Katalog

Bagnnsızltk tınrekeflerini bastumoK için... endinızi yaşlı bir poliü* ka adamının yerine Itoyun. Dıyelim kı, a&ağı yukan 1908 yıhndan beri aktıf poutıkadasınız En yüksek ırıevküerde görev almışsınız ve bır anlamda herkes içln istik,bâl olan, sızın mazmizde kalmış Yarım yüzyılı geçen bu süre boyunca gdrdtiklennızı, yaşadıkla rınızı ve duyduklarınızı şöyle bır hatırlasaydmız, «Dgişen çok şey yok; dfinya esklsi gibl» diyemezdiniz. Eğer boyle deseydlrilz, tek değişmeyenın siz olduğunu söylerdı herkes.. Gerçekten de, insan topluluklan akıl almaz bir hızla yapı değiştırmektedır «tştirakçl» HUseytn Hibnl ve çevresi tarafından 1910 da kurulan «Osmanlı Sosyalist Fırkaaı» mn sonu gelmeyen macerasını, 1971 Turkiye'sındekl sol akımlara baglamaya çalışın.. (1) Bu arada, ıki dıtaya savaşı ol ÜMÜZÜN DÜNYHSI f?TîTr Bu bayrak, bir Lâtin \mertka şehrinin soka^ında dalgalanabileceği gibi, bir Vietanmlmın elinde de görülebilir... Devrimin bayrağıdır bu... R 4 milyon insan son 20 yı/da katfedı/dı!.. muş, nükleer çağa aâım atılmış, otomasyon ve elektronik beyın fenoment yeryüzü gerçeklerınde baş rollere çıkmaya başlamıştır. Ay'a ınen dunya yapısı araçların Merıh'ı hedef aldıklannı, ınsanlara yapma organlann takılmaya başladıgım gormezden gelemezsıruz. 1910 yılında sosyalizm, anarşızme benaetılen bır hirekettı. An» sımdl dünyatvın iıçt» bırini askın insan kıtlesı, sosyalist rejımler altında. Bırakın 5060 yıllık uzun bır süreyl . Bu güntin ddnyasına yaklaçabm... enginllğin sembolU olarak gos terılen Amerika BİTleşik Dev letlerındekı ekonomik yapınm sştığı yol, dünyanın kapıtaust kesimının değişmesini verebılir: 1946 yılında, Amertkan şirketlenrun dış ulkelere yaptıklan doğrudan vatınmın toplamı 7 2 rr.ılyar dolardı. Bu mıktar 1966 yıünda yedı rrush artarak. 54,6 mılyar dolara ulaşmıştır.. Aynca 1950 ile 1964 yıllan arasında, ülke dışında satılan Amerikan mallarının tutan Uç misll fazlalaşmıştır. Ve 1965 yılında, yabancı plyasalardakl Amerikan sermayesının üretımı, tüm Amerikan endustriyel üretiminln yüzde 40 ına eşittı... (2) Butün bu değlşlm, Amerlka'nın giderek daha fazla dışa d..ndügu nu gosterır. Ama ratup sıstem, vanı sosyalist dunya da, artan bir tempo ile Amerikan kapıtalızmınin dışa açümaya çalışan sermayesinı bastırmaktadar. 1970 yılında Amerika Bırleşik Devletlerınin toplam üretimi 980 mılyar dolardı. Sovyetler Birlıgi'nde ise bunun karşıü olan mıktar, 450 mılyar dolan geçmıyordu. Ancak iki ülke de şimdiki hızlan ile gelişmeye devam ettikleri takdirde, 1990 yıllannda Sovyetler Bırlığı, Amerıka'dan daha fazla üretken hâle gelecektır. (3) 1 Pazar meselesi arsılıkh rekabetin sonuçlannı çok iyı ozetleyen bır dıplomatı hatırlayalım. Amerika Bırleşik Devletlerınin Moskova'ya Z K gonderdiğı ılk elçı Wra. C. Bullıt, 1946 yılında şoyle demişti: «Sovyetler Birliği'nin iktidan her seferinde yeni bir bölgeye ya da ülkeye yaylldıkça, A.B.D. re tngiltere olağan pazarlanndan bir tanesini daha kaybetmektedi,.» (4) Bu kaybedilen pazarlann bir de sosyalist üretıci güçler haline dönüştüğü düşünülürse, dünyanın nasıl degişen bir çehreye sahıp olduğu daha lyi görüliır. Meselâ Çin Halk Cumhuriyetf nln 700 milyonu aşkın nüfusunun, sosyalist üretime eeçişi sorunu var ortada. 