Catalog

16 Barış ADIBELLİ adibelli@politics.ankara.edu.tr Dünyanın yükselen gücü, ABD’ye karşı bölgede denge unsuru olmak istiyor… C S TRATEJİ gözlemci gönderdi. Hâlihazırda hükümet, barışı koruma operasyonu için Güney Lübnan’a 180 görevli göndermiş durumda. Çin, 80 mühendisten oluşan son görev gücünü 31 Mart 2006’da Lübnan’a gönderdi. Bunların bir kısmı kara mayınlarını temizleme uzmanı. İ srail, iki askerinin kaçırılması üzerine, 12 Temmuz günü Güney Lübnan’a askeri operasyon başlattı. 34 gün süren bu harekâtta binlerce Lübnanlı sivil yaşamını yitirdi. 25 Temmuz günü, İsrail’in Güney Lübnan’daki BM Gözlem noktasını vurması üzerine dört BM görevlisi öldü. Bu BM görevlilerinden birisi de Çinli Yarbay Du Caoyu du. Bu olayın ardından Annan’ın bombalamanın kasıtlı yapıldığı şeklindeki iddiaları Çin’de büyük tepkiye neden oldu. Çin, bu olayı kınamak için BM Güvenlik Konseyinden bir kınama kararı çıkarmak için oldukça çaba sarfetti; fakat ABD’nin girişimiyle bu çaba sonuçsuz kaldı. 5 Ağustos günü, Güney Lübnan’da Henniyeh köyünde konuşlanmış olan Çin karargâhı bu bölgeden İsrail birliklerinin geçmesinin ardından bu sefer de Hizbullah’ın roketli saldırısına uğradı. Saldırıda, BM UNIFIL’de görevli üç Çinli asker hafif şekilde yaralandı. Çin’den Arap merkezli politika oluşturuyor. ÇİN DIŞ POLİTİKASI VE LÜBNAN Yaşanan trajediye rağmen Çin, Ortadoğu’ya yönelik olan ilgisinden pek fazla bir şey kaybetmedi. 3 Ağustosta Lübnan’a insani yardım gönderen Çin, Lübnan kriziyle ilgili olarak 5 Ağustosta Ortadoğu bölgesine özel bir temsilci gönderdi. Büyükelçi Sun Bigan, özel temsilci sıfatıyla gezisine Suriye’den başladı. Sun, Arap dünyasıyla Lübnan krizini görüşmek için bölgeye gönderilmişti. Sun, bu gezisi kapsamında, Suriye, Ürdün, İsrail, Filistin, Mısır ve Suudi Arabistan’ı ziyaret etti. Gezi programında Lübnan bulunduğu halde, Beyrut’a ulaşmanın imkânsız olması nedeniyle ziyaret iptal edildi. Gezi esnasında Çin, acilen Lübnan’a insani yardım yapılması konusunda çağrıda bulundu. Bu süreç yaşanırken Çin, BM Cenevre ofisinde görevli Büyükelçisi Şa Zukang aracılığıyla Ortadoğu’daki durumu istikrarsızlaştıran bütün eylemleri ve sivillere yapılan saldırıları kınadığını açıkladı. Bu arada, BM Güvenlik Konseyi, 11 Ağustosta oybirliği ile 1701 sayılı kararı kabul etti. 14 Ağustosta ise, ateşkes yürürlüğe girdi. Çin, 1701 sayılı kararı memnuniyetle karşılayarak, tarafların kendilerine düşeni yapmalarını istedi. Çin’e göre, 1701 sayılı karar, ilk adımı oluşturmaktadır, önemli olan bundan sonraki süreçtir. Çin, her ne kadar bu kararı desteklese de bazı itirazları da bulunuyor. Öncelikle karar tasarısı tartışılırken, Çin’in BM temsilcisi Liu Zhenmin, Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, çıkacak kararın özellikle Arap ve Lübnan halkının çıkarlarını gözetmesi gerektiğini söyleyerek bir kez daha Çin’in Arap merkezli politikasına işaret etti. Çin karardan sonra sağlanan ateşkesi kırılgan bir ateşkes olarak nitelendirdi. Pekin yönetimi, 1701 sayılı kararda hala bazı boşluklar bulunduğunu vurgulayarak, asıl Filistinİsrail sorununa bakılmasını istiyor. Çin, karar metnindeki bazı ifadelere karşı da endişelerini dile getiriyor. Kararda, Hizbullah’ın silahsızlandırılması ifadesinin olmadığını, bunun yerine bütün silahlı grupların silahsızlandırılması yazdığına dikkat çekerek, 15 Ağustosta Lübnan hükümetinin Hizbullah’ı silahsızlandırmayacakları şeklindeki açıklamasına da atıfta bulundu. Yine, Çin’e göre, kararın 11. maddesinde UNIFIL Lübnan hükümetinin talepleri doğrultusunda hareket etmelidir. 