Catalog

16 Mehmet PERİNÇEK İÜ AİİTE Ar. Gör. mperincek@hotmail.com Adanın gerçeklerine farklı bir bakış… C S TRATEJİ dinlediğinizde meselenin hava durumu gibi basit bir konuyla ilgili olduğunu duymanız mümkündür. Bu ruh hali, stadyumlara da yansımıştır ve kimi zaman bu iddialaşmalar kavgayla sonuçlanmaktadır. Kıbrıslı Rumlar ve aynı zamanda Yunanlıların tipik bir özeliği de tanımadıkları kişilere kendi görevlerini abartmaktır. Bakanlıktaki en basit sekreter, kendini sorumlu bir bürokrat gibi gösterebilirken, bir dükkândaki tezgâhtar da kendini firmanın sahibi olarak tanıtabilmektedir. Boçkaryov’a göre Rumlar ve Yunanlılar, antik dönemdeki kendi tarihsel kişilikleriyle çok övünürler ve onlardan bahsetmeyi çok severler, ancak atalarının eserleri ve felsefi bakışlarıyla ilgili nerdeyse hiçbir şey bilmezler, az okurlar. Kendilerini çok beğenirler, mümkün olan herkesle dalga geçmeyi severler ama kendileriyle asla. Hayat tarzlarında 400 yıllık hâkimiyetinden Türk tarzı yaşamın yanında, yaklaşık 100 senelik İngiliz iktidarı da etkili olmuştur. Özellikle şehirlilerin yaşamına, düşünce sistemine İngiliz zihniyeti hâkimdir. Bunda özellikle İngiltere’de yaşayan Rumlar ve Ada’da bulunan İngiliz askeri varlığı etkili olmuştur. Ancak Kıbrıslı Rumların İngilizlerden önemli bir farkı hareket etmeyi pek sevmemeleridir. Arabası olan Rumlar, onsuz iki adım öteye gitmeye üşenir. Hatta az yürümek için arabalarını olanca yakına park ederler; o yüzden ev kapılarının hemen önünde kaldırımın doğrudan üstüne bırakılmış arabalara sık rastlanır. Kıbrıslı Rumlar, ayrıca girişken ve hareketli değildir. Boçkaryov, bu yargısına özellikle Pafos şehrinde karşılaştığı şu tablodan sonra varmıştır: Kıbrıslı Rumlar ve aileleri, arabalarıyla deniz kıyısına gelirler. Ancak birçoğu arabadan çıkmaya bile üşenmiş, bir saat boyunca içinde oturmaya devam etmiştir. Hatta bazıları camları bile açmamıştır. Boçkaryov, hangi sosyal gruba ait olursa olsun Kıbrıslı Rumların olayları kendiliğinden dramatize ettiğini ve olguların önemini abarttığını belirtir. Bu durum, özellikle yerel gazetelerde net bir şekilde görülür. O yüzden gazetelerin haberlerine dikkatli yaklaşmak gerekir. Zaten gazetelerde tekziplere sık sık rastlanır. Boçkaryov, Kıbrıslı Rumların sözlerine de güvenilmeyeceğinin altını çizer. Öyle ki onlar için sözlerini yerine getirmek hiçbir önem taşımamaktadır. Mesela misafirliğe davet edilen biri birkaç saat, hatta birkaç gün gecikebilir ya da hiç gelmeyebilir. lbay Viktor Boçkaryov, 34 sene boyunca Sovyet askeri istihbarat teşkilatı GRU’da görev yaptı. Emekliliğinin ardından da Emekli Askeri İstihbaratçılar Konseyi’nde 30 sene çalıştı. İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında önemli görevler üstlendi, Ukrayna, Belarus, Yugoslavya, Polonya ve Almanya’da gizli operasyonlar yürüttü. Savaş’ın ardından Moskova’da askeri istihbaratın operasyon dairesinde bulundu. Ardından Almanya, Avusturya