Katalog

tÇ SAHİFELERDE 3 üncü sahifede: Son hatıralar Halid Ziya Uşaklığil 4 üncü sahifede: Hikâye: Tabut Tüccarı. Çeviren: Hamdi Varoglu 5 inci sahifede: Siyasî Tarih Notlan. Enver Ziya Karal .rQn İSTANBUL CAĞALOĞLU S3]fl! 4uOU Telgraf ve mektub adresl: CumHurlyet, İstanbul Posta kutusu: fstanbul, No 248 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22368. Tahrlı heyetl: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 t umhuri NUzhet Hagfıfi İTALYAN EDEBIYAT^İ ANTOLOJiWİ Büyük ve kıymetli bîr eserdir. Perşembe 11 Şubat 1937 Tanesi 160 kuruş A. Halid Kitabevi Dünyanın harb Ve sulh siyaseti Dörtyol ağzmda Bu kargaşalık içinde, Türkiye nin, her devletle dürüst dostluğumı muhafazaya itina etmekle beraber, hiçbir tarafla kat'î angajman mahiyetinde bir bağlantıya girmediğini ve girmiyeceğini söylemeğe hacet bile olmasa gerektir Montreux muahedesi Japon Meclisinde Filistin hâdiseleri yeniden alevlendi Orta Avrupada yeni bir ihtilâf Japon Imparatorunun riyasetinde toplanan Meclisi Hâs mukaveleyi müttefikan kabul etti. Yakında Impartaor da mukaveleyi tasdik edecek Japonya Boğazlar mu Müslümanlarla hristiyan Çeklerin Romanya ve kavelesini tasdik etti lar yahudiler aleyhine bir Lehistanla arası açılıy or cemiyet kurdular Çekoslovakyanın Bükreş elçisi, yazdıgı bir kitabda Çekoslovak hududlarının Rumanya ve Lehistan aleyhine tashihini istemiş Varşova 10 (A.A.) Polonya Ajansı bildiriyor: Hükumetin naşiri efkân Express Poranyy gazetesi, Çekoslovakyanın, Bük reş elçisi M. Seban'ın yazdıgı kitab meselesi hakkmdaki makalessnde ezcümle diyor ki: «Seba meselesi, Çekoslovakyanın siyaset sahasında yeni ve büyük bir lekedir. Müellif, bu kitabmda Romanya ordusu hakkmda hakaretâmiz bir surette idarei kelâm etmiş ve Polonya ve Romanya a Ieyhinde Çekoslovakya hududlannın genifletilmesi lehinde bulunmuştur. Son zamanlar tarihi, kendisine misafirperverlik «tösteren bir memleketi alenî surette tahkir eden ve bu memleketin bunun müttefiki olan diğer bir memleketin taksimini tavsiye eden bu M. Seba gibi bir diplomat kaydetmemiştir. Londra 10 (Hususî) J a p o n Meclisi Hâssı bu sabah İmparatorun riyasetinde toplanarak Montreux'de imzalanan Bo ani Yavuz Sultan Selim dünya ğazlar anlaşmasını tetkik etmiştir. Mechartasına bakmış ta, adam bu lis bu tetkikten sonra Montreux anlaşmabir padişaha yetecek kadar bile sını müttefikan tasdik etmiştir. büyük değilmiş demiş, işte bu dünya Mukavele yakında Imparator şimdi o zamana nisbetle daha ziyade kütarafından da tasdik edilecek çülmüştür. Yüzümüzü Asyaya çevirinTokyo 10 (A.A.) Meclisi Hâs Füiştinde son hâdiselerde âsayişi ce onun ta şarkındaki Çini ve Japonyayı bugün Boğazlar mukavelesini tasvib ettemine uğraşan polısler hemen hemen hurdebinle temaşa eder miştir. Binaenaleyh bu mukavele yakınKudüs 10 (A.A.) Filistinde tet gibi göriiyoruz. Eskiden buraları en az da Imparator tarafından da tasdik edilehişçiler tekrar faaliyete geçmişlerdir. Ya altı aylık seyahat istiyen pek uzak diyarcektir. hudiliğin yayılmasma ve siyonist siyaseti