Katalog

CUMHURtTET 4 Temmuz 1951 TETKİKLER Ticanilik nedir? Yazan: Adana Müzesi Miidürü Naci Kum Arabİ3rın cahiliyet (putperestTicaniliğin aslı olan Halvetilik: lik) zamcnında, bütün Arabistan İmamı Aliden Hasan Basri, Habib bölgesinde tnukaddes bir tapınak Acemi, Davud Taî, Mâruf Kerhl, olarak zıyaret edüen ve o zaman •Sırrı Sakati, Cüneyid Bağdadî, ZiSüherverdî, Kutbuttin putlaria dolu olan Kâbenin a yaeddini nahtan Haşim oğullarınuı elinde Ebherî, Rükneddin Sencasî, Şahaidi. Bu sülâlenin büyüklerinden, beddin Şirazî, Cemaleddin Tebrizî, Abdülmuttalibin büyük oğlu, Ab İbrahim Zahid Ceylânî, Şeyh Ahdullahm Emine ile evlenmelerin med Harezmî ve nihayet bunun yeden Hazreti Muhammed, diğer oğ ğeni Ömer Ekmelüddin Halvetî'ye lu Ebu Talibin Esed kızı Fatma gelir. Şu halde Ticaniliğin ash Halveile evlenmesinden Hazreti Ali jtiliktir. Bu tarikatların umdeleri; dünyaya geldiler. Bilindigi gibi, Hazreti Muham Metefizik hâdiseleri, esma, müsemmed henüz genc yaşında iken put ma, zat, sıfat ve efal meratibile perestÜğın aleyhinde idi. Kâbeyi' kavramağı hedef tutan vahdeti vüllk kursn atası Hazreti İbrahimin cudculuktur. Remzi ise <Lâ mevinanci çibi, Tanrının birliğine ve cude illâ hu...» (1) dur. Bütün tacna şirk koşulmıyacağına inan rikatlar ise, yukanda İmamı Gazamış ve Cenabı Hakkın vahiy ve linin tarifi çerçevesinde, nefsi muilharnı ile 40 yaşında iken, Islâm rakabeye vicdaıu tezkiye suretile dinini açıklamıştı. Kendisine ilk insanı kemale erdirmesini sağlar. Halbuki bu müesseseler, diğer isSnanan ve biat eden amcası Ebu kolastik teşekküller gibi suiistimale Talibin oğlu küçük Ali olmuştur. uğramıs ve bir çok muhteris, menHazreti Muhamfned amcasımn faatperest, somuncu, küflü kafalı oğlu Aliyi beşikten başlayarak ta şahıslann oyuncağı, çkmek kapısı iim ve terbiyesile yetiştirmis, ona olmuştur. g kızı Hazreti Fatmayı veriniş ve bütün sırlarına mahrem İşte mahud Pilâvoğlu da bunlardan eyiemiştı. Bir hâdisi şerifte: <Ben birisidir. Kendisinin ve iözümona llmin şehriyim, Aıi bu şehıin kapı irşad ettiği heriflerin hareketleri sıdır> ve «Vedâ Haccı> hutbesin meydandadır. Hakikt müslüman ide de, bütün beraberindeki cema Allahın emri olan ulülemre, hükuftıe karşı: «Ben sızu mevlâ mete ve kanunlara itaat eder. Hakikl din ve akide »ahibi insanın tuzım ve Ali de benim mevlâmhavsalası çok geniş olur. Kötü taöır» Duyurmak suretile bu yakınassub taşımaz. Asrın terakki ve teİık ve teveccühü ilân etmişlerdi. kâmül unsurlarile ve yüksek fikir T .slâta dini az zaman içinde Ara ve felsefe duygularile imtizac eder. 'bistan kıt'&sından bütün orta do Cahilliğin düşmanı ilmin teşnesi'guya yayılmaya 'e Arablauan baş dir. Zira hazreti Ali söyle buyur. ka milletıerin gönüllerini kuşatma muştur: «Cahil ile görüşme ve ken ga başlayınca bir taraftan şeriat disinden sakın; çünku nice cahiller kanunlan, her milletin bünyesine bir haktme arkadaslık gösterdik|uygun çeklld» organize edilmeğe, leri sırada onu helâk «tmiglerdir. diğer taraftan Yunan ilim ve me Insan yoldajlık ettiği adâma kıyas deniyetinin ölmes eserleri arabcaya olunur. Bir gönül diğer bir gönüle terciime edilerek yeni İslâm felse ulaşınca ona ömek olur. Blzün iliesinin (T&savvuf) un temelleri atıl mimiı, düçmanlanmınn İM mah vardır. Zira mal yakında mahvolur, tnağa baslanmıştı. İşte aziz okuyucularım. seri ilim ise daimidir, zeval bulmaz.» İnsanlan ruhanl tek&müle ula$et kanunlanıun düzenlenmesinden (Mezheb) ler ve İslâm felsefesinin tıran dini, tezvir tuzağı ve dinî akiIşlemtsinden de (Tarikat) ler mey deleri irtica aleti olarak kullanan dana gelmiştir. Hicrt 2 nci asnn bedtıynetler, bir takım cahil vailk yarısında, Bağdad'da hüküm tandaslanmızın saflıklarmdan istisüren Abbas oğullanndan Man fade ederek, kökü kınl dlyarlarda sur zamanında seriat kanun olan alçak teşviklerle Türk lnkılâlan üzerindeki içtihadları dolayı bının kurucusu ve Türk lstiklâl ve sile ilk mezhebin esaslarını Imamı istikbalinin timsali olan büyük AAzart nanu verilen (Sabit oğlu tanın hatıralanna saldırmakla din, Numan) atmıştır. Bu zatın tale iman ve akideleril» beraber, Türkbeleri tarafından üç mezheb daha lüklerini de ayak albna almışlarkurulmuftur. Şeriat