Catalog

yrCumhuriyel »Ü~*.K I T A P L A R I İ&lim VARUK YAYINLARI A.Ş. [Ğ"ELENEK1 a SİSTEM YAYINCILIK IFMC Turgay Gönenç'ten değerlendirmeler ve değinmeler <E3> medyasoft ınsan yayınlan ÇEKİRDEK YAYINLAR IpTUMER yeni ÇİZgİ aloto i DEMET YflYINCIUK Iskelenin Altındaki Deniz'i görmek isteyenlere "iskelenin Altındaki Deniz", içine sinmiş, kendi halinde bir "değerlendirmeler, "değinmeler" kitabı değil; yüksek sesle söyleyen, tartışma yaratmaya çabalayan, bildiğini ve düşündüğünü doğrudan dile getiren bir başucu kitabı; Gönençin sayısız "başucu" kitaplarından, dergilerinden damıtılmış bambaşka bir başucu kitabı... d Şahin YILDIRIM DEVİN YAYINLARI DERSHANESİ YAYINBVI META FEN JII.IMI.tm tfilTlM VE VAVIM II.IK A $. KAF* KÛRESa DONUŞUM TANITIM TIC. L.TD. ŞTI. BASIM YAYIN Gam Yayınları bartok (RM) yordam kitapları Ruh ve Madde Yayınları GELECEK BIUM ÜLKEN YAYINLARI BİRSEN YAYMEVİ KURTARM erdem tstanbul Yayınlan E YAYINIARI SANAT Bülteni CumhuriyfH Mtap kulöbü varlık TÜRKİYE dergisi Polis iktisat dergisi aylık dergi T EKONOMIK YORUMLAR D«rgUl Kflrıncabülteni FtMAHS POÜTİK i | Medkâljoumal TOMCME AKAŞTKMALARI BOĞAZİCİ BULTENİ dergisi LİTERATÜR D F. R O I S ( Ayl.k Bajjımsıı Oazata PEMİRYOL II C i « f Dergisi Dîvân RUH ve MADDE yasakmeyve Dergisi DERGİSİ urgay Gönenç. Altmış beş yaşındaki bu "sanat adamı"nın Can Yavınlarından çıkan iskelenin Altındaki Deniz adlı yapıtını okuyunca, nicedir bildiğimiz, duyduğumuz, gördüğümüz; ama nedense yeterince karşı çıkınadığımız, dile getiremediğimiz "sanat" ortamındaki çürümüşlüklerin bir bir sıralandığını gördüm. Hem öyle basit bir dizme eylemi değil bu; saptamalar ve ona ilişkin değerlendirmeler, çözümler... iskelenin Altındaki Deniz, içine sinmiş, kendi halinde bir "değerlendirmeler", "değinmeler" kitabı değil; yüksek sesle söyleyen, tartışma yaratmaya çabalayan, bildiğini ve düşündüğünü doğrudan dile getiren bir başucu kitabı; Gönenç'in sayısız "başucu" kitaplarından, dergilerinden damıtılmış bambaşka bir başucu kitabı... AYRINTILARDA YOĞUNLAŞMA Konular genel olarak sanat olsa da, aynntıda neler yok ki... Sözgelimi, bir portreye nasıl bakarsınız? Portre kişiye benzememişse olmamış mı dersiniz; yoksa o portrede ayru zamanda devrin yaşanan duygu ve düşünce yoğunluklarını da mı ararsıruz? flcincisiyse, portreye bunu vermeye çalışanın ressam olduğunu unutmamak gerekir. "Bir portrenin, salt göriinen yüzü resmetnıek olmadığını, yapıldığı anda kişinin içinde bulıınduğu duygu ve düşünce dünyasını yansıtması" gereğini vurgular Turgay Gönenç (s.24) Diyelim ki çagdaşlaşma! "Çağdaşlaşma salt bir işçiliğin, biçimsel yenilikçiliğin değil, bir süreci anlamanın ve geliştirici düşünüşe