Katalog

İLk mill! petrol dağıtun girketi: TÜRK PETROL Yurt Orünü fueloil fle Ankara'da. Apartmanda huzur, sanayide emniyet sağlayıcı yakıtı, ücretsiz bakuncilariyle ve Körting Ankara acentesiyle birlikte hizmetinizdedir. TÜRK PETROL FÜEL . OİL Ziya Gökalp Cad. No. 70 Ankara İslritier Türk Petrol Bayii, Ajıkara Tel: 10 83 45 12 10 15 Reklâmcılık 3835"' 12183 umhuriye 43. yı! sayı 15164 KCRUCUSD: OTJNÜS NADt Telgraf v* m e k t u p adresi: C u m h u r i y e t i s t a n b u l Posta K u t u s u : t s t a n b u l No. 246 Telefonlar: 2 2 4 2 9 0 224296 2 2 42 97 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 9 9 Pozortesi 17 Ekim 1966 İNÖNÜNÜN, MENDERES ZORLU POLATKANIN İDAMLARİNİ ÜNÜ ÖNLEMEK İÇİN GÜRSEL'E YAZDIĞI MEKTUP AÇIKLANDI L X£Ceza1arın infazı hususundaki ciddî endişelerimi M. B. K. ne duyurmanızı istirham ediyorum. Inönü: "ölüm kararlarının infazı milli menfaatlere her suretle aykırıdır,, ' H1NIS, (Mehmet MERCAN bildiriyor) Dün deprem bölgesindeki lncelemelerinl bitiren Cumhurbaşkam Cevdet Sunay, Varto'da önceld geceyi nasıl geçırdiğini soran gazetecilere, kutup çadınndaki küçük hava deliklerini göstererek «Soğuk Şu kadarcık hava deliğinden gelen soğuk insana ber şeyi yapar. Verden yere çarpar» demiş ve sabaha kadar çadırda soba yanmış oımaEina rağmen UşüdüglinU anîatmak istemiştlr. Sunay, «Bir geceyi çadırda (eçirme olayının estri bir asker ol> ması sebebiyle kendisi için fevka(Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) !?J L tesiriyle infaz muamelesi, miHctçe orduya karşı devâ bulmaz bir kırgınlık yaratacaktır. ziyade kahnnı çekmiş vatandaşlar bile bu < infazlardan müteessir olacaklardır en 1 cezalanmn tatbiki, partiler arasmda ve memlekette huzurun tesisini imkânsız kılacaktır. 1 SUNAY GECEYi ÇADIRDA GEÇiRDi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) KALDIRILACAK VAPURLARDAN BİRİ Bogaz'da 'deniz otobiisü, çalışacak Vedat ETENSEL Şehir Hatları Işletmesimn Boğaz ye Adalara köraürle işleyen bütun $ehir Hattı VapurUn çok yakında yerlerini sür'atll «Deniz Otobüsleri» ne bırakacaktır. Ulastırma Bakanhğı; Fransa, îngıltere ve ttalyan tezgâhlarında yapılmakta olan 300350 kişilik, yeni ve sessız çalışan, gelecekteki ihtiyaçlara da cevap verebilecek modern Deniz Otobüslennın satış fıatlarını ve yapılacak bütün kolaylıklann acele bildirilmesim ıstemiştir. Avrupa tezgâhlanndan satın ahnacak 15 Uçan Deniz Otobüsünden bir kısmı Boğazda Anadolu ile Rumelı yakaları arasında çok sık bir bağlantı yapacak bir kısmı Kavaklara kadar gıdıp gelecektır Dığerlerı Kınalı, Burgaz, Heybeli ve Yalova seferlerinde çalısarak, zamandan tasarruf sağlanacaktır. Bugün Boğazda çalışan kömürlü şehir hattı vapurları ile Izmit körfezı takvıye edilecek ve bir kısmı ile de Gehbolu Çanakkale seferlen yapılacaktır Büyük şehir hattı gemıleri ile de yaz aylarında devamlı tenezzuh seferlerı tertıp edılecektır. Vapnrlar seferden alınıyor CHP Genel Başkanı İsmet tnönü'nün Yassıada'da verilen kararlardan 2 gün önce o zamanki Devlet Başkanı Cemal Gürsel'e 13 Eylul 1961 tarihinde yazdığı mektup dün açıklanmıştır. Bu mektuptan anlaşıldığına göre, İnönü. kararlar arasmda ölüm cezası varsa bunlann infazının önlenmpsini mahkeme karannın açıklanmasmdan önce istemiştir. CHP Genel Sekreteri Dr. Kemal Satır dün İnönü ile temas ettikten sonra CHP Genel Merkezinde bir basın toplantısı