hükümleri ü dır. Bir büyük çahsın hatırasına dizermde bu dört mezhebden gay kilmiş olan heykel asla put değil. risiie itibar olmadığından, muh dir. Put, Halikı kainat v» Kadiri telif din bilginlerinin fiKir ve iç mutlak olan Allahı inkârla, hâşa, ona şerik koşulan, tapılan nesnedir. tihad aynlıklan yüzünden İslâmiBeşeriyetin putlara tapma devri yette 73 fırka »e bunların yüzlerçoktan kapanmıştır. ce da'.lan türemiştir. Bu mezheb ve Bundan başka, lslâm.iyette resim, fırkalar yalnız İslâmlıkta değil, Yahudilikte de 71, Hıristiyanhkta nakıs, heykel yapmak ötedenberi mubahtır. İslâm ve Türk mimarlık 72 fırka olarak mevcuddur. Makalemizin esas konusunu teş amtlarmm üzerinde çeşidll nakış insan, hayvan, heykellekil eden (Tarikat) iara gelince: ve Mezhebler (Maddî yol) ise, (Tari ri hâlâ mevcuddur. Divrik, Sıvas ve Kayserideki cami, medrese, türkat) da (manevî yol) demektir ve be ve kervansaraylann taslannda İslâm felsefesi olan (tasavvuf) un, insan, kartal, aslan ve yılan resimledünnî esran metafizik olaylan leri gözönünde duruyor. araştırmasından doğmuştur. TaHazreti Mevlânâ, ney ile tambusavvuf, Gazalî'nin dediği gibi: «Insanı fena ve şiddetli ihtiraslanndan ru Konyadaki Şultan camiinin mey halâs edip, içinden, kalbinden ilâhf danında çaldırmış ve sazlann ilâhî olmıyan her şeyi bertaraf etmektir ahengine uyarak reks Semâ eyve anladım ki Sofiyun, keşfi zamir lemiştir. Yurdumuzun her köşeadamlan olup kitablarla anlaşılacak sindeki büyük cami ve mezarlıklardaki türlü yazılar, nakıslar biadamlar değillerdir...» rer resim tablosundan daha canlı Binaenaleyh iç varlığın ilâhl ger ifadeler taşır. Kavuklu, saçb, reçekleri kavrayabilecek şekilde an simli mezar taşlan en usta heykelnıp süzülmesile hasıl olacak (Nefsi traşlan özendirecek sanat eserlerimutmainneye), vicdan ve ruh hu dir. zuruna insanı kavuşturmak gayesiBunlar böyle iken, «Dünyada İnle kurulan (Tarikat) lar, haddizatmda fikir ve vicdan hürriyeti, san için en büyük mürşid ilimdir» Tolerans zihniyeti ile hareket e diyen ve lamanında Türkiyenin en den manevî müesseselerdi (Bugü büyük ilim müesseselerini meydana getiren (Mustafa Kemal Atanün kültür ve tesanüd cemiyetleri türk) un aziz hatıralarına hürmetgibi...) Bununla beraber: Sazı, nesizlik tam manasile yobazlık ve öyi, defi, minber ve mihraba kadar rümcek kafalılıkhr. Bu yobaz başgetirmekte beis görmiyen ve (demi lan ezmek ve bunlara uyanlara amuhabbeti) manevî zevkin miyan ayarak. bu gerçeklere yöneltmek sayan hür düşünceli zümıeier ye gerektir. tişmişti. Bu müesseselerin kökü, Müslümanlığın ilk zamanlarında (1) Yani: Varlık yoktur, ancak o yetişmiş meşhur Arab âlimlerinden (Hasan Basrî Ebu Said ibni Cafer) vardır. Her şey, yaraücı olan Al^^ vasıtasile hazreti Aliye dayanır. lahta birleşir. Bu zat 728641 Milâdî tarihleri arasında yaşamış ve babası peygamF. ÜMİT COŞKIRla ^ ^ berin yakınlanndan (Zeyid ibni SABRİ VELİÇELEBİ Sabit) in kölesi ve annesi de peygamberin zevcelerinden (Ümmü Evlendiler. Selme) nin cariyesidir. Kadere inan İstanbul 26/6/951 mak meselesinde talebesinden (Va sıl bin Ata), hocasından başka türlü düşündüğü için: eVasıl bizden itizâl etti, yani aynldı» demesi üzerine onun mesleğini tutmuş olanlara (Mutezile) adı verilmiştir. İslâmlıkta yukarıdan işaret edilen fırkalardan başka bir çoktariKullanılışı katlar ve bunlann dal, budakları vardır. Meselâ: Kadirilik, Rüfailik, 1 üzerinde P U K A Y yazılı Mevlevilik. Bektaşilik, Sâ'dilik, tarafı bacaklara kuru olarak Nakşibendilik, Halvetilik, Bayrayukarı aşağı üç defa sümilik, Uşakilik, Şâbaniye ve Bekirülecektir. riyye, Zeyniyye. Gülşeniye, Cerra2 Tüyler Eİındıktan sonra cilth've, Halidive gibi.. de kalan incetozlar PUKAY Bu tarikatlar, kurucularının isim ın arka tarafındaki kürkle veya lâkablarile anılmış olup, her tarikatın sonradan ayrıldığı mütetemizlenir. addid kollarda gene başında olan I 3 P U K A Y 'ın yüzü tozlanla"'.n adlarile anılmıstır. i ma ile eczası bitmiş sayılIşte Ticanilik: Rüfaiyye, Zeyniymaz. ye, Halvetiye tarikatlannı câmi oBir P U K A Y en az 5 defa lan ve Kastamonulu Şeyh Şaban kullanılabilir. tarafından kurulmuş olan (Sâbaniye) tarikatımn bır KOIU oiarak 4 