Catalog

We r a h s r e d n o e v omeR Wakramret t n e m e l e F D P RAYMOND CARVER’DAN ‘YAZMAK ÜZERİNE’ Öykü yazarlarına öneriler Modern öykücülüğün usta ismi Raymond Carver, Can Yayınları tarafından Ayça Sabuncuoğlu’nun çevirisiyle yayımlanan Yazmak Üzerine adlı kitabında, yazı sanatı üzerine geliştirdiği düşünce ve deneyimlerini aktarırken öykü yazarlarının ve yazar adaylarının kartotek fişlerine yazabilecekleri bir dizi uyarıda da bulunuyor. Öykünün merkezinde yer yü de yüzlerce farklı şekilde yazabiliriz. En bakış tarzını ifade etmek için NİHAT KOPUZ alan duygu veya olayı oku- doğru bağlamı bulmak, iş- doğrusunu, en uygununu metni kazıya kazı- ru şaşırtma umuduyla an- te o başka bir şey.” Carver ya bulmalıyız Carver’a göre. YAZI SANATININ İNCELİKLERİ latının sonuna kadar sak- burada yazar imgesinin öz- Bir metni gereğinden fazla uzatmak onun Modern öykücülüğün usta isimlerinden layıp bir sürprizle okuyu- günlüğünü yeteneğin önü- ölümüne neden olur. “Hiçbir demir, doğru Raymond Carver’ın Yazmak Üzerine’si cunun karşısına çıkmanın ne koyuyor. Yaşama fark- yerde konulmuş bir nokta kadar saplanmaz (Can Yayınları / Çeviren: Ayça Sabuncuoğ- ucuz bir numara ve yazar kalbe.” Carver’ın bu ifadesi de öykünün lı bakmak onu bir başka bi- lu) içini döktüğü, sadece bir deneme değil için ölümcül bir hata oldu- çimde anlatmamızı sağlar: nerede sonlanacağıyla ilgili olmalı. aynı zamanda bir öykü parçası olduğu izle- ğunu imliyor (yaratılan kah- “Nihayetinde elimizdeki tek “Bahane üretmeyin. Daha fazla zamanım nimi uyandıran bir metin. ramanın kör olduğunu ya şey bu, kelimeler; onlar doğ- olsaydı daha iyi yazardım demek saçmalık- Kitabına babasının trajik yaşamıyla baş- da bacaklarından birinin ol- ru kelimeler olsa iyi olur.” tır. Tanrı aşkına, git de başka bir iş yap o za- lıyor yazar. Ardından yazma sanatı üzerine madığını öykü sonuna ka- Carver’a göre öykü yaz- man!” Gerek yazarların gerekse yazar aday- edindiği deneyimleri ve bu alanda geliştir- dar saklamak vb...). Mer- mak bir kurgu oluşturmanın larının sık sık içine düştüğü bir durumdur ba- diği inançları paylaşıyor. kezinde insanın olduğu bir yanında en doğru kelimeyi hane üretmek. Bundan kaçınılmasını ısrarla Yaratıcı yazarlık dersleri aldığı öğretmen olay örgüsü ona göre kaçı- aramaktır da. Önce, hızlıca önermektedir Carver. John Gardner’dan, “Dostluk” başlığı altın- nılmaz: “Metinde insan ol- bir taslak çıkarır Carver ve “Kısa öykü yazarının görevi, anlık görü- da Tobias Wolff ve Richard Ford’dan, Dos- malı. İnsan olarak tanınan günlerce doğru noktaya ta- nüşe gücünün yettiği her şeyi katmaktır.” Bu toyevski üzerine kaleme aldığı ama sinema- birinin mesken tutmadığı şımaya çalışır. Kelimeleri ifadeden Carver’ın öyküye anlık bir görünü- ya uyarlanamayan bir senaryodan, bazı öy- bir yer, sadece bazı bilim- değiştirip durur, diyebiliriz. şün ete kemiğe büründürülmesi olarak baktı- külerinin ortaya çıkış anlarından, büyük usta sel uzmanların ilgisini çeker.” ğını çıkarıyoruz. Meselâ hızlıca bir tren geçti- Metnin okura bir şeyler Vaatetmesi ve yaza- Çehov’dan bahsediyor. Son kısımda etkisinde Edebiyat bir kurgudur nihayetinde ve bunun rın okurda beklenti oluşturabilmesi noktaları- ğinde görmesek de pencereden bir kızın bak- kaldığı büyük eserlerin eleştirisini yapıyor. için konuşacak kişilere ihtiyacımız var! Yak- na da dikkat çekiyor Carver: “Gerilim olma- tığını hayal edebiliriz. “Tutku ve biraz şans laşık dört yüz yıl önce Azize Teresa’nın da lı. Bir şeyin an meselesi olduğu, belirli şeyle- bir yazar için iyi şeylerdir çok fazla tutku ve ‘ASLA UCUZ NUMARALAR dediği gibi, “Kelimeler eylemlere yol açar.” YAPMAYIN!’ rin aralıksız hareket halinde olduğu hissi ve- kötü şans ise öldürücü olabilir.” Anlaşıldığı Bunun başka da bir yolu yok! Yazmak Üzerine’de yazı sanatı üzerine de- rilmeli, yoksa çoğu kez ortada öykü olmaz.” üzere dengeden bahsediyor Carver. Heyecana “Yetenek şarttır. Bazı yazarlar çok yete- neyimlerini aktarırken öykü yazarlarının ve “Bir yazar ‘ifadenin temel kesinliğini’ gö- kapılmadan, paniklemeden, istekle ilerlemek neklidir. Yeteneksiz yazar da görmedim. Ama zetiyorsa doğru yoldadır.” Derdimizi yüzler- ve elbette bir gün bir yerlerden doğru şansın yazar adaylarının kartotek fişlerine yazabile- olaylara eşsiz ve eksiksiz bakabilmek ve bu cekleri bir dizi uyarıda da bulunuyor Carver: ce şekilde anlatabileceğimiz gibi bir öykü- çıkıp geleceğini umut etmek. n CAN | KISA KLASİKLER Hayvanlara Övgü Tabu Portakallar James George Frazer Michel de Montaigne Alphonse Daudet Deneme | 76 s. Düşünce | 88 s. Öykü | 64 s. Hayvan hakları Kasvetli Paris kışından sıcak Anlam veremediğimiz kimi savunuculuğunun ve cümbüşlü Cezayir yazına. tuhaf davranış ve alışkanlıklar. tohumlarını atan metin. Modern etnografnn kurucusu James Daudet yağmurlu ve gr Pars’ten ççek Montagne Denemeler'n bu bölümün- George Frazer, geleneklerne sıkı sıkıya kokularıyla büyüleyen güneye, oradan de nsanın üstün ntelklerle donatıl- bağlı toplumlar ya da âdetlern yerne turuncu lekelerle renklenmş portakal mış olduğu kabulüne ve hayvanlar getrrken epey katılaşablen kableler- bahçeleryle Cezayr’e, hafızasında üzernde tahakküm kurmanın meşru den öğrendğ anekdotlar eşlğnde, brktrdğ anların resmn çzdğ br görülmesne meydan okuyor. tabuların nasıl çalıştığını açıklıyor. yolculuğa çıkıyor.