ulaşmanın da bir ürünüdür." (s.27) Yazık ki, çağdaşlaşmayı beyinsel üretimin dışında tutan insan çok. Böyle olunca; yani, "Çağdaşlık salt zamana bağlı olarak değerlendirilince, çoğu şeyi yakaJamak olanaksızlaşıyor." (s.51) Ya da resim... "Hiçbir gerçek resim, duvarı süslcmeye yönelik yapılmadı. Duvarlan bir düşünce alanına dönüştürdü. Resim tarihi, bir bakıma, bu düşüncelerin sıralanıp okunmasıdır." (s.3(3) Yahut sevgi... "Sevgi bir kararlılık sorunudur; başlarken de bitirirken de." (s.82) Görüldüğü üzere, konularda çeşitlilik olsa da birbirinc eklemlemeli giden, "insan"a seslenmeyi hedeflemiş düşünceler bunlar. Yazar, belli bir olgunluğa, hem yaş hem de sanatçı olarak, eriştiği için dostları, ilişkileri, iletişimleri, anJan da hayli çok. Doğrusu, insanm akhna hemen su soru geliyor: Bu kadar fazla dostla ilişkileri sürdürebilmenin yolu nedir? "Dostluk va da sevgi, beklentilere dönüştüğü an, kopma aşamasının eşiğine varmış demektir." (s. 163) Böyle aiyor yazar, hatta Nâzım Hikmet'ten iki dizeyle de bu düşüncesini pekiştirmeye çalışıyor: "Ama arkadaşlık ağaça benzer / kurudu mu yeşermez artık" Öyleyse beklentisiz dostluklarla sürdürmek gerekir dostlarımızla ilişkilerimizi. Bu kalabalıkta yitimler de olmuyor değil. O zaman şairliğine/ şiirlere sığınır ya da bunları öne çıkanr: 'Hiç kimse anlayamaz derdimi, Ben uzaklarda oknalıyım, çok uzaklarda Bir yakınım öldü mü.' (s.44) ELEŞTİRİÖZELEŞTİRİ Yazarın özeleştirilerine de tanık olmak mümkün sık sık. "Yanlışlıklanmla, tutarsızlıklarımla, eksikliklerimle vardım girdiğim yerlerde. Şimdi geçmişe bakıyorum da, ne denli çok yanlış yapmışım. Ama bile bile bir yanlışı sürdürmedim hiç, bunun insanı ne denli aşağılayıcı bir durum olduğunu düşünmek bile ürküntü veriyor." (s.31) Şairlere, şiirlere, ressamlara, resimlcre getirdiği eleştirilerde özgün olmaya özen göstermiş. "Çünkü, özgün olmayan yorum, bir dipnottur." ona göre. (s.85) Onun özgünlüğü, sanki öznelliği de geyok mudur?.. tleri sürdüğü fikirleri dünya edebiyatının, sinemasının, resminin önemli yaratıcılarından alıntılar yaparak desteklemiş Edebiyattan, sinema, tiyatro, resim, radyo ve televizyon programlarına; resim sergilerinden, söyleşiler, dost karşılaşmaları, telefon görüşmelerine kadar günlük yaşamın hemen her alanına ilişKİTAP SAYI 765 dergisi kitapta uzman, güvenilir, 35 yıllık tecrübe ile her zantan hizmerinizde^ tiriyor akla. Ama sanatta zaten öznelîik KURTİŞ MATBAAC1LIK SAYFA 18 C U M H U R İ Y E T Maltepe Mahallesi Litros Yolu Fatih Sanayi Sitesi No: 12/74 Topkapı İSTANBUL Tel.: 0 (212) 613 68 94 pbx 613 68 95 501 51 07 501 66 63 Faks: 0 (212) 613 68 96 www.kurtismatbaa.com • kurtis@kurtismatbaa.com