lardı. Koca Avrupa bir avuc memleket* * * takib edilmesine mâni olmak için Akâ'da ler manzumesi haline geldi. Afrika AvJaponyada her nevi mukavele ve iti müslüman ve. hıristiyanlardan mürekkeb rupanın eli altındadır. Avrupanın şimalâfnameler Meclisi Hâs tarafından tetkik Japon Imparatoru S. M. Hirohita bir cemiyet teşekkül etmiştir. Yüksek ko linden kalkan bir tayyareci ha deyince ik üç gün sonra soluğu ya Cap (Kap) ta ve tasdik edilerek bizzat împaratorun ğazlar anlaşmasmın tasdik edilmesi Ja miserlikçe Adifa ismindeki arabca gaze ya Madagaskarda alıyor. Amerikanm tasvibine arzedilmektedir. Yaz münase ponyanın bu anlaşmaya atfettiği büyük te kapatılmıştır. Diğer cihetten gayrika nunî bir şekilde hicret ettikleri için şima Avrupaya yakınlığı iki taraftan uzatıla betile Meclisi Hâs toplanamadığından ehemmiyeti göstermektedir. Montreux mukavelenamesinin tetkik ve Japonyanın Milletler Cemiyetinden hududunda on iki Yahudi tevkif edilmişcak eller Okyanus ortasında yekdiğerin çekildikten sonra akdettiği ilk beynelmi tir. Protesto hareketleri gittikçe büyü sıkacak kadar indi. Ve işte böylece kü tasdıkı teahhura uğramıştı. Meclisi Hâssm ilk toplantısında Bo lel muahede Boğazlar anlaşmasıdır. mektedirler. Siyasî mücrimlerin serbest çülen bu dünya içinde insanlar kaplanna bırakılması için avukatlardan mürekkeb sığmıyor denilecek bir manzara gösteribir heyet, Hayfa valisine bir istida ile yorlar. Nerede ise dünyadan taşacaklar müracaat etmiştir. Arab hareketinin gibi. gittikçe büyümekte olduğu görülmekte Moskovada son defada yapılrp biten dir. on yedi kişinin muhakemeleri, dünyay hayretle karşılanacak hâdiseler karşısında bırakb. Bu on yedi kişinin on yedisi de Stalin idaresini devirmek için bazı yabancı devletlerle münasebetli bir sürü teşkilât, tertibat ve icraatı en küçük tafsilâüna kadar itiraf ettiler, ve bunu yerli yabancı" binlerce kişilik bir dinleyiciler kütlesi önünde yaptılar. Bir bakıma inanılır şey değildir. Bu itirafların kendilerini ölüme götüreceği muhakkak olduğu halde maznunlar onu nasıl bu kadar soğukkanlıhkla yapmış olabilirler? Kendilerinden önce on alh kişilik diğer bir partinin muhakemeleri yapılmıştı. Onda da böyle itiraflar oldu ve adamlar idam edildiler. Yeni maznunlar kendilerinden evvelki bu misali pek iyi biliyorlardı, ve cüriim de ayni şeydi. Nitekim ikinci partinin uğradığı akıbet te birincinin ayni oldu. Almanya ödediği harb tazminatını istiyor mu? Çekoslovakya Hariciye Nazırı M. Krojta Bu sebebden dolayı M. Seba'nın Bükseleyi neticelendirmek istemanekte ve reşteki vaziyeti, gün geçtikçe fenalaş yalnız Çekoslovakya Hariciye Nazm M. maktadır. Bununla beraber Prag, bu me[Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Fransız gazeteleri, müstemleke işi halledilince Almanlarm bunu da istiyeceğini yazıyorlar Paris 10 (A.A.) Birçok gazete ler, şu suali soruyor: .,««, «Almanya, harb tamiratı olarak tediye etmiş olduğu paralann iadesini istiyecek mi?» Avam Kamarasında mühim bir celse Başvekil İsmet Inönü bu münasebetle Londra deniz anlaşması aym 21 inde mühim bir nutuk söyliyecek ne vakit tasdik edilecek? Ankara 10 (Telefonla) Başvekil Ismet Inönü, bu ayın yirmi birinci günü Londra 10 (A.A.) Cranborne, öğleden sonra Ankara Halkevinde, Halbugün Avam Kamarasında birçok sualle kevlerinin yıldönümü münasebetile mü him bir nutuk irad edecektir. O gün re cevab vermiştir. 