12. maddede ise, BM güçlerinin kuvvetlerini konuşlandırdığı alanda gerekli olan eylemleri yapabilir şeklinde bir yetki verilmektedir; böylece Lübnan hükümeti aradan çıkarılmaktadır ki bu da kararın tarafların kendilerine göre yorumlamasına neden olabilir. 22 Ağustosta, Çin’in Ortadoğu bölgesi özel temsilcisi Sun, düzenlediği basın konferansında, "Ortadoğu’daki sorunun güç ULUSAL KAHRAMAN Çinli Yarbayın yaşamını yitirmesini uluslararası arenaya tam anlamıyla taşımayan Çin, iç politikada bu konuyu oldukça iyi işledi. Bilindiği üzere, Çin Dış politikasında, yaşanan bu tip trajediler, Çin milliyetçiliğinin ivme kazanmasında önemli rol oynuyor. Ölen Çinli görevli için 7 Ağustosta, Pekin’de yapılan cenaze törenindeki konuşmaların içeriğinin büyük bir bölümü bu politikayı destekler nitelikteydi. Konuşmaların satır aralarından örnekler vermek gerekirse konu daha iyi anlaşılacaktır. Cenaze töreninde bir konuşma yapan Çin Savunma Bakanı Cao Ganqchuan, "Çin’in, kendisini dünya barışına feda eden Du’dan vatanseverliği öğrendiğini" belirtti. Çin Genelkurmay Başkanı Liang Guanglie ise, "Du, kısa yaşamını, partisine, ülkesine ve Çin halkına feda etti" diyerek "Du’nun kahramanlığı, bir askerin kendisini nasıl feda edebileceğini gösterdiğini ve Çin halkının barışa ne denli düşkün olduğunun da bir ifadesi olmuştur" şeklinde konuştu. Ayrıca Liang, Çin ordusundan ve halkından Du’dan ve Çin Lübnan’da ölen Komünist Partisi’nin ilkelerinden Çinli yarbayın ders alma çağrısında bulundu. cenaze töreni... Komünist rejimlerin en önemli politikalarından birisi de dönem dönem ulusal kahramanlar yaratma politikasıdır. 1950’lerde uzaya çıkan ilk insan unvanını alan Rus kozmonot Yuri Gagarin’in Sovyetler Birliği tarafından muazzam bir propaganda aracı olarak kullanıldığı ve bugün dahi bunun etkilerinin okul kitaplarında görüldüğü anılardan çıkmıyor. Yine, Nisan 2001’de bir Çin savaş uçağının, Amerikan casus uçağıyla Çin hava sahasında çarpışarak düşmesi ve pilotunun yaşamını yitirmesi, pilotu, Çin’in yeni ulusal kahramanı yapmıştı. Son dönemlerde bu tip ulusal duygulara hitap eden olaylar, Çin rejiminin sağlamlaştırılmasında en önemli dayanak noktalarını Çin, dünyadaki birçok barışı koruma görevine katılıyor ve en çok personel katkısı yapan ülke konumunda. İsrail saldırısında Lübnan’da ölen askeri için BM’den kınama kararı çıkartılamaması yenilgi olarak değerlendirildi. ÇİN DIŞ POLİTİKASI Çin hükümeti, BM barış operasyonlarında en etkin ülkelerden birisidir. Öyle ki, Çin, Güvenlik Konseyi’ndeki daimi üyeler içerisinde BM barışı koruma gücüne en fazla katkıda bulunan ülkedir. Bu son ölen Çinli BM gözlemcisi, 1988’den beri BM görevlerinde yaşamını yitiren sekizinci Çinli görevliydi. Hâlihazırda, dokuz BM görevinde 1,489 Çinli görevli barışı koruma görevi yapıyor. Çin, BM kapsamında Ortadoğu bölgesine ilk kez 1990’da