Catalog

PROF. DR. SİNAN BAYRAKTAROĞLU’NDAN ‘DÜNDEN BUGÜNE TÜRK TOPLUMUNDA KÜLTÜR ÇATIŞMASI: DİL VE EĞİTİM’ il ile kültür birbirine eşdeğer, tek me yönündeki uygulamalar genellikle, ana- etkenlerin sonucunda toplumun bünyesinde oluşan “dil- bir varlığın, birbirinden ayrılmaz, diline, ulusal benliğe sahip çıkma ve eği- kültür çekişmeleri” ve bu çekişmelerden kaynaklanan D iki parçası gibidir. Kültürde ne var- tim birliğini sağlama ihtiyacından kaynak- “dil eğitimi sorunları” bugün de süregelmektedir. sa dilde vardır. Dildeki her şey kültürden lanıyordu. Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu’nun kısa süre önce ya- gelir. Kültür, dilde yaşar, gelişir, birikir. “Türk Dil Reformu”, ulus-devletin ku- yımlanan Dünden Bugüne Türk Toplumunda Kültür Ça- Dil, kültürün, hazinesi, bilinci, ruhudur. rulması, çağdaşlaşmanın gerçekleştirilmesi, tışması: Dil ve Eğitim (Akılçelen Kitaplar) adlı incele- Ayrıca dil, bir ulusu oluşturan ve ulusal- yeni toplumsal ve siyasi bir düzende Türk- mesinin amacı da “dil-kültür” tarihimizi irdeleyerek ül- lığı sağlayan ana etkenlerden biri olarak yer çenin; Arapça ve Farsçanın egemenliğinden kemizdeki bugünkü Türkçe ve yabancı dil eğitimini çağ- tutmaktadır. Çağımızda ulus denen toplumu kurtarılıp arındırılması, özleştirilmesi, ko- daş eğitim düşüncesi çerçevesinde ve tarihsel etkenler oluşturan ana etkenin ırk ya da din birliği de- nuşulan dilden koparılmış bulunan yazı di- ekseninde değerlendirmek. ğil, dili de içeren kültür birliği olduğu kabul line benliğinin kazandırılması için yeni bir Dil eğitiminin karşı karşıya bulunduğu sorunları dile edilmektedir. İşte bu nedenledir ki, dil “kül- dil yapılanmasının zorunlu hale geldiği dü- getirmek ve bunların altından kalkılması için çözüm öne- türün aynası”dır. şüncesiyle yapılmıştır. rilerinde bulunmak. Bilindiği üzere, tarihin akışı içinde Türk- Dil Reformu’nun temel ilkesi, dilin bir Çalışmanın önemli bir hedefi de ülkemizdeki dil öğret- lerin Müslümanlığı kabul etmeleriyle birlik- ulusun toplumsal yapısını birleştirici, bütün- menlerinin mesleki bilgi ve becerilerine tarihsel bir bo- te 19. yüzyıldan itibaren Arap ve Fars kül- leştirici ve geliştirici olmasıdır. yut kazandırılması ve öğretmenlerimizin fedakârlıkla yü- türlerinin etkisi altına girilmiş, ardından Tanzimat Devri Doğal olarak önceleri Arapça ve Farsça dillerine gös- rüttükleri eğitim faaliyetlerini daha da bilinçli ve anlam- (1860-1896) ile Batı kültürüne yönelinmiştir. Bunun dili- terilen ilginin, dil reformumuza karşın bu kez Batı dille- lı kılması. mize de yansıması ve sonunda toplum bünyesinde bir ta- rine (yani Fransızca, Almanca dillerine) ve son yıllarda n kım dil-kültür çatışmalarına yol açması kaçınılmazdı. ağırlıklı olarak adeta tek başına İngilizceye yönelmesinin Dünden Bugüne Türk Toplumunda Kültür Çatış- Türkiye Cumhuriyeti, işte bu dil-kültür çatışmalarının Türk toplumunda günümüze kadar süregelen dil-kültür ması: Dil ve Eğitim / Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu / sonucu olarak ortaya çıkan ikilikleri gidermek amacıy- çatışmalarına yeni bir biçim verdiği görülür. la Dil Reformu’nu başlatmıştır. Dilde düzenlemelere git- Bu bağlamda Türk tarihinin akışı içerisinde, iç ve dış Akılçelen Kitaplar / 424 s. / 2023. SELÇUK İNCESU’DAN ‘DEMİREL KAPIYI ÇALINCA’ Bir diplomatın anıları Emekli diplomat Selçuk İncesu anılarını öyküleştirdiği Demirel Kapıyı Çalınca’da (İleri Yayınları), İsmet İnönü’den Cevdet Sunay’a, Bülent Ecevit’ten dönemin Türkmenistan Başkanı Saparmurat Niyazov’a kadar yaşamında yer edinen birçok anıyı öyküleştiriyor. İncesu ayrıca Belçika’da tesadüfen kurtulduğu uzaktan kumandalı bombayı da anlatıyor, Avrupa ülkelerinde çalışmaya başlayan yurttaşlarımızın karşılaştıkları sorunlarla