1952 yıUnda Çın Halk Cumhuriyeti'nin elektnk üretlml "î,3 mılyon kilovat saatken, 1966 da 50 mılyona çıkmış. Komür 66 ."5 milyon tondan 250 mîlyon tona çelık 1.3 milyon tondan 12 mılyon tona fırlamış (5). Köşe kapmaca oyununun ovnanmadıgı kesim yok ver yüzünde . Amerik» Blıleslk Devletlerl Baskanı Nuton, 1970 yılı Temmuzunda söyle konuşmuştu: «Ortadojhı, sadece Avnıpa'nın petrol ihtiyacının yüsde 8« l »e Japonva'nınkinii) yüzde 90 ını karşıladıjn için onpmli değildir. Avnca. Süvevş'ten Hind Okvanusu'na peçişin kapısı ve NATO' nun da mente^esidir, (6>. Ortadoğunun 1967 den i>u vana ne hale geldigım, tsraıl Genel Kurmay Başkanı Haim Bar Lev'in agzından dmlevelım«Silveyş kanalmın batı yakasında. herblrinde altı tu?e bulnnan SA2 batar> alarından 15 tar° vardır. Aynca. bunlar SA3 bataryalan taratından desteklenmektedir. En önemlisi, bu bataryalann kontrolü Sovyet mürettebatın elindedir.» Ve bu amansız rekabete kanşan milliyetçı akımlann smır tanımjehğı da önemlı bır faktör. minik'te, Mısır'da, Aden'de, lngiliz Gine'sinde, Endonerya'da. Malaya'da, Filipinler'de ve benzerlerinde, savısıı yüzbinler katledilmiştir (8). YARIN: Orta Sol bile çok ffüç... (1) Bu konnda genis bilgi için: «Türldye'de Sol Akımlar» 1908 1925 Mete Tuncay BUgi Yayınevi. (2) Economıc Aspects ot U.S. imperuUizm Harry Magdoff * Monthly Review Press (1966) (3) U.S. New and Horld Report 7 Arahk 1970. (4) tmperialism and Revoln Uon . Davld Horowıtx Penguin Press. S: 84. <5) The Economy of Chlna • Werner Klatt (Asia Handbook) S. 679 Pelican Books. (6) Time derRisi • 20 Tenunua 1970. C; A New Strattegy for Peace • 13.S.1.S. • Londra Şubat 1970. (8; Oavid Horonitz • a.g.e. s. 232. ınnııııııımııııın «•ıııııııı«ııı«ıaııı«ıı«ııııııııııiiiıııııııııııııııııııııııi'iı FAKIR BhYKURT maya basladı. Kızı çabnk balalım Sjerıf etendi! Yoksam ben aklımı çıvdıracam! Ne kadar dilkiliğin varsa bemen göster kardasım! Vallaha ötekiler de, «Gel ara, Düru bizdeî» deülkalbim tık deyip duracak » Sonra el etti. çalltr. eıcılan indirdi yere: «Ceıayırı (urun jine!» Stenın jarjornnn şakırdattı: «Defolnn!» dededi. dı Şerıf. «Sık dişini, az kaldı!» dedi Çavuş. Dağılıp sokaklarına eirdilpr. Kapılara, camVeli geldi bekçiyle. Bir dndagı yeri, bir dalara, avlalara, damlara bafeırdılar: dağı ç5ğü süpürüvordn. «\vselii, Dürü bizde!..» «Merhaba Veliknl!» dedi Mnsdn. «Veli davıı, Dürü bizde'..» «Merhaba, hoşgeldin!..» «Serıf Çavuuus. Dürü bi*de!..» Çavns ters ters baktı Velive: «Nerelerde«fn «tt Omar emmii, Dürü bizdee!..» nlan? Gel de bir işe yara! Ne kapanıyorson evIt Omar. caminın helâsına avak>olnna otnrde?» mostu. Irbıfı elinde sallavarak çıktı: «Ben o «Biz kapanmayahra da klm kapansın?» deisten elâgamı ktstim. Köpek visin Dürüvü de, ylp pnstn Vell. Kabak Musduvn da!.. Kostnrdu kostnrdn da tt Omar geldl snraraktan. hastir çekiverdi sonunda » Muidu: «Merhaba Omar!» dedi. «Nassın?» «Nooluvorsun nlan Yassıburun?» dlye battin yüzü ısıdj: «Evvim Hosgeldin!» tırdı Linlin. «Hani çok kev kev eaivordun? At «Çok nzadı bn Iş, Yassıada Makemesi gibl!» tan mı düstiin, essekten miî Efer attan düsiüv«Kısaldıru afta. tasalanma!» dedi Omar. sen kolay. Emme essekten düstüysen inâb ol«Kısa4tacaksın da ne dnrdnn sincivece?» maısın » «Kabât senin aia! Çalıyı tepesinden sürfl«Atının da, essefcinin de mına koynm!» yorsnn!» «Hassövle, akıllan birez'...» «Nasıl tepesinden olan YassibnrnnT Ne y»pCemal. tt Omarın kolnna sokuldn: «Deli oltık yânıs?» ma nlanî Herifin Svkesi bevnine furdn. Bizi bile koSdn kaç «efer! Bosver!