yapmış ve üç kırmızı mühürlü bir zarf içinde Genel Merkez'de kasada saklanan mektup suretini, zarfı basuı mensupları önünde açmak suretiyle okumuştur. Aşağıda, mektubun tam metnini veriyoruz: • Inönü'nün mektubu • 3 «Orgeneral CEMAL GÜRSEL, Sayın Silâhlı Knvvetler Başkumandanı ve Milli Birlik Komitest Başkanı Tassıada kararlan teblif ve ilân edilmek Szeredir. Ksrarlar arasında ölüm cezalan bulunursa, bunlann infazı Anayasaya göre Millî Biriik Komitesinin tasdikine bağlı olacaktır. Kararın tebliğinden iki gün evvel yüksek makamınıza tnflracaat ederek ölüm cezalannın infazı bususundaki ciddî endişelerimin Millî Birlik Komitesine duyurulmasma tavassut buyurnlmasını istirham ediyorum. Memleketin siyasi hayatında mesnliyet sahibi olarak idam cfialarının tasdikindeki büyük zararlan arzetmek için başka bir vasıtamız ve çaremiz olmadığından, müracaatımın zaruri görülmesini saygılarunla rica ederim. Mahkemenin her tesirden nzak olarak tam bsğımsızhkla karar vereceğine ve mahkemenin vereceği kararlann âdil olacağına şüphe yoktur, ancak, Millî Birlik Komitesi üyeleri, ölüm cezalannın infazı için son söz sahibi olmak selâhiyetiyle teçhiz edilmişlerdir. Bu hususta Millî Birlik Komitesi üyeleri hâkimlerin kararlarına mesnet teşkil eden hukuki ve kanuni unsurlar dışındaki bazı gerçekleri ve zaruretleri gözönünde bulnndurmak mevkiindedirler. Ben bu müracaatımla, memleketin selâmeti bakımından hayatî ehemmiyette saydığım bu gerçekleri ve zaruretleri ortaya koymak istiyorum.» ünün notıarı Kurultayda ne olacak ? C.H.P. Büyük Kurnltayı nasıl geçecek? Çesitli tahmin ve söylentiler var. Kimine göre büyük meydan savaşı Kurultayda verilecektir. Kimine göre, «gerekeni bizler düşünür ve yaparız» anlayışındaki Genel Merkez ekibi her şeyi ayarlamıstır. Biraz gürültü, biraz deşarj, biraz ortanın solu ve arkasından millete selâm, mesele tamam .. îarın ve öteki günler, bu tahminlerden hangisinin doğro olduğunu, aynı zamanda mücadelenin liderliğine mi yoksa yön aramağa mı bağlı bulunduğunu bize gösterecek. Şüphesiz iki tutum da C.H.P. için tehlikclerle doludur. Eğer Knrultay sadece ınuvazenesiz beyecanların çatışma alanı haline getirilirse, bu çatışmadan biçbir sonuç alınnuyacak ve demagoglar bir kere daha boy göstermiş olacaklardır. Eğer geleceğin liderliğine oynayan kişiler toplantıyı kendi çıkarlarına uydururlar ve yön meselesi yine açıklığa kavusturulamazsa Halk Partisi hem son şansı olan silkinişi yapamıyacak, hem de kamu oyunda sisli, fırsatçı, aynı zamanda becenksiz, balktan uzaklaşmış, ceberrut parti görünüsünden kurtulamıyacaktır. özellikle yön tartışmalannın bu toplantıda açıklığa kavuşması gerekiyor. Zira «ortanın solu» tartışmaları, 1963 seçımlerinden beri parti içinde, parti dısında yoğunlaşmıstir. Herkes bu görüse türlü biçim veriyor. Genel Başkanın kongrelerde yaptığı açıklamalara rağmen, Bülent Ecevit'in ortanın soluna aydınlık getirmek isteyen kitabına rağmen, hattâ parti içinde, «Genel Baskan istedi» diye aşırıların, ortacıların aynı görüse katıldıklarını söylemelerine rağmen biçimlendirme çabaları durmuş değildir. Knrultay da bu sefer kesin olarak açıklık gctirmez, yani Halk Partisinin yönünü ve yolunu, tarttşmaları önleyecek şekilde tâyin etmezse çabalar durmıyacak hattâ artacaktır. Günümüzde bir siyasi partinin artık sadece «ben Atatürkçüyüm, O'nun yolundayım» gibi