Catalog

YEŞIL SAYFA Safranseverlere müjde Neredeyse altın kadar pahalılandığından zerdelerde kullanılmayan safran üretiminl arttırmak için blllm işe el koydu. tsmail Murat ğzının tadını bilen ve bellrli bir yemek kültürüne sahip "gourmef'ler sık sık zerdelerin eski tadının kalmadığından yakınırlar. Artık zerdeye safran konulmamakta, boya maddeleriyle idare edllmektedir. Kısacası zerde ruhunu teslim etmiş, geriye bir nişasta peltesi ve boyadan ibaret cesedi kalmıştır. Zerdeseverlerin sitemlerine karşı zerdeci ustasının savunması hazırdır: "Safran panalı, alamıyoruz." Gerçekten safran halen yeryüzündeki en pahalı baharatlann başında gelmektedir. Toptan fiyatından alınacak olsa safranın gramı 5 dolardırl Bir gram altının yarı fiyatı demek olan bu rakam, zerdecilerin safran kullanmadaki isteksizliğini çok iyi açıklamaktadtr. Zerdeye yarım gram altın tozu koymakla bir gram safran koymak, maliyet açısından aynı anlama gelecektır. Anlaşılan safran yalnızca sarı rengiyle değil, fahiş fiyatıyla da altınla rekabet halindedir. (Eski bir bilmece altını şöyle tarif eder: "Sarıdır safran gibi, okunur Kuran gibi". Altın liranın rengi safranı, üzerindeki Arapça yazı Kuranı çağrıştırıyor.) Safran fiyatına bakılacak olursa zerdenin "dirilmesi" pek mümkün gözükmüyor, ama safranlı zerde sevenlere, Kudüs Universitesi'nden iki bilim adafnı, artık safranın ucuzlayacağı müjdesini verıyorlar. Safran fiyatlarının nasıl olup da ucuzlayacağına geçmeden önce bu değerlı baharatı daha yakından tanıyalım: Safran (Arapçası Zaferan) bitkisi (Crocus sativus) süsengiller (Iridaceae) familyasından, yurdumuzda da yetışen 1015 cm. boyunda, çok yıllık otsu ve soğanlı bir bitkidir. Koyu yeşil yaprakları, mor renkli çiçekleri vardır. Safran baharatı bu çiçeğin tepeciklerinden elde edilen tozdur. Her bir çiçekte üç adet bulunan koyu turuncu renkteki tepecikler elle toplanır ve kurutulur. Bir kaç gram safran için yüzlerce bitkiden bu tepeciklerin koparılarak toplanması gerekir. Bir kilo safran için 200.000 ile 400.000 adet tepecik toplamak gereklidir. Pahalıya mal olan bu toplama işlemi nedeniyle üretim gittikçe azalmaktadır. Oysa daha geçen yüzyılın sonuna dek Doğu ülkelerinde safran değerli kumaşlar için limon sarısı renginden ötürü aranan bir boya maddesiydi. Daha önceleri Çin ve Avrupa'da parfümcülük ve tıpta safranın önemli bir yeri vardı. Yemeklere verdiği eşsiz tadı söylemeye gerek yok. Çağdaş tıp, safranın kalbl uyarıcı etkislnl kabul etmektedir. Aterosklerozu önlediği yoiunda iddialar vardır. Tıpta kullanılan türü (Crocus officinalis) spazm gldaricl etkiye sahiptir. Hazım şlkflyctkırincto, aybaşı düzanslzllkle Çamaşır kurutma makinenizvarmı? E Bir kurutma makinası, çamaşır makinasının harcadığı enerjlnln Ikl katı elektrik harcıyor nerji tasarrufu çevreyi korumaktır. Akıllıca seçilmiş ev aletleri önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlar. Bu yazıda evlere girmeye başlayan "elektrik yiyen" söz konusu: Çamaşır kurutma makinesi. Eğer siz de aldıysanız en azından doğru ve ekonomik kullanınız. öncelikle bu tip gereçlerin gerçekten gerekli olup olmadığı sorusunu kendinize sorun. Eğer çamaşır kurutmak için bahçeniz, balkonunuz ya da terasınız yoksa bu alete muhtaçsınız demektir. Günümüzde modern mimari çoğu kez böyle yerleri gerekli görmüyor, büyük kentlerdeki inşaatlarda çamaşır kurutmak için yer yok. Çok çocuklu aileler, sporcular, serbest çalışan insanlar gibi yıkayacak çok şeyi bulunanlar, hele de evlerin birbirine girdiği bir semtte oturuyorlarsa hiç seçme şansları yok. Her kurutucunun tıpkı çamaşır makinesi gibi bir haznesi vardır. Yapımcılar çamaşırların tıpkı bir giysi dolabındaki gibi asılabileceğı gereçler yapıyorlar. Bu şu anlama gelıyor: Eğer aceleniz yoksa ısıtma gücünü en düşük düzeyde tutabilirsiniz veya ısıdan tamamıyla vazgeçebilirsiniz. Uretimin, gittikçe düzelmesi sayesinde modern gereçler eskılere oranla % 30 daha az enerji kullanıyorlar. Şu halde satın almadan önce teknik bilgileri kıyaslamak yerinde olur. Daha düşük ısıda çalışan bir "tasarruf programı" da enerji bılançosuna olumlu yönde etki