Catalog

Bl L 6 İ S A Y A R Bu gellşme hızıyla, 10 yıl Içİnde bllgisayar, 1 sanlyede yanrt verecek; mlkroişlemcller 1 sanlyede 3060 mllyon komutu yerlne getlrebllecekler. ÇevirL Filiz Gülkan Yarının bilgisayar devrimi yarı uzaktan kumanda edebılen çeşltlı aletler, bilgisayar ekranındakı verı gırış tabloları, grafıkler vb programlama çevresının kapsamına gırer Teknolojıdekı ılerlemeler, bilgısayarla kullanıcı arasındakı haberleşme ıçın daha doğal yollar (görsel ışıtsel vb) yaratabılmektır Işlem başına duşen malıyetln gıderek hızlı bır şekılde duşmesı, dört kategorıde toplanabılen bılgısayarlara daha genış kullanım olanakları sağlar Bu kategorıler, ana slstem bllglsayarları (maınframe), mlnl bilgisayar (mını computer), klşisel bilgisayar (personel computer) ve kontrol ettığı aracın Içlne yerleştlrllen bilgisayar. Bilgisayar yapımınaa kullanılan elektronık parçaların mınyaturleştırılmesı ışlemınde bugun karşılaşılan en büyuk zorluk, parazlt etkllarinin ortaya çıkmasıdır Mıkrometrelerle ölculecek boyutlarda, çıpın ustundekı elemanların ve tellerın yarattığı elektrık ve manyetık alanların bırbırıne karışması sonucu oluşan bu parazıtlenme, bazen çıpın Istenen ışlevı yerıne getırmesını önler Ancak tran sıstör teknolojisındekı son gelışmelerle, çıpın boyutları gıttıkçe daha kuçultulup, daha hızlı hale getınlecektır ve bu parazıtlenme de onlenecektır Elektrik alnyallnln devre elemanına glrlş ve çıkışı arasındakı gecıkmeyı 200 psıkosanıyeye (sanıyenın 200 trılyonda blrı) ındırebılecek çıp başına 1620 mılyon devre elemanı sığdırabılecek bır teknolojıye 1997 yılında sahıp olacağımız öngöruluyor Bu teknoloıı ıçın tasarlanan mıkroışlemcıler, sanıyede 3060 mılyon komutu yerıne getırebılecekler Bugunku yarı ıletken teknolojısı de gelecekte transistör teknolojısının bılgısayarlar ıçın vaat ettiğı başarıya yakın bır başarı elde edebılecek Yuksek ısıda elde edilen üstünlletkenler kullanılarak uretılecek devre elemanlarında gecıkme" 40 psıkosanıyeye duşurulebılır Bilgısayarın hızı arttıkça, blrim zamanda yaptığı ış mıktarı da artacaktır Dolayısıyla, yaptığı ış sırasında bılgısayarın verı gınş çıkışı yaptığı bılgı depolama aletlerının de bellek kapasıtelerının arttırılması gerekır Gerçekte de son 20 yıl ıçınde manyetık kayıt aletlerınde örneğın dısklerde depolama kapasltasinde buyuk bır artış olmuştur 1967'de bırım alanda 200 000 bıt taşıyan dıskler, bugun bınm alanda 20 mılyon bıt depolayabılmektedır Kompakt dıskler gıbı optık depolama araçları, manyetık alanlardan 67 kez daha fazla bılgı depolayabılırler Hız ve bellek kapasıtesındekı bu gelışmeler kaçınılmaz olarak haberleşme kapasıtesını de zorlar Bunun ıtıcı gucu, farklı yerleşım merkezlerındekı bılgısayarları bırbırıne bağlama gereksınımldır Bugun, bu soruna en yetkın çözumu getıren fıberoptık teknolojısıdir ABD'de bugun 250 000 mıllık fıber optık kablosu döşelidir Galyum arsenid, ışığı akıma, akımı da ışığa dönuşturebılen yarı ıletken bır maddedır Bu maddeye dayanan devre elemanlarından, entegre opto elektronık devreler uretılebılır Bu devreler, hız ve malıyette önemII ılerlemeler kaydettıler Bu tur yenı teknolojıler yardımıyla uretılecek bilgisayar sıstemlerınde, uzaktakı makıneler bıle aynı bınadalarmışçasına hızlı ve kusursuz haberleşebıleceklerdır Bilgisayar ekranlarında da glttlkço daha gerçekçi, canlı ve en ınce ayrıntıları ihmal etmeyen görüntiller elde edllebılıyor Özellikle graflk, modtl tasanmlama çalışmalarında artık daha yuksek başarı kazanılıyor Bu tür aletler özel grafik çıplerınin gellşımlerıne bağlı olarak uretılıyorlar Buraya kadar saydığımız donanımdakı gelışmeler, yazılımdakı gelışmelerı de motıve etmıştır " Yuksek duzey diller" denılen, bilgisayar programlama dıllerının ortaya çıkışı ve gelışımı, donanım potansıyehnı karşılayacak bır yazılıma