Catalog

ŞEHRİBAN KIRAÇ’TAN ‘METALE HAYAT VEREN KADINLAR’ Demiri eriten kadınlar yeni bir hayat yaratıyor! Metale Hayat Veren Kadınlar kitabı Türk Metal Sendikası’nın örgütlü olduğu Ford Otosan, Otokar, Oyak Renault, Arçelik, Bosch, MAN, BMC, Vestel, Tofaş gibi dev fabrikalarda çalışan kadınların öykülerini anlatıyor. Türk Metal Sendikası tarafından basılan ve 8 Mart’ta Kadın İşçiler 29. Büyük Kurultayı’nda dağıtıma çıkan Metale Hayat Veren Kadınlar kitabının üçüncüsünü kaleme alan gazeteci Şehriban Kıraç ile konuştuk. Evde temizlik bezini kovada, ocakta ye- HANDE MİR meğini bırakıp grevlere koşan kadınların hikâyeleri var burada. ‘ÇOĞU VARDİYALI ÇALIŞIYORDU, GECE İŞE GİDEN VARDI YA DA ‘HİKÂYESİNİ ANLATIRKEN BOĞAZI GECE VARDİYADAN DÖNEN...’ DÜĞÜMLENEN KADINLAR OLDU’ Kadınlarla adeta bir bağ kurmuşsun, n Kitabında Emine’den Emel’e, Meral’den, n olayı yaşar gibi anlatmışsın nasıl bir ileti- Sibel’e 40 farklı hikâye içinde seni en fazla şimin eseri bu hikâyeler? etkileyen hikâye hangisi oldu? 40 kadının neredeyse tamamıyla uzun sa- 40 kadının hikâyesi aynı değerde etkile- atler süren sohbetler yaptım. Çoğu vardiya- di aslında. Hikâyesini anlatırken boğazı dü- lı çalışıyordu, gece işe giden vardı ya da ge- ğümlenen kadınlar oldu. Kitapta anlatılma- ce vardiyadan dönen. Gece yarısından sonra yacak derecede acılar da vardı, bana anla- saat 03.00’te bile konuştuğum kadınlar oldu. tırken bile ağlayan kadınlar. Kitabı okurken Kimiyle hastanede yoğun bakım kapıla- tekrar ağlamalarını istemediğim için bazı rında babasının sağlık durumuyla endişele- yaşanmışlıkları yazmadığım da oldu. nirken konuştuk. Kimiyle ateşler içinde ya- Mesela Emine Özcamca çocukluğunu yaşa- nan çocuğunun yanı başındayken. Kimiy- yamayanlardan. 12’sinde babasını kaybediyor. le mesaideyken, kimiyle çay molasınday- Babasız kalmak insanı bir anda yetişkin hale ken konuştuk. getiriyor. Ortaokul birinci sınıftayken eğitim Ben ekonomi gazetecisiyim, genelde ra- hayatı bitiyor, çünkü çalışmak zorunda kalı- kamlarla işim. Bu kadar duygu yüklü, bu yor. 15’inde evleniyor, 16’sında anne oluyor. kadar mücadele dolu, başarı dolu hikâyeleri Bu zorluklar onu ağır sanayiye yönlendi- kaleme alma noktasına gelince açıkça bi- riyor ve her işin altından da kalkıyor. Başla- raz ürkmüştüm. Gerçekten hikâyeleri doğru dığı fabrikada önce çaycılık yapıyor, sonra anlatabilecek miyim diye endişelenmiştim. üretim tarafına geçiyor... Bir diğer vurucu hikâye 1999 Marmara dep- KALIPLARIN DIŞINA ÇIKAN reminde; daha 10 yaşında 5.5 saat enkaz al- ÇELİK YÜREKLİ KADINLARIN tında kalıyor Hülya Dinç. Bir yıl boyunca ko- HİKÂYELERİ nuşamıyor, yürüyemiyor. O travmayı hayatı Hikâyedeki tüm kadınlar mavi yaka n boyunca silememiş. Sınıf öğretmenliğini ka- çalışan, bir de erkek egemen bir sektör; zanıyor ama deprem korkusundan ailesinden kendilerini kabul ettirmekte hayli zorlan- kan kadınlar var, ilk kez uçağa binen, ilk kez bir otelde tatil uzağa gidemediği için kayıt bile yaptırmıyor. mışlar da ama sonra adeta destan yazmışlar. yapan kadınlar, ilk kez evinden eşinden çocuğundan ayrılan, Emel Büyükköz, “Annemin yaşadığı hikâyeyi yaşadım, bir Demiri eritmiş, otomobil yapmış, buzdolabına kapı tak- tek başına şehir dışına çıkan, hayatında ilk kez Ankara’yı, farkım vardı ben koca dayağı da yedim” diyor. mış, koca kamyona motor üretmiş, tonlarca yükü taşımış ka- Anıtkabir’i gören var... Sendikaya üye olduğunda yöneticiler sormuş bir sıkıntınız dınlar