1936 Londra Deniz anlaşması hakkın memleketin bütün Halkevlerinde yapılacak merasim, bu nutukla açılacaktır. Ayda demiştir ki: « İngiliz hükumeti bu muahedeyi ni gün memlekette yeniden 36 Halkevitasdik etmeye âmadedir. Ancak bu mua nin resmi küşadı yapılacak, bu suretle hedeye müstenid diğer devletlerle de iki memleketteki Halkevlerinin adedi 166 taraflı anlaşmalar akdi için müzakereler ya baliğ olacaktır. Ekserisi şark vilâyetcereyan ettiğinden bu tasdik keyfiyetinin lerinde olmak üzere açılacak Halkevle tehiri lâzımdır. Maamafih Londra anlaş rinin isimlerini bildiriyorum: Bu sene 36 kazada yeni Halkevleri açılacak M. Hitler, Versay muahedenamesinin harb mes'uliyetine mütallik olan maddesinin mefsuhiyetini ilân etmiş olduğun dan Almanya harb tamiratı namile tediyelerde bulunmağa kendisini mecbur addetmemekle kalmıyacak, makable şamil bir takım mutalebatta bulunmağa da kı yam eyliyecektir. Bununla berabtr. M. von Ribbentrop'un Lord Halifax ile göHer iki teşkilât, o zaman Avrupada riişürken bu meseleye temas etmesine ıhbulunan Troçki ile alâkalıdır, ve Rusyatimal verilmemektedir. masınm pek yakında tasdik olunacağı üAkşehir, Ardahan, Bürhaniye, Ceyda şimdiki Stalin rejim ve idaresini devirOeuvre gazetesinde Madam Tabouis, mid edilebilir.» han, Emirdağ, Erbaa, Ergani Madeni, mek üzere bazı haricî devletlerle münaseAlmanyanın esas davasmın şu olacağını Eski İngiliz Portekiz ittifakına dair Fatsa, Hozat, Kağızman, Karaman, Kebettedir: Ezcümle Hitler Almanyasile ve yazmaktadır: şunlan söylemiştir: şan, Kırkağac, Ulti, Pasinler, Perşembe, Japonya ile. Bugun von Ribbentrop'la müstemleke me«Ya zaranmızı îspanya ve müstemle selelerını goruşecek olan ingiltere Hazine « 1873 ve 1904 tarihli ÎngilizPor Pertek, Sarayköy, Sankamış, Tarsus, Rusyada âlemin gözü önünde cereyan kelerinden çıkaralım ve yahud eski Al Nazın ve Hancıye Nazır vekilı Lord Hahfaz tekiz muahedeleri mucibince Büyük BriTavas, Tefenni, Tirebolu, Tosya, Turetmış olan muhakemeleri şöylece kayde man müstemlekelerini bize iade ediniz.» mesıle iktifa olunması arzusunu izhar ey tanya Portekizin ve Portekiz müstemlehal, Çölemrik, Erciş, Bulanık, Osmanidiyoruz. Dünya sulhu itibarile ehemmikelerinin himayesini taahhüd etmiş bu ye Bodrum. Dainlerle medyunlar arasında lemişlerdır. yetli noktalara temas eden bu muhakemeBaşvekil Ismet Inonü Uç tâli komisyon, noktai nazarları te lanmaktadır. Büyük Britanya bu mua ' " niHMiııııııııı,,,,,, ın.