Böylece bacaklar nahoş bir tesir bırakan tüylerden kurayrılan (Bekriyye) tarikatımn bir dalıdır. Müessis olan Seyid Mustulmuş olur. tafa El BekrİEsıddîkî, Arab diyarınPUKAY GÜ7ELLİK LEVAZIMI da ve bilhassa Afrika kuzeyi (MağSATAN I1EK YERDE Tib) de Halvetiyye tarikatını neşBM.INUR. reden zattır. Bekriyye tarikatımn Eilsilesi: Mısrî Hacı baba denmekle maruf, Edirnede metfun, Bolulu Şeyh Mustafa ve bundan Karabaş Buşün en beğenilen saat: Veli, Çorumlu İsmail. Çeyh ÖmerilFuadî, Şeyh Muhiddin ve nihavet Kastamonulu Hacı Şaban VeMve dayanır. Bu tarikatın şubeleri: CTi17 1 a ş l ı caniye, Hanefiy^'e. Semaniyye, Dırdıriyye, Ezheriyye, Saviyye, KemaIsviçre H a ssas Saati liyye) dir. S e h i r = 1 K T İ« »A D ve 1 =haberleri fifarshall yardımımtı üçttncü Ticaret Bakaıumn 1 • 1A L Y E I İHEM NALINA MVHINA w Taltife lâyık siviller yok mudur? «1 Talllf kanunu tasarısı İle Türkiye Cumhurl» yetl orduları İçin yeniden ihdaa edileeek madalya ve nlşan sekillezi, güzel tanatlar mensubu Türklerin katılacağı bir müsabaka İle tesbit edilecektlr. 2 Yapılacak madalya va nifanlar (unlardır: Barıı zamanınd» bajsrl görterenler İçin 2 cins madalya. Harb zamanında basan ve yararlık gösterenler İçin * clns madalya. Olağanüstü bajarı gösterenler için S clns nişan. Nlşan ve madalya kordelâlarının de. •enlerl lerbest olup yalnız zemlnlerl banj İçin yeşU, harb için al renk ola> caktır. 3 Sartlar: Madalyalar üç, nlsanlar bes aantimetre kutrunda ve renkli yapıiacaktır. Ayrıca her clns madalya ve nlşanlar İçin blrer rozet rümunesl olacaktır. Madalya ve nlşanların arka yüzlerl yazı yazmak İçin boj bırakılacak, fakat kenar çerçevesi çlzllecektlr. Gönderilecek resimler. M. 8. Bakan. lığınca teşkll edtlecek blr jürl tarafından tetkik edilecek ve mevcud madalya ve nişandan hepsiode blrlncllik kazananlara manevi »erefinden başka 2700 Iira, lklndllk al&caklara 900 llra verile. cek veya tek kazanunanlardan birinciye 300, lklndye 100 lİTa verllecektir. llâ... azetelerde şöyle ilân gözüme ilişti: blr tetkikleri yılında iktisadî vaziyetimiz ******* Y a z a n ; Prof. • • • • • • • ••••••/ Muhlis Ete dün Bakanbğuu «Avrupa İktisadî İşbirliği Teskilâtı» Amerikan yardımınm üçüncü alâ.kadar eden muhtelif yılına aid çalışmaları ve ekonomik yerlerde tetkiklerde kalkınmada elde edilen neticeleri bulundu Cumartesi günündenberi şehrimizde bulunan Ekonomi ve Ticarel Bakam Muhlis Ete tetkik ve temas larına devam ederek dün sabah Ticaret ve Sanayi Odasuıda sigortacılarla bir görüşme yapmıştır. Bu münasebetle kısa bir hitabede bulunan Muhlis Ete demiştir ki: « Biri Ticaret Odası diğeri sizin mevzuunuz, yani sigortacılık mevzuunda iki ricada bulunacağım. Son zamanlarda Ticaret Odasının eski satvetini kaybettiğüıi söyliyebilirim. Bu, kısmen politik sebeblerin rol oynaması, kısmen de umuml kâtibin Vekâlet tarafından se. çilmesi gibi sebeblerden ileri gelmektedir. Yeni nizamname ile bizim işimiz yalnız tanzim ve murakabe ile iktifa etmek oluyor. Hazırlanan sigorta murakabesi kanun tasansından dolayı sizlere müteşekkirim.» Bundan sonra söz alan sigortacılar döviz işlerinin düzeltilmesini, murakabeden beklenen esasın tayinini ve mükerrer sigorta inhisarının önlenmesini istemişlerdir. Bakan toplantıdan sonra Ticaret ve Zahire Borsasında Yas Meyva ve Sebze Kooperatifinde, Balıkçılık Kooperatifinde ve Balıkçılık Enstitüsünde tetkiklerde bulunmuştur. Sebze Halinde Bakan, mallara etiket koymak usulünün ittihaz olunması yolunda Belediyeye müracaatlerde bulunulmasmı söylemiş, Balıkhanede ise Balıkçılar Cemiyeti başkam Yusuf Yar»n kabul ederek kurulması tasarlanan balıkçılık limited şlrketi hakkında görüsmüştür. Tütüncüler Demeğine de giden Muhlis Ete memlekette kalan muhtelif seneler mahsulü 30,000 ton tütünün saosı çareleri üzerinde dernek üyelerile hasbıhalde bulunmuş tur. PUKAY ARDATH ziraati ıslah etmek, sulama işlerini yoluna koymak, elektrik santrallan kurmak ve maden işletmelerini modern vasıtalarla donatmak oldukça güç ve zamana mütevakkıf işlerdir. Memleketimiz istihsal teşkilâtrnı henüz tesis safhasındadır. Ziraat ve madenciliğimizde istihsalin beklenen artısı göstermesi için Marshall planımn Uk öç yılında yılmadan sabırla çalışmak zorunAvrupa devletleri Amerikadan 11," dayız. Makineli ziraatin yapılması milyar dolar tutannda' yardım gör müşlerdir. Bu krediler sayesinde Batı Avrupanın istihsall sanayide % 45, ziraatte % 25 nisbetinde art mıştır. 