soylu bir at... Oba hapistc da^ak >pr, blumle cenklpşirkcn, at kimseye tcslinı olmannş. yakalanmamış. Oha kasabadan döncrkcn. Haydar Usta yaşlı, ayakları da yara içinde goridc kalmış, tck başma surunıirkcn, daha günün ucu yeni çıkmış, Gâvurdağı ışık içinde tepeden tınıağa balkımış, Haydar Usta cnsesinde bir sırak soluk dn^muş, gcriye dönmıiş ki, ne görsün, atı.. Atı onu ypdpkli.Aor. Atı tutmuş, clâ gözlcrindcıı üc kere öpmiiş. At belini eRmiş, Haydar Usta binememiş. At tutmuş dişleri>le Haydar Ustayı almij ustunc. «Öldtireceğim, öldıireceğim, öldıireccgim. Aaah, babam.» Atcşlcr içinde yanıvordu Fethullah. Çok kurşunu vardı naRantının. Bclki iki vüz tane. Gir bir ko^e, bu upundan başla, r»bür urundan cık. Öbiir ucuntlan. Yalnız cıkrkleri. CorukHr;>, kaduılara yazık. Sonra da kendi alnına son kurşunu. Fotiuıllah kpndindcn srecmiş, kövün irinde vakaladıjhnın alııma kurşunu sıkı>nrdu IÇcnriino RPIdiğinde suva batmış cıkmış pibi trr icindp kalnııştı. Oteki obalılar, vaşhlar. hiivüffün vamaclarma «bck öbok «jfıjrmıısfar hiç konuşmuvorlardı. Kjpjrdnmıyorlardı. Ötodon, uzaktan. ran scsleri. arada bir de knpck havîamaları duyuluynrdu. VP Sandal kövündo, juvun kıyısmdaki Conn*>to&bmun balıcpsindeki u!u cıııar açacının altmda knvIiHor topîaıımı<>lar, oflîrli, kopurmuşlcr, Karnçullıı nhnsma atip tuttıvotlardı. «Dn^ru,» diyordu Ccnnetoğlu. «Hcnhm doerusunu? \ P dp hrpini7in yorden gosc kadar hakkıma var. DHibog'a hüyiifrü bİ7İmdir, bi7İm küflağım]7d(r. Daha dune kadar, belki clli yıl bİ7 hcr vavla dönüşünde oıa\a konardık. Demok ki Dclibojfa hüyıisrü bizimdir. Ol vpbcptrn Sulcymaıı Kâh\a nedcn paralnrı sağa sola dağıtır da bİ7İ gornıc7?» « \ f d c n ' . diye sordular köjlüler. Cenuetoâlu: «runkulcyim, vçdolevlm bİ7 adam doei?İ7! VPdpjevim beş para etmcji7, hcm de küffar manjprıylan.» ııptaki, çok uzun bovhı n^n burnıı to7a, batmış. yırtık pııtık jrıSitü. kapkara. kösej 3  küçüf ük TÖZIÜ bir adam, kocaman ellerin! uzatarnk Wyâ§a kalktı: •*BİK btırada >analım, Bİ7 burada bîr lokma pkmek peşinde ölplim. biz burada sıtmadan, <:inektpn knılalını. sonra onlar yayladan, soffuk sulu, mor nıpııekşcli. hcm de yarpuzlu, hem de ak ça£?aklı pınarların başmdan pel'iinler buuuz Rİbi. buuuz zibi, buuuz pibi sulan içerokten, sonra bizim kıjlagımi7a otursunlar, paraları da...» Gözleri büyüdii, kivılcımlandı, dışarı portledi. Bovun damarları da sisti. «Çıkın çıkın, torba torba, çııval çuval altınları \ar, onu da herkese dafıtsınlar, bize de bir zırnık koklatmasmlar. Olamaz, olamaz arkadaslar! Üstelik de bunlar Kızılbas, arkadaslar. t v s . telık de bunlar Kızılbas! Bunlar öyle Kurt K ı zılbası deÇil, arkadaşlar. Bunlar hem bizim çıbi. hem d e Kızılbas arkadaşlar. Olmaz, olmaz arkadaslar » Fn ÜIŞİ BOND İstanbul Universitesi IIRDUMÜZDA Batı tipinde üniversıteîenn kurulması fıkri, Meşrutiyetten once ortaya atılmıstır. Buna karşın, ünıvprsıteienn kurulabilmesi Cumhuriyetın kumlmasmdan sonra gerçekleştirilmiştır. Ru arada ortava çıkanlar. fakülte benzerı kuruluşlardır. Bu tip kurulıışlar Darulfunun adı altında bir araya gptınlmış ve yukarda açık!adı*ımız gıbı Darulfununa