soyut, elâstikî, anlamı kolay değiştirilebilen yönü ve görüşü olamaz. «40 yıl önce C.H.P. pragmatist bir parti olarak kurnldn, bugün de öyleyiz» biçimindeki savunmalar lâf kalabalığıdır, dolayısiyle inandıncılıktan uzaktır. tki yıl önce kaybettiğimiz rahmetli Cemil Sait Barlas, C.H.P. içinde bu gerçeği daha 1950 den önce görmüs, D.P. iktidara geldikten sonra toplanan Kurultay'da ve ölümüne kadar biitün knrultaylarda, Kurucu Meclis'te, CH.P.'ye kurulnştaki görüşleri değistirmeden, ama günümüzün gerçeklerine göre yeni bir biçim verilmesini savunmuştu. Barlas'ı Halk Partisinin içinde ve dısında komünistlikle, ihtilâlcilikle suçlayanlar oldu. Karsısında fikirsizlik komplekslerinden kurtulamıyanlar, ya da açıklığı ve ahlâkçı idealizminin etkisiyle sasırıp utananlar, onu ga\riciddi'likle damşalamağa çalıstılar. Oysa Cemil Sait, sadece çağtlas düzeye ulaşmak, Batı tipi refah devletine kavuşabilmek için sosyalizm ile demokrasi sentezini bir bakıs açısı olarak görüyordu. Tıpkı Alman Sosyal Demokratlannın kendi toplumlan için gördüğü ve tıpkı Marksizmle ilişiği hemen hemen kalmamış Ingiliz tşçi Partisinin gördüğü gibi... Sentezini daha çok sosyal güvenlik temeline oturtmak isteyen Barlas'ın tüm devletçiliğin karsısında bulunduğu, aynı zamanda sınıf mücadelelerine de karsı olduğu ölümünden önce çıkardığı kitabında, yazılarında, Mecliste yaptığı konusmalarda açıkça görülür. Kısacası, Cemil Sait ne komünist, ne ihtilâlci, sol asınların iddia ettiği Fibi ne fasist, hele ne de «gayriciddî» idi. Aksine, dağınık gibi görünen fikirlerinin yardımiyle Halk Partisini yeni bir bakış açısına sokmaktı çabası. Bu açının içinde Marksizm'den etkilenme süphesiz vardır. Ama bu pozitif etkilenmedir. Nitekim Amerika gibi kapitalizmi bütün kurallariyle uygulayan ülkeler bile çatısmalan durdurabilmek için Marks'ın pozitif yönünden faydalanmışlardır, faydalanmaktadırlar. Aslında Cemil Sait Barlas'ın ortaya koyduğu sentez bir sosyal demokrasi idi. Bugün «ortanın solu» diye adlandmlan «bakış açısı» da 1961 Anayasasında derleniu •oparlanmış sosyal demokrasiden başka şey değildir. Simdi mesele su; CJH.P., 1961 Anayasasının anlayısına uygun bir îemelde oturduğunu, tutum ve davranıslarının bu bakış açısından değerlendirildiğini, değerlendirilecefini, aynntılara kadar inerek, açık ve seçik ilân edebilecek midir? Edemiyecekse eğer «biz ortanın solundayız» diye her Allahın günü sayıklasa, ve yine her gün Atatürk'ün kuruculuğuyla, înönü'nün büyüklüğüyle övünse kitleleri kendisinden biraz daha uzaklastıracaktır. 1950 1960 arasındaki rejim çatısmalan, yön mücadelelerinde ağır basan tutumun tersliğini eözlerden saklıyabil;yordu. Bugün ise saklamak ve saklanmak imkânı kalmamıştır, yarın hiç kalmıyacaktır. GURSEI. Bilgiç Trabzonda konuşto: u KEMAL SATIR: Ulaştırma Bakanı ne diyor? Hâlen şehnmızde bulunan Dlaştırma Bakanı Seyfi öztürk, Bakanhğm bu mesele ile çok ya kından ılgılendığını belirterek; «Ortak modern ve ileri bir Türkiyeye doğnı yönelmiş bulunuyoruz. Bu bakımdan kömürlü ve yolsuz gemıler yenne sür'atli uçan Deniz Otobüslerini almamız sart olmuştur. tstanbullular bundan böyle vapur bacalanndan çıkan pis dumandan kurtularak sıhhatlerını kazanacak ve aynı zamanda modern deniz otobüslerinde işlerine gidip gelebileceklerdir. Temaslanmız çok yakında tahakkuk safhasına girecektir.» demıştır. A.P. de hilafeti