ıhtıyaç duyulmasından kaynaklanmıştır Bugun, bu dıllerın gelışımınde erışılmesı ıstenen ılk nokta, kullanıldığı bılgısayara göre değışıklık gerektırmeyen, taşınabılır programların yazılabıleceğı, dlğer dlllerlc lllskl kurabilecek yanl diller yaratmaktır Özellıkle buyuk pro|elerde, uzun ömurlu, uzerınde değışıklık yapılmaya ve gelıştırılmeye uygun programlar yazılmak zorundadır Bu yuzden, yazılan programlar ve yazılımda kullanılan yuksek duzey diller, moduler olmalıdır Artık bılgısayara yazılan programın, daha kısa olmasına dıkkat edılıyor Çunku zamandan kazanç gunumuz ınsanı ıçin önemlı bır faktördür Örneğın PROLOG adlı bilgisayar dılı, programcıları bugun bırçok sıkıcı ayrıntıyı yazmaktan kurtarıp, kafasını sadece program elemanları arasındakı gereklı mantıksal ılışkılere vermesım sağlıyor Bir yardımcı araç olan uzman slst«ml«r, yazılım teknolojısının urunudur Yazılım uretımı, sistemlerın en çok kullandığı alandır Tıpık bır uzman sıstem, bır dızı kuraldan oluşan (eğer A ve B ıse, C'yı yap vb ) uygulama mantığı ve belırlenmış bır hedef ıçın uygun kurallar saptayarak, ışleme sokan genel amaçlı programdan oluşur. Daha kuçuk bilgisayar sıstemlen, daha az bellek, dısk ve gınş çıkış kapasıtesıne sahıp olduklarından çok buyuk programları bu sıstemlerde çalıştırmak olanaksızdır Bu nedenle kuçuk sistemlerın belırtılen kapasitelerını arttırmak amacıyla. yenı destek sıstemlen gelıştırmeye çalışılmaktadır I lk bılgısayarlar, şaşkınlık verıcı laboratuvar araçlarıyken, bugunun sanayi toplumları onlarsız duşunulemıyor Ulusal ya da uluslararası sanayının tum halkaları, uretım "3 taşıma, bugun elektronık haberleşmeye dayanıyor Belkı de bılgısayarlarla donanan dunya, tarıhın en ılgınç toknolojık yatırımlarına sahne oluyor Bılgısayarlar, artık yenı bır geçlş dönemıne gırıyorlar Bilgisayar donanımı ve yazılımında varılan son gelışmelerle, gelecek on yıl ıçınde, bu yeteneklı araçlar, daha güvenillr, güçlü ve kolay programlanablllr bır şekılde hızmetımızde olacaklar Bu sürede, teknoloji de telefon gıbı her yerde hazır ve nazır •nt*l«M0«l blr araca dönuşecek. Bilgisayar kullanmak ısteyen her bırey, görsel ve ışıtsel olarak buyuk blr kolaylıkla, yuksek kapasıtelı haberleşme ağları sayesınde, ıstedığı bağlantıyı kurabılecek öğrencller sınavlarına hazırlanırken ev kadınları pıyasa araştırması yaparken, astroflzlkçllar evrenın oluşumunu tasanmlarken, ya da yatınmcılar borsa araştırması yaparken en guvenilir dostları bılgısayarlar olacak şuphesiz Bu gelışımın temel Itlcl güçlerlnden an önamllai, elektronık parçaların boyutlarının gıttıkçe daha kuçultulebılmesl olmuştur Son otuz yıl ıçınde, elektronık parçaların gıttlkçe daha mınyatur hale getırılebılmesi, bilgisayar kullanımında her yıl % 2030 oranında mallyet duşuşü sağlamıştır Transıstör gıbı parçaların boyutlarının kuçulmesı aynı zamanda bunların ışlem guçlennı de arttırmıştır Orneğln, bır çıpın (cnıp) bınm alanına duşen eleman yoğunluğu geometrık olarak artmıştır Mınyaturleştırme ışlemının, gelecekte en az on on beş yıl daha aynı hızla ılerleyeceği, gelışebileceğı umuluyor Çıp uretlmınde, X ışını kullanımı da çıpın uzerıne gıttıkçe daha çok parça yerleştlrılmesını sağlıyor ve bu sayede yenl üretılen çıplerın, bugunkulerden 12 kez daha hızlı çalışacakları hesap edılıyor Pratıkte, tüm bılgısayarlar hesaplamaları sırayla yaparlar Yanı her blr adımda tek bır ışlemle uğraşırlar Ikı bılgısayarın bırblrıne paralel bağlı olarak çalışması anlamına gelen "paralel çalışma", ılgılen uzerıne çeken bır kavram olmaya başlamıştır Paralel çalışma, bılgısayarın problem çözumunde bırçok basamağı bır arada atlamasından dolayı, daha guçlu ve hızlı bır yöntemdır Bilgisayar yazılımı, bılgısayarı paalf blr maklne olmaktan çıkarıp, ınsanın çözebıleceğı bır problemı daha hızlı ve guvenılır bır şekılde