ve Vietnam Savaşı, LaosKamboçya çatışması, Kore Halk Demokratik Cumhuriyeti’yle ilgili krizin büyüdüğü dönemde Güneydoğu Asya’da görevlendirildi. Son görev yeri ise 19691973 yılları arasında Kıbrıs’tı. Albay Boçkaryov, 2003 yılında "GRU’da 60 Yıl" adıyla hatıralarını yayımladı ve bu hatıralarında 4 sene görev yaptığı Kıbrıs’a da yer verdi. (Viktor Boçkaryov, 60 Let V GRU, YauzaEKSMO, Moskva, 2003) Albaylar Cuntası’nın 1967 yılında Yunanistan’da iktidara gelmesinin ardından ‘74 Barış Harekâtı’nın hemen öncesine kadar Kıbrıs’ta bulunan Sovyet askeri istihbaratçısı Boçkaryov’un hatıralarının "Afrodit’in Hararetli Adası" başlıklı bölümü, dönemin bir süper gücü gözüyle yazılmış olsa da Türk okuyucular açısından ilginç olayları aktarmaktadır. A Sovyet istihbaratçısının Kıbrıs tanıklığı Kıbrıs’ta askeri ataşe olarak çalışan Sovyet askeri istihbaratçısı Boçkaryov, hem Kıbrıslı Türkler ve Rumlar hakkında bilgi veriyor hem de adadaki sorunun İngilizlerden kaynaklandığı tespitini yapıyor. Yunanistan’a katarak enosisi gerçekleştirme amacında olduğunu belirtir. Kendisi de özellikle bu tür müdahaleleri engellemek amacıyla gönderilmiştir. Temel görevi, faşist Yunan hükümetinin planladığı darbe planını bozmaktır. Tabi bunun yanında Kıbrıs’ta bulunan diğer siyasi ve askeri güçleri ve ayrıca Suriye, Mısır ve İsrail’deki gelişmeleri takip etmek de görevleri arasındadır. O dönemde Kıbrıs’ta kişi başına düşen ordu ve askeri teçhizat sayısı dünyada birinci sıradadır. ATANMA VE GÖREV Boçkaryov, 1969 yılının sonunda SSCB’nin Kıbrıs Cumhuriyeti Büyükelçiliği’ne karadenizhava askeri ataşesi olarak atanır. Ada’ya gidişinden önce 3 hafta karargâhta, ordu birliklerinde ve Odesa askeri bölgesinde staj görür. Ardından da bir 3 hafta daha Karadeniz filosunun gemilerinde ve denizaltılarında staj yapar. Ada’daki görevinde çok işine yaradığını söylediği bu stajların ardından 1970 Şubatında Kıbrıs’a gelir. İngilizce resmi dil olmasına rağmen gelmeden Yunanca öğrenmeye de başlamıştır. Boçkaryov, faşist Yunan hükümetinin ve Ada’da yasadışı olarak bulunan Yunan hükümetinin adamı George Grivas’ın bir darbe yapıp Kıbrıs’ı Boçkaryov’un adadaki temaslarından... RUMLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ Sovyet istihbarat albayı, hatıralarında Kıbrıslı Rumların temel özelliklerini ele alırken şu noktalara dikkat çeker: Kibar ve misafirperverlerdir. Bütün Yunanlılar gibi özellikle politik meselelerde iddialaşmayı severler ve bilgilerinin başbakandan daha az olmadığını göstermek isterler. Sokakta birkaç saniye sonra kavga çıkacakmış gibi hararetli bir şekilde tartışan Rumlara rastlamak mümkündür. Oysaki tartışmayı KIBRIS’TAKİ TÜRKLER Boçkaryov, Türk tarafının Rumlardan keskin bir şekilde ayrıldığını yazar. İnsan, sanki başka bir ülkeye gelmiş gibi olmaktadır. Türk tarafı, Rum tarafına oranla çok daha fakir ve bakımsızdır. Bunda on binlerce Türkün, 1963 ve 1967 olaylarının ardından