Catalog

BİYOTEKNOLOJİ HAFTANIN GÜNDEMİ Tuza dayanıklı domatesler Bilim adamlan bira mayasında bulunan ve tuz oranını dengede tutan bir geni, bitkilerin kromozomlannın arasına yerieştirmek suretiyle artık tuza dayanıklı domates, kavun ve arpa yetiştirmeye başladılar. Araştırma geliştirmeye önem veren sanayi * kuruluşlarının sayısı artıyor Bir süredir bu köşede teknoloji geliştirmenin yüzde 3; danışmanlık yüzde 9; malzeme alımı önemine değiniyor, teknolojiye yönelik çabaları yüzde 19; personel gideri yüzde 27 ve destekliyor ve bu alandaki gelişmeleri duyurualet/techizat/ yazılıml yayın giderleri: yüzde 40. yoruz. Türkiye'nin, Tübitak aracılığı ve Arge Tübitak, yıl sonuna kadar, destek istenecek proje teşvik yasasıyla başlattığı teknolojiyi geliştirme sayısının 600'u aşacağı kestiriminde bulunukararının hangi yönde geliştiğini ve ne sonuçyor. lar verdiğini izlemek gerektiğine inanıyoruz. *** Yasayı uygulayan Tübitak'ın Teknoloji Izleme ve Acaba, destek gören kuruluşlar ürünlerinden Değehendirme Başkanlığı'nın "Dönemsel dememnular mı ve Tübitak 'a gelen projelerin ğehendirme" raporuna göre, arge teşvik yanitelikleri ve sonuçlanndan memnun mu? sasından yararlanmak için başvuran firmaların Bu soru belki başka biryazının konusu; şimdilik, sayısı 204'e yükselmiş. Toplam 441 projenin bu arge destekleme faaliyetlerini birçok şirket henüzyüzde 83'ü değerlendirilmiş ve bunların da yüzde 85'i (309 proje) desteklenmeye Projelerin teknoloji alanlarına değer bulunmuş. Bugöre siyasal dağılımı günkü durumda fiili olarak destek alan Havacılık/Uzay % 4 proje sayısı ise 157. Ulaşım % 5 Ikiyıla yakın süre içinde 36 projenin tamamlandığını ve Arge yasasının ilk ürünlerini verdiğini öğreniyoruz. Projelerin; ortalama süresi: 20 ay; toplam tahmini maliyeti: 249 milyon$; ortalama maliyeti: 640 PROJE YÜZDESİ MALİYET YÜZDESİ TEKNOJİ ALANI PROJE SAYISI bin $; İMALAT 84 22 16 toplam destekleme tutan: 70 milyon$; 12 MALZEME 68 18 17 ENFORMASYON 64 18 gerçekleşen destek tu50 9 KİMYA 13 tan: 5.6 milyon$. ELEKTRİK/ • Projelerin teknoloji alan12 49 13 larına göre sayısal da ELEKTRONİK 5 ğılımını grafikten ince ULASIM 16 19 leyebilirsiniz. Buna 4 HAVACILIK/UZAY 6 15 göre imalat, malzeme METALURJİ 4 5 15 ve enformasyon alan6 22 6 DİĞER larının, toplam projeTOPLAM 386 100 100 lerin yansından fazlasını aldığı görülmekteiçin emeklemeöğrenmedeneyim kazanma ve dir. sonuçlarını/meyvelerini görme dönemi olarak llginç olan, özel kesim projelerinin kamu sektörü kabul etmek gerek. projelerine büyük fark atması. Toplam 204 şirketin sadece 12'si kamuya ait ve proje sayısı da toplamın yüzde 8'i. Acaba bu sonuçtan, Gelecek cumartesi yeniden biriikte olmak devlet kurum ve kuruluşlarının arge'ye ilgi umuduyla, hoşçakalın... göstermediklerini mi çıkarmak gerek? Yoksa kendi yağlarıyla kavrulduklan sonucunu mu? Tübitak'in öncelikli alan olarak ilan ettiği ileri teknolojilere başvuru oranı ise yüzde 28'de kalıyor. Ancak Türkiye'de sanayinin ileri teknolojilerde de arge yaptığını göstermesi bakımından, yüzde 28'i kayda değer bir gelişme olarak görmek gerek. küçük ve orta ölçekli işletmeler, başvuruların yüzde 55'ini oluşturuyor. Ama büyük ölçekli şirketlerin proje oranı daha fazla: yüzde 68 ve proje maliyeti de daha fazla: yüzde 71. E posta: [email protected] Proje maliyetlerinin ana kalemlere dağılımı ise şöyle: yurtiçi arge hizmetleri yüzde 2; Seyahat Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No. 544 23 Ağustos 1997» Basan ve Yayan: Yenı Gun Haber Ajansı A Ş • Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erınç • Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Muduru Ibrahim Yıldız (sorumlu), Dlnç Tayanç • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafik Yonetmenı: Tüles Hasdemir • Reklam Medya C. U rünlerin tuzlu topraktan etkilenmemelerı ıçin artık maya DNA'sından yararlanılıyor. Kurak bölgelerde ekılı alanlara verilen suyun büyük bır bölümü buhariaşarak gerıye yalnızca toprağa karışan madenler ve tuzlar kalır. Bu tuzlardan en zararlı olanı köklenn gelışimını engelleyen ve kimi zaman bitkinin ölümüne neden olan sodyumdur. Günümüzde dünya üzerındeki u'" 270 mılyon hektarlık ekılı alanın yaklaşık yüzde onu aşırı tuzdan etkllenmekte, yüzde yirmi kadarında da tuzun verdiği zararların belirtilerine rastlanmaktadır. Şimdi Ispanyol ve Ingılız moleküler dirimbilim uzmanları bıra mayasında bulunan ve tuz oranını dengede tutan bir geni, bitkilerin kromozomlarının arasına yerleştirmek suretiyle artık tuza dayanıklı domates, kavun ve arpa yetiştirmeye başladılar. Valensiya Politeknık Üniversitesi'nden Ramon Serrano bu Işlem için maya hücrelerının tuzlu ortamlara dayanmasını sağlayan "Hal 1" adlı bir genden yararlanıyor. Şimdiye dek bunu domates ve kavunda uygulayan Serrano elde edılen ürünün tuza dayanıklılığında belırgin bir artış olduğunu belırtiyor. Hal 1 geni hücre duvarlarındaki lyon pompalarının sodyumu dışarıya çıkartmasına, bu arada da potasyumu içeriye almasına neden olan bır protein üretiyor. Bu tür bir değiş tokuş genelde potasyum gereksınimi olan ancak sodyumdan uzak kalması greeken enzimlerde işe yanyor. Gelgelelım, Sussex Üniversıtesi'nde tuza dayanıklı pirinç üretiml üzerinde çalışan Timothy Flovvers bu yöntemın tarlada da aynı sonucu verip vermeyeceğı konusunda kuşku duyuyor. Flovvers, tuzun dengede tutulması karmaşık bir süreç olduğundan tuza dayanıklı gibi görünen hücrelerin sera dışında da aynı etkıyı gösteremeyeceklerinden korkuyor. (ru, n.s.) Domates, kavun ve arpa 5443