çözebılecek yetkın bır araca dönuşturen, yıne ınsan emeğıyle hazırlanan programların tumudür Tek ya da egemen bır yazılım teknolojısı yoktur Farklı alanlarda kullanılan farklı programlama dıllerı, farklı programlama yöntemlerı vardır Programlama dılı, bilgisayar kullanıcısına, herhangı bır problemı çözmek ıçin gereken programı, bılgısayarın anlayacağı ışaretlerle yazma olanağı verır Blr bilglaayar dlllnln gucü, belırtılmesı gereken ayrıntıların derecesıyle ölçulur En guçlu diller, kullanıcının, problemı sadece matematıksel ve mantıksal formullerle ıfade edıp, gereken ayrıntıları bılgısayarın doldurabılmesıne olanak veren dıllerdır "Programlama çevr*si" (programıng envıronment), yazılım bağlamında, programcının bilgisayar komutlarını makıneye ıletebılecegı her türlu fızıksel ya da mantıksal araca verılen addır Bilgisayar klavyesi, bllgısa lleri duzey bır bilgisayar ekranında hareket eden küp göruntüleri Bilgisayar teknolojısınde, bugunlerde çok şaşırtıcı yeni buluşlar yapılmaktadır IBM araştırma merkezınde kısa aralıklarla konuşulan, 20.000 sözcukluk bir dlll anlayabl(•n yenl blr slstem gelıştırılmıştır Dört yıl önce bu sıstem bır oda buyukluğundeyken, önumuzdekı beş yıl ıçınde blr kart kadar yer kaplayacaktır Bilglsayarlarla model tasarımı konusun da elde edilen son başarılar bllim adamlarına yepyenı ufuklar açmıştır Araştırmacılar, böylelıkle doğada gerçekleştıremedıklerı deneylerı, bılgışayarda tasarlama şansına sahip oldular örneğın doğada galaksllerin çarpısmasının nelere yol açabıleceğını belırlemek çok zordur Ama bu slmulasyon (taklıt) yöntemlyle bilgisayar ekranında canlandınlabılır ve gereklı sonuçlar alınabılır Bılgışayarda, yazılımın daha da karmaşıklaşması ve elektronık teknolojısındekı gelışmelerle guçlenen donanımın kaçınılmaz so nucu olarak, artık tek bır ışlemcı yerıne paralal çalısan iki işlemclnin (ya da daha fazla) kullânılması gundeme gelmıştır Bır dızı ışlemcı, elektronık anahtarlarla bırbırıne bağlanarak telefon ağına benzer bağlantılar oluştururlar Paralel ışlemcıler zamandan son derece önemlı kazanç saglarlar Bilgisayar sıstemındekı ılerlemenın, ussel olarak artması (ex), gelecekte en az 1015 yıl daha devam edecektır Bilgisayar kullanıcılarının toplumun genış bır kesımıne yayılması, bilgisayar teknolojısındekı yaratıcılığı sureklı arttırıp, sure gıden ılerlemenın yakıtı olacaktır Şimdilık, bilgisayar teknolojısının en buyuk katkısı, ınsanların zıhınsel kapasıtelerını yukseltmek olsa da sureklı ılerleme ınsana daha köklu yetenekler kazandıracaktır Insanın fızıksel yeteneklerını arttırmasına olanak tanıyan makıneler nasıl bır endustrı devrımı yarattıysa, bılgısayarlar da henuz adı konma mış bır devrımın önculerıdır Görunüşe bakılırsa bu aürcç daha yeni basladı. (Scl*ntHlc Amerikan, Eklm 87) Yanıt süresi 1 saniye Sıstem seçımı, daha çok uygulamanın özellıklerıne göre yapılır Tıcarı ışlemler ıçin kullanılacak bır sıstemın yanıt süresinin (bılgısayara gırılen verının alınıp, ışlenmesı ıçın geçen sure) blr saniye kadar olması beklenebılır Bu yuzden kullanılan sıstemın örneğın, dört mıkroışlemcısı olabılır Böyle bır sıstemın coğrafık dağılımı çoğu kez sorun yaratır Bılgısayarlar arası uzaklık, yanıt suresinı uzatır Şehırlerarası ya da ulkeler arası kurulan bilgisayar ağlarında en önemli sorun haberleşme sorunudur Bıreysel bilgisayar kullanımında ıse ana faktör, bilgisayaran gucudur Bu guç, surenın termınaller arasında dağıtımı (tum termınaller, aynı anda ana ışlemcıyı kullanamayacagı ıçın) ıle ılgılıdır Kışısel bılgısayarlar, gelecek on yıl ıçınde bugunku örneklerınden daha guçlu ve 10100 kat daha genış depolama hacmıne sahıp olacaklardır Yuksek hızlı ve kalıtelı ekranları, bır sanıyeden kısa surede göruntu değlştirebilecek ve 64256 farklı tonda rengi bır arada kullanabıleceklerdır