isteyen yoktur „ Millî menfaate aykırı KIBRIS'A AMERİKAN YARDIM1 KESİLDt LEFKOŞE, (a.a.) Amerikan Hükumetinin Kıbns'a ekonomik yardımı durdurduğu iyi haber alan bir kaynaktan öğrenilmistir. VVashington yönetimi, bu davranısın resmî sebebini Kıbrıs'ın son zamanlarda ekonomik alanda büyük hamleler yaparak geri kalmış bir ülke olmaktan çıktığına bağlamışsa da, iyi haber alan siyasi çevreler, kararın Kıbns bandıralı gemilerin Kuzey Vietnam'a yük sevketmesiyle ilgili olabileceğini belirtmişlerdir. Bu kaynaklara göre, «u günlerde Kıbns bandıralı beş gemi Kuzey Vietnam limanlarında yük bosaltmaktadır. Ancak Washington'un Başpiskopos Makarios yönetimine gönderdiği resmî yazıda, Kıbns'm. 1967 yıhnda Amerika'dan yardım görecek ülkeler listesınden çıkarıldığı belirtilirken «gemiIer meselesine» hiç dokunulncamıstır. Bununla beraber. Kıbrıs'ın, dıs yardım programına doürudan (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) TRABZON AP ll Kongresınde bir konuşma yapan Genel Idare Kurulu uyesı Dr. Sadettin Bilgıç, CHP Genel Sekreterı Dr. Kemal Satır'ın 4 gün önce Trabzon'da yaptığı konuşmaya cevap vererek, «Hükumetlerin çalışmalannı engellemek ve devamlı huzursuzluktan şikâyet etmek onlann eski hastalığıdır» demıştır. Konuşması sırasında Saıdî Nursi'nin kitaplarının 1960'tan sonra yasaklanmış olmasma da dikkati çeken Bilgiç Nâzım Hıkmet'in kitaplarının piyasada serbestçe satılması karsısında bu yasaklamanın tek taraflı oldufunu bildirmiştir. Bilgiç, «Biz, din adamlarım her türlü baskıdan nzak tutmaya çalışmaktayız. Bizde hilafeti ve sarıklılığı istiyen yoktur» şeklinde konuşurken delegelerden biri «Reisimizi neden attınız?» diye bağırmıştır. Bilgiç, bu âni soru üzerine yutkunarak sunları söylemi'=tir • «Hükumet tasarruflannı kongrelerde münakaşa etmiyoruz. Parti tesanüdünün icabı budur. Grupta ve Genel tdare Kurulunda bunlan konuşacağız. Düşüncelerimizi o zaman öğrenirsiniz. Bu tasarrufun da izahını yapmaya Oev let Bakanı Refet Sezgin yetkilidir.» ZONGULDAK CHP tl Kongresinde konuşan Bülent Ecevit, «Halkçı ve devletçi olmayan bir iktidar elinde devlet kesiminin ve genel olarak sosyal ve ekonomik durumun nasıl gerileyeceği bir yıllık AP iktidarı sırasında türlü belirtileri ile ortaya çıkmıştır» demiştir. Bülent Ecevit «Sayın Orgeneralim. emleketimizin bu günkü halinde ne kadar az sayıda olur«a olsun, ölüm kararlannm tasdik ve infazı yüksek millî menANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Satır'ın okudufaatlere her suretle aykırıdır. Kansız bir ihtilâl yapıldı. Bö> ğuğu mektup sureti, altı sayfa olup, başında Inönü'nün le bir ihtilâlden bir buçnk sene sonra, geçmis bir iktidar erkânıel yazısıyla tarih atılmış bulunmaktadır. Satırın vernın siyasi suçlanndan dolayı idam edilmeleri, siyasi idamlann dığı bilgiye göre, Inönü'nün bu mektubu Millî Birlik bünyesinde zaten mevcut olan hak tereddüdünü azamî ölçüde Komitesinde okunmuştur. Mektup gönderilmeden önce artırmış olacaktır. Suçlulann en ziyade kahnnı çekmiş vatanCHP Merkez Yönetim Kurulunun tasvibi alınmıştır. daşlar bile bu infazı aşın bulacak ve müteessir olacaklardır. İhSatır özetle şunlan söylemiştir: tilâlden birbuçuk sene sonra seçimlere gidiyoruz. Eski, yeni si«Talât Aydemir'in hâtıralannda idamları, tnönüyasi parti mensupları arasında yaklaşma ve anlaşma çareleri nün destekledıği ileri sürülmektedir. Bu