bılimsel ve idarî ö7erklık dc verilmışti. Darülfünunun kaldmlarak yerme fstan bul Üniversitesının kurulmasının nedenlerinı zamanm Mılli Eğıtım Bakan] Reşit Galip şöyle açıkhyor: Y LÜ USTUMDE OLAAAU.. i ••••••••••••••••••••••••••••••••••»••••••••••«•••••••••••••» 3 OLUM CIKMAZI Yazan: L BLOCK Çıkan kısmın özeti Kimlijji meçhul bir adam yattığı yerde birdenbırt nyanmıştır. Sızıp kalmadan önceki olaylardan bır tekınj bile hatırlayamamaktadır. En kuvvctli ihtimal, ara sıra yaptıjp gibi bu defa da içkiyi yine fazla kaçırmış olmasıdır. Eski denemelere eöre gözlerini açar, olduçu rerde doçrulursa midesi bulanacak, bcynine de korkunç bir ağrı saplanacaktır. Bunu önlemcnin çarpsi tekrardan uykuya dalmaktır. Ikinci defa uvandıÇında çözlerini istcr i«:tempz açar ve dogrulur. Basağrısı derhal baslamıstır. Midesi de fena halde bulanmaktadır. Nerede bulunduğtınn kestirmeğe çalışır, muvaffak olamaz .. TİI:FANY JONES • GÂRTH klİKl EDtO ıZL EM£K TEPIR • • • « .. 1) Darülfünunun fakülte ve kuruluşları arasmda birlıkte bilimsel çahşmayı gerçekleştirecek bir bağlantının bağlanmaması, 2) Bazı rakiiltPİerin sırf fig rptim ile ilffili olarak bir mpslck mpktebi durumunda kalması, 3) öğretim kuruLuıjun gcnellikle, kendisıni yalnız belirli derslprden sorumlu sayarak ilmî araştırma ve incelemelerden uzak kalması, 4) öğrenci ile öffretim kurulu arasmdaki ilişkinin ders sınırlan içinde kalması. bunun dışında öffrpncinin kendi başına kalması, 5) öğretımın genellikle; öğretim üyesinin yazdırdıklan içinde kalma,sı, öğrencmın ögrenme sorumluluğunun da belirli kitapların yaprakları ya da öğretım üyesmın tutturduğu notlar çerçevesınde kalması, 6) Spminerlerin eenellikle sözde kalması, 7) Lâboratuvarlarda daha çok demostrasyonla yetinilerek öğrencinin kışisel çahşmalarda bulunması ve araştırma usullerine ahşması olanaklannın en duşuk seviyeye indırilmesı, 8^ Kitap yazımı ve yayınının vok denecek dcrecede 9) öğretim üyelerinin okul dı şı iş ve ilişkilerinin çokluğu nedeni ile öğretim üyeliği görevlerini ikıncı der^cede sayacak kadar darülfunun ile olan ılışkilerınl azaltmaları, 10) Darülfunun öğretiminin memleketin yaşayış ve çalışmaları ile ilişkisini kaybederek uyçulanamayan bir görüş olarak kalması, 11) Öğretim üyelerinin bilimsel eserler verememeleri, 12) öğretim üveleri arasında birlik ve beraberliğin hiç DOKTOR Opr. ürolog AYLÂK MUSA Süreyya ATAMAL Sırat«İTİl«r «9/3 Tclf. i 44 67 «4 Bu durumda fazla uyumuş olamazdım... Aksi halde kan lekelerinin çoktan kurumu? olmasJ gerekirdi. Duruyor duruyor hep aynı suali soruyordum kendi kendime. Üs tümün ba^ımın kana bulanması için ne yapmıştım acaba? .. Böyle sine kan kaybetmiş olduçuma gö re bir yerim kesümişti muhakkak. Bütün vücudumu yukardan aşa pıva voklamağa başladım... En ufak bir tırmık bilc yoktu şuramda veya buramda. îyi ama bunca kan nereden gelmistı böyle?.. Şaskınlıgım ^ittikçe artıyor, sabnm da t ü keniyordu yava? yavaş... Kan baska birine mi aitti acaba?.. Başka birine aitse bu baska biri kimdi?.. Ve kanın benim elbiselerimde ne işi vardı?.. Derin derin düşünme^e, u 7iın uzun da kafa yormaga hiç nivetim yoktu. Tekrar