onlar. Bunlar öyle hafife alınacak hikâyeler değil. ‘EVDE TEMİZLİK BEZİNİ KOVADA, OCAKTA bir ihtiyacınız var mı diye, “Ben hiç hayatımda görmemişim Ağır sanayiye gelene kadar hepsi çok ağır hayat deneyim- YEMEĞİNİ BIRAKIP GREVLERE KOŞAN ki ne derdin var diye soranı. İlk kez sendika sordu derdi- lerinden geçmiş. Kimi öksüz kalmış, kimi sürgün olmuş, ki- KADINLARIN HİKÂYELERİ VAR BURADA’ mi sıkıntımı” diyor Emel... Dediğim gibi her hikâye ayrı bir mi çocuk gelin, kimi şiddet görmüş. Kimi ailesini geçindir- Metale Hayat Veren Kadınlar kitabından okurlar na- n mücadele ayrı bir var olma başarısı. mek için çocuk yaşta iş hayatına atılmış, kimi borç ödemek, sıl bir ders çıkaracak, örnek alınacak nitelikte hikâyeler de Kitaptaki bir diğer önemli nokta da Türk Metal Sendika- kimi çocuklarını okutmak için. var değil mi? sı Genel Başkanı Pevrul Kavlak’ı yakın zamanda kaybet- Bu kitapta kendine biçilen kalıpların dışına çıkan, mahal- Artık “soframızdaki yeri öküzümüzden sonra gelen” de- tik. Bu kitap Kavlak’ın son sunuş yazısını yazdığı kitaplar- le baskısına uymayan, “gecenin bir vaktinde mesaiye gidi- ğil, sofraları var eden, kendi ayakları üstünde duran kadınlar. dan biri. lir mi, kadın başına onca erkeğin arasında çalışılır mı. Git Bu kitapta sesi çıkmayan, bir erkeğe bile selam vereme- markette çalış” diyen bakış açısına karşı duran çelik yürekli ‘KADININ BAŞARISI DİĞER KADINLARI DA yen, hakkını yiyen patrona karşı ses yükseltemeyen, faz- kadınların hikâyeleri var. CESARETLENDİRİYOR!’ la mesai parasını işten kovulurum korkusuyla isteyemeyen Bu kitap sana neler öğretti, devamı gelecek mi bu an- ‘KADINLAR CİDDİ BİR SÖMÜRÜYLE KARŞI ama sendikada örgütlenince kocaman bir güç haline gelince, n KARŞIYA KALMIŞLAR. TA Kİ YOLLARI TÜRK hakkını arayan, mitinglere gidip ön saflarda slogan atan, göz lamda yazmanın? Ben her daim yazı dünyasının içindeyim. Bazı hayat mü- METAL’LE KESİŞENE KADAR!’ altına alınsa dahi örgütlenme azminden vazgeçmeyen, pat- Türk Metal Sendikası ile yolları kesişince kadınlar rona kafa tutan kadınların hikâyeleri var. cadeleleri çok etkileyiciydi, onların yerinde ben olsaydım ne n kendini daha güçlü hissediyor değil mi, örgütlenme onlara Çocuğunu evin karşısındaki bakkala gönderemeyen an- yapardım diye düşündüğüm de oldu. Bazı noktalarda örnek alınacak başarıları var. Mesela iş pek çok kapı açmış ve ilkler yaşatmış. ne babalar Türk Metal’e duydukları güvenle çocuklarını 3-4 Örgütlenmek mi yaşamlarının dönüm noktasını oluşturan? gün Ankara’ya gönderiyor. Çocuğum döndükten sonra ina- yerinde başarıyı sağlayınca daha fazla örgütleme çalışmala- rında yer almış kadınlar. Gerçek anlamda, kurumsallaşmış, kendilerini kanıtlaya- nılmaz bir özgüven kazandı diyen anneler var bu kitapta. cak bir işyerinde çalışmaya başlayıncaya kadar kadınlar cid- Metale Hayat Verenler kitabı çocuğuna daha iyi bir gele- Bırakın kadınlar gelsin, bırakın kendilerini anlatsın, eşit- di bir sömürüyle karşı karşıya kalmış. Ta ki yolları Türk cek yaratmak için canla başla çalışan annelerin, avuç açıp likse evde de işte de sivil toplum örgütlerinde de olsun. Her- kes bir noktadan sonra koltuğundan feragat etmesini bilme- Metal’le kesişene kadar. kocadan harçlık dilenmek istemeyen, evde de işte de cinsi- Sendika sayesinde ilk kez bulunduğu şehirden dışarı çı- yet eşitliği isteyen kadınların hikâyelerini anlattım. li. Kadının başarısı diğer kadınları da cesaretlendiriyor. n 12 23 Mayıs 2024 VEDAT ARIK