ıııııı ,„„„.. „„„ , „ „" , , ,„„„, 1IMIMII1 llllll 1III1I Berlin 10 (A.A.) Havas Ajansı lere istinad ederek şunun bunun hakkınlif etmeğe çalışacaktır. Almanya tara hedelerle bugün de bağlıdır.» muhabirinden: da kat'î hükümler verecek değiliz. fmdan yapılacak bazı ufaktefek feda Alman meselesi hakkında Cranborne, Almanyanın hususî dainleri konfe Yaînız şurasmı açık söylemek lâzımkârhklarla itilâfın temdid edilebileceği 31 mart 1936 Alman tekliflerinin hiçbir dır ki doğruluğu iğriliği bize aid olmıyan ransında dainlerle medyunlar arasında beklenilmektedir. vakit geri alınmamış olduğunu söylemiş bu Troçki teşkilâtı olmasaydı dahi nas mühim noktai nazar ihtilâflan çıkmıştır. ve demiştir ki: Lord Halifax, Ribentrop yonal sosyalizm Almanyasmın Sovyetler Dainler, Alman bordanndan bir kısmımülâkatı bugün « Almanyanın Avrupa meselelerinin Rusyasına karşı sonsuz husumeti gizlika nın ita edilmesini istemişler, medyunlar Londra 10 (Hususî) Lord Hali halli için müzakerelere girişmekten imti paklı birşey değildir, ve nitekim bu mak ise şimdiki itilâflann sadece tadil edil lArkast Sa 1 sütun 6 da] na ettiğini söylemek doğru olmaz zanneIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIıııııılllllllMII ımııımmııı IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIHHIIIMIIIIIIIII sadla bir Alman Japon anlaşması da olup bitebileceklerden huzursuz, Alman masından dolayı bir çok milletler kendi derim. Vakıâ o zamandanberi uzun bir yapılmıştır. Herkes şurasmı pek iyi biliya ile İtalyadan ve bilhassa birinciden yağlarile kavrulmağa çabalıyorlar. Bilâ vakit geçmiştir . Fakat müzakerelerin vuyor: Zâhirde bolşevizm aleyhtarlığı üsemniyetsiz. Küçücük İsviçre bile, yeni bir hare bu rejimden rücuun da az^ok ıstı kubulacağım tahmin etmekteyiz.» tüne kurulmuş olan bu Japon Alman dünya harbi ihtimalinde, kendi sahasının rabh olacağı tahmin edilebilir. Cranborne, sulh projelerinin de mua anlaşması geniş Rusya ülkesinin şarkında büyük ordulara geçid yapılması endişesihedeler gibi Almanya tarafsndan bir İşte dünya siyasetinin büyük hatları ve garbmda arazi elde etmeği istihdaf le buna karşı tedbirler almakla meşgul. üstünde bir tablo. Bütün bu kargaşahk kâğıd parçası muamelesine uğradığının eylemiş bulunmaktadır. Bu maksadlara Ya Merkezî Avrupa?.. Orası oldum lar içinde bir iki umud ve emniyet nokta sarih olup olmadığı sualine karşı da <cmutTıoçkistlerin muhakemelerinde de temas olasıya bir muamma. Merkezî Avrupalı sı da göstermek kabildir: Balkan Antan lak değildİD> cevabmı vermekle iktifa edilmiştir. küçük devletler, kendi hususî hayalleri ne etmiştir. Bazı devletlere göre, Avrupa ve dün olursa olsun, eninde sonunda büyük tı ve Akdeniz sulh ve sükunu gibi. Birinya sulhunu sağlam bir temel üzerine ye kuvvetler elinde birer oyuncak gibi kul cisini Balkan devletleri temin ettiler. niden kurmak işi bellibaşlı bir meşgale lanılmak tehlikelerine maruz bulunuyor İkincisi İngiliz Italyan anlaşmasile başolmuştur. Geceli gündüzlü bir çalışma de lar. Buna rağmen Merkezî Avrupa için lıyarak İtalya Türkiye ve İtalya Balkanlar yaklaşmalarile ikmal olunmak bunun tahakkuk edebilmesi uğrunda ö için kaynıyan bir kazan gibi. yolundadır. Paris 10 (Hususî) Suriye Başvemür tüketiliyor. İngiltere bu devletlerın Eski dünyada müstakar hiç birşey ve kili