1938 e nazaran Batı Avru pada nüfus başma % 15 kadar istihsal fazlası hesablanmaktadır. Avrupamn 1938 e nazaran daha bol lstihsalde bulunduğu halde henüz feraha kavuşmamış olması nın türlü sebebleri vardır. Bunlar Sağlık Bakanı geldi arasında, dış yatınmlardan, ticaret haricde yerleşmiş Saglık v* Soayal Yardım Bakanı Dr filosundan ve Ekrem Hayıi Üıtündal dün tabahkL vatandaslardan Avrupanın eskisi ekspresle Ankaradan fehrlmlze gelmig kadar gelir temln edemediğini zikttr. retmek lâzımdır. Avrupa milletleînsanlar arasında olduğu gibi, Yeni tktisad Müdürü rinin tatminkâr bir hayat seviyeMUnhal buluLtn Beledly* îktltad sine erişememia olmalannın mühim devletler arasında da mütekabiliyet Müdürlüğüne İktlsad Fakülfcert roezun bir amili de, geniş halk tabakala esasına dayanan bir takım esas kalarından Emin SUleyman tayln edllmlf rında ihtiyaclann artmış olmasıdır ideler vardır. Bunlar, misafir olatlr. Blr, lkl gün* kadar fellp vaziiaalne Meselft hafta sonu gezintileri harb rak bulunulan memleketin hüküm bsflıyacaktır. den evvel ancak yüksek gelirli sı ranlık haklanna hürmet etmek, oŞeker Bavramı hazrrlıklan nıflara münhasır iken bugün mü nun dahil! işlerine müdahale etmeŞeker Bayramının ay baıına ruttevazı kazanca sahib olanlarda bile mek, diplomatlara gösterilen mülaması plyasada blr hayll canlılık ya samaha ve verilen imtiyazlan suirotmıştır. Çarjıda h&raretll «hf verij weekend vazgeçilmez bir ihtiyac yaşama istimal etmekten kaçınmak, siyasl olmakta {ekerd dükkanları dolup bo halini almıştır. Konforlu talmaktadır. Fakat u ı l alıj verif kadın arzusu halk arasında yerleşip kök mültecilerin siyasî faaliyetlerde bulunmalanna müsaade etmemek, ejyası üzerlnd« cereyan etmektedlr. leşmiştir. vesaire vesairedir. 931 doğtunlulann askerlikleri Batı Avrupanın üç yıl gibi kısa Evvelce Jandarmt, Bahriy» ve GümŞimdi bir de, Sovyet Rusya ile rük sınınarı tilah altına alınan 931 bir müddet içinde süratle kalkm memleketimiz arasındaki münasemış olmasının en bariz delili tediye betleri bu zaviyeden tetkik edelim. dofumluların dlger •ınıfl&nnın da eylulden ltdbaıen ajkere alınmasın* baj muvazenesi açığının 1950 de 1 milAcaba Sovyet hükumeti ve memlanacaktır. yara inmiş olmasıdır. Bu muvaffa leketimizde bulunan Sovyet diplo932 dogumluların muayenelerl d« bu kiyetli netice ihracatın % 52 artma matlan bizimle olan münasebetleay aonunda nlhtyete erecektlr. sına mukabil ithalâtın ancak % 10 rinde bu esas kaidelere riayet ediBayram gazetesi yiikselmesile elde edilmiştir. Ti yorlar mı? Bu sualin cevabı bir tek fttanbul Gazcteciler Cemlyetlnden: Gazetecller Cemiyeti tarafından bu caret filosunun gelişmesi ve yaban kelime ile hayırdır. Uzağa gitmeğe bayram ıBayram gazetesl» Akjam, Cum a turistlerin çoğalması Avrupanın ne hacet, işte Nazun Hikmet hâhurtyet; Gec* Portası; Hürrlyet; Her görünmez ihracatını hızla arttır disesi! gün; Son PoıMı; Son Telgraf: Son Saat: mıştır. 1947 de hizmet muvazeneNazım Hikmet akşam saat sekizMilllyet: Vatan: Yeni İstanbul: Yeni sinde 1,5 milyar dolar açık veren de girdiği Kadıköyündeki evinden, Sabah gazetelerl yazı lslert heyetlerlnin Avrupa 1950 de bu fasılda 1 mil daha o gece kayboluyor ve bir gün çalıjma blrlljl İle nesr^dHecektlr. Bayram günleri dijer gazeteler çık yarlık fazlalık elde etmistir. sonra da komünist Rumanyada mey mıyacaklardır. Öân vermek lstiyenlerln Batı Avrupanın tediye muvaze dana çıkıyorl Bu ne sırdır, bu ne Kemal Sallh ve Ortakları llâncılık »lr nesindeki açığın bir yıl içinde 5 keramet diyeceksiniz! Gayet basit. ketine (Ankara Caddest Kshraman zade milyardan 1 milyara düşmesinde, Nazım Hikmet daha o gece, Kadıhan telefon. 