Catalog

ZACHARY M. SCHRAG’TAN ‘TARİHÇİNİN ZANAATI’ Çağdaş bir zanaatın rehberi Alanın dinamizminin devam edeceğini çünkü yeni ta- ma sorularını çerçevele- DR. MEHMET YILMAZ AKBULUT rihçilerin sürekli olarak yeni sorular ve ilgi alanları pe- mek, kaynakları bulmak şinde koştuğu ve tüm tarihçilerin “araştırmacı ne kadar ve onlarla çalışmak ve achary M. Schrag, VakıfBank Kültür Yayınları’nın zeki ve titiz olursa olsun, bir sorunun sonsuza kadar çö- çeşitli tarihsel anlatıla- Tarih dizisinden Semih Türkoğlu’nun çevirisiyle ya- zülebileceği fikrini reddettiği” öne sürülüyor. rı şekillendirmek, yaza- Z yımlanan incelemesi Tarihçinin Zanaatı’nda önce- rın ifadesiyle “tarihsel likle tarihin doğası ve tarihsel araştırmanın etik temelleri HER BÖLÜMDE ÜÇ ‘İPUCU! düşünmekle” mümkün hakkındaki felsefi sorulardan, kaynakların nasıl bulunaca- Scrag her bölümü, argümanların ana noktalarını ve takip olacaktır. Bu bağlam- ğı ve analiz edileceği, büyüyen bilgi yığınlarının nasıl yö- edilecek önerileri ortaya koyan üç “ipucu” üzerinden kur- da ünlü Amerikalı ta- netileceği ve çalışmaların çeşitli biçimlerde sunulmak üze- muş. Bu argümanları genişletirken birçok tarihçinin çalışma- rihçi Sam Wineburg’a ki- re nasıl şekillendirileceği gibi temel konuları açımlıyor. larından faydalanarak görüşlerini açıklıkla ortaya koyuyor. tapta birkaç kez atıfta bulunuyor. Kitabın her bir bölümü, dünyanın dört bir yanındaki ta- Ve hakkında yazdığı ilke ve uygulamaların tarihçiler rihçilerin güncel çalışmalarından örneklerle desteklenmiş. tarafından yaygın olarak paylaşılsa da farklı şekillerde SCHRAG: ‘TARİH, BUGÜNÜN DÜNYASINI Özellikle Amerikan tarihinin örneklerini bu bağlamda sık- uygulanabileceğini ve zaten uygulandığını gösteriyor. ANLAMAK İÇİN BİR ARAÇ!’ lıkla kullanan yazar Schrag, “tarihin insanların ve yaptık- Örneğin, bir projenin düzenlenmesi ve yazılmasıyla il- Tarihin akışkan, tartışmalı, büyüleyici keşfi için bu za- ları seçimlerin incelenmesi” olduğunu savunuyor ve disip- gili bölümde, okuyucuların ilgisini çekmek için tasarla- naatın yöntemleri hakkında kafa yormak, tarihsel mera- lini çeşitli, dinamik ve tartışmalı bir saha olarak sunuyor. nan giriş kısmının önemi hakkında yazıyor. kın peşinden gitmek, Schrag’a göre tarihçinin bilmesi Journal of American History dergisinin aynı sayısında MAKRO-TARİHLER gereken ilk konulardan. Lisans düzeyindeki tarih öğren- yer alan makalelerden bu konuda çok farklı iki yaklaşım Tarihsel çalışmaların çeşitliliğini, “yalnızca bir avuç in- cileri ve özellikle de tarih eğitiminde bir kariyere doğru örneği sunuyor. Bu makalelerden ilki, çalışmayı diğer aka- sanı doğrudan ilgilendiren olayların ayrıntılı çalışmaları” ilerleyenler kitaptan büyük fayda sağlayabilir. demik çalışmalar bağlamına oturtan oldukça geleneksel bir olan mikro-tarihler ve “kapitalizmin yükselişi veya küre- Schrag, “tarihin bugünün dünyasını anlamak için bir girişle başlıyor. “Çok metodik, bilimsel, kesin ve tarafsız”. sel iklimdeki değişiklikler gibi” herhangi bir kişi veya ye- araç olduğunu” savunuyor. Bugünün dünyasını anlama- Bir diğeri ise “ortam, karakterler, çatışma ve olay” vur- rin ötesine geçen olgularla ilgilenen makro-tarihler olarak mıza yardımcı olacak şey, sadece tarihin içeriği değil, gusuyla kritik bir olayı anlatarak bağlam kurarak başlıyor. tanımlıyor. Ve tarihsel çalışmaları amaçları, sorulan soru- aynı zamanda onu pratik olarak üretme hakkında edinile- Schrag kitabını geniş bir okuyucu kitlesi için yazmış ların türleri, kullanılan kaynaklar ve çalışmayı dünyaya su- cek beceri ve yeteneklerdir de. ve “kitabın her seviyeden tarihçilerin yanı sıra kendini nan sunum veya yayın biçimleri açısından tasnif ediyor. Akademik ya da amatör fark etmeksizin, tarih merakı tarihçi olarak tanımlamayan - antropologlar, iktisatçılar, Schrag’a göre tarihin dinamizmi, sürekli genişleyen ve olan, tarih okuyan herkes bu kitabın sistematik