Catalog

Çağdaş Felsefe Ça&daş Felsefelerden Kesitler / Doç. Dr. Nejat Bozkurt / Sosyal Yayınlar / 220 s. / 15.000 TL, , ARSLAN KAYNARDAÛ Bir düşünürün ve ona bağlı lelsefenin özgünlüğünü ortaya koyması, değerini belli etmesi için ilkin ulusal çevrede kendini kanıtlaması gerekiyor. Değerı varsa ötekı uluslar da ilgileniyor onunla. Ancak felsefe için başta gelen koşulun demokrasi ortamı olduğu hıçbır zaman unutulmamalıdır. Almanya'da Frankfurt Okulu'nun başına gelenler felsefecilerin faşizmden neler çektiğinin en somut kanıtıdır. Demokrasi olmazsa ya hiç felsefe yapamazMnız ya da kendi ülkenizdc başlattığınız düşünce üretimini başka bir ülkede sürdürmek zorunda kalırsınız. O da şansınız yardım H.Ziya Ülken'den Nejat Bozkurt'a K A Ç Y A Ş I N D A Y D I ? 13yaş • Ünlü yazar Tarık Dursun K. "Kanh Tehdit" adlı ilk öyküsünü 13 yaşında yazmıştı. T. Dursun Kakınç imzasıyla, "Binbir Roman" dergisinde yayımlanan söz konusu öykü için 1944'ün parasıyla 10 TL kazanan yazar, bunun yarısını annesine, 2 çuval kömür alması için vermişti!.. • Kışuığı ve mücadelesı üzerine ciltlerce kitap yazılan ünlü Hint lideri Mahatma Gandi, 13 yaşında ailesi tarafından evlendirilmişti. Yıllar sonra, yazdığı anılannda, bu konuda şöyle diyecekti: "Benimki gibi erken yaşta yapılan saçma sapan evlilikler için savunulacak bir şey bulamıyorum!" Gandi, hayli karışık duygular ve aşırıhklarla geçen ergenlik döneminde, Hindu inançlarına bile ters düşecek davramşlarda bulunmuştu. Gizli gizli et yemek ve tanrılara inançsızlık bunlardan bazılarıydı. Önun, gelecekte, Hindistan'ı bağımsızlığa götürecek bir "pasif direniş" ustası, dev bir dıni ve politik lider olacağına kim inanırdı?.. Hazırlayan: Mflmtaz Ankan edcr de faşizmden kaçabilirseniz. Kinıi felsefeler çabuk ve kolay aşır sınırlan. Onemli olmalarına karşın böyle kolay ve hızlı yayılmayan felsefeler de vardır. ürneğin Kant'ın felsefesi Almanya'nın dışında sanıldığı kadar kolay yayılmamıştır. Batı felsefesi eski Yunan'dan günümüze kadar gelerek her bakımdan evrensel ve etkili oldu. Bu felsefe yeni akımlar ve yenı düşüncelerle zenginleşti. Felsefenin hangi milletten kaynaklandığı bir süre sonra âdeta unutulmakta, onu içeren düşünceler insanlığuı, malı olmaktadır. Insanlığm düşünecsinde yeni aşamalardır. Felsefeler yeni katkılar, yeni olanaklardır. Tıpkı bilimlerde olduğu gibi. Biz yaklaşık 250 yıldan beri Batı uygarlığına, Batı düşüncesine yönelmış bulunuyoruz. Bu uygarlığı, teknıği ile felsefesi ile öğrenmeyi amaç edindik. Etkilenmemiz kımi zaman hızlı kimı zaman yavaş oluyor ve değişik biçimlerde sürüp gidiyor. Türkiye'de felsefe tarihi çalışmaları 1950'ye kadar Kant'ran öteye geçmiyordu. Kant'ın temel kitabını bugün de çevirebilmiş değiliz. Bergson ve Freud, öğretim programlarına uzun zaman alınmamıştı. Bu sınır Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra aşılabildi. 1945'i i/leyen yıllarda ülke, eskisine "înla daha özgür düşünıe ortamına kavuştu. 1950*1 i >0'lı yıllafdı B,1tı'nın o/elliklc yenı telsetelcnnc ka., ılşj,ı çoğaldı. Jan Paul Sartre, Bertrand Russel, Karl Jaspers, Adam Schaff, Lucacs, Levy Strauss gibi yeni felsefecilerin düşünceleri Mıchel Foucault . beklenenden çabuk ulaştı Türkiye'ye. Marksist düşünceye yeni boyutlar eklendi. Iransa'dakı varolu^culuk netat Kırkoğlu yapmış, yayın tarihi 1983. redeyse günü gününe ızleniyordu. Daha sonra ilgı ala5) Çağdaş Felsefe. Düzenleyen ve çeviren: Aziz Çanımıza Prankturt Okulu düsünürlerı, Karl Popper, Mic Iışlar. Kalabalık bir yazı kurulunun çalışmalarından çevhele loucauh, Wıttgenstein, Kuhn gibi telsefeciler girrilmiş. Almancasını yayımlayanlar: Dr. Erhald Lange di. ve