^» dedi. «Boşver de «Burnuma daklasma!» dedi. «Çatatın vavlaçel suraya, bak sinci Dilki Serif nasU duman da arattın viti£ini! Hafırın tasına çan.iŞına alattıracak? Bak, dikti kafasını, kokluvor yeri dandın! Sincive çoktaan bnlnrdnk emme » tozu Gel de verelim el ele. nasolsa bolacaz, «Ee hadi bnl tnadem! Bol da kara koço «abarabar bulalım şn kın ..» na verevim bahsis! Yabana citmesin! Bnl da sen at cfice dfirzü..» «Bir eve varavım, atanra sn ırhıfı da » Cavns. Cemali bir köseye çektl. bıdırdaştı «Boynma da daklavma! Bak çok izzeti nefbiraz. siml kınyorsnn! O eön de bir hastir çtUtin evlCemal kafasım valladı uran aznn: nin önünde övkem kaharıp dnrnr zaten » «Olnr olnr » dedi sonra. «Yidisjin boka bak' tnsan benim nastirime Ferhadı cafeırdı Çavuş: «Cemal ahinle çalıkızar mı ulan? Ben teei«üratımdan ikide bir in. sacaksın '. Ne derse yapaeaksın! Hadi mars!» filâk ederim. Emme doctnma dokanmaz benim dedi. barntum!» Keremce. sıi^ın Yazır kırlarına do|rn «firdü, «Nevse! Hele sn l« bir bltsin de!» Kövün içi tenhavdı. Karılar kızlar bir cirip bir «Heva heva! Bir hit«rtn de sn is » çıkıvorlardı kspılardan. Linlin kahveyl açtı. Er «Acaba lîluens nerde?» dlve fısıldadı Tavus. kekler birer ikiser topiandılar. tsi olanlar. Dürü «l'lntrns trnrka otnrdn evmde!» dedî tt. konusnvla Hrilonmtkten kotkanlar ise gittiler, Cavns cesini çikarmadı Kafasını dinledl. Çavns kaldı köy içinde. Bir süre dnrdu, Kövun ici bir vandan Cezavirle. bir vandan di kısa bir cizsinin üstünde. Sonra Hafızı radvo seslerivle calkanıvordo. Ne kadar ses vardı yanına. Bir sevler fısıldadı kulağına. sa bir bir dinledi Çavns. Sonra oknla dogru vüHafız: «Mahtara beç eüvenmf, hükelânın rüdü. 1t Omar sokuldn ardından: «Benim vanıbiridir» dedi. • ma bir candarma ver Çavnsnm! Veliknl da olnrsa evi olnr » dedi. Çavuş, muhtarın yanına çeldi : «Ne vapacan candarmayr? Yoksam Dnrü «Peki bu Vell nerde, kızın baba«?» sizde mi?» Mnhtar: «Yas dntnyor, çıkmıyor evden!» dedi. «Bırak sizdevl biıdevl, candarma' ver sen!» «ÇaSırttır onn!.. Gelsın çabuk!.j «Ver ver!» dedi Mnsdn. «Mutemet adamımMnhtar, bekçiyi yolladı: «Git çaçır!» dedi. dır!» «Bu agaları kesmeli!» dedi Linlin nsulca. «(Ver!)» dedi Linltn. «(Sls»5be)tin bokyidiMnsdanun kamvon gürledi geldi Velinın cisidir!)» e\ın oradan. Davulcular üstündeydiler. Ama Cemal de basmı salladı: «Ver!» dedi. çalmıyorlardı. Geldi. kahvenin önünde durdn «Evci yolundakini çafınn, adı tdristir!» dekamvon. Mvsdn atlavıp indi yere: «Evcide dndi Çavus. ramadım Çavu«:» dedi. «Türeğim köz gıbi yaııtdrisi cafırdılar hemen. ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••III Gastro ve Kaddafi uba Başbakanı Fıdel Castro' nun sozîerini hatırlavalım«Halk dedij^iıniz zaman bfittin Küba halktm dejil, sadece Küba devriminin halkını kastediyon». Küba devTİminden sdx ettiğimlz zaman da. Latin Amerikan devrimmden sB* e'tmîs oluyornz. Ve nihavet Latin Amrrikan devrimi île de, evrensel çaptaU devrimi. Afrika'nın. Asya'nın w Amerika'nın devrimini ele almış oluyoruı.» Libyalı 28 yaşındakl Albay Kaddafi, belki Castronun sağındadır.. Ama «Üç Kıta» ya yapılan çağnya, Kaddafi'den dana lyi klm uymuştur? 1969 da Kıral îdns't tahttan devırmış ve bir yıl ıçinde, Lıbya'nm çehresmı degıştirmiştır Akdenıa 'lyısındaki en büyüs Amerikan üssü olan Wheelus'u kapatmış; boylece 6000 Amerikan havacısını ülkeden çıkartmışto. Aytu lî, Tobruk'taki îngiliz üssUnUn de başına çelmıştir Libya petrollerinl işleten 36 yabancı îırmaya baskı yaparak. vergılerinı bır yılda 330 milyon dolar arttırmıştır. Aynca, bütün yabancı bankalan millileştırmiş, yabancı sigorta şırketlennın yüzde 60 sermayesıni Lıbya'va mal etmiştır. Hâlâ toprak reformunun yapılamadığı bır ülkede yaçayan tnsanlar olarak. butun bu değışıklılken önemsemevebilinz Ke var ki, tüm bu değışıklığm ortasmda yaşayan bır ulkedır Türkıye Soguk harbe Amerika"mn yanında kanştıgırruz gunden ben daha da fazla umursamaz ha e geldığimlz kürresel olaylar, fark h bir ybnteme girmeye başıa mıştır. Soguk harbın ilk on \ılında görülen bloklararası çatış manın, şimdi uluslararası bir sınıfsal çelıski halinde geliştigt dıkkatl çekıyor Yeni soğuk harp. emperyalizmın destekledıği burjm^a kokenh karşı • devrımcıler ile halktan vana millıyetçı devrımcıler arasmdadır K DİŞİ BOND TİFFANY JONES 4 Ağlamıya zamam Çok çabuk geçmişti her şey ve henüz gerçeği taro olarak bütfin açıklığıjla kavnyamarnıştı bile. Sizırüe beraber mi yasıyordu? Tam değil, evliydi çünku. Ama işte. Adresiniz? Pıgalle Caddesl Pigalle Oteli. Komiser muavbıi: Dunımdan bir şey çalındığını iddıa etmek zor, dedi. Hıxsızlık olmadığı anlaşılıyor Neden? Bakın Kasa hemen arkasm da. Anahtarla kilitli değü ama cesedin sırtı engelliyor kapının açılmasını Nine, çantasından küçücük biı mendil çıkarmış, içini çeke çeke burnunu silıyordu. Bır an sonra hava değışti Dışardan fren sesleri duyuldu. Sonra avluda yürüyen adımlar, konusmalar. Snnra el sıkmalsr. sorular guriıl'ulü yorumlar, tartışmalar. Savcı gelmiçti. Adalet doktoru cesedi inceliyordu FotoŞrafçılar makinelerini kurdular Maigret için en se\"imsiz anlar bu anlardı Birkaç zorunlu cümleden sonra elleri cebinde avluya çıktı. piposunu yaktı, o sırada karanlılcta birisine çarptu Kapıeı kadmdı Birtakım kişilerin evin içinde hiç bir şevi um\ır samadan dolaşıp durmalarına ka yıtsız kalamamıştı içinden. Maigret iyimser bir sesle: Admız, ne diye sordu Madam Bourcier Çok kalacaklar mı acaba bu beyler? Bakm. Madam de SaintMarc"m odasında ısık yanmıyor artık. Ovıımus olmalı zavallı Maigret eve bakarken, ba^ka bır ışık gördü Pembe bir perde vardı pencerede ve arkasında bir kadın gölgesi duruyordu. Kapıeı kadm gibi zayıf, lcüçük bir gölgeydî bu. Sesî duyulmuyordu. sı gorunmüvordu artık perdeden Buna karşılık bir tuhat siluet in dı merdıvenjerden, ürkek adımlarla avluyu geçti ve eaddeye çıktı. Maigret Mösyö Martin'in melon şapkasıyla ciklet renkll pardösüsünü tanıdı hemen, Gece yarısı olmuştu. Plâk çalan kızlar sondurmüşlerdi ısıklannı. Buroların dışında