ilgili acı tatlı anıları da... DEMİREL’İN SUNAY’A CUMHURBAŞKANLIĞI lerinin önünden geçtiğini ve o günü anımsadığı- konulan uzaktan kumandalı bombadan tesadüfen ÖNERİSİNDE BULUNDUĞU SIR TOPLANTI nı sonraki yıllarda da İnönü’yü yakından görme, ya- kurtuluşunu da anlatıyor. Selçuk İncesu, Demirel Kapıyı Çalınca (İleri Yayın- nında bulunma fırsatı olduğunu da belirtiyor. Dışişleri Bakanlığı çalışmaları sırasında, 1978- ları) adlı kitabında, çocukluğundan bugüne Türk si- Anılarında 1970’te Bülent Ecevit ve Rahşan 79 yıllarında Afrika Dairesi Başkanı olarak “Üçün- yasal yaşamındaki önemli gelişmelerden, öğrenci- Ecevit’in Bulgaristan’da bir çiftliğe yaptıkları ilginç cü Ecevit Hükümeti”nin Afrika’ya açılım programını liğinden, emekliliğinde eşi ile birlikte yaptığı gezi- ziyareti de paylaşan İncesu, çiftlik yöneticileriyle yürütmekle görevlendirilen Selçuk İncesu, bu gö- lerden belleğinde yer eden olayları öyküleştiriyor. yapılan görüşmede Rahşan Ecevit’in konulara haki- rev çerçevesinde Afrika ülkelerine yaptığı ziyaret- Kitapta, Süleyman Demirel’in ağır hasta olan Ce- miyetinin dikkatini çektiğini vurguluyor. leri, 1980-82 yılları arasında bulunduğu Cezayir’le mal Gürsel’in yerine Genelkurmay Başkanı Cevdet ilgili gözlemlerini, başından geçen ilginç olayları, AFRİKA GEZİLERİ VE TÜRKMENİSTAN Sunay’a Cumhurbaşkanlığı önerisinde bulunmak üze- “Afrika Gezileri” bölümünde paylaşıyor. GÖZLEMLERİ re yaptığı, bir süre gizli tutulan fakat daha sonra ay- İncesu kitabında, 1992-95 yıllarında Türkiye’nin İncesu kitabında çoğunlukla görev yaptığı Fran- dınlanan gizli ziyaret de yer alıyor Cumhurbaşkanı İs- Aşkabat büyükelçisi olarak görev yaptı- sa, Belçika gibi Avrupa ülkelerinde çalışmaya baş- met İnönü’nün 1940’lı yılların sonunda, Erenköy’de ğı “tek adam”lı totaliter rejimle yönetilen layan yurttaşlarımızın karşılaştıkları sorunlarla ilgili Meclis Başkanı Kazım Karabekir’e yaptığı ziyaret de. Türkmenistan’da Başkan Saparmurat Niyazov’la acı tatlı anıları aktarıyor. Romanya’da, Buğdan Voy- baş başa yaptığı ilginç konuşmaları, Türkmen ma- İNÖNÜ’YÜ KORUYAN İKİ MOTOSİKLETLİ POLİS vodası Dimitri Kantemir’in klasik Türk müziği ala- kamları ile işbirliği içinde Özbekistan ve İran’a dü- İncesu, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün iki mo- nındaki çalışmalarından söz ediyor. Ayrıca Brüksel tosikletli polisin koruduğu makam arabasıyla ev- başkonsolosu olarak görev yaparken geçtiği yola zenlediği gezileri de öyküleştiriyor. n JEAN LOPEZ VE VINCENT BERNARD’DAN ‘İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI: İNFOGRAFİK’ kinci Dünya Savaşı’na ilişkin veriler ortaya çıkan yeni belgeler- tablolar ve grafiklerle sunulan ve yayımlanmasının ardından pek çok le birlikte gün geçtikçe artıyor. Bu verilerin bölümlenmesindeki dile çevrilen kitap, tarihseverlerin İkinci Dünya Savaşı’na katılan ül- İ eksiklikler ise savaşın ve savaşa yol açan sürecin anlaşılmasında kelerin askeri, ekonomik ve diğer alanlardaki verilerini kapsamlı bir şekilde inceleyebilecekleri ilk ve tek çalışma olma niteliğini taşıyor. yeni zorlukları beraberinde getiriyor. Kitapta, yüzlerce çizim, 150’den fazla grafik, taktik haritalar, bin- Jean Lopez ve Vincent Bernard’ın İkinci Dünya Savaşı: İnfografik lerce istatistik, güç dengelerini anlatan tablolar, siyasi, askeri ve (Çeviren: Okan Doğan, Kronik Kitap) adlı kitabı, okuyucuların bu ekonomik ilişkilerle ilgili diyagramlar da yer alıyor. n veri okyanusunda kaybolmasının önüne geçmeyi hedefliyor. Savaş yıllarının yanı sıra savaşın öncesi ve sonrasının da mercek İkinci Dünya Savaşı: İnfografik / Jean Lopez, Vincent Ber- altına alındığı kapsamlı verilerle hazırlanan, birbirinden farklı renkli nard / Çeviren: Okan Doğan / Kronik Kitap / 192 s. / 2023. 12 2 Mart 2023