Cemil Mürdüm ile Hariciye Nazın başmdadır. Amma bu gayretler meyva Türkiye, Avrupanın ve dünyanın hiçbir yer yoktur denilebilir. Bütün Afverir bir surette yürümüyor, yürüyemikararsız halinden ancak teessüf du Cabiri bugün Fransız Hariciye Nezarerika havada yaprak gibi, bütün Asya yor. Hoş, İngilterenin de pek acelesi yabilir. Mahşeri andıran bu kargaşa ti Müsteşarı M. Vıenot'yu ziyaretle uzun zelzeleye uğramış toprak gibi sarsılıyor, yok. O sulhu temin etmeğe çok çalışlık içinde Türkiyenin her devletle bir mülâkatta bulunmuşlardır. Mülâkatın ve bütün Avrupa, insana en korkunc makla beraber, sulh lehindeki gayretlerin dürüst dostluğunu muhafazaya itina Hatay Anayasasile alâkadar olduğunu hercümerclerin arifesinde olduğu hissini ancak kuvvetle yürüyebileceğini takdir etmekle beraber, hiçbir tarafla kat'î ve Suriye devlet adamlannın bu mesele eriyor. * ederek diğer yandan da silâhlanma plâangajman mahiyetini haiz olacak bir hakkında bazı dıleklerde bulundukları Bunların haricinde en nihayet yer yer nmın ikmaline en büyük ehemmiyeti atbağlantıya girmediğini ve girmiyece söylenmektedir. auiarchie'dt (kendi kendine yetmek siÖğrenildığine göre, bu heyetin makfetmekten biran hâli kalmamaktadır. ğini söylemeğe hacet bile olmasa geyasetinde) karar kılan dünya ekonomisisadı, Hataym temel yasası tanzim edılirAtadrıdde hukumet tarafından baküan kımsesız çocuklar kendılenne Ispanya, milletlerarası bir ateşin par nin normal bir cereyana iade olunması rektir. Biz tabtaze kuvvetferimizi, evvelâ kendi sulh ve sükunumuzun, ken, Suriyece göze almması lâzım gelen mahsus bir lokantada komunist selâmı veriyorlar Iamasına ufak bir mukaddeme gibi ken ihtiyac ve gayretleri de vardır. însan esasonra civanmızm sulh ve sükununun bazı noktalara işaret etmektir. Fakat Salamanca 10 (A.A.) Madrid di âleminde yanıp tutuşmakta devam edi sen içtimaî bir mahluk olduğuna göre thtilâlcilerin resmi tebliği ve nihayet dünya sulh ve sükununun Fransız mehafilinin cevabı bu işin bitmiş cephesinde dün vuku bulan harekât esyor, ve dedıkleri gibi orada îspanyollar milletlerarası hayatın gittikçe daha kolay Salamanca 10 (A.A.) Resmî tebhizmetine koşabiliriz. Herhangi bir olduğunu ve en ufak teferrüata kadar tes nasında asi kuvvetleri dört batarya tay liğ: Altıncı fırka dün Murcie eyaletinin dan başka herkes harbediyor. ve daha inkişafh bir manzara arzedebilbit edi'miş bulunduğu için herhangi bir yare topu, beş zırhh tren, 700 tüfek, iki Fransa, pek te haksız olmıyarak, Is mesi ergeç bir zaruret olacaktır gibi görü sergüzeşte?.. Asla! noktai nazar serdine imkân olmadığı yo top, iki havan topu, 2,000 obüs ve mühim şımalinde Sinchundar kasabasmı işgal et miştir. panyada olup bitenlerden ve bilhassa nür. Buna rağmen vaziyetlerin açılamaı YUNUS NAD1 lundadır. miktarda el bombaları elde etmişlerdir. lArkası Sa. 7 sütun 4 îe] Madrid etrafmdaki çember darlaşıyor Valencia hükumeti Malaganın sukutu hakkında bir nota neşretti. Katalonyada eli silâh tutan herkes askere alınıyor Suriye heyetinin Pariste yaptığı temaslar