20094 20095) ve (Resm! llânlar kollektlf alrketl Erzurum hanı devalüasyonlann, sterlinle satılan köyündeki evinden ahnarak, çok telefon 21101) numaraya müracaatleri ham maddelerdeki fiat artışlannın emin bir vasıta ile Şile civannda rica olunur. ve tediye birliği sayesinde Avrupa ve deniz kenannda, evvelden tesbit Bir yankesici suç üstünde içindeki mübadelenin gelişmesinin edilmiş bulunan hâli bir yere götübüyük rolü olmuştur. yakalandı rülmüş, ya otomobilin fenerleri Yüksek ögretmen okulunun burslu Avrupa memleketlerinln bir kıs veyahud da bir el feneri bir kaç talebelerinden Şai ver Kınnman dün mı kalkınmalannı, derpiş edilmiş defa yakılmak suretile denize işaYapı Kredi Bank&a:nın finünden geçerken sabıkalı yankeslcllerden Osman olan müddetten önce tamamlamış ret verilmiş, oralarda »öbet beklebaşında Büyük yen bir denizaltıdan çıkarılan bir Nuri Şah\erln ceblnden; İçinde 60 lardır. Bunlann lira bulunan para çantasını çalmıştır. Britanya vardır. Filhakika îngilte kauçuk sandalla, Nazım Hikmet Fakat hâdlseyi gören lklncl sube 3 üncü re tediye muvazenesini 1950 de denizaltıya alınmış ve Türkiyeden kısım memurlarından Ali Tunalı Osdenkleştirmis ve geçen eyluldenberi kaçınlmıştır!. Mesele bundan ibamanl derhal y»kajyarak Müdüriyete direkt yardımından rettir. Denizaltı ile olmayıp, bir tesllm etmiş, çanta da «hlblne lade Amerikanın müstağni kalmıştır. Bununla bera Sovyet veya peyk memleket gemisi edilmiştir. ber Avrupa tediye birliğindeki a ile de kaçırılmış olabilir. Fakat Şile lacağınm bir kısmını bilvasıta Mar açıklannda bir geminin geceyansı ( Küçük Haberler ) shall plânından tahsil eden İngil deniz ortasında durup beklemesi, lemiye karadan bir sandalın ya• BİRLEŞMİŞ Milletler Teşkllâtına tere Amerikan yardımile alâkasını naşması, nazan dikkati celbedebim«nsub memurlardan Mr. Glen Frazer tamamile kesmemiştir. Leet dün uçakla Beyrutt&n fehrimize Batı Avrupadaki hızb kalkınma, eceği için, bu işin bir denizalb ile gelmiştir. Kore harbinden sonra tedricen ya yapılmış olması çok daha muhte• DENtZ kuvvetlerlnln emrlnt verlmeldir. len Savarona :Titı. tadll edilmek Uzere vaşlamıştır. Silâhlanma programlan ha\Tiz« alınmıstır. Savarona, gerekll yüzünden askert masraflann artNazım Hikmetin deniz kenannda tadlll müteakıb d:j hatlarda blr tetkik ması mali istikran sarsmış, ham vvelden tesbit edilmiş bulunan seferlne tahsis edilecektlr. madde noksanı istihsali köstekle hâli noktaya çok emin bir vasıta ile • TARI vapuru, 2.5 senellk blr tamirden sonra dün havuzdan çıkmıştır. miş, ithalâtın pahalanması ticaret gitmiş olması şarttır. Aksi takdirde şartlannı aleyhe çevirerek bir çok hem hâdise ve hem de o gizli nokTarı, Karadeniz hattına verilmiştir. * MİLJj Egitim Müdürlütü «aglık memleketlerin tediye muvazenesini ta açığa vurulabilir. Bu vasıta, İsteftlş şefUgine Dr. Hikmet Sezen, Fatih bozmuştur. Bir taraftan fiatlann tanbuldaki komünist teşkilâtının mıntakası sağlık müfettişlljine Dr. Rekabarması, öteyandan sivil ihtiyac izli bir vasıtası da olabilir, sahte ş'.d Eglz, Beyoğlu mıntakası müfettişli. ğine de Dr. Hulusl Çuhadaroğlu tayin lara tahsis edilen istihsalin daral plâka takmış ve İstanbuldaki Sovedilmlşler ve vazjfelerine başlamışlar ması Batı Avrupada yeni bir enflas yet Başkonsolosluğuna aid bir vadır. yon doğurmuştur. Maamafih ham sıta da olabilir. Ikinci ihtimal çok * PAKÎSTAN hükumetlnin memleke madde fiatlrının geşveyip düşmesi daha akla yakındır. Fakat Nazım timize hedlye ettiği Panter bu ayın ye ve Kore harbinin tasfiyesi ihtimalHikmetin deniz kenannda bekledlncl curoartesl günü Onda ismlndek) lerinin belirmesi enflasyonun hızı yeceği nokta, muhakkak surette İsItalyan vapurlle geltcektlr. Panterin Sovyet konsolosluğu yanında mürebblsl Said Abdal Ali bu m kesmiştir, Şimdi Batı Avrupa tanbuldaki lunmaktadır. kalkınma ile silâhlanmayı beraber memurlan tarafından evvelden tes+ VÎLAYET Idare Heyetl dün Vali yürütmeğe gayret etmektedir. Bu bit edilmiş .işaretlenmiş ve Sovyet nraavini Mazlumun başkanlığında top gayretin muvaffakıyetli netice ver makamlarına haber verilmiş bir lanmış ve Beyoğlu Kaymakamı taramesi sivil istihlâkin kısılmasına noktadır. Bunun başka türlü olmafjrıdan cebren başkasına devredildigl iddia edilen Ergenekon kahveslne aid bağlıdır. İstihlâki vesika ile tah suıa imkân ve ihtimal yoktur. evrakı lncelemiş davacıyı dinlemis ne dide devam eden İngiltere bu işte Sözün kısası, Nazım Hikmet, Türticede keyfiyetin hukuki