Dr. Dıetrich Alexander. Çevirinin yayın tarihi belli Kant ve Hegel sonrası için ilk öncmli kitabı 1938 yıdegil (yaklaşık 1985 yılı olduğu söylenebilir). Kitapta lında Hilmi Ziya Ülken yazmıştı. Burada özellikle 20. konulara daha çok diyalektik maddecilik açısından bayüzyıl filozoflarını tanıtıyordu. O dönem için b ü ^ k ' kılıyor. olaydı bu. Türk okuru böyle kapsamlı bir felsefe yapı6) Toplum ve Bilinç. Bu kitap da çağdaş düşünce kotı ile ilk kez kar^ılaşıyordu. nusundadır. Yazarı: H.Stuart Hughes, çeviren,: Güzin Avrupa'da felsefe 20. yüzyılın baslarında verimli bir Özkan. Toplumsal düşüncenin Avrupa'da 18901930 yılyolda yürijyordu. 1930'lu yılların sonuna kadar böyle ları arasındaki oluşumunu anlatıyor. Yazar Amerikalıgitti. Sonra faşizm girdi araya. Demokrasi güçlerinin zadır, Harvard'da ve başka ABD üniversitilerinde profeferinden sonra düşünceye yeniden söz verildi. Bir felsesörlük yapmıştır. fe patlaması oldu Avrupa'da. Serpintileri bize de ulastı. 7) Günümüzde Çağdaş Felsefe Disiplinleri. Çeşitli Çağdaş felsefede neler olduğunu eskisinden daha dikAlman felsefe uzmanlarının hazırladığı bu kitabın Alkatli izlemeye başladık. Bu ilgi çerçevesinde neler yapmancası 1970yılında yayımlanmış, Türkçeye 1990'da tığımız, hangi kitapları yayımladığımız, hangi yazılan Doç. Doğan Özlem tarafından çevrilmıştir. kaleme aldığımız, neleri çevirdiğimiz açıklamalı bir kay8) Çağdaş Felsefelerden Kesitler. Felsefe doçenti Nenakça çalışmasının konusu olacak derecede önemlidır. jat Bozkurt'un bu kitabı yeni çıktı. Yazar ilk böBu yazıda yalnızca, "çağdaş" ya da "yeni" başiığı altınlümde aydınlanma felsefesıni ele almış. Sonra sırayla şu da yayımlanan kitaplardan kısaca söz etmek istiyorum: konular geliyor: Kant, W. James, Martin Heidegger, E. Husserl, Merlau Ponty, J.Paul Sartre, Karl Jaspers, Berr1) İlk kitap Yeni Düşün Adamları başlığını taşıyor. .rand Russell, Adam Schaff, Michel Foucault, Von As15 uzman felsefeci ile Londra Radyosu'nda 1978'te yapıter. Bu düşünürleriri felsefeleriyle ilgıli oldukça ayrınlan söyleşileri içeren bu kitabı Mete Tunçay çevirmiştılı bilgi veriliyor. Son bölüm Türkiye'deki estetik catir. Çevirinin ilk baskısı 1979'da, ikinei baskısı 1985'te lışmalarına ayrılmış. yayımlandı. Yaz.ır, Kant'ı eleştirileri nedeniyle çağdaş olarak ka2) Yine 1979'da Prof. Bedia Akarsu Çağdaş Felsefe bul etınış, onu "çağdaşımız" diye nitelendiriyor. adındaki kitabını yayımladı. Pozitivizm (olguculuk), Bu kitabı yeni okuduğum için üzerinde biraz fazla maddecilik, yaşama felsefesi, fenomenoloji (görüngübiduruyorum. lim), yeni varlıkbilim, varoluşculuk, analitik felsefe koVon Aster'e yer ayıran Nejat Bozkurt, H.Reichennularında bilgi veren bu kitap, çağdaş felsefe metinlebach'a da yer verebilirdi. Çünkü Reichenbach'ın felserinden seçilmiş 12 okuma parçasını da içine almaktafedeki yeri Von Aster'inkinden çok fazladır. dır. Değerli yönleri olan bu kitabı yalnız felsefe öğrcnci3) Çağdaş Filozoflar. Alman yazar Arthur Hubslerinin değil, felsefeye meraklı olan herkesin görüp okucher'in bu kitabı 1980'de İsnıail Tunalı tarafından çevmasını öneririm. rildi.'Yaklaşık 50 çağdaş düşünüre ilişkin bilgi vardır Yukarıda saydığım yapıtların okunması ve tartışılması içinde. felsefe kültürümüze epeyce bir şeyler kazandıracaktır. 4) Çağdaş Avrupa Felsefesi. Bochenski adındaki İsFakat Platon, Aristoteles, Descartes, Kant gibi klasik felviçreli bir felsefe tarihçisinin bu kitabı çağdaş felseie bağsefecilerin temel kitaplarını okumadan felsefe yapılamalamında oldukça geniş bilgi ^eriyor. Çeviriyi Serdar Rı yacağı da asla unutulmamalıdır. • S A Y F A 19 CUMHURİYET KİTAP SAYI 44