U7anarak sag tarafıma yattım... K e n dimi enriişe ve kuruntulara kap tırmamalı, rpvapsız soruîarla kahrolmamalıvdım. En ivisi uvkunun duvcusuz derinliklerine süzülmek, sızmaktı. K a ranlık, hatırasız, rüvasız, kâbuscuz bir uyku... Gözlerimi yumdum... Fakat uvuyamıyordum .. H^t tâ gÖ7İerimi bile kapah t u t a mıvordum .. Uyanmıstım artık.. Tekrarrian uyuvamayacak k a dar... Bütün vücudum agrılar ve si7ilar içindeydi .. Tepeden tırnaga . Baraklanm, kollarım, sırtım, ba^ım, midem... Her vanıfn .. Fazla olarak müthiş bir de bulantı duvmaga başlamıştım .. Di<;İE>rimi sıkaraktan ve derin nefe<;ler alarak bunn püç belâ yenmeffe m u vaffak oldum .. Ikına sıkina ku^manın hic de sıra«?ı degildi. Sonuna kadar burada kalamavacagımdan kesinlikle emin dîm. Bir an önrr* cıkip pitmf>m eerekivordu. Fakat neredeydim'... EvvelS bulundujfum v e . rin npre^l oldu?unu öSrenmek 7orundavdîm... Sonra bana t e getirpcek bir hayır sahihi nramalıvdım. YataŞm ortasina oturaraV et rafima bakmrîım. KüçHk Mr odaydı, kapısı da kapah. Tek pencerehydi .. Pencerenin yambaşında bır sandalye d u r u yordu... Elbise ve çamasırlanm bu sandalveye bırakılmıştı... llk dogruln^ıımda uzanmış oradan almıçfım Bir de komodın pıbi bir ŞPV vardı kö^elerden birınde .. Dört bir yanı sigara İ7maritleriyle yanmış bır komodin... Kalkmak, dogrulmak niveti ile bacaklarımı karyoladan sarkıttım. Dö<;pmpnin üstünde hir sovler olmalıvdı .. Aya£ım de!J mi^ti .. Yapışkan bir çeyler... Nemli, vıcık vıcık... GÖ7İerimi vummak 7orunda kaldım .. Bütün vücudum «iddptle sar<;ıldı, tüylerim diken dikpn oldu Çıplak durumda oldugum için üsüvordıım ama, bu riefaki ürpertilerin ^ebehi üsümenin de çıplakhgın da çok ö t e sindevdi. GÖ7İerimi acmaŞa cesaret edemivordum Kpndimi belki bi ra7 tnnarlamaŞa vardım eder, üşümemi önler ümidiyle, kollarımı gö&=;ümdf> çapra7İadım. I?ilip bakmak, $u nemli 7e yapıskan ? p vin ne oldugunu anlamak i^temivordum. Tek a m ı m vatıp urumaktı . YÜ7vıllarca uvumak... Uyanmaksi7in... Uvandıgım zaman da simdi bulunduSum bu yere kıvasla. vüzlerce, binlerce Jfflompfrp Ti7akta oîmalıvrlım. Bıitün bunlar kâbutan mı ıbaret acaba riıve krndı kendime sorup duruyordum .. Kâbus ohıp olmadıîını anlak ıçın gozlerımı açmak zorundnvım . Açtırn NemlJ ve vapı^kan şeye dokunan avafiımı vukarı çektim, tahanına baitım Kana bulanmıştı. Derin bir nefes almak çabası fle basımı havava kaldırmıştım Ama ceç kalmı<;ım . ö n CPkiİprden çok daha bpfer bır mide hulantısı tle ırkıldim. Sonra hırdenhıre kvıstıım . Ikinıp 'iıkınmadnn F7tırahTn 7rr resmi rio çpkmpk<;i7in ı n m dısıma çıkıvermı^tı .. Bır h a m lede .. Yü7ümfi RÖ/ümü buruştnrarak üsfttste vutkundum .Sonra i^ilip dösrmevp hakfım Orası dalgalı bir denı? sıbi Calkanıp dııruvordu Karvoladan inmek riempk fırtmava vakaianmalc ve boi«ulmak d e mekti . Dö«;emp uç<?uz bucaksız bir derya gibı cörünüvorrf'i bana .. Bır kan derva«;ı .. VP dal"aların arasında bır r e set . Genç bir kadm ee^pdi . dııdakları alabıldıaçıkti . Mavivdi pözlerl ve tavanın belirli bir nokta"5ina bakıvor cibivdi .. Çırılçıplakh... Gırtlagı da paramparça..; (Arkası varî I A E » IM