bakımdan tet iyi netice almaija namzeddir. Avusdiplomatlan ve kikl İçin evrakı Hukuk Işlerl Müdür turya rasyon usulünü yeniden te kiyedeki Sovyet Sovyet hükumetine aid resmî bir lüğüne havale etmistir. iis etmiştir. Buna mukabil Fransa asıta ile Türkiyeden Sovyet Rus•• MUDANYADAN plyasamıza gelen * haberlere göre, bu lıölgede zeyttn mah 'e İtalyada fiatlarla ücretler fasid yaya kaçmlmıştır. Bazı kimseler sulü 15 milyon kiloyu bulacaktır. Geçen daire içinde. birbirini kovalamak belki de onun kominform ajanlan sene aynı bölgede zeytln mahsulü 12 ta, cezrî tedbir almamadığından iarafından kaçırılmış olduğunu idmilyon kiloyu geçmemişti. hâdise tabiî seyrine bırakümış bu dia edebilirler. Kominform, Sovyet lunmaktadır. hükumetinin elinde basit bir aletTemmuz 4 Ramazan 29 Marshall plâmnın üçüncü yılı sc ;en başka bir şey değildir. O andirekc nunHa Türkiyenin iktisadî durumu cak, Sovyet hükumetinin iflerile 1 ümid veren bir manzara arzetmek essesedirhareket edebilen bir müo .O, kendi başına hiç bir tedir. Türkiyenin iktisadi kalkmması Batı Avrupaya nazaran yavaş ey yapmak salâhiyetini haiz deV: | 5.34 13.18 17.18 20.44 22.46 3.15 jitmiştir. Bunun muhtelif sebebleri ğildir. Bundan dolayı da, Sovyet E: | S 4 9 4.33 ~F34 12.00 2.02 6.30 vardır. Başta Amerikan yardımınj nüfuzu altındaki bir memlekete, tahlil eden yeni bir rapor neşret miştir (1). Bilindiği gibi Marshall plam, harbden bitab çıkan Avrupanın süratle kalkınarak iyi bir hayat (e viyesine yükselmesini istihdaf etmektedir. 1948 bahannda başlayan ve 1952 haziranında sona ermesi mukarrer bulunan yardım plânı geçen hafta nihayetinde üçüncü yı lını tamamlamıştır. Baö Avrupa, Marshall yardırru gayesinde üç yıl zarfında iktisadî vaziyetini epey düzeltmiştir. Bundan dört yıl 5nc« Bata Av rupa büyük muzayaka içinde bu lunuyordu. Harbden sonra istihsal daralmış, nüfus artmış, altın ve döviz stoku tükenmeğe yüz tut muştu. 1947 de Batı Avrupanın tediye muvazenesinde 7 milyar do larlık açık vardı. Açığın kapatılma sı için ithalât kısıldığı takdirde bü yük halk kütlelerinin hayat sevi yesi çok düşecek, bundan da komünist propagandası faydalanacak ti. Durumun nezaketini zamanında kavrayan Amerika derhal yardıma koyuldu ve 1948 bahanndan itiba ren Avrupaya milyarlarca dolar verdi. Avrupa, bu milyarlarm çoğu nu, mal bedeli olarak tekrar Amerikaya ödedi. Amerika bu suretle hem Avrupaya yardım etmiş, hem de istihsal fazlasını harice satarak piyasadındaki canlıhğı muhafaza etmistir. Dr. Refii Şükrü Suvta I dan memleketimize syrılan hissenin klfayetsizliğini zikretmek icab eder. Memleketimizin bünyesinın ziraate dayanması ve tarım ve maden işlerinde bu sahalann mahiyeti iktızası sermaye yatınmlarının geç semere vermesi de kalkınmamızın bati bir seyir takib etmesine amil olmustur. Marshall plânı yolile üç yılda Avrupaya 11,5 milyar dolar tahsis edildiği halde bundan Türkiyeye ancak 230 milyon isabet etmiştir. Yardım gören memleketlerin nüfus toplamında % 7 nisbetinde ehemmlyetli bir yer işgal eden Türkiyeye verilen krediler % 2 yi asmamıştır. Türkiyede iktisadî kalkınmanın, Batı Avrupanın sanayi memleketlerine nazaran yavaş gitmesini yadırgamamak icab eder. Tahribe uğramış veya eskimiş fabrikaları yenileyerek istihsale sevketmek nisbeten kolaydır ve bu iş kısa zamanda başarılabilir. Fakat iptidat ziraatimizde |imdiden İyi netice vermeğe başlamısür. 1938 de ancak bin traktöre sahib bulunan memleketimizde bugün on bin traktör çalışmaktadır. Bunun 6500 ü Marshall yardımile ithal olunmuştur. Amerikan yardımınm iktisadî kalkuunamızdaki tesirlerinl kestirme yoldan belirtmek için tediye muvazenemizin son yıllardaki seyrini gözden geçirmek kâfidir (2). Tediye muvazenemizdeki açıklar (Milyon Türk lirası hesabile) 1947 62 1948 230 1949 216 1950 182 1951(6 ay) 200(3) Yekun 890 Görüldüğü gibi dört buçuk yıl zarfında tediye muvazenemizdeki açık 890 milyon liraya (takriben 317 milyon dolar) balig olmustur. Bu açıklann karşılanmasında 230 milyon dolar tutan Amerikan yardımımn epey faydası dokunduğu aşikârdır. Açıklann üst tarafı Avrupa tediye birliğine borclanmak ve altuı ödemek suretile kapatılmıştır. 