tamamen haanyoruz. Bu çabalama içinde artık eskimiş olan siyasi suçlardan kikat dışıdır. Bu mektup, Komitede okunmuştur. Uk dolayı idam cezası tatbik etmek siyasi partiler arasında ve memiki idam yapıldıktan sonra Gürsel ile bir liderler toplekette mânen huznr teessüsünü imkânsız kılacaktır. Unutmamalı ki, yann seçime gidecek ve seçimlerden sonra idareye ka ^ lantısı daha yapılmıştır. Bu esnada Menderes henüz 4 idam edilmemişti. Bu toplantıda yalnız bir kişi konus(Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) ı muştur. O da İnönü'dür. İnönü, Gürsel'e (Geçirecek | vakit yok. Hemen müdahalenizi istirham ediyorum) demiştir. O zaman CHP'de Genel Sekreter Yardnncısı idün. İsmet Paşa, iassıada Muhake melerinin başmdan beri, siyasi suç lann idamla cezalandırılması karşısmda bulunmuştur. Berrin Menderes İsmet Paşaya müracaat etmiş, İnönü de kendisinc elinden ge leni yapacağnu bildirmiştir. tnönü, müteaddit defa müracaatta bulunmuştur. Son çare olarak bu mektubu göndermistir. Millî Birlik Komitesine idam cezası verilme si yolunda bir baskı yapıldığinı zannetmiyornm. Komitede karar gizli oyla alınmıştır^ M "Inönü idamları asla desteklemedi,, «Ölüm orucu» yurda yayılıyor Dâvalannın halledilmemesi üzerine Izmir ve Istanbulda ölüm orucuna başhyan teknikerlerden Cıhan Hamsici hastalanmıstır. Bütün tekniker öğrencilerinin 26 nisanda derslere gırmemesi şeklinde başhyan boykotları bir netice vermeyince altı gün önce Izmirde Ahmet Zelva ve Yücel Sanduvaç'ın basladıkları ölüm orucuna bugünden itibaren bütün tekniker öğrencileri iştirak edceklerdir. YTP'de ueni Genel Baskan bugün seçiliyor ANKARA Dün sona eren YTP Büyük Kongresinin Genel İdare Kurulu üyeleri belli olmuştur. Seçimlerde Yusuf AzizTeleFoto : CUMHURİYET (HA), Moskova • İstanbul oğlu 242, Ekrem Alican 229, RıTÜRK TAKIMI KARŞI TAARRUZDA Dün Moskova Lenin stadında Rus Millî takımını 20 yenen takıfat Aksu ise 215 oy almıştır. mımızın üç ası Ercan, Nevzat, Ayhan Ruslara karşı bir karşı hücumda. Alican, Başkanlıktan çekildiğini kesin olarak açıklamış, Azizoğlu ise hastahğını ileri sürerek Genel BaşkanUğı kabul etmiyece MOSKOVA Milli futbol takımımız, Lenin stadında Rus Mil gibi kontra ataklarla Sovyet kalesini sıkıştırmıştır. ğini bildirmiştir. Bugün yapılali takımı ile yaptığı karşılaşmayı her iki devrede 14 üncü daklkada Pevzi, 35 incl dakikada Aynan'm cak Başkanlık seçüni için en attığı gollerle 20 kazanmışür. kuvvetli aday Rıfat Aksu'dur. attığı gollerle galip gelen AyYıldızlı ekip, 42 yıllık Dünya dördüncüsü olan rakip takım karsısında rövanşı böylece almı$ ve Rusları kendi sahalarında Alican kapanış konuşmasında, Turgay (Ali) Talât, Yılmaz, Ercan, Fehmi *y«Bu kongrede partinin kişilik han, Şeref, Nevzat Ogün (Turan), Fevzi, Faruk en farklı yenen takım olmuştur. kazandığını ve ilk defa bir YTP' tertibı ile çıkan takımımız hem hucumda ve bem (Bu önetnli maçın tafsilâtını, resimlerini, neti' lilik ruhunun uyandığını» söylernüdafaada başarılı olmuş. Rus ftifmiftrim önlediğı celerini ve tenkidini SPOR sahifemizde bulacaksınız.) miştir, Rusya'yı Moskova'da 2 O yendik Bakan: "Tetkik ediliyor,, İSKENDERÜN Dün şehrinıize gelen Milli Eğitım Bakanı Orhan Dengiz, Teknikerlerle ilgili olarak. «Bakanlıçın hazırladığı Kanun Tasarısını Teknikerler be (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) Ecvet GÜREStN