sadece birinci katta SaintMarciann salonu. nun ışığı yanıyordu Eski büyük elçiyle ebe tatsız bir klınik kokusu içinde yavas sesle konuşuyorlardı. irkk Saatin bu kadar geç olmasma rağmen, Mösyö Phılippe geldıği zaman iki dırhem bir çekırdektL Sıyah sakalı iyice taranmıştı. Ellerinde gri süed eldivenler vardı. Kırk yaslannda bir adamdı. Tipi, iyi yetişmiş ciddi bir entellektüel tipiydi tam. Kuşkuîiız haber iyice şaşırtmıs hattâ allak bullak etmişti kendi sini. Ama heyecanmı dizginlemek istiyor gibiydi Onun yaşadığı hayatla... diye çekti içmi. ~ Nasıl hayat? Mösyö Çouchet'nin katiyen aleyhinde konusacak değilim. Za ten aleyhinde konuşmak için de bir sev vokru Çağının ustasıydı . Bit dakika. Mösyö Couchet işinı bizzat mı yönetirdi? Biraz 6yle. birar değil. tşi o kvırmustu Amn her şey rayına oturduktan sonra bötön sorumlulukları ban» bırakmı*tt. O derece ki bazan on beş gün eörmezdim kendi'îinı Bakm hattâ bueün kendisini bekledim durdum saat b«"îe kadar Yarın maa? Künüydü Ödemeler için gerekli paravi tlösvö Çouchet'nin eetir tnesi lârımdı bana Asa&ı vukan üç yiiz bin frank Saat beşte gitmek zorunda kaldım ve bir rapor bıraktım masasına. (Ajrkası var) Büyük katliam GARTH S AYLÂK MUSA SAMA CACPlP DCKTOfcA BİG ÜSrÜMDE 1 erçl VVashington ve Moskova'nın temsılcileri, meselâ stratejık sılâhlann sınırlandırılması konleransmda (SALTi karşı karşıya gelmektedirler. Bir Ortadoğu buhranı. iki süper dev letm liderlen arasında çalısan kırmızı telefon aracıhğı ıle dondunılmaktadır \ihavet A B D Başkanı Nıxon. «Çatısmalar devri» nden «tGörusmeler Devri» ne geçişi resmen ılân etmek'edır <7>. Ama ild taraf da. «Bans ıeınde bir arada vaşama» nın ıdeolouk bır save olmadıSını bilmektedırler. Nıtekım sofuk Harbın ılk 20 vılında (11M61%6\ emperyalıst ve neokolonyabst devletler anştikleri karşı devrımci hareketlerle, gelismekte olan ülkelerde çoğu koylü olan 4 milvonu aşkm insanı katletmişlerdir Bu katliamm yer aldıâı tooraklan sıralavahm : Madagaskar, Kenya ve Kongo dbi ülkelerdeki basımstzlık avak lanmalannda 100 bini aşkm insan öldürülmüştiir. Kore'deki iç savasa müdahale rdildicinde 13 milyon katledilmiştir. Cezayır kurtuluş savasında 1 milvon. Vıetnam'da Fransızlara karsı çarpışırken 1 milyon, Amerikalılaria çarpışırkcn diğer 1 milvon dsha yok edümişMr. Bundan başka yer alan mfldahalelerde, Çfn' de, Küba'da, Guatemala'da, Do Ama adamakülı Sfkell olduğunu anlamak ıçın hacet yoktu sesınl duymaya. Bazan gorünmeyen birisine bakarak dimdik put gibi duruyor, sonra birden konuşmaya başlıyor, elleriyle hareketler yaparak öne doğru birkaç adun yO rüyordu. Kim but Madam Martin .. Demineek kocasmi gördünüz girerken . Ha« nl şu çöp tenekesini alıp çıktj yukan.. Sicil memuru. Hep kavga ederler mi böyle? Kavga etmezler Sadece ka dın bağırıp durur. öteki ağzuu bile aVmya cesaret edemez. Arada sırada Maigret. içinde bir düzine adamm dolaşıp durdujoı büroya bir eöz atıyordu. Sorgu yargıcı kapıya çıkmıs. kapıeı ka dını çağırıyordu. Mösyö Couchet'den sonra bvıranın ikinci yönetmeni kımdi' MösyS PhUippe, müdür 0zak değildir evi, SaintLouisMe oturur Telefonu var mıî Gayet tabil... Telefonla konuTUİdugu duyuluvordu. Yukarda Marrln'in gölge