1951/52 yılında Marshall plânından ne kadar yardım göreceğimiz henüz malum değildir. Maamafih yeni yıla aid yardımın en az geçen geneki miktan (70 milyon dolar) bulacağı umulmaktadır. Avrupa tediye birliğindeki açığımız bize aynlan kotaya 50 milyon do lar yaklaşmıştır. Bu had aşıldığı takdirde borclanmızın altmla ödenmesi tehlikesi başgösterecektir Bu vaziyeti önlemek için hüku met Avrupa iktisadi işbirliği kon seyine müracaat ederek sıkışık duruma düşecsk memleketler için aynlan ihtiyat fondan yardun is temiştir. Türkiyenin bu haklı tale bi için uygun bir hal çaresine va nlacağını umuyoruz. Bu aydan iti baren meydana gelecek açıkla için de bize yeni inisiyal kredi tah sisi zunmnda Amerika nezdind gerekli tesebbüslere geçildiğini tah min ediyoruz. Korede silâh arkadaşlığı yapü ğımız Amerikanın, on iki yıldır a ğır müdafaa masraflanna katlanan Türkiye ile bundan böyle daha ya kından alâkalanacagını ümid edi yoruz. Nitekim bugünlerde yürür lüğe girecek olan yeni Amerikan bütçesinde dış yardımlara aynlan kredilerden Türkiyeye ehemmiyetl tahsisler yapılacağı tahmin olun maktadır. Dış ve iç ödemelerimlzln (tediyı muvazenemizle bütçemizin) müsai birseyir takib etmesinde yeni A merikan yardımları büyük rol oy nayacaktlr. Bu ilânın Millî Savunma Bakan» Iığı tarafından verildiği anlaşüyor. Böylece 67 ay kadar önce sayın Refik Şevket İncenin, Bakanlığı sırasında, Kore Birliğimizde savaşanlardan yararlık gösterenler için ihdas edileeeğinl söylediği madalya mevzuu, gerçekleşmeye doğnı gidiyor demektir. Fakat ilân «Taltil kanunu tasansı ile» diye başladı. ğma göre, bn tasan henüz kanunlajmadan müsafcaka açılmaktadır. (1) Organisation Europeenne d Bakalun, Büyük Millet Meclisi, bu Cooperation Economique: L*Evo tasanyı aynen kabul edecek midir? lution de la situation economiqu Olabilir ki Meclis 9 tane madalya et ses perspectives en Europe Oc ve nişan ihdasını kabul etmeı de bir madalya ve bir nişanı kâfl göriir. cidentale. Paris, haziran 1951. (2) İstatistikler Avrupa İktisadi Bizim kanaatimizce müsabaka taİşbirliği Teşkilâtınm adı geçtn ra sanya müsteniden değil bir kannna göre açılır. porundan alınmıstır. (3) Takribt olarak. """' ÜNÜN MEVZULARI Sovyetlerin yaptıklarına karşı daha hâlâ susacak mıyız? T A Z A N: Memduh Tezel Eskl Moskova b u ı l ata|«nlz her hangi bir kimse, ancak Sovyet makamlannın yardımile firar edebilir. Bu artık bütün dünyaca bilinen bir hakikattir. Bunlann üzetinde daha fazla aklımızı yormıyalım. Şimdi bütün bu hakikatler karjısmda, memleketimizde misafir olarak bulunan Sovyet diplomatlannm Türkiyenin hükümranlık hak lanna hürmet etmedikleri, Sovyet devletine aid olan resmî vasıtalarla memleketimizden bir Türk vatandaşını memleketlerine kaçırdıklan, memleketimizin dahilî işlerine kanştıklan memleketimizde diplomatlara verilen imtiyazlan suiistimal ettikleri diplomasi kaidelerine uymıyan hereketlerde bulunduklan, sabit olmuş bir vâkıadır. Bütün bunlar yetmiyormus gibi, Türkiyeden kaçınlân ve bugün hâİS daha bir Türk vatandaşı sıfatım taşıyan ve hakikatte bir siyasl mülteciden başka bir şey olmıyan Nazun Hikmet, ancak Sovyet hükumetinin resml davetlisi bir misafire yapılan gayet mutantan bir merasim le,Moskova hava meydanında resmî Sovyet şahsiyetleri tarafmdan kar sılanmı;, bu münasebetle blr çok resimler çekilmiş, bu resimler ga1 zetelerde basılmış ve Nazım Hik' metin uçaktan iner Inmez söylediğ: sozler plâğa almıp, Sovyet hükume tlnin resml davetlisi olan misafir. lerin sözleri gibi Sovyet radyolannda yayınlanmıştır! Dahası da var! Bu siyasl mülteci, Moskova radyosunda konuşturuldu, bu rad yo vasıtasile memleketimize ağı küfürler ettirilmiş ve Türk halkı, Türk hükumetine karşı, Stalüvin bayrağı altında, isyana davet edil miştir! Muhterem okuyueulanm, bütün bunlar ne demektir biliyor musunuz? Bütün bunlar, Sovyet hükumetinin ve memleketimizde bulu nan Sovyet diplomatlannın, meml ketimizin hükümranlık haklannı düpedüz hiçe sayması demektir. Bu yapılan şeylerin başka türlü bir ifadesi yoktur ve olamaz da. Şimdi bütün bu olaylar karşısında, biz hâlâ daha susacak mıyız Memleketimizdeki Sovyet ve peyk memleketler diplomatlanna, onların bizim diplomatlanmıza yapnklan şekilde ne zaman