Catalog

OKURLARA yal hayatında bütün “iyi”lerin altına imzasını atan Leziz Onaran, Yaşamak Sorumluluktur‘da yaşam dersleri verirken gençlere rehberlik edecek nitelikteki deneyimlerini paylaşıyor. Tuncer Uçarol, Onaran’la kitabını konuştu. Usta gazeteci ve politikacı Altan Öymen, 2002 yılından bu yana kendi kişisel anılarıyla birlikte dönemin siyasi olaylarını, hikâye tadında okurlarıyla buluştuyor. Anıların üçüncü cildi Öfkeli Yıllar çıktığı günden bu yana gündemde. Öymen bu yeni kitabında, Demokrat Parti’nin ilk döneminden başlayarak, nasıl da ülkeyi öfkeli yıllara taşıdığını anlatıyor. Öymen’le yeni kitabından hareketle, günümüzde artmaya başlayan öfkeli dönem üzerine söyleştik. Server Tanilli’nin Yaratıcı Aklın Sentezi adlı kitabının çıkış noktası, başlıca amacı, felsefe meraklılarına, daha da özel olarak, başta lise ve üniversite gençliğine, temel bir felsefe kültürü vermek. İnsan zekâsının anlamlı bir ürünü olan felsefenin, dinden bağımsız yürütülmesi ve “özgür aklın sorgulaması”na dayanmasının son yıllarda yükselen bir değer olduğuna dikkat çekiyor Tanilli kitabında. Server Tanilli Yaratıcı Aklın Sentezi’ni anlattı. Geçen sayımızın kapak anonslarında Sevgili Sevgi Özel’in soyadı ‘Özer’ olarak çıkmıştır. Kendisinden ve tüm okurlarımızdan özür dileriz. Cumhuriyet Kitap çalışanları olarak yeni yılınızı kutluyoruz. Mesleğinde, aile ve sos P ir yazarı, bir yapıtı geçerken selâmlamış, çentiklemişsinizdir; konuya saplantılı ilgisi yoksa, her okur geçer gider üzerinden, unutur, doğaldır. Maria Tasinato’ya Acı Bilgi’de değinmiş, “Kırmızı Eşek”te ona döneceğimi belirtmiştim. ervasız Pertavsız ENİS BATUR Maria Tasinato B Çevirisi Verdier’den çıkmış Merak Üzerine, dopdolu bir kitaptı. Geçenlerde, yirmi yıl önce gene Verdier’den çıkmış (özgün baskı: Venedik, 1986) ikinci bir kitabına rastladım: Dopdolu bir kitap daha: Sessizliğin Gözü – Okumanın Övgüsü, sanki bana yazılıp gönderilmiş bir mektup, o kadar olur. Tasinato, 1950 doğumlu, Padova’lı, Padova Üniversitesi’nde felsefe hocasıymış şimdilik başka bir bilgiye ulaşamadım. Klossowski’nin önsözü ve kapak için yaptığı (artık Beaubourg koleksiyonunda yer alan) bir resimle yayımlanmış. Bizimkinin oğlancılığının yeniden azdığı bir dönem, Kairos’u simgeleyen genç oğlan figürü hikâyesine bayılmış besbelli, handiyse kendisinden geçmiş, döktürmüş. Oysa, Tasinato’nun kitabında ayrıntı boyutu taşıyor bu bilgi, metin mahut “içinden okuma” sorununa eksenlenmiş bir inceleme aslında. Oradan, Kairos’a çok önemli bir köprü kuruyor. EcoBayard söyleşisine, bütün okurları bağlayan ‘birileri üzerinden ötekileri okuma’ durumuna değinmiştim. Tipik örnek işte: SaintAugustin’in İtiraflar’ında ilk kez yer alan “içinden, sessiz okuma” konusuna Genette’de rastlamış, bir denememde anmıştım geçmişte. Meğer ilk kez içinden okumayı akıl eden ve etrafındakileri şaşırtan Augustin’in ustası Ambroise’mış. Dolaylı okumanın mı sonucu, dikkatsizliğin mi, Ambroise’ı atlamışım. Merak Üzerine de gösteriyordu, Tasinato bir Augustin uzmanı. Gelgelelim, son derece çağdaş uzantılar getirmeyi biliyor, bir filoğun, bir Latincecinin meslekten çerçevesinden taşıyor iki kitabında da. Geniş ufuklar açıldı önümde, burada da. “Seyrek Fırsat”ı tamamlamamış olmama sevindim, çünkü Kairos bağlamında daha önce karşılaşmadığım, birincil önemde yeni bir tabaka keşfettim Sessizliğin Gözü’nde: Yalnızca şiir yazarken mi bağlayıcı Kairos, okurkenki payı ne kadar? Kafa patlatmalıyım o konuda. Tasinato gibiler, bilgelik gerektiren bir büyüteçle gerçekleştiriyorlar okumalarını. Hep söyledim: Büyüleniyorum bu uzmanlık derinliği karşısında. Dünü bugüne, yarına bağlayan perspektifleriyle eski ama kalıcı bir sorunu didiklerken, onun yeniden dolaşıma