bir şekilde coğrafyacılar, siyaset bilimciler, sosyologlar ve gazeteci- sürekli tartışılan yapısında kendini gösterir. açıkladığı üzere kaynakların güvenilirliğini değerlendirme lere de ulaşacağını umduğunu” ifade etmiş. Kitapta tarihçilerin yeni tarihsel failleri çalışma nesne- ve bu kaynaklardan elde edilen bilgileri tutarlı anlatımlar leri olarak işlerine dahil etmeleri, mevcut çalışmalarda in- Tarihçinin Zanaatı, pratik anlamda tarih yazmak ya da oluşturacak şekilde düzenleme gibi süreçlere hâkim olur- tarihin bir zanaat olarak nasıl yapıldığı hakkında düşünmek celenen dönemleri veya olayları hem geriye hem de ileriye sa, eleştirel okuma yeteneğini geliştirecektir. n doğru incelemeleri, daha bilinen dönem veya konuları yeni isteyenler için olduğu kadar tarih öğretimiyle ilgilenenler kuramsal çerçevelerle irdelemeleri veya yeni kanıt biçim- için de yetkin bir rehber. Tarihçinin Zanaatı / Zachary M. Schrag / Çeviren: Semih leriyle uğraştıkça alanlarını genişletmeleri konu ediliyor. Schrag’ın kitabında ortaya koyduğu üzere önemli araştır- Türkoğlu / VakıfBank Kültür Yayınları / 592 s. Dedemin Demirleri Gün Gelir Lazım Olur / Sona Polat Bilgin / Resimleyen: Murteza Albayrak / Yaramaz Çocuk Yayınları / 48 s./ 7+/ 2023. Sona Polat Bilgin’in Ardahan’dan yola düşürdüğü sesler, tınılar, kokular, oyunda çocuklar, bolca özlem, sevgi ve hüzün de içeriyor. Sokağın / sayfanın birinden bir derenin şırıltısı duyulurken bir başkasından bir kuzu sesleniyor ya da rengârenk balonlar yükseliyor. Sonra oyunda Şeker Portakalı / José Mauro de Vasconcelos çocukların kahkahası… Bilgin’in öyküleri doğanın / Uyarlayan: Luiz Antonio Aguiar / Resimleyen: ve sokağın uzağında kalmış çocuklara / hepimize Arthur Garcia / Çeviren: Sevcan Şahin / Xlibris / seslenirken bir yanıyla da içimizdeki arkadaşlığı, 96 s./ 8+ / 2023. oyun heyecanını da harekete geçiriyor. Dedemin Brezilyalı yazar José Mauro de Vasconcelos’un ünlü Demirleri Gün Gelir Lazım Olur’un resimleri yapıtı Şeker Portakalı, yayımlanışının 55, Türkiye’de Murteza Albayrak imzasını taşıyor. okura ulaşmasının 40. yılında bu kez çizgi roman olarak da okuma listelerimizde. Hikâyenin yokluk ve yoksunluk Dedemin Karnında Ne Var? / Melek içindeki kahramanı 6 yaşındaki Zezé, çevresinde, kendisini Karanis / Resimleyen: Ecem Eker / sevenler bir yana, afacanlıklarına katlanamayanların Sadık Uygun Yayınları / 32 s./ 4+/ 2023. yaşattığı eziyete biricik arkadaşı şeker portakalı fidanı Dedesinin karnından yükselen sesler sayesinde dayanma gücü buluyor. Yapıtı özellikle çizgi meraklı mı meraklı bir çocuk olan roman meraklılarının kaçırmaması gerektiğini anımsatalım. Ali’nin dikkatini çekiyor. Benzer sesleri çıkarmayı deniyor ilkin. Ufaklık / Barbara de Wolf / Çeviren: Lale Şimşek Çıkardığı birçok ses var Ali’nin ama Çalışkan / Hayalkurdu Yayınları / 32 s. / 4+ / 2024. her nedense olmuyor. Dedesinin Pırıl pırıl Türkçesi, içtenlikli ve sıcak öyküsü, kes-yapıştır karnından yükselenlere hiç mi tekniğiyle oluşturulmuş hayranlık uyandıran olağanüstü hiç benzemiyor onun çıkardıkları. resimleriyle harika bir öykü sizi bekliyor. On bir arkadaş Öyleyse karnında bir şey olmalı sofradaki yerlerini almışlar, yemeklerini güzelce yemişler. dedesinin! Ama ne? Her türlü Ne ki yemek sıra sofranın toplanmasına gelince hepsinin donanımı hazırlayıp bu seslerin masadan kaçmak, işi bir başkasına buyurmak için peşine düşüyor Ali. Ne dersiniz, kendilerince inandırıcı bir bahaneleri var: Hepsi bir başarılı olabilecek mi? En iyisi ona yanındakine “Hadi Ufaklık, sofrayı topla” demekle katılmak. Belki başka keşif yolculukları için de aralanır yetiniyor. Bu alabildiğine komik hikâye, hayvanlar, kapılar. Melek Karanis’in sıcacık ve gülümseten Dedemin Karnında Ne küçük büyük vb. kavramlar ve sayı saymaya yönelik Var? adlı öyküsüne Ecem Eker’in harika resimleri eşlik ediyor. hoş bir yolculuk ve eğlenceli anlar vaat ediyor. 16 2 Mayıs 2024