mukabele bilmisi" yapılmağa başlanacaktır? Böyl hareket edebilmek için daha m bekliyoruz? Bizim radyomuzdı rusça neşriyata başlamp, buradak: Rus mültecileri ne zaman konuş turulacaktır? Bizim radyomuzda da Azerbaycan, Gürcü, Ozbek, Türk men, Kırgız, Kazak, Daçik ve Ta tar lisanlarile neşriyat ne zaman yapılacaktır. Cereyan eden bütün bu hâdiseler ve olaylardan sonra, Sovyetlerle aramızda diplomasi münasebeti diyı artık bir şey kalmamıştır! Bu açık ça görülüyor. Neden hâlâ daha susuyoruz? Neden hâlâ daha tereddüd ediyoruz? Neden aynı usullerle onlara mukabele etmiyoruz? Sanki gösterdiğimiz bu efendiliği ve hüsnüniyeti anlayan m: var? Onlar bu efendice hareketlerimizi zâf eseri telâkki ediyorlar Bunu hâlâ daha anlayamadık mı? Fakat asıl bahsetmek lstedigimiz, kanuna takaddüm edilerek müsabaka açılmasında değildir; yalnıs ordu için madalya ve nişan üıdasıdır. Memlekette, vazifelerinde basan, yararlık ve olağanüstü başan gösterenler, yalnız askerler midir? Profesörler, öğretmenler ve memurlar arasında madalya ve nişanla taltife l â j ^ muvaffakıyet gösterenler yok mudur? Çorum vapuru faelasında, bir düzine insanı, kendi hayatı pahasına ölümden kurtaran hamalın fedakftrlığı ve kahramanbğı münasebetile bu sütunda eski tahlisiye madalyasına benzer bir madalya ihdasını teklif etmiştim. Hayır cemiyetlerine büyük bağışlarda bulunan hamiyetli, sefkatü, cömerd ve alicenab vatandaşlar için teşvik maksadile bir madalya ve nişan ihdas edilemez mi? Biz, Cumhuriyet rejimi ile beraber, bütün eski nişan ve madalyaları ilga ettik. Bunlardan yalnıs harbde büyük yararlığı görülenlera mahsus altın imtiyaz madalyasilo İstiklâl harbi madalyasuu ipka ettik. Birincl DUnya harbi içinde, yararlıkları, kahramanlıkları ve kanlan pahasına Harb Madalyası alanlan bu madalyayı takmaktan ne hakla menettik? Çanakkale mucizesini yaratanların İstiklâl harbindeki Sakarya savaşı knhramanlanndan ne farkı vardır? Bu itibarla Büyük Millet Meclisine sunulacak olan taltif kanunu tasansına bazı hukümler ilâvesi lâzımdır. Bunlar da, evvelâ eski harblerde kazanılmış olan madalyalann takılmasına müsaade etmek ve siviller için de yeni madalya ve nişanlar ihdas eylemektir. Memleketimize gelen İngiliz ve Amerikan subaylannın göğüsleri eski ve yeni nişan ve madalyalarla doludur. Fransızlann meşhur Legion d'honneur nişanınm kordelâsını yakalarına iftiharla iliştiren sivil Fransızlar, hattâ ecnebiler vardır. Bu milletler de demokrattırlar. Demokrat millet demek, göğüslerinde biç bir madalya ve nişan bulunmıyan millet demek değildir. Manevî taltifin teşvikkâr faziletini unutmıyalım; yalnız ordu mensublannı değil, yararlık gösteren ve olağanüstü hizmet eden bütün vatandaşlan teşvik ve taltif edelim. Medenî bir milletin hayatmda öyle hizmetler vardır ki ordudaki yararlıklar kadar, hattâ daha fazla takdir ve taltife lâyıktır. 20 yaşından itibaren 65 yaşına kadar 45 yıl, memleketin ücra köylcrinde mahrumiyetler içinde, hayatmı ilim ve irfan yajTnağa vakfetmiş olan bir ilkokul öğretmeni taltife lâyık değil midir? Atlas stüdyosunda bir kaza Atlas stüdyosu «Vatan için» filml hazırlıklarım yaparker. blr harb, sahnes: esnasında barut infllâk etmiş dört klş: kafifçe yaralanmıştır. Yaralananlar şunlardır: Fethl, îlharr operatör asistanı Necat ve Vedad. fstanbnl TAN Matbaası Güvemlinin radyo konuşması Arkadaşımız Zahir Güvemli yarınkl perşembe akşamı saat 21 de İstanbul Radyosunda «Hâtıreiar» a dair bir n.usahabede bulur.acaktır. Sür'at Film ve Yurd Film Beyoğln Alyon sokak İS numaradaki yazıhanelerine taşınmıslardır. SAY1S DOKTOR ve ECZACILARA A UREOMY CIN CUMHURİYET Nushası 15 kuruştur Abone şeraiti Türkiye Haric \ .Senellk Altı ayl.S Üç aylık Bir aylık Lira Kr. 42.00 22 50 12 00 4.S0 Lira Kr. 81.00 43.50 24 oa 9.00 J <• (250 mg. lık 16 kapsülü havi şişelerde) gelmiştir ve eczanelerde Sağlık Müdürlüğü veya Hükumet Tabibliğince tasdikli reçete ile satılacaktır. LEDERLE LABORATORİES DİVİSİON Türkiy Mürressili : İstanbul. jhracat, İtb * t ve Sanayi T.A.Ş. Abed han No. 5054 Galata İstanbul Telefon: 42284 •= Grrzetermze jondertlen tvra\t c« yoztlor nefrediUin ediimesin lade olunmas t mesullyet kabul edilmes D t K K A T