girmesini, soluk kazanmasını sağlıyor yazdıkları. Çeviri bundan can alıcı ya: Kıvranıyorum şimdi, öteki çalışmalarına ulaşamadığım için. Eminim, Tasinato’nun hiçbir makalesi, kitabı düş kırıklığı yaratmazdı bende. Üstokumanın, ana metne katkısı ortada: İtiraflar’dan seçilmiş şu iki noktayı böyle okuyamazdım kesinkes. Ne donanımım yeterdi buna, ne bakış açım. Kaldı ki, SaintAugustin’i, büyüklüğüne dil uzattığımdan değil, dehşet sıkıcı bulduğumu saklamadım hiç. Buna karşılık, Tasinato’dan aldığım heyecanı pek az anlatı metninden devşirebiliyorum: Yoğunlaşma ve gerilim hiç düşmüyor kitabı okurken. Neden yapıyorum bu tuhaf görünebilecek karşılaştırmayı, çünkü Sessizliğin Gözü’nün bir roman gibi, bugün, okunabileceğini düşünüyorum işte Kundera’nın kaşlarını kaldırtacak bir yorum. Une Rencontre’da, bir kere daha şairlerin romana, Anatole France örneği üzerinden, diklenişlerine diklenirken, pek çok romanın Tasinato’nun kitabı karşısında “sakız” niteliğini taşıdığını kabul etmek istemiyor. Şüphesiz, “o sizin sorununuz” diyebilir. Onun sorunu da olabilir oysa. Arada, Tasinato’nun önünde, diz kırıyorum. ŞİİR OKURU Artık, pek az düzgün insanın şiir okuduğu doğru galiba. Bir veri toplamı, anket sonucu, istatistikten yoksunuz bu alanda, kimi göstergelere ve gözlemlere sığınarak ifade ediliyor o sanı. Şiir festivalleri, şölenleri, şiir kitabının koşulları, sayısal bilgiler temel dayanaklar bu çerçevede. Her kuşağın genç şiir okur nüfusunda, 35 yaş eşiği sonrası ciddi düşüş, bir gusto donması, takip arzusu yitimi görülüyor. Israrlı şiir okuru berbat değilse vasat şiir yazanlardan, yarımeczuplaşmış bireylerden, iki avuç nitelikli okurdan oluşuyor. İyi şairler bile genellikle kötü huylu: Benzerlerine, çağdaşlarına karşı öylesine husumet duygusuyla dolular ki, daha önce de değinmiştim, onları okumayarak, kitaplarını edinmeyerek cezalandırmayı yeğliyorlar. Bir salgın hastalık türüyle karşıkarşıyayız. Marché de la Poésie’de ilk kez tanıştığım Lionel Ray, üçüncü cümlesinde Gallimard’ın bir şairini (o gün kitaplarını imzalıyordu) haklayıverdi. François Durazzo, Nuño Judice’nin Gallimard’ın PoésiePoche dizisinden çıkan sıkı kitabının 56 nüsha sattığını söyledi hemen sonra. Bu bilginin doğru olduğuna kesinlikle inanmıyorum, doğru olması durumunda, bir de onca şairin kitabı almadığını anlamış olmayacak mıydık? Nuño çok iyi bir şair, kimi ve neyi cezalandırıyorlar? (Üstelik François, onu beğeniyor). Popüler şairler, müfredat destekli yaşlı şairler ayrılırsa, telif ya da çeviri, önemli bir yeni şiir kitabını, pek çok dilde çok az okur bekliyor işte bu doğru, ne yazık ki: 3001500 arası bir ilgili topluluğu. Şiir gereksinmesinin enikonu azaldığı, yerinin daraldıkça daraldığı bir dönemin içinden geçiyoruz. Ne kadar süreceğini kimse kestiremez. Şiirle bitmiyor iş: Müzikte, görsel sanatlarda, düşünce alanında özlü çıkışların tümü aynı yazgıyı paylaşıyor. Garip gelebilir ama, ortam tam da daha sıkı örgülü şiirler yazmaya elverişli ortam! İncelttikçe inceltebilir işini şair. ‘Okur, benimle aynı irtifa hizalarını yakalayabilir mi?’ türünden soruların geçerliliği ortadan kalktığına göre, gönül rahatlığıyla vurgun denemelerine girişebilir. Şiir okuru ölmüşse, yenileri ileride bir gün doğabilir olasılığı her şeye karşın varsa, işimize bakalım. Öyle yapıyorum. ? Maria Tasinato’nun yirmi yıl önce çıkmış kitabı ‘Sessizliğin Gözü Okumanın Övgüsü’ , Klossowski’nin önsözü ve kapak için yaptığı Kairos’u simgeleyen bir resimle yayımlanmış. Nuño Judice TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Miyase İlknur?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem Çevik?Tel: 0 (212) 25198 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1037 SAYFA 3