eder. Ayrıca kurutma cihazının gereğinden fazla çalışmasım önleyen elektrori\k bir kumanda elemanı da yararlıdır. Diğer enerji tasarrufu sağlayan önlemler ise şöyle: A ru" olma8i gerekmez. Onları hiç çekinmeden biraz nemli bırakabilirsiniz. • Çamaşırların SMyunun önceden alınabilmesi çok önemlidir. Çamaşır makinesi dakikada en azından 800 devir yapmak zorundadır. Aksi halde bir santrifüj daha yararlı olur. Kıyaslayacak olursak: Çamaşırlar 500 devir yapan bir çamaşır makinesi yerine 2800 devirli bir santrifüjden çıkarlarsa yarı yarıya elektrik tasarrufu sağlarlar. Eğer olanak varsa en iyisi açık hava Her şeye rağmen satın almadan önce iyice düşünmek gerekir. Bir kurutma makinesi, bir çamaşır makinesinin yıkarken harcadığı enerjinin iki katı elektrik harcıyor. Şu halde çamaşır ipi gerebilecek yeri olan herkes makinede kurutulmuş çamaşır konforunun fazla elektrik kullanımını haklı kılıp kılmadığını tam olarak düşünmelidir. Eşsiz bir tadı var Safran çiçeğinin tepeciklerinden elde edilen tozda şekerler, organik asltior, krosln ve uçucu yağlar mevcuttur. Bıtkl, eski çağlardan berı tıpta, parfümcülükte ve baharat olarak kullanılır. Safranın, spazm giderlci. kalbl uyarıcı, bronşial astımı iyıleştırici, hazmı düzenleyici etkilen var. Bulaşık makineleri Bulaşık makineleri de evlere girrneye başladı. Aynı miktar bulaşığı elde yıkama yerine makinede yıkama daha fazla su ve enerjı tasarrufu sağlar görüşü doğru gibi. Ama bulaşık için sıcak su çoğunlukla şofben gibi uygun yerlerden elde edilir. Keskin temızleme maddelerinden vazgeçilebilir, ısı (eşittir enerji) yerine fırçanın mekanik etkisi geçebilir. Şu halde makineden vazgeçmek, tıpkı kurutmada olduğu gibi, konfordan vazgeçmek oluyor. Su ve enerji kullanımını olabildiğince az tutabilmek için bulaşık makinenizi akılcı kullanın. Makinenizi yalnızca dolu olduğu zamanlar kullanın. Kimyevi maddeleri olabildiğince az katın. Olabildiğince "tasarruf programım" tercih edin. Cihaz 65 derece yerine 50 derece ısıtıldığında daha az su kullanır ve % 45'e varan enerji tasarrufu sağlar. En iyisi elektrikle ısıtılmadığı sürece çamaşır ve bulaşık makinenizi sıcak suya bağlayınız. Teknik açıdan mümkünse, bu küçük yatırım yararlıdır. D l rinde, bronşial astımda kullanılar. Rahim hareketlerini arttırdığından erken doğuma yol açabilir. Bu nedenle gebelerin safran kullanmaması gerekir. Thera ve Knossos antik kentlerinde bulunan taş resimlerinden safranın antik çağdan bu yana tedavi amacıyla kullanıldığını bilmekteyiz. Sekronlze edilmek Gelelim Negbi ve Basker adındaki İki blllm adamının müjdesine. Negbi ve Basker, safran bitkilerinin olgunlaşma dönemlerinin eşzamanlı duruma getirilmesi yani "senkronize edilmesi" ile daha verimli bir safran tarımının mümkün olacağı görüşündeler. Böylelikle aynı zamanda olgunlaşan bıtkılerın mekanik yöntemlerle ürünlerinin alınması toplama işlemini kolaylaştıracak, dolayısıyla fiyatı düşürecek. Her sonbahar, ekim ve kasım aylarında çiçek açan bitkiler farklı zamanlarda toplanacak olgunluğa eriştıklerınden söz konusu toplama işlemi iki haftadan uzun sürmekte ve her gün safran tarlası baştan başa toplayıcılar tarafından arşınlanmaktadır. Her yıl ilkbaharda koparılan iki üç fidan, yazın saklanmakta ve eylül ayında bir sonraki yıl ürün almak için dikilmektedir. Araştırmacılar optimal çiçek verimi için en uygun dikim derınliğl ve zamanını bulmaya çalışmaktadırlar. Negbi ve Basker, henüz açıklamadıkları bir yöntemle bitkilerin doğal büyüme periyodunu nisan ve eylül ayları arasında uyguladıkları bir işlemle senkronize ettiklerini öne sürmektedirler. Araştırmacıların ikinci amaçları ürünün mekanik bir biçimde toplanmasıdır. Bu arada, makine mühendisleri bu amaçla kullanılacak olan bir tarım aletinin prototipini geliştirmişlerdir. Bundan böyle safranlı zerdeyi severrfer "Nerede o eski zerdeler" demekten pek yakında vazgececek ve bol safranlı zerdeleri mıdelerine indireceklerdir. D • Gereç daima boş tutulmalı, çamaşırlar cins ve kalınlıklarına göre konmalı, aksı halde gerecın çalışma sürecıni en zor kuruyan çamaşır belirler. • Ütülenecek çamaşırların "kupku u